Þjóðviljinn - 27.11.1960, Side 4

4) ;.—' ÞJÓÐVILJINN' •*— Suimudagur 27, ncvember 1960
* * íl/
FriSrik Bjarnason tónskáld áttrœóur
Það er sumar. Þarna í göt-
unni þekkti ég enn enga í ná-
grenninu. En það varð ekki
lengi komizt hjá því að veita
athygli karli og konu í næsta
húsi. Þau fóru oft i göngu-
ferðir saman. Maður gat átt
von á að mæta þeim á óvænt-
um stöðum uppi um hraun og
hlíðar. Slíkt var ekki komið
í tízku þá. Annað var þó at-
hyglisverðara i fari þeirra:
yfir algeru yfirlætisleysi var
hljóðlát reisn og skrumlaus
menning í framkomu þeirra.
Þau virtust kunna þá list að
tala saman með þögninni
einni. Hver voru þau ? Við
því fengust greið svör. Þetta
var hann, maðurinn sem ég
átti að þakka tvo góða kunn-
ingja, Hóladans og Tungu-
stapa.
Það er meir en aldárfjórð-
ungur síðan þetta var. Og í
<dag er þessi maður, Friðrik
Bjarnason tónskáld, áttræður.
Og í fyrrakvöld leit ég
snöggvast inn til þeirra.
Óneitanlega hefur a'durþreyt-
an markað sín spor síðan við
voru nábúar — en augu Frið-
riks Bjarnasonar verða fljótt
ung og glampandi ^þegar
minnzt er á tónlist.
— Hvar ertu fæddur, Frið-
rik?
— Ég er fæddur á Stokks-
eyri, 27. nóv. 1880.
— Ætterni?
— Faðir minn var Bjarni
Pálsson og mcðir mín Mar-
grét Gísladóttir. Hann var
bróðir þeirra ísólfs og Jóns
Pálssonar. Faðir minn fórst
í fiskiróðri. Þá var hann 29
ára gamall, en ég 6 ára.
•— Voruð þið mörg syst-
kinin — og lentirðu kannski
á flækingi?
— Við vorum 4 albræðurnir
sem upp komumst. Mamma
hélt áfram að búa og við ól-
umst upp hjá henni, við
þröngan kost. Ég var sendur
í sveit í Árnessýslu á sumrin
cg eftir fermingu fór ég að
vinna landvinnu 'eins og aðrir
drengir þá .á þeim aldri.
: rrr- Hyenær fórstn í skóla ?
Ég fór í Flensborgar-
skólann þegar ég var kominn
yfir tvítugt og lauk þaðan
kennaraprófi árið 1904. Að
því loknu fór ;ég að kenna í
ÁrnessýslU. Árið 1908 varð
ég kennari við barnaskólann
hér í Hafnarfirði og stunda-
kennari í söng við Flensborg-
arskólann.
— Og þá fórstu fljctlega að
starfa að söngmálum í bæn-
um?
— Já. ég var organleikari
við fríkirkjuna 1912 og siðan
við þjóðkirkjuna hér í 36 ár.
Söngfélagið Þresti stofnaði ég
1912, en áður hafði ég haft
ýmsa flokka. Kvennakórinn
Erlur stofnaði ég 1918. Hann
starfaði í 5 ár, en Þrestir
starfa enn. Nú stjórnar þeim
ungur, efnilegur maður, Jón
Ásgeirsson. Svo kenndi ég
alltaf söng i barnaskólanum
og lengi í Flensb:rgarskólan-
um. Þegar ég fór að minnka
kennslustörf sneri ég mér
meira að söngnum.
— Þú varst eitthvað við
nám erlendis ?
— Já, ég var tvo sumur

Turnaría.
Hinn hrikalegi sjúkrahúss-
turn í Fossvogi er. alltaf að
hækka er nú kominn á 15.
hæð, eftir því sem Mogginn
upplýsir, ekki er samt upp-
iýst hvort sú hæð eigi að
kóróna furðuverkið.
Þegar bæjarpósturinn átti
leið þarna framhjá á dögun-
um. datt honum í hug vísa
eftir Egil Jónasson á Húsa-
vík. Egill sá frelsaðan fær-
eying bora í hraun með loft-
bor. Vísan er svona:
Hann er að tálga hraungrýti
himinfjáigur í andanum,
hann er að nálgast helvíti
og hyggst að sálga fjandan-
• um.
Bæjarpóstinum datt nú í
hug v’sa í svipuðum dúr og
hún er svona:
Alltaf stöðugt stækkar hann
stöðva enginn þetta kann,
hann er að náigast himna-
rann
að hitta sjálfan skaparann.
Og vísan er auðvitað um
turninn og það má halda á-
fram:
Þó ráfi um geiminn rússa-
hnettir
og ráski þar með hund og
mús,
við gefum þeim sko-.ykkert
eítir
við eigum bæjarsjúkrahús,
með heljarturn, sem hækka
fer
til himins, ’svoáð hverfi tungl-
ið.
Já, íslendingar eiga sér,
eina jarðfasta gerfitunglið.
En
inn
fæddist:
svo sló
■
Skáldgáfunni
, , , . SS
i postinn, þegar þessi @
Þrálát spurning þjarmar mér
og þrykkist gegnum skáld-
mælgina.
Hvort Gli og Bjarni ætla sér
útsýni yfir landhelgina?
0
B
U
fí
*
K
E3
H
*
B
S
E
E5
n
*
ffl
í kennaraskólanum í Kaup-
mannahöfn, 1912 og 1913. Ég
lærði tónlist aðallega á tón-
listardeild Kennaraskólans
og jafnframt í einkatímum
lijá tónlistarmönnum í ýmsum
greinum í Kaupmannahöfn.
(Innan sv:ga má geta þess
að síðar fór Friðrik nokkrum
sinnum utan til að kynna sér
nýungar í tónlist).
— Hvað lagðirðu mesta
stund á?
— Aðallega á söngsögu-
fræði, en hef ekki getað lagt
rækt við það eins og ég hefði
viljað, og þess vegna ekki
haft mig i frammi með það.
— Ert þú ekki eini söng-
sögufræðingurinn á landinu?
— Jú, nú mun ég vera það.
Ólafur Davíðsson var beztur
í skrifum sinum um þjóðlög-
in og vik:vakana. Sr. Bjarni
Þorsteinsson vann mikið verk
í þjóðlagasöfnun, en ekki eins
vel unnið og æskilegt hefði
verið, enda varð hann að hafa
það í hjáverkum, cg svo var
raunar einnig um Ólaf Da-
víðsson.
— - Það -ér mikið um tón-
listargáfur í ætt þinni.
— Já, faðir minn, Bjarni
Pálsson var seinasti forsöngv-
ari i Stckkseyrarkirkju, þá
16 ára og síðar fyrsti organ-
isti kirkjunnar.
— Hvar lærði hann orgel-
leik?
— Hjá Silvie dóttur Thor-
grimsens kaupmanns, en
hún hafði lært hjá Pétri
Guðjohnsen. — Faðir minn
kenndi ákaflega mörgum fyr-
ir austan að leika á org-
el. Síðar komu svo föður-
bræður mínir, ísólfur og Jón,
þar til sögu. ísólfur (faðir
Páls ísólfssonar) lærði á org-
elið hans föður mins.
— Hvenær byriaðir þú að
fást við tónsmiðar?
Framhald á 10 s?n»
Og ekki kann það góðri
lukku að stýra, að beita svip-
unni á Pegasus, þá hleypur feFriðrik Bjarnason við hljóðfærið sitt á Sólvangi í gær. (Ljósm. Þjóðv. A. K.)
hann bara útundan sér. En *-------------------------------------------------------—------------------------------------
turninn er orðinn eins og
hvert annað náttúrulögmál,
sem heldur sína rás og eðli
þessa turns er það að vera
alltaf að hækka.
Frá Olympíuskákmótinu
Nýsköpun í nýsköpuninni.
Nú berast fregnir af því, að
Víkingur hinn nýi og Naríi
eigi að búast hraðfrystitækj-
um. Þetta er sannkölluð ný-
sköpun í nýsköpuninni og *
hinar ágætustu íréttir. Þessi ffl
stóru og glæsilegu skip, hafa ■
orðið að hætta veiðum á fjar- bi
lægum miðum eftir tiltölu- gf
lega skamman tíma, vegna jjj
hinnar takmörkuðu geymslu- §
getu íssins og úthald þeirra *
hefur á engan hátt, verið í *
Þátturinn heíur nú komizt
yfir allmikið sai'n skáka i'rá
Olympíuskákmótinu.
Er þar um mjög auðugan
garð að gresja og eríitt að
velja úr skákir til birtingar.
Ég hefi að þessu sinni valið
“ tvær af skákum heimsmeistar-
ans Tals frá mótinu.
Sem kunnugt er varð Tal
fyrir slysi rétt fyrir mótið og
tók því ekki þátt í þremur
fyrsíu umíerðunum. Síðan tók
hann að tefla af fullum krafti
og yfirleitt með góðum árangri.
Það var ekki fyrr en í síðustu
umferð, að hann tapaði skák,
samræmi við stærð þeirra og * f>'rir Englendingnum Penrose.
fþnkominn búnað. Er raunar *
furðulégt~aðþjekki skuli hafa *
verið sett undir"þennan ieka ”
strax í upphafi.
Þótt skákir þær, sem hér
birtast endi báðar í jafhtefli,
þá einkennast þær af kraft-
mikilli og fjörugri taflmennsku
á báða bóga.
Andstæðingur Tals í fyrri
skákinni, Gligoric stóð sig með
miklurn ágætum á mótinu og
vann m a. stórmeistara eins
cg Fischer, Euwe, Szabo og
Pachmann. Og það munar
ekki miklu, að hann geri Tal
sömu skil, en aðdáunarvert er
að sjá hvernig heimsmeistar-
inn vindur sig úr háskanum.
Robatsch er sagður hafa
hreppt stórmeistaratign fyrir
s:na ógætu frammistöðu á
mótinu, en hann mun hafa
sloppið taplaus í gegn. Verður
hann fyrsti stórmeistarinn,
sem Austurríkismenn eignast
eítir heimsstyrjöldina, en sem
kunnugt er eru þeir gömul og
gróin skákþjóð.
Við lítum fyrst á skák Tals
og Gligorics.
Hvítt: Gligoric — Svart: Tal
Kóngs-indversk vörn.
I. d4, Rf6. 2. c4, g6. 8. Rc3,
Bg7. 4. e4, d6. 5. Rf3, 0—0.
6. Be2, e5. 7. 0-0.
(7. dxeá 8. Rxe5, Rxe4 o.s.frv.)
7. — Rb-d7.
(Einnig er til 7. — Rc6 8, d5,
Re7 o.s.frv. í því afbrigði
stefnir svartur að því að leika
— f5 síðar).
8. Hel, He8. 9. Bfl, c6. 10.
Hbl, exd4.
(Gefur hvítum allmjög eftir
miðborðið, en svartur fær
varla lokið liðskipan sinni á
annan hátt).
II. Rxd4, Rc5. 12. f3, a5. 13.
Framhald af 4. síðu
8