Þjóðviljinn - 15.10.1959, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 15. október 1959 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Enn sfyífn vlnnufsmi I mörgum grehium og gerf
róð fyrir svo til glgeru banni við effirvinnu
Frumdrög aö nýrri vinnumálalöggjöf hafa verið birt
í tímariti sovézku verkalýðsfélaganna, Sovétskí Profso-
júsí. Þau verða birt í öðrum tímaritum og blöðum og
þannig dreift um öll Sovétríkin svo að almenningur
geti rætt þau og gert tillögur um breytingar á þeim áður
en þau veröa lögð fram sem frumvarp í Æðstaráðinu.
1 þessari nýju löggjöf verðaj Einn kafli laganna fjallar
staðfest þau margvíslegu rétt- eingöngu um vinnu kvenna og
indi sem sovézku verkalýðs-: þar er m.a. ákveðið að konur
félögin hafa fengið á síðari ár-
um og um leið verður
etunda vinnuvika lögboðin.
40
megi ekki vinna erfiðisstörf eða
í iðngreinum sem taldar eru
óheilsusamlegar.
56 dögum fyrir barnsburð og
56 dögum eftir hann fá kon-
ur orlof á fullum launum. Heim-
ilað er að veita þeim að auki
sex mánaða ólaunað orlof ef
þær æskja þess.
Lögin rnunu aðeins verða í
gildi um takmarkað árabil, þar
sem gert er ráð fyrir að vinnu-
timinn verði styttur enn meira
þegar fram í sækir. Þá er einn-
ig ætlunin að starfssvið verka-
lýðsfélaganna verði enn fært út
og þeim fengin í hendur stjórn
allra heýbrigðismála, sjúkta-
húsa, heilsuhæla o.s.frv.
beiff í
kvennasEag
Hálfþrítug kona frá Uppsöl-
um var í gær lögð inn í
sjúkrahús í sænsku borginni
Gávle hættulega særð 1.2 hníf-
stungum. Áverkana fékk kon-
an í viðureign fjögurra
kvenna á bílastæði í borginni.
Konurnar börðust með hníf-
um, grjóti og lurkum. svo að
flytja varð tvær í sjúkrahús.
Eftirvinna hönnuð með lögurii
Samkvæmt frumvarpinu á að
lögbjóða 7 stunda vinnuldag
sem algert hámark frá og með
næsta ári, en frá árinu 1962
verður 40 stunda vinnuvika lög-
boðin. eem hámark. I ýmsum
greinum iðnaðarins verður
vinnutíminn enn styttri. Þetta
á þannig við um númumenn og
aðra .sem stunda sérstaka erfið-
isvinnu eðá vinna að næturlagi.
Daginn fyrir frídag má ekki
vinna í meira en 5 stundir.
Yfirleitt er öll eftirvinna
bönnuff. Teknar eru fram í lög-
Unum ákveðnar undantekningar
þegar leyfa má eftirvinnu —
t. d. ef um sjávarháska eða
slys er að ræða —, en þó verða
trúnaSarmenn verkalýðsfélag-
anna jafnan að gefa leyfj til
þess. Elftirvinna má þá ekki
vera meiri en samanlagt fjórar
stundir á tveim dögum eða 10
stundir á mánuði.
Þá er heimilað í lögunum að
stytta vinnutímann enn meira-
en hámarkið segir til um þegar
um er að ræða fólk sem ekki
hefur fullt starfsþrek eða á erf-
itt með að skila fullum vinnu-
tíma vegna erfiðra heimilis-
ástæðna.
í lögunum eru einnig ákvæði
um að kaup skuli greiðast í
vinnutíma, og að fullt kaup
skuli greiðast þótt framleiðslan
misheppnist ef verkamanninum
verður ekki um kennt.
Rétítndi verkalýðsfélaganna
I ölium ákvæðum laganna er
lögð höfuðáherzla á réttindi
verkalýðsfélaganna til að sjá
urn að þeim sé framfylgt og
kveða upp úrskurð ef ideilur
rísa út af framkvæmd þeirra.
Þannig er m.a. tekið fram að
ekkert fyrirtæki og engin
vinnudeild megi taka til starfa
fyrr en bæði viðkomandi verka-
íýðsfélag og ríkisstofnanir sem
annast heilbrigðiseftirlit og um-
sjón með vinnuöryggi hafa gef-
ið samþykki sitt til þess.
Verkalýffsfélögin eiga að sjá
um að verkamenn og aðrir
Btarfsmenn taki virkan þátt í
.stjórn fyrirtækjanna. Auk þess
sem þau semja um kaup og
kjör félagsmanna sinna er þeim
einnig ætlað að annast
Biður um traust
f dag imin Debré. forsætisráð-
herra Fúakklands, biðja þingið að
lýsa trausti á stefnu stjórnar-
innar í málum Alsír. Ýmsir menn
í stuðningsilokkum stjórnarinnar
eru óánægðir yíir að de Gaulle
heíur viðurkennt sjálfsákvörðun-
arrétt Alsírbúa, en talið er að
stjórnin eigi vísan mikinn
meirihluta.
Kínvarski herinn
fer frá Longju
Fréttaritarj Reuters í Ass-
am austast í Indlandi skýrði
frá því í gær að fregnir hefðu
borizt um að kínverskt herlið
væri að yfirgefa setuliðsstöð-
ina Lohgju, sem Kínverjar
tóku af Indverjum í á.gúst.
Kínverjar færa sig nú 800
metra norður fyrir virkið, en
indverskar hersveitir eru ein-
um kílómetra fyrir sunnan það.
Lúnik verði á:
lofti m aldur og ævi
Fer eina umferð á 15 dögum, kemur aftur
í mestu tunglnánd í janúar 1967
Svo viröist nú sem sovézka geimstöðin Lúník 3. muni
haldast á lofti um óratíma, e.t.v. að’ eilífu. Aðeins eitt
virðist geta grandað henni: ef hún rækist á loftstein
á ferð sinni um geiminn.
Moskvuútvarpið skýrir frá
þessu og jafnframt er haft eft-
ir sovézka geimfræðingnum V.
Teikningin sýnir braut Lún-
iks 3. frá jörðu umhverfis
tunglið og til jarðar aftur.
Við tölurnar 1 sjást tunglið
og Lúnik eins og innbyrðis
afstaða þeirra var þegar
Lúnik var skotið á loft að
morgni 4. október. Klukkan
um 14 6. október var Lún-
ik næst tungli (2), en tölurn-
ar 3 sýna afstöðu þeirra þeg-
ar Lúnik kemur aftur næst
jörðu um næstu helgi, en síð-
an heldur hann áfram á
braut sem er mjög aflangur
sporbaugur.
Ileillaéskli*
Krústjoff forsætisráðherra
óskaði í gær Macmillan til
hamingju með sigurinn í þing-
k'osningunum í Bretlandi og
Eisenhower til hamingju á 69.
afmælisdegi hans.
I skeytinu til Macmillan
segir Krústjoff, að hann vænti
þess að nú, þegar Macmillan
hafi fengið staðfestingu fyrir
stuðningi og trausti brezku
þjóðarinnar, igeti þeir ásamt
forustumönnum annarra ríkis-
stjórna snúið sér að þvi að
leysa afvoununarmálið og önn-
ur alþjóðleg vandamál.
Gestapéforingi
ikom í leitirnar
Útvarpið í ísrael hefur skýrt
frá því að einn af illræmldustu
yfirmönnum Gestapó á stríðsár-
unum sem leitað hefur verið að
í hálfan annan áratug sé nú
kominn í leitirnar. Hann heitir
Adolf Eichmann og dveist nú
í olíulandinu Kuwait á Arabíu-
skaga.
Eichmann var yfirmaður gyð-
ingadeildar Gestapó. Hann
fæddist í Telaviv og talar he-
bresku reiprennandi. Gyðingar
allarjsem lifðu af hörmungar stríðs-
almannatryggingar og yfirleitt (ins telja hann einhvern blóð-
sjá um að verkamenn njóti þyrstasta höðul nazista.
allra þeirra hlunninda sem þeir
geta átt kröfur á.
Heimilað er að refsa for-
Stjþrum fyrirtækja sem gera sig
^seka um brot á lögunum, ör-
Hann átti frumkvæðið að
„áætluninni uni endanlega lausn
gyðingavandamálsins", eins og
nazistar orðuðu það, og var
yfirmaður allra fangabúða í
yggisreglum og kjarasamning- ^ hinum hernumdu löndum Evr-
una. ópu á stríðsárunum.
I. Siforoff að útreikningar á
því hvenær geimstöðin er vænt-
anleg í mesta jarðnánd muni
standast og hún verði þvi rúm-
lega 40.000 km frá jörðu um
næstu helgi.
Geimstöðin mun fara eina um-
ferð um jörðu á hverjiun
15 dögum og braut hennar
verður sem áður mjög aflang-
ur sporbaugur. Hún mun kom-
ast í tunglnánd „við og við“ og
verða næst tungli í janúar 1967.
Hún mun þá verða rúmlega
9.000 km frá tungli. Það verð-
ur þó hægt að gera athuganir
á yfirborði tunglsins miklu fyrr
en þá, eða þegar í 9. umferð eða
eftir rúma fjóra mánuði, síðan
í 16., 25., 41., 66., og 107. um-
ferð.
Annar eovézkur vísindamað-
ur, idr. Fedniskí, segir í grein
í Pravda að hægt verði að öðl-
ast vitneskju um lögun tungls-
ins með athugUnum á braut
Lúniks 3. Hann telur ekki ó-
sennilegt að í ljós komi að
þvermál þess um miðbaug sé
meira en þvermál gegnum
skautin.
Búizt við að þær verði með öllu Búnar þeg-
ar stálverkíallið verður stöðvað
Verkfallið í bandaríska stáliðnaöinum er talið munu
standa enn út þessa viku, enda þótt Eisenhcwer for-
seti hafi ákveöið að beita hinum svonefndu Taft-Hartley-
lögum til að binda endi á verkfallið um stundarsakir.
stöðva, en það mun sem sagt
Samkvæmt lögunum er heim-
ilt að stöðva verkfall í 80 ídaga
og skal sá tími notaður til
samningaumleitana. Dómsúr-
skurð þarf þó fyrir slíkri
stöðvun og áður þarf ríkis-
stjórnin að leggja fyrir dóm-
stólana álitsgerð sem sýnir
fram á að þjóðarhagur krefjist
þess að verkfallið sé stöðvað.
Eisenhower hefur falið þriggja
manna nefnd að semja slíka
álitsgerð og er ekki búizt við
að hún hafi lokið störfum fyrr
en í vikulok. Telja má nær víst
að niðurstaða nefndarinnar
verði sú að verkfallið beri að
dragast enn í vikutíma eða svo.
Safnaff liafði verið gífurlegum
birgðum af stáli í Bandaríkjun-
um áður en verkt'alliff iiófst 15.
júlí s.l., en nú er mjög farið
að ganga á þær og talið að
elíki séu eftir birgðir nema tii
einnar viku. Enda þótt stáliðju-
verin hefji framleiðslu aftur í
byrjun næstu viku má búast við
stálskorti næstu vikur og jafn-
vel mánuði. Ástæðan er sú að
stálframleiðendur teija að það
muni taka a.m.k. fimm vikur
að koma öllum bræðsluofmmum
í full afköst.