Þjóðviljinn - 28.12.1960, Qupperneq 6

**£) — ÞJÓÐVILJINN — Mlðvikudagur 28. desember 1960

Í2HCBi5!!!ÍJS
þlOÐVlLJlNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi ólafsson, Sig-
urður Guðmundsson. — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Síml
17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
͌
Friðarboðskapur NATÓ |
€2 ¥%að var næsta þröngt um friðarboðskapinn í Se
NATÓ-ríkjunum um þessi jól, og teljast þau
35 ríki þó aðalstöðvar kristins dóms. Allt fram undir jjfj
m jól hélt Atlanzhafsbandalagið uppi válegra vopna- stj
glamri en heyrzt hefur um langt skeið með enda- c3
lausu umtali um kjarnavopn, kafbáta, eldflaugar fS
og ný tortímingartæki. Og ekki höfðu jólasálm- jjr.
arnir fyrr sungizt upp en Frakkar sprengdu nýja Sjj
kiarnasprengju í Afríku til þess að eitra andrúms-
loftið og sanna að þeir væru óðum að læra þá í-
þrótt að myrða fólk í milljónatali. Trúlega hef-
ur klerkur verið í hópi þeirra sem undirbjuggu
sprenginguna til þess að flytja jólaboðskapinn og
biðja þess að morðtólið reyndist órangursrlkt.
nc
«ií
r.i:
Xti
iiii
ylli
qin
41=
tzu
mt
ýslendingar hafa ekki heldur farið varhluta af
r- friðarathöfnum Atlanzhafsbandalagsins um
jþessi jól. Nokkru fyrir hátíðar voru þingmenn úr
tillum hernámsflokkunum kallaðir til Parísar og
framkvæmdur á þeim hinn árlegi heilaþvottur.
Nokkru síðar var utanríkisráðherra stefnt utan
Í sama skyni. Og rétt fyrir jól skýrði einn af
kunnustu hermálasérfræðingum Bandaríkjanna
frá því hver tilgangurinn væri með þeirri ákvörð-
un að láta bandaríska flugherinn afhenda flot-
Ianum ísland með gögnum þess og gæðum. Hér á
-fið koma fyrir aðalstöðvum könnunardeildar
bandaríska flotans á Norður-Atlanzhafi, og hér
fHS a að verða miðstöð þeirra aðgerða sem kafbátar
||| bg flotaflugvélar halda uppi á því svæði. Með
gut þessum umskiptum væri ísland orðið einn hættu-
Íegasti staðurinn á jarðríki, ef til styrjaldar kæmi
^>ví Bandaríkin binda árásarfyrirætlanir sínar
’hú mjög við það að skjóta eldflaugum, hlöðnum
Bkjarnasprengjum, úr kafbátum. Ef til styrjaldar
kæmi yrði að sjálfsögðu kappkostað að tortíma
|E3 miðstöðvum þessara árásarkafbáta eins fljótt og
unnt væri. Umskipti þau, sem boðuð hafa verið
og Guðmundur í. Guðmundsson utanríkisráðherra
Vy vildi telja formbreytingar einar, eru íslendingum
ife: þannig hættulegri en svo að lýst verði með orð-
m um‘
'T’flaust mun sá maður vandfundinn hér á landi
JHi sem trúir í alvöru á þann friðarboðskap sem
jjjj! tengdur er kjarnasprengjum, árásarkafbátum og
Eljj eldflaugum, jafnvel í hópi þeirra sem þola verða
foj heilaþvott einusinni eða oftar á ári úti í Parísar-
fcj bor-q. En hinir eru alltof margir sem taka stríðs-
stefnuna sem óhjákvæmileg örlög eða vita ekki
sitt rjúkandi ráð í myrkviði áróðurs og gagn-
stæðra fullyrðinga. Samt eru þessi vandamál alls
ekki eins flókin og virðast mætti. Kalda stríðið,
vígbúnaðarkapphlaupið, helsprengjurnar eru
allt mannaverk og þá stefnu verður að kveða
niður með athöfnum manna. Því aðeins vinnst
friður að hann verði annað og meira en jóla-
sætindi inn á milli vopnaglamurs og sprengju-
tilrauna; að hann verði veruleiki í stað vara-
játninga. Því aðeins mun friður haldast að
menn og þjóðir treysti á frið og miði athafnir
sínar við hann, gagnstætt því er nú gerist þegar
JJíJ þjóðirnar tengja framtíðaráform sín hugsanlegu
in'l stríði. íslendingum ætti að vera það auðveldast
jp£ og sjálfsagðast allra þjóða að treysta friðnum
ijnj og hafna um leið aðild að styrjaldarviðbúnaði.
Sú stefna ein er í samræmi við hagsmuni okk-
£§ ar; aðeins sú stefna getur fært okkur örugga
^5 framtíð. Og slík afstaða okkar gæti orðið öðr-
um þjóðum eggjun sem stuðlaði að því að leysa
heiminn úr sjálfheldu vígbúnaðarkapphlaups-
ins. — m.
um
a
tlZTZ

Þorsteinn Finnbiarnarson
Fæddur 31. j
Kæri gamli félagi og vin-
ur.
Övænt fregn vestan frá
Djúpi Ikom mér skyndilega
til að minnast þess að ég
skuldaði þér bréf. Og það
greip mig þeim mun fastar
sem mér var þá ljóst að
gjalddagi þeirrar skuldar var
liðinn fyrir fullt og allt.
S'iðustu 30 árini hafa kynni
okkar verið slík að ósjaldan
þegar fjall eða fjörð bar á
milli, skiptumst við á bréf-
um. Svo segulmögnuð var
persóna þín að jafnvel ég,
pennalatastur allra manna,
lagði það á mig að skrifa
sendibréf, svo mikilsvsrð
voru mér vináttutengslin við
Þig-
Kynoi okkar hcfust er við
dvöldum saman á heilsuhæli.
Dagfar þitt allt og sérkenni-
leg, mjúk kímni féllu mér
eirkar vel í geð. Og ekki leið
á löngu þar til með okkur
tókst kunningsskapur, er
smám saman þróaðist til ævi-
langrar vináttu.
Þótt þú værir lítið eitt
eldri en ég, komst ég skjjót-
lega að raun um, hve mjög
þú varst r'íkari af reynslu og
þroska en ég.
Þrátt fyrir þungbær veik-
indi allt frá bernsku og lítinn
farareyri út í lífið, eins og
þá var altítt um böm aiþýð-
unmr, varst þú begar orðinn
fullnuma iðnaðarmaður er við
kvnntumst, og þióðhagi. —
Þii hafðir komið 'í mörg Jönd
Evrópu, dvalið um hríð 'í Am-
eríku og varst orðinn mála-
mnður dágóður.
Þú kunnir frá mörgu að
segja úr útlandinu, svo og
frá unpvaxtaránmum í Aðah
vík á Ströiidum. Málfar þitt
bar einkenni þess bezta úr
tungutaki feðra þinna á
Ströodum og sannmenntaðs
íslendings. Frásögn þín var
svo hoit.miðuð að ánægjulegt
var á að hlýða.
Og bfissum eiaioleikum þín-
um belf.tir þú iafoan af því
lít’llæti og hógværð að fáir
gátu greint í hverju galdur
þirm var fclginn.
Þótt ég ungur að árum hafi
tiieinkað mér kenoingu marx-
is+a um alþjóða=Rmtök verka-
lýðsin.s í baráttunni gegn
heimsauðvaldi og stríði, hvgg
ég að þú hafir einnig orðið
mér fvrri til að læra að meta
leildi alþjóðahvwgiu sós'íal-
ismans. — Þií rount hafa ver-
ið orðinn rótfaJkur esperant-
ist.i alllöngu áður en fnodum
ckkar har samRn. Og bpð er
trii mín, að einlæfrari fnll+rúa
hafi hessi merka albióða-
hreJ’fíog varla átt hérlendis
eo big. Svo eldlegur var á-
hugi binn fyrir hugsión esp-
erafitista, svo víðtæk sam-
bönd hín við samherjana í
öðrom löndum, alla stund,
að jafo vsl ■ nvrzt og yzt á
hinra þess laods. er sumir
telja á nyrztu tskmörkum hins
byggilega heims. urðu sam-
tök esperantist.a bér sú hlið-
skiálf, er gaf þér útsýn um
heim allan.
Það er fjarri mér, kæri
í 1895 — Dáinn 5. des.
vinur, að ætla að draga hér
upp neins konar engilmynd
af þér, ekkert væri fjær vilja
þínum en svo smekkiaust
grín. Til þess varstu of
hreinskilinn og glöggskyggn
í sjálfsmati þínu, of marn-
iegur í styrk þínum og vanr
styrk. Við, sem þekktum þig
vel, vissum, að þrátt fyrir
dagsfarsprýði og hógværð
þína í umgengni, bjóstu yfir
stórbrotinni lund og gnótt
tilfinninga. Ef til vill kom
þetta helzt ‘í ljós, er þú tókst
á við ÍBakkus kóng — eða
þreyttir við hann sjómann
eins og þú sjáifur hefðir get-
að orðað það. Mátti þá segja
að ýmsum veitti betur, en
aldrei tókst honum þó, svo
ég viti, að koma þér á nema
annað knéð — og þá aðeins
sem sncggvast, því þótt hann
sé vissulega hið mesta tröll
við að eiga, varst þú ekki
■heldur einhamur þegar mikið
lá við.
Þorsteinn Finnbjarnarson
Það er vissulega rétt, að
alla tíð frá bamsaldri áttir
þú við svo þungbært heilsu-
leysi að stríða að rnargur
'hefði í þinum sporum iagt
árar í bát. Má þv'i segja að
gjörvileika þínum hafi ekki
fylgt sú gæfa sem margur
hefði getað unnt þér.
Þó væri sú skoðun fjarri
sanni, að gæfan hafi ætíð
verið þér öndverð. Við, sem
þekkjum þig, vitum að þú
áttir ctalmargar sólskins-
stundir í starfi þínu og bar-
áttu, fleiri og iglæstari sigra
en þá getur grunað, sem ekk-
ert hafa af sh'kri reynslu að
segja sem þinni.
Það væri þó engan veginn
rétt, eða að þinu skapi, að
láta þín eins getið, þegar
minwzt er vasklegrar framr
göngu þinuar og góðs geng-
is í lífsstríðinu, því við hlið
konu þinnar, frú Ástu iBjörns-
dóttur, varstu meira en þú
sjálfur. Hún var þér þvíi'lkur
lífsfélagi að fáar konur veit
ég henni líkar. Fyrir þetta v.il
ég tjá henni þakkir mínar í
þessu bréfi, sem raunar er
einr/ig til hennar, eius og< til-
skrif m'in löngum áður.
Svo gersnevddur sem þá
varst hvers kvns þióðremb-
ingi, eins og b'ka ætla mátti
af svo góðum esperantista og
sósíalista, veit ég fáa menn
þ.jóðræknari né betur að sér
um þjóðleg fræði, ef leikmenn
1960.
einir leru taldir.
I vinahópi minntist þú oft
þinna stórbrotnu og fögru
átthaga á Ströndiun. Og þú
heimsborgarinn, fatlaður og
farinn að h’eiisu gældir ó-
sjaldan við þá hugmynd, að
'komast þangað aftur til fullr-
ar staðfestu. Þú varst manna
fróðastur um gagn og gæði
fjarlægustu landa heims, en
hvergi voru landkostir slíkir,
þegar allt kom til alls, sem
í Aðalvík á Ströndum. Þar
draup smjör af hverju strái,
þar gekk fiskur upp í land-
steira, svo ekki sé minnzt á
ár og vötn á þessum sdóðum,
sem höfðu að bjóða gnótt
bjargræðis — eða allur toless-
aður fuglinn, sem var eins og
skapaður fyrir þá, sem 'kunna
að meta Aðalvík.
Ekki veit ég hve kail átt-
haganna réði miklu þar uru,
að þú fluttir búferlum vest-
ur og norður að Isafjarðar-
djúpi, en 'þykist þó vita að
þess hafi að einhver.iu gætt,
því vist er um það að römm
er sú itaug sem rekka dreg-
ur föðurtúna til.
Ekki auðnaðist þér, ganali
félagi O'g vinur, að lifa þá
stund að siá hugsión okkar
sósíalistq um samvirka þjóð-
félagsskipa”) rætast á iandi
hér. Enn er málstaður sósí-
a.i’Fma og hfiimsfriðar lýt.um
loginn og benrcjcður þitt, hin
fagra Aðalvik, hersetið af
'þei.m öflurn. sem h'fi og menn-
ingu á iörðinni stafar nú
mest hætjfa af.
En þrR+t fyrir allt: gióru-
lausR.r blekkingar og æðis-
gengið vopnaskak heimsauð-
valdsins fer afl friðaripn, sósí-
alisminn, sigurför um heim-
inn og vinnur ný lönd með
hverrí st.und sem iíður. Það
er því eins víst og da.gur á
eftir nótt, að sésialisminrt
mun hrósa. sigri yfir ka-vítal-
isma->rirn. og þeir, sem berj-
ast í bfiírri vissu meðan
kraAar endast, munu falla
með sæmd. í framtíðarsigrin-
mn sæUr Hafðu böVk fvrir
dnvavfi-Víð Megi hm la.ng-
ibloVV+o altovða auðvaldslR.nd-
anna, nq að toekkia vitiunar*
iHmq c-inr| srm fvrc-i og hug-
sión to'in um isamfélag inama
ræt.aet. — J. R.
Áðalfuiidur Flug-
björguiiarsveitar-
innar í Reykjavík
Aðalfundur Flugbjörgunar-
sveitarinnar í Reykjavík var
haldinn á dögunum. I stjórn
vcru kosnir: Sigurður M. Þor-
steinssen, formaður, Sigurður
V/aage, Magnús Þórarinsson,
Axel Asplund, Árni Edwins-
son, Stefán Bjamason og
Magnús Eyjólfsson. í vara-
stjórn eru: Guðmundur Guð-
mundsson, Helgi Sigurðsson og
Jakob Albertsson. Fráfarandi
formaður sveitarinnar, Björn
Br. Björnsson, baðst undan end-
urkosningu.