Þjóðviljinn - 27.11.1960, Qupperneq 10

ÞJÖÐVILJINN---Sunnudagur 27'. nóvember 1960
Frlðrik Bjarnason
Skákjiáiturinn
GBezti varnarmöguieikinn).
17. I)e2, Dcfi. 18. Khl, Bbfi.
(Tal hefur reiknað út fram-
Framháld af 4. síðú.
— Eg mun Iiiifa byrjað það
eftir aldamótin, en þó fyrst
i fyrir alvöru eftir 1912 ....
Já, ég vann ákaflega mikið
að því um tíma, en svo bilaði
lieilsan fékk liðagigt.
j — Manstu hvað var fyrsta
lagið þitt?
■ . —- Fyrr var oft í koti kátt
mun hafa verið eitt fyrsta
lagið mitt.
— Og hvað eru nú lögin
orðin mörg sem þú hefur
•samið ?
-— Það man ég ekki, — en
þau eru eitthvað á öðru
hundraðinu.
(Mikill fjöldi þeirra er gð-
eins til í handriti.)
'i—j Af sönglögum Friðriks
Bjarnasonar — sem allir
kunna, má t.d. nefna karla-
kórslögin Hóladans, Þú hýri
Hafnarfjörður, — textinn
eftir konu hans, Guðlaugu
Pétursdóttur frá Grund í
Skorradal, Tungustapa, text-
inn úr Þjóðsögum Jóns Árna-
sonar, fyrir blandaðar raddir:
Þú sólfagra söguey og barna-
lögin Fyrr var oft í koti kátt
og Hafið bláa hafið, auk ein-
jsöngslaga).
— Þú hefur samið nokkuð
mörg lög við texta eftir Jónas
Guðlaugsson.
— Já, ég hef haft mætur á
honum og ljóðum hans. Eg
kynnt'st Jónasi Guðlaugssyni
í Kaupmannahöfn, við hitt-
umst einu sinni í Kaupmanna-
höfn fyrir utan Himnaríki,
fórum þangað upp og fengum
okkur kaffi — og við urðum
góðir kunningjar.
— Hvað finnst þér um tón-
listarlífið í 'lag?
— Það er mitt álit að mikil
framför hafi orðið í íslenzku
tónlistarlífi á síðustu árum og
að íslenzk tónlist sé á hröðu
framfaraskeiði. Það hafa
mörg lög verið samin en
mörg nokkuð jassblandin á
síðustu árum, enda fást nú
við tónsmíðar menn sem ekki
kunna nógu mikið til að hafa
! getu til þess. En það hafa
vissulega verið samdar marg-
ar mjög góðar tónsmíðar á
fe.'ðari árum.
Sex sönglög, er út komu
1915, munu hafa verið fyrstu
tónsmíðarnar sem út komu
eftir Friðrik Bjarnason, en
síðan hefur verið gefinn út
Kvskmyndir
Framhald af 5. síðu.
Krypplingurinn
Fimmta myndin heitir
Krypplingurinn og er einnig
■eftir frægan kvikmyndahöfund,
iLizzani, en framleiðandinn er
de Laurentiis. Hún var böonuð
í heild og tilboði um að klippa
’viss atriði úr henni var hafn-
að. Myndin er byggð á sögu
iglæpamanns sem mikið lét til
ÆÍn taka 1 Róm fyrstu árin
eftir stríð.
Leiðir allra sem ætla að
kaupa eða selja
B 1 L
liggja til okkar.
BÍLASALAN
Klapparstíg 37.
mikill fjöldi sönglaga eftir
hann og yrði það langúr listi'
ef upp ætti að telja — þó
ekki væru teknar með útgáfur
er hann hefur séð um einn
eða með öðrum. Hann var út-
gefandi söngmálablaðsins
Heimis 1923, fyrra árið sem
það kom út. Einnig hafa lög
eftir Friðrik Bjarnason verið
prentuð erlendis — og í er-
lendum músikorðabókum geta
landar hans fræðst nokkuð
um hann og verk hans.
Þau Guðlaug Pétursdóttir
og Friðrik Bjarnason fluttust
fyrir tæpum tveim mánuðum
á Sólvang í Hafnarfirði. Frið-
rik Bjarnason átti eitt bezta
og heilsteyptasta tónlistarbóka
safn í einstaklingseigu hér á
iandi, auk þess áttu þau á-
gætt safn annarra bóka þ.á.m.
flest eða öll rit viðkomandi
kennarastétt landsins. Áður
en þau fluttu gáfu þau Hafn-
arfjarðarbæ þessi söfn — og
ásamt þeim allt sem óselt er
af upplögum þe:m er gefin
hafa verið út af tónsmíðum
Friðriks Bjarnasonar. Skal
fyrir þau stofna sjóð er ber
nafn þeirra h.jóna og notaður
sé til að kynna alþýðutónlist.
— Áður höfðu þau gefið
Hafnfirðingum ,,Þjóðsöng“
þeirra, bæði Ijóð og lag.
Svo þakka ég • Friðrik
Bjarnasyni góð kynni og fyrir
sönglögin hans og færi honum
beztu hamingjuóskir á áttræð-
isafmælinu.
.J B.
GÖTUSKREYTINGAR
SKR E YTIN G AREFNI
VAFNINGAGREINAR
í metratali.
ÚHeguin ljósaseríur
Gróðrastöðin við Miklatorg
— Símar 22822 og 19775.
Framhajd á 10. siðu
Be3, I)c7. 14. Dtl2, Bd7. 15. b3.
Ha-Íá‘8. 1G. a3, Bc8. 17. b4, axb4
18. axb4, Refi. 1<). Ilb-cl, De7.
20. Hc-dl, Rd7. 21. Rxefi.Dxefi.
22. Ra4.
(Hvítur gat auðvitað ekki
drepig peðið á dfi vegna ridd-
arans á c3. en nú hótar hann
peðinu. Gligoric á nú mun
írjálsara ta|l enda grípur Tal
brátt til róttækra aðgerða til
að afla sér meira frjálsræðis).
22. — Be5. 23. Bg5, c5!?
(Þetta var það sem Tal hafði
í huga. Ilann lætur af hendi
skiptamun. en losnar í staðinn
við veikleikann af dfi og fær
sterkan biskup á d4. Leikurinn
speglar glöggt hugmyndaauðgi
heimsmeistarans, og eigum við
þó eftir að sjá meira af því
tagi. áður en lýkur).
24. bxc5, clxc5. 25. Bxd8.
Bd4t- 2fi. Khl, Hxd8. 27. Rci’.
(Ekki er amalegt að staðsetja
riddarann á d5, en það verður
Tal að þola. því biskupinn er
of dýrmætur til að láta hann).
27. — Re5. 28. Rd5, Kg7. 29.
Ilbl, Ildfi. 30. Hb3
(Þótt Gligoric hafi flest tromp
á hendi, þá er biskupinn á
d4 þó nokkur þyrnir í holdi
hans. — Þannig verður hann
að láta sér nægia að stilla
hrókum sinum á hálfopna
línu í stað a-linunnar. — Síð-
ar fáum við að kynnast á-
hrifamætti biskupsir.s á
kóngsarmi).
30. — Dd7. 31. He-bl. Hafi.
32. Rbfi, Dcfi. 33. h3 (?).
(Nú var tækiíæri til að vinna
peð og opna hrókunum línu
með Rxc8 Hxb7 o.s.frv. Glig-
oric tímir greinilega ekki að
láta hinn sterka riddara sinn
af hendi. Leikurinn sem hann
velur I staðinn veikir stöðu
hans eins og síðar kemur í
Ijós).
33. — h5. 34. Rd5, Ha4. 35.
Ilbfi, De3. 36. Dc2, Ha3. 37.
II6-b3, Da4. 38. Rbfi, Ila2.
(Ekki virðist slæmt fyrir Glig-
oric að fara í drottningakaup
með skiptamun yfir, en Tal á
ýmis tromp á hendinni í enda-
tafiinu).
30. Rka4. Hxc2. 40. Rbfi,
Befi. 41. Iíd5, g5.
(Tal tekur ekki peðið á c4.
Hann hefur stærri aðgerðir í
huga)).
42. IIxb7.
Svart: Arinbjörn
• ICDIFOH
ABCDEFOH
Hv.'tt: Nielsen
(Tal á nú skiptamun og peði
minna. Hann verður að grípa
til róttækra aðgerða sér til
björgunar. Ilverju leikur
hann?).
42. — Bxh3!!
(Eins og svo oft áður er
mannsfórn úrkostur heims-
meístarans. Lærdómsrikt er að
sjá, hve hinir þrír eftirlifandi
menn hans vinna vel saman)).
43. gxh.3, Rxf3. 44. Bg2, Rh4.
(Hv.'tur losnar ekki svo glatt
úr kreppunni. Hinn árvökuli *
biskup á d4 hindrar bæði H7- I
b2 og Hgl. Gligoric gefur því
biskupinn umyrðalaust og
reynir að ná gagnsókn).
45. Hfl, IIxg2. 4.6. Hbxf7t,
Khfi. 47. Ilbl
(Hótar máti, en auðvelt er að
verjast því).
47. — g4. 48. Rf4, IIa2 49.
Hbfit Kg5. 50. Rcfit, Kgfi. 51.
Rd8t Kg5. 52. RcGt Kg G.
Jafnteíli.
Óvenju viðburðarík jafntefl-
isskák.
Hér kemur síðari skákin,
Hún er með skýringum eftir
Ingimar Jónsson skákmeistara,
en hann dvelur við nám í
Leipzig eins og lesendum er
kunnugt af fréttabrcfum hans
þaðan.
Ein skemmtilegasta og fjör-
legasta skákin sem tefld hefur
verið á Skákólympíuleikunum
hér í Leipzig, er án efa skák
heimsmeistarans við hinn unga
austurríska meistara Karl Ro-
batsch.
Sikileyjarvörn.
Hvítt K. Rob. — Svart: Tal.
I. c4, c5. 2. Rf3, dfi. 3. d4,
cxd. 4. Rxd, RfG. 5. Rc3, afi. I
G. Bc4, e6. 7. a3, Be7. 8. Ba2,1
0-0. 9. 0-0, b5.
(Vinsælt afbrigði um þessar
mundir serb leiðir til skarprar
baráttu).
10. f4, Rbd7.
(Að áliti Tals er þessi leikur
betri en Bb7 þ.e. hvítur léki
þá 11. f5).
II. IIf3,
(Byrjun á frumlegri liðaskip-
un sem að áliti Ta]s hefur
margar gildru.r í för með sér).
11. — Bb7. 12. IIh3! IIc8.
(Vegna mannsfórnarinnar á efi
má svartur ekki taka peðið á
e4).
13. Be3, Dc7. 14. RxeG!
(Bezta framhaldið, annars gæti
svartur drepið á e4).
14. — fxe. 15. BxeGý, Kh8.
16. Bd4, Bd8!
haldið, gefur manninn aítur en
undirbýr glæsilega .fórn).
19. Bxd7, Dxd7. 20. BxbG,
Hc4. 21. b3, I)xh3!
(Þessa fórn hafði Tal í huga
þegar í 18. leik).
22. gxh3.
(Tal sagði að iokinni skákinni
að upphaflega hefði hann ætl-
að að leika hér Rxe4 en séð
seinna að hvítur á við þeim
leik gott svar Kgl! og því orð-
ið að fara aðra leið).
22. — Hxc3. 23 Kgl. Bxe4.
24. Hcl, IIxh3. 2.5. Bf2.
(Sennilega hefði Dd2 verið
betra).
25. — (15. 2G. Bg3, Rh5. 27.
De3, g5.
(Með þessum ónákvæma leik
missir Tal vinninginn, 27. —
Rxg3. hxg og h5 vinnur).
2°. Dd4v, Kg8. 29. Hcel!
(Tal liafði sézt yfir þennaii
leik),
29. _ Rxg3. 30. Ilxe4!, dxe.
31. Dd5t, Hf7. 32. Dd8t, Kg7.
33. Dxff5t, Kh8. 34. DdSf, Kg7.
35. Kg2, IlhG. i76. hxg, He6. 37.
Dg5t, Kf8. 38. f5, He8. 39. fG.
e3. 40. Dc5t, Kg8. 41. DcG,
IlefS. 42. DeG, KhS. 43. I)xe3,
HxfG. 44. Dd4, h6. 45. a4, hxa.
4.6. Dxa4, Hgfi.
Jafntefli.
Louis Saillanl
Framhald af 7. síðu.
alþjóðlega ciningu verkalýðs-
samtakanna að veruleika.
Stofnf ing Alþjóðasam-
bandsins fól þessum unga
manni það vandasama hlut-
verk að gegna aðalritarastarfi
liinna nýju alþjóðasamtaka
verkalýðsins, og munu flestir
á einu máli um að þar hafi
vel tekizt. Slðan hefir Louis
Saillant helgað Alþjóðasam-
bandinu krafta sína cskipta.
í starfi sínu hefir hann ávallt
reynzt stofnskrá sambandsins
trúr. Þessvegna tók hann
ákveðna afstöðu gegn klofn-
ingsöflunum er 1949 rufu þá
einingu í alþ jóðasamstarfi,
sem náðst hafði með stofnun
Alþjóðasambandsins. Þó að
klofningurinn, sem erindrek-
um afturhaldsins tókst að
framkvæma 1945, væri mikið
áfall fyrir Alþjóðasambandið
hefir þó forysta Saillants ver-
ið svo giftudrjúg að nú telur
það á annað hundrað millj-
ónir meðlima og er óumdeilan-
anlega voldugasta og raun-
hæfustu samtök verkalýðsins,
sem eingöngu starfa með
hagsmuni hans fyrir augum.
Sem viðurkenningu fyrir
óþreytandi starf 'Saillants í
^igu friðar og einingu, voru
honum, í nóvember 1958, veitt
friðarverðlaunin, sem kennd
eru við Lenin.
Það mun vart finnanlegur
sá afkimi veraldarinnar að
Louis Saillant berist ekki
þaðan hlýjar hugsanir og
þakklæti fyrir ómetanlegt for-
ystústarf í frelsisbaráttu
verkalýðsins, jafnhliða óskum
um að verkalýðshreyfingunni
megi sem lengst auðnast að
njóta starfskrafta hans og
leiðsagnar.
Við, sem einhver persónu-
leg kynni höfum af honum,
töicum því einlægar undir þess-
ar óskir, sem við þekkjum
manninn betur.
Björn Barnason
GERIÐ HAGKVÆM
BÓKAKAUP fyrir jólin
Allar bækur Heimskringlu
fást með afborgunum.
Nýjar bækur daglega.
Leitið upplýsinga um kjörin.
Bókabúð Máls og menningar,
Skólavörðustíg 21 — Sími 1-50-55.