Þjóðviljinn - 09.04.1960, Qupperneq 6

6) -— ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 9. apríl 1960
snsHŒíí^íRslnfi^TOSSffisKSiSfiiiSn
Utgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistáflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sig-
urður Guðmundsson. — Préttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnaron. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavöröustíg 19. — Simi
17-500 (5 línur). - Áskriftarverö kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
T/anadamenn hafa nú -svikið í landhelgismál-
kE inu, gengið í lið með andstæðingum ofckar
Sog beita sér fyris því að hugtakið „sögulegur
réttur'* verði viðurkennt. Þetta eru mjög -alvar-
leg tíðind-i fyrir ísland; ýmsir valdamenn hér
háfa á undanförnum árum reynt að tengja ís-
land sem fastast við Kanada í landhelgismálinu
H5f; og einblínt á „kanadísku tillöguna" sem einu
Hd lausnina. Hér 1 blaðinu hefur verið varað við
Sx: þessari oftrú á heilindum Kanadamanna, þegar
Bandaríkin og Bretland ættu í hlut, og það hef-
ur nú sannazt að þau varnaðarorð átt-u fyllsta
rétt á sér.
tUi
U"nn alvarlegri eru þó viðbrögð íslenzkra stjórn-
arvalda við þessum svikum Kanadamanna.
Guðmundur í. Guðmundsson utanríkisráðherra
skýrði frá því í útvarpinu í fyrrakvöld að hann
hefði í hyggju að flytja breytingartillögu við
tillögu Bandaríkjanna og Kanada, þess efnis að
ákvæðin um „sögulegan rétt“ skuli þó ekki ná
til íslands. Hvað felst í slíkri breytingartillögu?
Hún er yfirlýsing um það að ef Islendingar
sleppi aðeins sjálfir láti þeir sér í léttu rúmi
liggja þótt takmarkaður sé réttur og níðzt á hags-
munum annarra þjóða. Hún er einnig yfirlýs-
ing um það að uið getum unað því að okkur sé
skömmtuð sérstaða INNAN 12 mílnanna, en
hingað til hafa íslendingar alltaf haldið því fram
að þeir eigi einmitt rétt á sérstöðu UTAN 12
mílnanna.
tut
u»
4-n
sj»:
i*.tí
%n
m
- H!:
líií
il
;as
n\i
its
Tit;
%
iT
17'ið íslendingar höfum háð harða baráttu í
* landhelgismálinu og ýmsir þættir þeirrar
sóknar haf-a orðið okkur til mikils sóma á al-
þjóðavettvangi. Það hefur verið litið á okkur
sem forusturíiki í baráttu fyrir miklu alþjóðlegu
réttlætismáli. En við skulum einnig minnast
þess að því aðeins höfum við getað barizt og
unnið mikilvæga sigra að við höfum notið til-
styrks og verndar annarra ríkja, sem höfðu hlið-
stæðra hagsmuna að gæta, sósíalistísku ríkjanna,
ýmissa ríkja í Asíu, Afríku og Suður-Ameríku,
og við höfum haft stuðning af almenningsáliti
sem taldi okkur hafa heiður af einarðri og rétt-
látri baráttu. Það eru þessar aðstæður sem hafa
gert ofckur kleift -að berjast við sjálft Atlanz-
hafsbandal-agið, við ríki eins og Bandaríkin og
Bretland, og sigra í þeirri viðureign.
'Ijað væri ömurlegur kafli í þessari -baráttu, efv
F flutt yrði tillaga eins og sú sem utanríkis-
ráðherra hefur boðað. Með henni værum við að j
bjóða ósæmilegan og niðurlægjandi kaupskap. j
Við værum fyrir okfcar leyti að láta fala hags- j
muni þeirra þjóða, sem alltaf hafa stutt okkur j
og styrkt, íyrir sérsamning um rétt o'kkar á því i
svæði sem við höfum þegar í verki tryggt okkur i
full yfirráð yfir. Við værum í senn að skerða j
framtíðarhagsmuni okkar og flekka sóma okkar. J
Það kunna að vera til menn sem telja sóma okk- *
-ar lítils virði í samanburði við vináttu og fjár- |
magn voldugra ríkj-a, en Iþó er það svo að það er 5
heiður obkar einn -sem sker úr um það hvort \
við getum lifað sem sjálfstæð þjóð. Vonandi ;
verður breytingartillaga utanrí'kisráðherr-a aldrei :
flutt, þannig að það verði sómi hans einn sem •
bíður hnekki; þar er ekki frítt að velkja. — m.
IID

Tvo tlaga í röð hafa sveXir lögreglu og lierliðs farið um Afríkumannabœinn Nyanga nærri
Höfðaborg í skjóli brynvagna, brc'ti/f inn í hús fólksins, tekið það út á göturnar o,g mis-
þyrnnt því með kylfubarsmlíð og svipuhöggum. Þessar aðfarir eru refsing Suður-Afríkustjórn-
ar við -íbúa Nyanga, vegna þess að þeir hafa staðið fremstir í flokki í baráttu Afríkiunanna
gegn undirokuninni. Þegar leið'íogar samtaka Afríkumanna vorn liandteknir hundruðum sant-
an, fóru bæjarbúa,- Nyanga fylktu liði itin I Höfðaborg eins og myndin sýnir og báru fratn
tnótmæli. Síðan héldu þeir uppi allsherjarve rkfalli gegn banni stjórnarvaldanna, sem lagt
liafa fimm ára fan.gelsisvist við þi'fttöku í vinnustöðvun.
y^llt síðan 1948, þegar Þjóð-
ernissinnaflokkurinn komst
til valda í Suður-Afríku undir
forustu séra Daníels Malans,
hefur sá fáliðaði hópur hvítra
Suður-Afr'íkubúa sem barizt
hefur heils hugar gegn kyn-
þátta'kúgun valdhafanna var-
að við því að framkvæmd
apartlieid, aðskilnaður kyn-
þáttanna og alger undirokun
þeldökkra manna, myndi fyrr
eða síðar kalla kynþáttastríð
yfir landið. Nú hefur sá suá-
dómur rætzt. Prá því 21.
marz, þegar lögreglan í
-Sharpeville nálægt Jóhannes-
arborg skaut á áttunda tug
vopnlausra Afríkumanna til
-bana, hefur ekki linnt ofbeld-
isverkum og blóðsúthellingum,
Enginn hvítur maður -hefur
enn fallið, en Afríkumenn hafa
verið drepnir, ,limlestir með
kylfuhöggum, særðir svipu-
sárum og fengið að kenna á
tönnum lögregluhunda, svo að
sverting.iabæirnir hafa viða
vérið einn blóðvöllur. Hver
sem iíklegur hefur þótt til að
beita sér gegn stefnu stjórn-
arinnar, hvítir menn jafnt og
svartir, hefur verið hnepptur
í fangelsi.
l/'erwoerd forsætisráðherra
og samstarfsmenn hans
láta sér fátt um það finnast
sem gerzt hefur. Þeir ha-fa
lengi gengið með Biblíuna í
annarri hendi og böðulssvip-
una í hinni. Jafnframt guð-
fræðilegri réttlætingu á kyn-
-þáttakúguninni sem hinni einu
guði þóknanlegu skipun á
sambúð kynþáttanna, hafa
þeir búið sig rækilega undir
að kæfa í blóði uppreisnina
sem óhjákvæmilega hlaut að
brjótast út í þrælaríki þeirra.
Árásimar á svertingjabæina,
þar sem lögregla og herlið
vaða um, taka hús á fólki og
berja hvem sem fyrir verður
með kylfum og þungum sjam-
bok-svipum, og grípa til byss-
unnar ef -einhver reynir að
bera hönd fyrir höfuð sér, /
eru gerðar samkvæmt vand-
lega gerðri áætlun. í orði
kveðnu hefur kynþáttaaðskiln-
aðurinn, apartheid, átt að gefa
hverjum kynþætti um sig
tækifæri til að þróast á sinn
-hátt út af fyrir sig. Pram-
kvæmd raunverulegs aðskiln-
aðar, skipting landsins milli
kynþátta, myndi kippa fótun-
um undan atvinnulífi Suður-
Afríku, sem byggist á því að
hinn hvíti fimmtungur lands-
manna hirðir arðinn af vinnu
þeirra f.jögurra fimmtu sem
hafa dekkri hörundslit.
Fyrir nokktum dögum var
E ég sem oftar að vinna eitt-
E. hvað við þjóðsögur Jóns
— Árnasonar, nýju útgáfuna.
= Þar er í fimmta bindi sagan
= af Sölva bragaref (316-18.
= bls.), en hana hefur Jón Sig-
E urðsson í Steinum undir
E Eyjafjöllum skrásett. Sögu-
E hetjan Sölvi var bragðarefur
= hinn mesti og komst allsstað-
E ar áfram með brögðum sín.
= um. Meðal annars segir sag-
= an frá því að hann átti að
= halda vakt á skipi, en um
= nóttina fa.nn ekipstjórinn
= hann sofandi upp með mastr-
E inu.„ Sölvi sagðist hafa verið
E svo svangur og hefði hann
E örmagnazt. Skipherrann lét
E það svo vera og færði honum
E að borða og bað hann vaka
E -dyggilegar næst. Næst er hann
að er staðfastur ás-etningur
stjórnenda Suður-Afríku
að Afríkumenn í landinu skuli
vera -þrælar og annað ekki.
Þess vegna hafa Afríkumenn
verið sviptir þeim takmark-
aða kosningarétti sem þeir
höfðu, þess vegna hafa þeir
verið fiuttir nauðungarflutn-
ingum hópum saman frá heim-
kynnum sínum innan um Evr-
óoumenn í borgum landsins til
afskekktari staða, þess vegna
-hefur þeim verið meinaður að-
gangur að háskólum og lokað
einkaskólum kirkjudeilda og
annarra aðila, þar sem Afr-
’íkumenn gátu fengið alhliða
menntun Slík stefna er ekki
skyldi halda vakt finnur hann
Sölva enn sofandi upp með
mastrinu. Ber hann þá í
skæni fyrir sig það hann sé
evo illa klæddur og nötri
hann því af kulda". Þetta
orðalag, bera í skæni fyrir
sig = afsaka sig með ein-
hverju, þekki ég ekki annars
staðar að, en tengsl kunna að
vera miili þessarar nótkunar
orðsins og þjóðtrúarinnar um
það að skæni (líknarbe’gur
eða önnur slík himna) sé hin
ákjósanlegasta vörn gegn
loftöndum, sbr. sögumar um
sagnaranda sem reyndu . að
fara cfan í mann, en vöru
veic’iiir í líknarbelg. — Þetta
orð er að sjálfsöðu dregið af
orðinu skán, er merkir himna
eða húð, sbr. gólfskán, mjólk-
urskán o.fl...
_m i J; 111111111 m 11111111111 ]] 1111111111 ii 1111111111111111 j 111111111111 m m i 11111111111! 1111 m > 111111111
99. þáttur. 9. apríl 1960.
ÍSLENZK TUNGA
Riístjóri: Árni Böðvarsson.
OrSabelgur