Þjóðviljinn - 03.03.1961, Síða 7

®) — ÞJÓÐVILJINN ^ríIESKfdÖgíft' 3_ inarz 1061
ihuiíia
þiðaviuiNN
Útgefandl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíallstaflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson íáb;),' Magnús Torfi Ólafsson, Sie-
urður Ouðmundsson. ’ _ Fréttaritstjórar- ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsíngastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Siml
17-500 (5 línur). - Askriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsm*5ja Þjóðviljans.
Dýr „stórsigur”
Svo til eina hálmstrá stjórnarblaðanna til stuðnings
kenningunni um „stórsigur“ Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins í landhelgismálinu eru ummæli
brezkra togaraeigenda og blaða um að Bretar hafi ekki
fengið nóg. Eins og til að verða ekki minna en Morg-
unblaðið flutti Alþýðublaðið í gær stórsigurkenninguna
með stærsta letri á forsíðu, og heimildin er gamall land-
helgisbrjótur og auðburgeis úti í Bretlandi. Það er þó
staðreynd í málinu sem ekki verður vefengd að brezk-
ir togaraeigendur, trylltustu æsingamennirnir gegn ís-
lenzka málstaðnum, hafa lagt samþykki sitt við samn-
inginn sem stjórnarblöðin kalla stórsigur íslendinga.
Hitt þarf engan að undra, að þeir sem undanfarna ára-
tugi hafa skákað í skjóli hins brezka arðránsríkis og
skafið íslandsmið allt upp að þriggja mílna landhelgi,
hefðu kosið að íslenzk stjórnarvöld hefðu lotið enn
lægra, svikið málstað íslands í landhelgismálinu á enn
hrottalegri og svívirðilegri hátt en nú varð, hefðu bein-
línis samþykkt hina gömlu arðránskröfu og ofbeldis-
afstöðu Bretlands að Bretar eigi hafið umhverfis ísland.
Moldviðri brezka togaraútvegsins er og ekki sízt ætlað
til innanlandsnotkunar, með því að látast sem óánægð-
astir hyggjast brezkir togaraeigendur hafa betri stoð
við hinar sífellt háværari kröfur sínar um margháttað-
an opinberan stuðning við atvinnurekstur sinn. Og
þeir eiga áreiðanlega eftir að brosa í kampinn er þeir
fá að vita að ummæli aðalóvina íslenzks málstaðar í
landhelgismálinu hafi verið notuð af íslenzkri ríkis-
stjórn sem þungvæg sönnun þess að málstaður íslands
hafi unnið stórsigur.
Tírezka arðránsríkið og nýlenduveldið hefur í aldir
fylgt þeirri stefnu að taka þau gögn og gæði af
svonefndum nýlenduþjóðum og minnimáttar þjóðum
sem auðburgeisar landsins hafa talið sér henta. Væri
einhver fyrirstaða á var brezki flotinn sendur af stað.
En svo er nú komið veldi þessa arðránsríkis og ástand-
inu í alþjóðamálum að brezka flotanum er tæpast treyst
lengur til slíkra kúgunarherferða. Ein hin síðasta mun
verða innrás brezka flotans á íslandsmið til að „vernda“
togara við landhelgisþjófnað. Sókn íslands í landhelgis-
málinu hefur verið því að eins möguleg að arðráns- og
nýlénduveldi Evrópu, sem skriðið hafa saman í Atl-
anzhafsbandalaginu, hafa ekki treyst sér eins til að
beita smáríki kúgun og áður vegna gerbreyttra að-
stæðna í heiminum. Og einmitt í landhelgismálunum
hefur ein þjóð eftir aðra boðið þessum aðrráns- og kúg-
unarríkjum Evrópu byrginn og stækkað landhelgi sína,
með einhliöa ákvörðun, og halda fast við þann rétt
sinn. Þessi stefna hefur verið yfirlýst og lögfest stefna
íslands frá 1948 að landgrunnslögin voru sett. Það er
því von að Bjarni Benediktsson, Guðmundur í. Guð-
mundsson og kumpánar, sem nú ætla að^emja þennan
rétt af íslendingum, rétt sem allar þjóðir telja sig hafa,
þurfi að öskra að íslenzka þjóðin hafi unnið „stórsigur1.
Ekki er kunnugt um neina aðra þjóð í heiminum sem
hafi afsalað sér og samið af sér þann rétt að stækka
einhliða landhelgina við strendur landsins. En sá glæp-
samlegi verknaður felst í samningnum sem Sjálfstæð-
isflokkurinn og Alþýðuflokkurinn hyggjast nú gera við
hina brezku vini sína en óvini íslenzks málstaðar, og
leggja við nafn íslenzka ríkisins.
C|tjórnmálamönnum sem þannig misnota völd sín og
knappan þingmeirihluta til að semja af þjóð sinni
rétt mun aldrei fyrirgefið, því þeir vita hvað þeir eru
að gera. Baráttan gegn svikurunum í landhelgismálinu
mun halda óslitið áfram þar til þjóðin hefur veitt þeim
makleg málagjöld og refsað flokkum þeirra með fylgis-
hruni. „Stórsigur“ þeirra og landráðasamningur verður
þeim dýr, íhaldinu og litla íhaldinu, um það er lýk-
ur. — s.
Föstudagnr 3. majíz 3061 ~ ÞJÓÐWLJINN {? .'<*•
m BJÖRN BJARNASON:
CJetum við treyst
v@rniidi
nú
Á fyrstu árum verkalýðs-
hreyfingarinnar reyndi atvinnu-
rekendavaldið að knésetja hana
með því að ofsækja helztu for-
ystumenn hennar, bola þeim frá
vinnu og ófrægja þá á allan
hátt. Þessi bardagaaðferð at-
vinnurekenda náði þó ekki til-
gangi sínum því verkalýðsfélög-
in héldu áfram að þroskast og
eflast og urðu þess umkomin að
bæta verulega hag félagsmanna
sinna.
Atvinnurekendavaldið breytti
þá um bardagaaðferð, í stað
beinna ofsókna tók það að efla
erindreka sína til áhrifa í félög-
unum, koma þeim í trúnaðar-
stöður innan félaganna í þeim
tilgangi að slæva baráttu þeirra
fyrir bættum kjörum.
Síðari aðferðin gafst sínu bet-
ur en hin fyrri. 1 krafti pen-
inganna og áróðurstækja sinna
hefur atvinnurekendum tekizt
að sölsa undir sig stjórnir
margra verkalýðsfélaga og
Bjöm Bjarnason
beita þeim síðan til þjónkunar
við sig.
Fáar af þessum leppstjórnum
atvinnurekenda munu þó vera
öllu lítilsigldari en stjórn Iðju,
og þó einkum formaður hennar
Guðjón Sigurðsson sem á síð-
asta AJþýðusambandsþingi
barðist gegn tillögmn sam-
bandsstjómar um kjarabætur,
þeim tillögum, sem nú eru uppi-
staða í kröfum allra félaga í
landinu og líka ltröfum Iðju.
Það var þessi sami Guðjón,
sem hindraði dreifingu f jársöfn-
unarlista til styrktar verkfalls-
mönnum 1 Vestmannaeyjum,
þangað til hann hafði fengið
hirtingu í Þjóðviljanum og hon-
um varð ljóst að í þetta sinn
mundi hann hafa gengið heldur
langt í þjónkun sinni við sjón-
armið atvinnurekenda. Síðan
reyndi hann að afsanna þetta
framferði sitt með því að
starfsmaður félagsins hefði ekki
komizt yfir að dreifa listunum,
vegna anna við undirbúning
kosninganna. En hann þagði
yfir því að einmitt þessa dag-
ana, sem söfnunarlistarnir lágu
í skrifstofu Iðju voru tveir
aukastarfsmenn á vegum fé-
lagsins að ganga í verksmiðj-
urnar til þess að taka inn nýja
félaga, og má geta nærri hvort
þeir hefðu ekki getað útbýtt
söfnunarlistunum jafnhliða, ef
vilji hefði verið til.
Eins og áður er sagt barðist
Guðjón, á Alþýðusambands-
þingi, gegn kjarabótakröfunum,
en leggur stuttu síðar fram í
Iðju kröfur, sem í sumum til-
fellum ganga lengra en þær er
sambandsþing samþykkti.
Hverju sætir þetta, hefur hann
tekið sinnaskiptiun? Nei, því er
víst varla að heilsa. Skýringin
er sú að nú standa stjórnar-
kosningar fyrir dyrum og Guð-
jóni er það ljóst að sú stjórn
sem ekki hefði borið fram, þó
ekki væru annað en sýndarkröf-
ur, mundi eiga litlu kjörfylgi að
fagna.
En alvöruna, sem að baki
þeim liggur má nokkuð marka
á því að Morgunblaðið, málgagn
Guðjóns, sem oft hefur gert sér
tíðrætt um málefni Iðju, liefur
enn ekki minnzt einu orði á
kröfur félagsins til kjarabóta,
hvað þá að það hafi hælt Guð-
jóni fyrir skelegga baráttu fyrir
hagsmunum iðnverkafólks.
Af því sem sagt hefur verið
hér að framan og ýmsu öðru
sem hér verður ekki frá greint,
er ljóst að iðnverkafólkið getur
ekki treyst núverandi félags-
stjórn til að fara með samn-
inga, en kjaramálum iðnverka-
fólks er nú þannig komið að
knýjandi nauðsyn er á veruleg-
um bótum. Sá einn kostur er
því fyrir hendi að skipta um
stjórn í félaginu, kjósa stjórn
sem ekki hefur annarlegra
muna að gæta, stjórn sem vinn-
ur af alúð að hagsmunamálum
iðnverkafólksins og ber kröfur
þess um kjarabætur fram til
sigurs.
Á lista vinstri manna við í
hönd farandi stjórnarkosningar
er eingöngu fólk, sem í fullri al-
vöru mun berjast fyrir bættum
kjörum, og í formanns og vara-
formanns sæti eru konur, sem
af eigin raun þekkja hin smán-
arlegu kjör kvenna í Iðju og
munu beita sér af alefli fyrir
bótum á þeim.
Iðjufélagar, sameinizt um
lista vinstri manna, það er ör-
uggasta leiðin- til kjarabóta.
(Úr Iðjublaðinu).
"iSi ,M W,
t&m iiiJ
GlSLI SVANBERGSSON:
Þess vegna styð ég A-Iistann
Eg efast ekki um, að hver
einasti Iðjufélagi sé farinn að
finna sultarólina skerast að sér.
Viðreisn stjórn-
arherranna og
|| auðkýfinganna,
er ekl? i annað
V en grímulaust
tilræði við hinn
almenna laun-
þega. Vegna
,viðreisnarinnar‘
hefur dýrtíð
aukizt dag frá degi og þar af
leiðandi eru mótaðgerðir fylli-
lega tímabærar.
Sendlar íhaldsins ganga nú
um og prédika fyrir fólki að
örlítið geislabrot frá náðarsól
,,Ólafíu“ muni ef til vill ná að
skína á það, ef það láti ekki
kommúnista og aðra vonda
menn fleka sig til „pólitískra
verkfalla.“
Nú langar mig að spyrja
Guðjón Sigurðsson formann
Iðju þessarar spurningar:
Hvernig hugsar þú þér að
koma fram þeim kröfum, sem
þú hefur gert á hendur atvinnu-
rekendum?
Mig grunar að það muni
standa í Iðjuformanninum að
svara þessu. Er það ekki líka
merkilegt, að stjórnmálabiblía
Guðjóns, Morgunblaðið, hefur
ekki ennþá fengizt til að birta
þessar kröfur, svo ekki getur
hann vænzt stuðnings við kröfu-
gerð sína, úr þeirri átt.
Er þessi kröfugerð Guðjóns
ef til vill aðeins kokhreysti með
tilliti til kosninganna?
Verkfall er að mínu viti æv-
inlega neyðarúrræði, sem grípa
verður til þegar allt annað er
fullreynt og þegar meirihluti
félagsmanna sjálfra er því fylgj-
andi. Líka má benda á það, að
hver einasta kjarabót og rétt-
indamál íslenzks verkalýðs, hef-
ur verið knúin fram með verk-
falli. Menn ættu að leiða hug-
ann að því, hvemig hér væri
umhorfs í dag, ef aldrei hefðu
verið háð verkföll á liðnum ára-
tugum.
Mikið mega atvinnurekendur
hafa þroskazt, ef þeir eru nú
allt í einu til viðtals, án þess
þeim sé sýndur hnefinn.
Vilji allra launþega er að
.starfa í friði, en þegar svo frek-
lega er gengið á rétt minn og
stéttarbræðra minna, eins og
gert hefur verið með gengis-
lækkun og kaupráni íhalds og
krata, þá gildir það eitt að vera
maður. Sýna atvinnurekendum
að það eru ekki svínbognir
þrælar, sem þeir eiga við að
etja, heldur stéttvísir verka-
menn, sem hafa fulla einurð til
að sækja rétt sinn í hendur
þeirra.
Eg treysti ekki íhaldsscndlin-
um Guðjóni Sigurðssyni, til að
lialda sómasamlega á málum
okkar Iðjufólks. Þessvegna kýs
ég og styð A-listann í Iðju.
(Úr Iðjublaðinu).
■
H
■
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
a
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
ÖLAFUR THORS: Það er stórsigur fyrir
íslentlinga að hle,>i»a Bretum inn í land-
Iielgina og falla frá réttinum til land-
grunnsins alls.
Árni Águstsson:
Fram að þessu hafa íslend-
inga.r staðið fast á því, að rétt-
ur þeirra til landgrunnsins um-
hverfis ísland væri ótvíræður
og samningar við aðrar þjóðir
um landhelgi íslands gætu því
ekki komið tl greina. Um
þennan rétt hafa íslendingar
staðið í órofaíylkingu.
En nú hefur ríkisstjórnin
fallið frá þessum rétti og sam-
ið um hann við Breta, að und-
angengnu fordæmanlegu hern-
aðarofbeldi þeirra í íslenzkri
landhelgi. '
Hér er um stórkostleg lands-
svik að ræða.
Hér er ekki um góða eða
vonda samninga við Breta að
ræða, hvað snertir tímabundn-
ar veiðar þeirra innan 12
míjna markanna.
Hér er aðeins um það að
ræða að með því að semja við
Breta um okkar eigin landsrétt-
indi erum vér að falla frá rétti
vorum til frjálsra athafna í
innanlandsmáli. Samkvæmt
samningnum eiga fslendingar
að tilkynna Bretum með sex
mánaða fyrirvara, ef þeir
hyggi á frekari útfærslu íisk-
veiðilögsögunnar. Og mótmæli
Bretar slíkri fyrirætlun íslend-
inga, þá skal málinu skotið til
alþjóðadómstóls.
Hér er því með samningi við
þá einu þjóð, sem reynt hef-
ur að hrekja rétt vom með
ofbeldi, fallið frá rétti íslend-
inga í landhelgismáiinu, rétti
sem ö]l þjóðin hefur varið og
HHHHHHHHHKHHHHHHHHHHHHHHHHH13HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHBHHHHH&HHHHHHHHHHHHHH(HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
Fyrir hálfum mánuði vísaði
bæjarstjórnaríhaldið endar.lega
frá tillögu bæjarfulltrúa Al-
þýðubandalagsins um tbygg-
ingu vistheimilis fyrir 10—15'
börn, sem ekki eiga þess kost
a'ð alast upp á einkaheimilum,
og naut fullting's fulltrúa Al-
þýðuflokksins við atkvæða-
greiðsluna.
Áður hefur verið gerð grein
fyrir tillögunni og aðdraganda
hennar hér í blaðinu, en að
dómi meiri hluta barnavemd-
aroefndar og íhaldsins var hún
óþörf. Ekki þurfti baraavernd-
arnefnd
nota mörg
orð til þess
Vistheimili
dagheimili
ið.
að 11 bæjar-
fulltrúar létu
sannfærast
um þarfleysi
tillögunnar.
Allt og sumt
sem nefndin
sagði um 'hús-
sem nu gegnir hlutverki eiga að skilja þannig, að bær- var glöggt á honum að skilja,
vistheimilis var þetta. I inn eigi ekki að „sóa“ fé í að ekki þyrfti bæjarfélag með
Reykjahlíð komast fyrir að byggingu heimilis fyrir börnim, 70 þús íbúa, sem tekur að sér
minnsta kosti 15 börn, svo að sem ekki eiga einkaheimili, að aia upp fáein börn, að
bygging nýs heimilis er ekki meðan ríkið vanrækti að skammast sín fyrir sitt heim-
aðkallandi. I umsögn nefndar- byggja vistheimili fyrir ung- ili frekar en fátæku foreldr-
innar er ekkert um þáð sagt lingstelpur á glapstigum. arnir. Víst er um það, að
hvort húsið geti talizt hæft En bæjarfulltrúar fengu margir foreldrar verða að láta
til að reka þar barnaheimili. fleira að heyra áður en geng- börr.um sínum nægja lélegri
Aðeins þetta: Það má koma ið var til atkvæða á fundinum. húsakost og fátæklegri aðbún-
þarna inn að minnsta kosti 15 I tillögu bæjarfulltrúa Alþýðu- að en þeir hefðu kosið, en
börnum. Aðrar kröfur virðist bandalagsins var einnig gert þeirra börn eiga foreldra og
að ékki þurfa að gera til þess ráð fyrir nokkrum bráðabirgða- alast upp hjá þeim. Það ger-
liúss, sem á að vera heimili úr.bótum í Reykjahlíð. Ekki ir gæfumuninn. Hver hefur
munaðarlausra barna. Nefndin var framkvæmdaleysi ríkis- ekki ótal sinnum heyrt setn-
bætir því við til frekari árétt- valdsins teflt fram gegn þeim inguna: Engin stofnun hversu
irigar að þörfin á byggingu tillögum, en það var farið í gcð sem liún er, getur komið
hælis f.yrir ungar stúlkur, sem annan samjöfnuð. Björgvin í stað foreldra Eg efast ekki
lent hafa á glapstigum sé mun Frederiksen lýsti þv'i yfir
HHHHBKIHHHHHHHHHHHHHHHHHBKHHHHHHHHHHHHB
dóm. Eigi barn ekki kost á En það var ekki einungis
að alast upp hjá foreldrum starfandi vistheimilanefnd árið
eða fóstunforeldrum verður sú 1957, he’dur einnig dagheimila-
stofnun, sem tekur að sér nefnd skipuð sama fólki, þieim
uppeldi þess að vera e:ns góð Símoni Jóh. Ágústssyni,’ Auði
og nokkur kostur er, og bún- Auðuns, Magnúsi Sigurðssyni
að hennar allan á að sjáif- og Vailborgu Sigurðaixlót tur. Sú
sögðu að miða við heun’li nefnd kynnti sér þörfina á dag-
þeirra foreldra, sem geta veitt vöggustofum cg dagheimilum
bömum sínum þann aðbúr.að með því að ræða við fram-
sem beztur er talinn, en ekki kvæmdastjóra Sumargjafar og
hinna, sem fátæktin sn'iður forslöðukonur dag'lieimilanna.
þröngan stakk. , Niðurstaða nefndarinnar varð,
Tillagan um vistheimili fyrir ad ky&8Ja Þyrlú 8 ný dagheim-
munaðarlaus börn hafði áður 2 dagvöggustofur. Fjór-
komið fram sem hin fyrsta af um urum síðar er framkvæmd-
fimm tillögum frá vistheimila- um elcld lengra komið en það,
nefnd árið 1957. Engin af þeim ad úyggt hefur verið eitt dag-
tillögum hefur verið fram- heimili, en annað gamalt var
kvæmd, en um leið og tillagan 1afnframt lagt niður. Með
um að hefja framkvæmdir á sama framkvæmdahraða tekur
fyrsiu tillögu þeirrar nefndar Það 40 ár að byggja samkvæmt
var felld var samþykkt að láta tillö??um þessum og þá verða
aftur gera tillögur um barna- 8°mlu húsin í SteinahSíð og
i um að þetta sé skoðun hinna
brýnni „en það er raunar verk- umræðunum, að sér hefði ekki 11 bæjarfulltrúa sem felldu
efni, sem lögum samkvæmt virzt húsbúnaður í Reykjahlíð vistheimilistillöguna, eni þeim heimiili! Þannig „leysir" íhaldið úesturborg væntanlega orðin
snýr að ríkisvaldinu,“ segir verri en það sem gerðist hjá hefur algerlega láðst að draga vanda þeirra barna sem þurfa söda lifdaga, þannig að þörf-
nefndin orðrett. Þetta virðist barnmörgu efnalitlu fólki, og af henni hinn eina rétta lær- að dvelja á vistheimilum. Framh. á io síðu
BJARNI BENEBIKTSSON: Þú skalt Ixafa
hljctt um stórsigur þinn og bera þig illa,
þar til Alþingi er búið að afhenda þér und-
anþágnrnar og réttinn yfir landgrunninu.
varðveitt sem fjöregg sitt er
hún aldrei mætti fella úr hendi
sér.
Nú hefur ríkisstjómin afsal-
þessu fjöreggi þjóðarinnar
og afhent það Bretum eins og
umbun fyrir oíbeldi þeirra við
íslendinga.
Munu ekki aðrar þjóðir, sem.
sættu sig vi3 útfærslu íslenzkr-
ar íiskveiðilögsögu, sjá eftir þvi
nu. að hafa sýnt íslendingum
bá kurteisi að halda sér utan
12 mílna markanna, þegar þær
síá, hvernig ísjenzka ríkis-
stjórnin launar ofbeldi Breta og
gefur þeim með samningum
annan og meiri rétt en öðrum
þjóðum.
íslendingar hafa alltaf litið
svo á, að réttur þeirra til
landgrunns íslands væri óvé-
fengjanlegur og aldrei kæmi tií
mála að semja um þann rétt
við aðrar þjóðir.
Þessi landsvik ríkisstjórnar-
innar verða enn stórkostlegri í
ijósi þeirra staðreynda, að
Bretar voru þegar gersigraðir
í þessu máli og höfðu bakað
sér álitstjón í augum heimsinu
fyrir ofbeldi sitt við ísland.
Áhugi Breta snerist því fyrstí
og fremst um það, upp á síð-
kastið, að ná einhverjum samn-
ingurn við íslendinga til þesa
að forða endanlegum ósigri sin-
um.
Samningur ríkisstjórnarinnar
við Breta, sýnir líka mikið und-
anhald. þeirra frá fyrri fisk-
veiðikröfum við ísland og vitn-
ar ljóslega um það, hve af-
staða þeirra í þessu máli var
orðin veik og vonlaus gagn-
vart íslandi og íslendingum.
fslendingar deila ekki umi
vondan eða góðan samninj?
hvað snertir undanþágur til
Breta að veiða innan 12 mílna
markanna einhvern tilskilina
tíma, þótt slíkt sé oss til lít-
illar fremdar. Þeir mótmælaí
fyrst og fremst þeim landssvik-
um, sem framin eru með því að
semja við sigrað ofbeldisríkl
um landsréttindi og fyrir a<3
varpa rétti fslands til frjálsrar
siálfsákvörðunar um innlenfl
stórmál undir áhrif og mat ev-
lendra aðila.
Árni Ágústsson.