Þjóðviljinn - 25.08.1961, Qupperneq 7

plðOVILJINN
&tgefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — ^ Sósíallstaflokkurlnn. — Ritstjórar:
VIaKnÚ8 Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðmundsson. —
fréttarltstjórar: ívar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir
Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prenttmiðja: Ckólavörðust. 19.
Blml 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 45 á mún. — Lausasöluverð kr. 3.00.
Prentsmiðja ÞJóðviljans h.f.
EINAR OLGEIRSSON:
UMRÆÐURNAR UM INNGÖNGU í
Svari stjórnarblöðin
^tjórnarblöðin 'hafa gumað af því iallt til þessa dags
að viðreisnin hafi borið mjög góðan árangur 1960.
Gjaldeyrisstaðan hafi batnað stórlega, afkoma rík-
isins orðið góð, sparifjársöfnun aukizt o.s.frv. o.s.frv.
Allt hafi þetta gerzt þrátt fyrir stórfellt verðhrun á
sumum afurðum obkar og aflabrest sem hafi skaðað
þjóðina um hundruð milljóna króna. Sýni þetta bezt
hversu öflug og snjöll viðreisnin hafi verið; bú íslend-
inga hafi verið mjög blómlegt um síðustu áramót þrátt
fyrir mikla ytri örðugleika.
þeir ytri örðugleikar sem steðjuðu að íslendingum
í fyrra hafa sannarlega vikið frá þjóðinni í ár. Salt-
fiskur, freðfiskur, skreið og fiskimjöl hafa hækkað
mjög verulega í verði, og verðmæti síldaraflans er nú
tvöfalt meira en það varð á síðasta ári. Alls nemur
aukningin á útflutningsverðmæti nú þegar um 500
milljónum króna, íslendingar hafa þannig 20% meiri
gjaldeyristekjur en í fyrra. Þegar slík höpp gerast á
búi sem var blómlegt fyrir ætti að vera auðvelt og
ánægjulegt að stjórna landinu.
p^n hvers vegna lækkaði ríkisstjórnin þá gengið?
Kjarabætur þær sem verklýðsfélögin sömdu um
námu aðeins 11—13%, en það er miklu minni hlut-
fallstala en aukningin á gjaldeyristekjum þessa árs. Er
það stefna ríkisstjórnarinnar að stórauknar tekjur þjóð-
arheildarinnar megi í engu bæta kjör vinnandi fólks?
Eða var allt gumið um viðreisnina þvaður eitt; er það
kerfi svo herfilegt að það gleypi 500 milljónir króna í
einhverja botnlausa hít án þess að skila alþýðu manna
nokkrum ábata? Svari stjórnarblöðin.
Verður ekld unað
JPyrstu verklýðsfélögin hafa nu sagt upp kjarasamn-
ingum sínum við atvinnurekendur. Stjörn Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja hefur einróma sam-
þykkt að kalla saman aukaþing til þess að fylkja starfs-
mönnum til baráttu gegn stefnu ríkisstjómarinnar í
kjaramálum. Þannig sér ríkisstjórnin þegar fram á það
hvern árangur hún muni skera upp af hinni tilefnis-
lausu og ósæmilegu gengislækkun sinni. Veiklýðsfé-
lögin ihöfðu með samningum sínum í sumar boðið rík-
isstjórn og atvinnurekendum upp á vinnufrið, sem all-
ar líkur voru á að gæti staðið um tveggja ára skeið
með sæmilega stöðugu verðlagi. Ekki var heldur neinn
vandi fyrir ríkisstjórnina að leysa mál opinberra starfs-
manna svo að þeir og þjóðfélagið mættu sæmilega við
una. En ríkisstjórnin hafnaði vinnufriði; gengislækkun
hennar riftaði öllum kjarasamningum sem gerðir höfðu
verið; hún var dólgslegt hnefahögg framan í allt vinn-
andi fólk í landinu. Og engum þarf að detta í hug að
slíku atferli verði unað.
Tlíorgunblaðið hafði nýlega í hótunum um það að
nýrri kjarasókn verklýðsfélaganna skyldi svarað
með ofbeldislögum sem bönnuðu verkföll og kaup-
hækkanir. Ríkisstjórnin getur að sjálfsögðu haldið
áfram að mylgra út bráðabirgðalögum og öðrum til-
skipunum meðan riðandi stólarnir tolla enn undir ráð-
herrunum, en slíkar aðgerðir fá engu breytt. Vinnandi
fólk er yfirgnæfandi meirihluti þjóðarinnár og sapitök
þess eru svo sterk að þess er enginn kostur að koiha
í veg fyrir það til frambúðar að launafólk nái rétt-
mætum hlut sínum af þjóðartekjunum. Ríkisstjórn-
in getur ráðið því að ótökin verði erfið og kosnaðar-
söm fyrír þjóðarheildina, en ofan á það tjón sem hún
veldur mun hún bíða algeran ósigur. Því verður hvorki
breytt með því að hafa uppi hótanir né framkvæma
þær. — m.
’<S>
ÞJÖÐVILJINN — Föstudagur 25. ágúst 1961
Föstudagur 25. ágúst 1961 — ÞJÖÐVILJINN — (7

íslendingar hafa verið stoltir af því að eiga
elzta þjóðþing veraldar. Undanfarið hefur verið
unnið mjög að því að skerða rétt Alþingis en af-
henda völdin hverskyns ábyrgðarlausuni sérfræð- endanlega lagt niður sem valdastofnun; það fái
ingum. En tneð tillögunni um inngöngu .á Efna- svipaða stöðu og hreppsnefnd, en allar veigamikl-
hagsbandalag Evrópu -er lagt' til 'áðiAIþLngi verði ar ákvarðanir verði afhentar erlendum stofnunum.
Það eru 17 ár síðan við
endurreistum lýðveldið í landi
voru. Það sitja enn á Alþingi
14 af þeim þingmönnum, sem
að Því stóðu, að Lögbergi við
Öxará.
Við álítum það mikla gæfu
að geta lagt hönd að því verki,
sem forfeður vorir, kynslóð
fram af kynslóð, höfðu unnjð
að, barist fyrir og dreymt um
að fullkomna; að siá ísland
aftur frjálst, óháð öllum öðr-
um þióðum, að vér íslending-
ar sjálfir og vér einir réðum
þessu landi, ættum einir auð-
lindir þess, nytum gæða besS
og glímdum við, erfiðleika
þess. Og al’ir strenedu þésS
heit að varðveita ísland. friálst
og ful'valda, óháð öllum öðr-
um þióðum.
Það komst ekki annað að í
hugskoti beirrar kynslóðar,
sem fædd var um aldamóHn
og alin u>-'n í hugsjónum sjálf-
stæðisbarát+unnar. en að
sjálfrlæði íslam’éj væri svo
siólfsagt takmark að berjast
fyrir, svo siálfsaet hnoss að
verja, að um það hlvtu aliir
að vera sammála, um það
þyrfti ekki að ræða.
En nú ér iióst orðið að
nokkur hluti kynslóðar kalda
stríðsins, sem alin hefur verið
upp í áróðri andkommúnism-
ans, hefur þegar beðið tjón á
sáiu sinni og þekkir ekki leng-
ur hugtakið: siálfstæði íslands.
Tuttugu ára hernám er hjá
þessum mönnum, sem nú
skrifa stjómarþlöðin, orðið að
hernámi hjartans og hugans.
Þeir hugsa í ,,austri og vestri“
í „andkommúnisma og komm-
únisma“,, en fsland er þeim
ekki lengur hugtak sem sjálf-
stæð heild, aðeins sem peð á
skákborði eða hreppur í stór-
ríki, — eins og það er í hug-
um auðkónganna og hershöfð-
ingja þeirra. — Og þessir
ménn eru nú látrnr reyna að
skapa almenningsálitið á Is-
landi og vil!a þjóðinni sýn
um hvað er að gerast, þegar
þeir krefjast inngöngu íslands
í Efr,iahagsbandalagið.
Það eru áhöld um hvort
meiri er fíflska þessara
manna eða frekja. Annarsveg-
ar brennimerk.ia þeir alla þá,
sem eru á móti innlimun ís-
lands í Efnahagsbandalagið
sem kommúnista. Hinsvegar
láta þeir vera að ræða málið
heldur slá bví einfald’ega föstu
að ísland eigi ekki annað val
en ganga í eit.t af þrennu: 1)
Efnahagsbandalagið, 21 „Sovét-
blokkina“ eða 3) amerísku-
,.blokkina“. — m.ö. orðum:
Sjálfstætt ísland sé rl’s ekki
til í dæminu það er fyrir-
fram afskrifað. — og það flökr-
ar vafalaust ekki að þessum
mönnum að þeir séu með beim
áróðri að vinna að landráðum
og illvirki gagnvart þjóð sinni.
Skrif Morgunblaðsins og Al-
þýðublaðsins undanfarið um
þetta mál, munu síðar í sög-
unni tekin sem dæmi um það
hve fljótt menn geta sokkið
djúpt, þegar pólitískt ofstæki
bíindár menn fyrir öllu þvi,
sem vérið hefur húgsjón þjóð- ... ,y.,Þessj, $aipsteypa er beint
ar vo.rrar öldum saman. . áframhald hinna miklu sam-
■ ið,',; - ■ r steypna auðhringanna, • sem áð-
* ur háfa gerzt innan landa-
, i. .. mæra þessara ríkja. Við það
Hvað .er )>að. som er að gewa að' óuðhringar Evrópu eru að
ast í Vesturhluta.:Evrópu., me.ð,u'.yhSssa: tökin- á fvrri nýlendum
myndpn ,:'.i íEfnahagsband.alag$-;fi<'g’;rtujn,,,jjrengjst., þeim arð-
ins? ránssviðið og heir voldugustu
Það, sem fer áð gerast, i«r<**a>#Vlarry>ví<,?ð brjóta und‘
það 'aS Vestur-ÞýhaJaml.,-' fcftSfc Ev?ópulönd, sem áður
Frakklan'd, fíálía og Benelux..: Með samste^u
löhdin eru að byrjá að-*eimá«. .. ??£ Tie.rða máttar:
saman í eitt ríki, fyrst efna- muini löndin og veikbyggðari
hagslega, síðan máske stjórn-3>‘ÆÍ^n,:luY?.Pr. ^m’ssa Þessara
málálega; éf áuéhriftéavald; ..i)?f}da i.agðir undir voldugustu
þeirra verðúr ekki hrunið Sðiml0f>ÍTÍ|ar|í:f'fíc9sí-lí. aðilana. Ör-
ur. Þeir aðiljar, sem .knýja-!->:!0° eín? °S Belgíu og
Þessa þróUn nú fram En meira að
hinir voldugú auðhringaf,., segja..bÍ9,.g5mlu stórveldi eins
Þýzkalands, sem ■ áður.-égerðu;'<'-eg -jEnglapd, ,Qg Frakkland sjá
Hitler út. nú vissa þ®etti: atvinnulífs síns
lenda undir ægishjálm þýzka
eða améríska auðvaldsins.
Amerískur aluminíumhringur
keypti í fyrra meirihluta
hlutafjár : brezka a'uminíum-
hringnum. Þegar svo fer um
stóra hringi áður en alger
efnahagssamsteypa kemst á,
geta menn gert sér í hugar-
lund þróunina á eftir.
f Bretlandi er nú auðsjáan-
leg'a um það deil,t, einnig inn-
an auðmannastéttarinnar,
hvort mejra skuli. meta ,sam-
eiginlega haesmuni alls auð-
valds Vestur-Evróou, — sem
var sjónarmið Chamberlains
1938 í samningunúm við þýz.ka
auðvaldið, — eða þjóðlega
hagsmuni brezka auðvaldsins
og — þvínæst þjóðemislegt
sjálfstæði Bretlands. Ákvörð-
un brezku ríkisstjórnarinnar
um að sækja um ingöngu er
uppgjöf. Spurningin er bara
sú, hvort brezka ríkisstjórnin
fær slíka uppgjafarskilmála
frá þýzka auðveldinu, sem
gafst skilyrðislaust upp 1945,
að hún geti komið þeim í
gegn heima fyrir.
Þótt svo Bret’and o" Dan-
mörk gangi inn í Efnahags-
bandalagið, bá er þarna að
vísu á ferðinni voldugt r:ki,
en það eru bara engin rök
fyrir því að ísland færi að
ganga inn í slíkt ríki, bótt það
sé stórt og voldugt. Við skul-
um athuga þetta nánar.
Af hverju höfum vér Islend,-
ingar viljað vera sjálfstætt
ríki?
Við liöfum viljað vera það
til þess að ráfa þessu landi,
byggja það einir, njóta gæða
þess einir og geta á grund-
velli þessa pólitíska og efm-
hagslega sjálfstæðis varðveitt
okkar un.dursam’egu þjól-
menningu og tungu, þróað allt
þjóðlíf vort og ful'komnað.
Hvað gerist, ef við göngum
í Efnahagsbandalagið?
Þá fá þýzkir — og enskir —
og aðrir auðmenn Vestur-
Evrópu sama rétt og íslend-
ingar til þess að eiga hér
hverskonar fyrirtæki kaupa
þau upp og reka. Það getur
þá hæglega svo farið að allt
efnaha gslegt vald í lardinu sé
að nokkrum tnna liðnum kom-
ið í hendur útlendra auð-
manna, sem auðvitað reka
þessi fyrirtæki einvörðungu út
frá sinum gróðavonum — og
leggja einfaldlega fyrirtækin
niður ef þeim þóknast eins og
ko’ahringur Veltur-Evrópu
stöðvar nú kolanámur í Belgíu
eða eins og Hellyers Bros
stöðvaði togararekstur i Hafn-
arfirði fyrir rúmum þrem
áratugum.
Og þá er ,,hátt til himins
og langt til keisarans“ — suð-
ur í Euhr, — ef atvinnuleys-
ingjar á fslandi tugþúsundum
samaa kref jast atvinnu, en
hreppsnefpdin í livíta húsim
við Lækjartorg ræður engu
yfir atvinnutækjum á íslandi.
Það er svo undarlest að
þurfa að vera í alvöru að
ræða þessi mál. Það er eins og
öll reynsla fslatids, sár og þit-
ur. hafi farið fram lijá þeim
mönnum, sem nú boða innlim-
un ís'.ands í Efmhagsbanda-
lagið.
Ég mun því láta staðar num-
ið með þessi almennu rök í
bi’i, en v'kia að einum sér-
stökum, sem fram hafa verið
flutt.
Á
Það eru hin miklu viðskipti
vor við Efnahagsbandalagið. ef
t.d. England og Danmörk væru
komin í það.
Okkur varðar einvörðungu
um útflutninginn í þessum
efnum; ég set hér hlutfalls-
töju útflutningsins undanfar-
in 8 ár til sósíalistísku land-
ann,a annarsvegar og Efna-
hagsbandalagslandanna, ásamt
Englandi og Danmörku;
Sós. lönd Efn.,E.,Dan
1953 19,9 27.6
1954 24,9 33,1
1955 27,8 27.3
1956 29,9 30,5
1957 33,4 26.3
1958 34,9 26.5
1959 33,3 21.8
1960 22,3 33,4
Þessar tölur sýna greinilega
að við getum vel lifað óháð
þessu nýja stórveldi. Við höf-
um mikil heimsviðskipti ís-
lendingar. Bandaríkin, Afr'ku-
lönd, Suður-Ameríkulönd eru
i : r.fiÁ'ú hverju úrifagna Islendingar endurreisn
(1‘ -?n ‘ lýðveldiS: og fuliiilasjálfstæði. Til skamms tíma
di'BíhOfur, sjálf$tæðl>jevnriAdtalið óskerðanlegur réttui
þjóðarinnar allrar, jafnvcl af þeim sem unnið
hafa að þvi að takmarka það með hernámi og
undirlægjuhætti. En nú er svo komið, að stjórn-
arblöðin berjast opinskátt fyrir því að Íslendíng-
ar leggi niður sjálfstætt þjóðfélag og sameinist
vesturevrópsku risaríki.
ekki slður viðskiptalönd okkar
en Vestur- og Austur-Evrópa.
Og jafnvel þótt Portúgr! og
fleiri ríki bættust í Efnahags-
bandalagið, þá yrðu það engin
rök fyrir innlimun Isiands.
Við myndum auðvitað gera
verzlunarsamninga við þetta
nýja þýzk-fransk-enska stór-
veldi, eins og við áður höfum
gert verzlunarsamninga við
önnur stór ríki, án þess að
æskja innlimunar í þau.
Og trúa mín er sú að við
mvndum alger’ega geta tvyggt
okkar hassmuni með slíkum
milliríkjasamningum.. án bess
að ofurselia öðrum þ.jóðum
efnahagslegt vald í landi voru.
Auðvald Evrópu er þá vit-
lausara en menn hafa leyfi til
að.halda, ef það hefur ekki vit
á að gera slíka góða samninga
við sjálfstætt ísland.
★
Nú er hver forn nýlendan
á fætur annarri að öð’ast
frelsi. Og þessi nýfrjálsu lönd
reyna að halda sínu nýfengna
sjálfstæði. Og oss er vissulega
ekki vandara um en þeim.
Og hver er svo afstaða stór-
veldanna í heiminum gagnvart
þessum nýfrjálsu ríkjum, þótt
smá séu flest og fátæk? Hún
e- sú að keppast um að ná
við þau viðskiptum og vináttu.
— Skyldum við íslendingar
hafa lakari afstöðu en þessi
nýfrjálsu lönd? Þvert á móti.
— Okkar eina liætta eru þeir
menn hér heima, sem ekkert
vilja annað en innlimun ís-
lands í annað ríki, glötun þess
sjálfstæðis. sem gengnar kyn-
slóðir hafa barizt fyrir og oss
ber að skila í hendur komandi
kynslóðum.
Við íslendingar eigum ekk-
ert val í þessum efnum annað
en varðveita siálfstæði íslands
vísa frá oss allri innlimun í
annað ríki. en reyna með öt-
ulli. hleypidómalausri verzlun-
arpólitík að skapa útflutningi
vorum sem bezta aðstöðu sem
víðast í veröldinni. Það er rétt
af oss í þessu má'i að hafa
eins gott samstarf við Norður-
lönd og hægt er og samrýmist
okkar sjálfstæði.
En hvað sem öl’u öðru
líður og hvaða erfiðleika,
sem það kyuni að kosta oss
í bili, þá má ekki víkja frá
þeirri me*rim-eg’u að það
séum vér íslendingar s.iálfir
og vér einir, sem ráðum at-
vinnulífi þessa lands og eig-
um það. Núlifandi kyns'óð
hefur engan rétt til að af-
sala sér og þarmeð komandi
kv»*slóðu»n bessu úrslita-
valdi yfir þjóðlífiriu.