Þjóðviljinn - 31.10.1959, Blaðsíða 6

■— ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 31. öktóber 1959
tMÓÐVIUINM
Útsefanðl: Samelningarflokkur alþýBu — eóslallstaflokkurinn. — Ritatjórars
Masnús KJartansson (6b.), Slgurður Quðmundsson. — PréttaiitstJórl: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson. Eystelnn Þorvaldsson.
Guðmundur Vlgfússon,, ívar H. Jónsson. Magnús Torfi Ólaísson. Blgurður
V. PriðbJófsson. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — RltstJórn af-
ffrelðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavftröustíg 19. — Síml 17-500 <%
línur). — Áakriftarverð kr. 30 á mánuðl. - LausaRöluverð kr. %
PrentsmlöJa Pjóðviljans.
Klíkumar bítast
Sjálístæðisflokkurinn er sund-
. urleitur flokkur. Hann er
í eö!i sínu hagsmunasamtök at-
vin iurekenda og auðmanna, en
innbyrðis hafa þeir oft eldað
.grád silfur; t. d. útgerðarmenn
annars vegar og heildsalar
hin' vegar, einnig hafa iðn-
rek'-niur reynt að iáta að sér
kveð;> í vaxandi mæli eftir því
seni iðnaðinum hefur vaxið
fiík'dr um hrygg. Þá hafa full-
trú?’-’úr samtökum bænda haft
.nok':r>- áhrif i forustu flokks-
ins, og enn hafa komið til
markkonar héraðasjónarmið.
ásam* tilraunum forustunnar til
að þvYjast vera „flokkur allra
stétf";‘ við hátíðleg tækifæri.
í flokknum hefur þannig oft
verik togazt harkalega á, ein-
att !~eið við sprengingum, og
stundum hefur flokkurinn
"Sundrazt, eins og í forseta-
kúsi'vounum og þegar Lýð-
véldivlokkurinn var stofnaður.
■Ene-'i að síður gegnir það
furðu hvernig tekizt hefur að
halda flokknúm saman og
hvev-vj mikium árangri hann
-hefur náð með þeim áróðri að
hann sé „flokkur allra stétta"
.eh ekki hagsmunasamtök auð-
■ •><»
man---i og atvinnurekenda; er
engum vafa bundið að þar kem-
ur éinkum til áhrifavald og
‘lágnf ólafs Thors formanns
flokksins.
i*
/Álafur Thors er nú tekinn
” a»ð reskjast og er ekki eins
. þre':mikill og hann var, enda
hefur mikið verið barizt um
þac I flokknum á undanförnum
áru n hver ætti að vera arf-
taki hans. Hefur þar einkum
bor:5 á keppinautunum Bjarna
Benadiktssyni og Gunnari
Thoroddsen. Bjarni hefur lengi
búið sig undir að sigra í þeim
átö!:um; aðferð hans var sú
að hann safnaði í kringum sig
h.ar ” ;núinni klíku og leitaði
einkum fanga meðal áhangenda
gan !a nazistafiokksins; nánustu
ssn verkamenn hans urðu menn
eitv og Birgir Kjaran, Sigur-
jón lögreglustjóri, Guttormur
Erlcidsson og aðrir fyrrver-
anc'í hakakrossberar. Bjarna
tók ' að tryggja þessari klíku
yíir.-áð yfir flokkskerfinu í
Rey javík og taldi síðan hag
sín; n vel borgið. Tók hann
eítir það upp þá aðferð að
fjar'ægjast þennan harðsnúna
hóþ. sem hann taldi öruggan
sér. o.'í halla sér meira að Ólafi
Thc.rs í von um að hann yrði
ta’u m. .hliðstætt „einingartákn"
þeg r tjl ákvörðunar kæmi um
arfíakann.
TT’n Birgir Kjaran hugði hærra
nn svo að hann ætti að
verða skemill fyrir Bjarna
Benediktsson! Hann hélt klíku
éió.n.i saman og'lét hana treysta
yfirráð sín yfir flokkskerfinu
í Reykjavík, og síðan lét hann
æ meira til sín taka innan
flokksins. Það var fyrst og
fremst Birgisklíkan sem réð
því að Sjálfstæðisflokkurinn
re.vndi ekki að mynda ríkis-
stjórn eftir að vinstristjórnin j
fór frá heldur tók þanti kost
að styðja við bakið á Alþýðu-
flokknum. Og eítir að Bjarni
taldi sig kominn þrepi hærra
í flokknum en þessir stuðn-
ingsmenn sínir, gerðust þau
tíðindi, að allt í einu var Gunn-
ar Thoroddsen kominn í klíku
Birgis Kjaran og sótti gegn
keppinauti slnum Bjarna Bene-
diktssyni frá nýjum vígstöðv-
um! Eftir það voru völd klíku
þessarar svo mikil að hún
varð algerlega einráð um fram-
boðið hér í Reykjavík; var ein-
um skjáldsveini Birgis, Evjólfi
Konráð Jónssyni lögfræðingi,
falið að ganga frá framboðs-
listanum. Hann stjakaði burt
Birni Óláfssyni heildsala og
Sveini Guðmundssyríi iðnrek-
anda en setti í staðinn Birgi
Kjaran og angurgapann Pétur
Sigurðsson, og Gunnar Thor-
oddsen fékk inn á listann
stuðningskönu sína Auði Auð-
uns. Jafnfrarrít voru bornar
fram hinar harkalegustu aftur-
haldskröfur um g'engislækkun
og afnám allra viðskipta við
sósíalistísku löndin, ásamt þeim
boðskap að öll fyrirtæki ríkis
og bæja skyldu afhent auð-
mönnum og hér tekinn upp
ómengaður gróðabúskapur.
Undir þessum merkjum var
kosningabaráttan háð; Birgir
Kjaran lét langmest að sér
kveða allra frambjóðenda, birti
mýgrút af greinum og flutti
kynstur af ræðum, auk þess
sem hann peðraði frá sér ferða-
sögum í öll málgögn Sjálfstæð-
isflokksins. Var greinilegt að
hann hugsaði sér að láta kosn-
ingaúrslitin sanna það að fleiri
gætu keppt um formennsku
flokksins en Bjarni Benedikts-
son ög Gunnar Thoroddsen!
Fn kosningaúrslitin urðu á
aðra lund, Sjálfstæðis-
flokkurinn fór elnhver’jar mestu
hrakfarir sögu slnnar undir
merkjum Birgls Kjarans og
klíku hans. Og nú eru skulda-
skil hafin af mesta kappi, klík-
urnar klóast öndverðar og
kennir hver annari um. Verður
vissulega fróðlegt að sjá hver
málalokin verða, en athyglis-
verðast er þó hitt að ferill 1
Sjálfstæðisflokksins að undan-
förnu hefur sannað öllum
stuðningsmönnum hans, sem
sjá vilja, að forusta flokksins
er samansafn af ofstækisfull-
um valdastreitumönnum sem
öllum mönnum síður eru til
þess fallnir að hafa forustu
um farsæla pg heiðarlega lands-
stjórn.
Hræddur um að Bolvimiik ókvrrist í
sætinu þegar Tal fer að fórna mönnum
Fréttamenn. eru nú farnir,
og við göngum að borði þeirra
tvímenninga.
„Þarna kemur þá enn einn
fréttamaðurinn segir Pet-
rosjan brosandi.
„Já, en hingað til hef ég þó
ekki ónáðað y*kkur með
spurningum mínum, þótt sum-
ir aðrir hafi fengið tvö.viðtöl.
Ehi nú ætla ég að ráðast á
ykkur með þrjár spurningar
fyrir hvern, ef þið hafið ekk-
ert á móti.“
„Gjörðu svo vel,“ segir
Tal, „Island er fjariægt land,
svo þú getur sjálfsagt skrifað
hvað sem þér sýnist, úr því
að júgóslavnesku fréttamenn-
Tal
irnir leggja mér allt annað í
munn heldur en það, sem ég
hef sagt. Það k(emur fyrir, að
þriðja hver setning, sem mér
er eignuð, er frá mér sjálf-
um runnin“
„Þó það, það er nú ekki
svo lítið, en það er víst hezt
að ég byrji þá að spyrja.
Fyrsta spurningin til Tals
hljóðar svo. Þú ert auðsjáan-
lega vel fyrirkallaður í þessu
móti. Getur þú sagt mér í
stuttu máli hvernig þú bjóst
þig undir það?“
„Það er ósköp einfalt mál“,
segir Tal. „Ég lá á sjúkra-
Ihúsi fyrir mótið eins þú veizt.
Þar æfði ég mig vel, tefldi
meðal annars skák við læknin
sem skar mig og sýndi þar
leikfléttu, sem mér hefur ekki
tekizt að endurtaka í mótinu
til þessa né neitt henni líkt.“
„Já, þú sýndir okkar þá
skák.“
„Já, en svo tefldi ég líka
fjöltefli við aðra sjúklinga,
einu sinni við fjóra í einu.“
„Og hvernig fóru leikar ?“
„Mér tókst nú að vinna
allar skákimar, en það var
einungis vegna þess, að einn
af andstæðingunum dó í
betri stöðu. Annars lagði ég
mesta rækt við líkamlega
þjálfun, og það gerði ég með
því að brölta á milli fimmtu
hæðar, þar sem ég lá, og ann-
arar og þriðju, þar sem ég
tefldi við sjúklingana. En ef
ég á að gefa alvarlegra svar“
heldur Tal áfram, „þá lagði
ég mesta áherzlu á að vera
hraustur og líkamlega þjálf-
aður, iðkaði íþróttir eftir því
sem ég gat komið þvi við,
en 'lá svo oftast í skákinni
annars.“
„Og hvaðá IþrÓttir stundar
þú helzt ?“
„Aðallega borðtennis, en
einnig dálítið knattspyrnu."
„Já við erum áhugamenn
fyrir knattspyrnu“ skýtur
Petrosjan inní, „en oftast
'látum við okkur þó nægja að
horfa á hana.“
Fréttabréf frá Frey-
steini Þorbergssyni
„Já, þið iðkið mikið borð-
tennis. Það er sjálfsagt gott
fyrir skákina, því auk hæfi-
legrar líkamlegrar áreynslu
æfir það skjóta hugsun, sem
er svo nauðsynieg fyrir
skákina.“
,,Já“, segja þeir félagar.
„Önnur spurning. Þú hef-
ur til þessa náð furðulega
góðum árangri gegn hinum ó-
rússnesku andstæðingum þín-
um, eða HV2 vinningi úr 12
skákum, þar sem þú hins
vegar ert með fjóra vinninga
úr níu skákum gegn löndum
þínum. Getur þú gefið nokkra
skýringu á þessum mikla
hlutfallsmun ?“
„Eg veit ekki“, segir Tal,
„ef til vill get ég ekki gefið
neina fullnægjandi skýringu,
en ýmislegt má upp telja. I
fyrsta lagi eru hinir órúss-
nesku veikari en hinir, og því
fá flestir meira út úr þeim en
hinum rússnesku.“
„Já, en hjá öðrum er ekki
svona gifurlegur munur.“
„Rétt er nú það,“ segir
Tal, „en í ððru lagi hef ég
unnið nokkrar skákir á móti
þessum órússnesku, sem alveg
eins hefðu getað farið á ann-
an veg, þar sem ég hins veg-
ar hef verið óheppnari á móti
löndum mínum, t.d. átti ég
góða stöðu í báðum tapskák-
unum við Keres. í þriðja lagi
hugsa ég mér alltaf að ég- sé
að tefla fyrir Sovétríkin í
landskeppni, þegar ég tefli
við aðra en landa mína. Og
þar að auki vil ég ekki
skemma fyrir þeim með því
að lækka þá“, segir Tal
að lokum.
„Já, auðvitað“, segjum við,
sem vitum að Tal er mú aftur
komin út í gamansemina, því
enginn er annars bróðir í
leik.
„Hvað segir þú um þriðju
skákina við Friðrik, þar sem
þér varð á að víxla leikjum.
Varst þú heppinn í þeirri
skák?“
„Eg fékk fyrst yfirburða-
stöðu, síðan kom þessi óskilj-
anlega skyssa, sem snéri
skákinni Friðriki í hag eu
þótt hann hefði leikið Bg4,
þegar hann lék Rf4, þá vil ég
ekki segja að staða hans hafi
verið unniii en vissulega
hefðu þá sigurlíkurnar verið
hans megin. Aðra skákina
við mig tefldi Friðri'k mjög
vel að ákveðnu marki.“
„Jæja, fer nú ekki röðin
að koma að mér?“ spyr Pet-
rosjan, sem öðru hverju hef-
ur skotið inn glettnislegum
athugasemdum.
„Jú, síðasta spurning til
Tals. Það eru allar líkur til
að þú vinnir iþetta mót og
teflir einvígið við JBotvinnik,
en ef svo ólíklega færi nú
samt, að Keres yrði efstur,
hverju mundir þú þá spá um
einvígi Botvinnik-Keres ?“
„Eg álít, að Botvinnik
muni eiga mjög erfitt með
að tefla við mann með skák-
stíl Keresar, svo ekki sé
meira sagt. Það er engu iík-
ara, en Keres hafi á síðustu
árum fundið einhvern lykil á
Botvinnik, öfugt við það sem
áður var, þegar Keres virtist
ekkert hafa í Botvinnik að
gera.“
„Já lykil," segir Petrosjan,
„en þó að því tilskildu, að
Keres hafi hvítt."
Og nú rámar okkur eitt-
hvað í, að á síðustu árum,
þegar þeim Botvinnik og Ker-
es hefur lent saman í skák-
mótum, hefur Keres oftast
haft hvítt — og unnið.
„Þá er víst komið að mér,“
segir Petrosjan, „en annars
er ég orðinn því vanastur að
hverfa í skuggann af honum
þessum," bætti hann við, um
leið og hann kinkaði brosandi
kolli til sessunautar okkar.
„Fyrsta ispurning: Ég spáðf
þér efsta sætinu í mótinu,“
„Og ég líka“ segir Tal, „en
þú hefur staðið þig mun lak-
ar, en menn höfðu búizt við.
Hvernig mundir þú gefa
skýringu á því?“
„Það er nú ekki svo létt
að segja um það,“ svarar Pet-
rosjan, ,,það getur komið
fyrir alla að falla eitthvað
annað slagið, aðra skýringu
þekki ég ekki, satt að segja
veit ég e'kki, hvað hefur kom-
ið til.“
„Önnur spurning. Þú hefur
tapað tveim skákum fyrir
Petrosjan
Friðriki. Það er mjög mikið,
ef þess er gætt, hve sjaldan
þú tapar skák. Heldur þú að
það sé aðeins „tilviljun.“ að
það var á móti honum, eða
getur verið að þú eigir af
einhverjum. ástæðum erfiðara
með hann en aðra. Eða varst
þú þreyttur þegar þú tefldir
við hann biðskákina í Zag-
reb? Þú áttir þá mjög erfiðg
biðskák við Fischer og hefur
ef til vill rannsakað hana
lengi ?“ ' - -
„Nei,“ segir Petrosjan,
„skákina við- Fischer rann*
sakaði ég ekki lengur srjál^-
Framhald -á 10. síðu.,