Þjóðviljinn - 05.05.1962, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 05.05.1962, Blaðsíða 7
ÐVHJINN fiftntuim: BaatislnnrtlokiniT a!»5« - W*!all»t»!iokkiirtnn. - BlUtlOrmTi ■fasnús KlartansBan (ib.l, MaintU Tortl Ol&ísson, SllurBar QaSmanduon. — Brittarltstlórar: ívar H. Jónsson, Jón Blsrnaaon. — AuKlýslnsastjórl: OuScslr Maenússon. - Rltstlóra. alsrelSsla, auulTslngar, orontsmlBla: SkðlaTðrSast. 1». BUal 17-500 (9 llnur). AskrlítarverS kr. SS.OO & min. — LsusasöluverS kr. 3.00. FrsntsaslBla bjóSTUlans bX Ofstæki Kjartans Thórs og kumpána þjóðinni clýrt Með, þeiirí afturhaldsforystiu sem sífellt hreiðrar fastar um sig í svonefndu „Vinnuveitendasam- bandi íslands“, hafa þau samtök meir og meir feng- ið á sig blæ þröngrar hagsmunaklíku, blæ svartasta pólitísks ofstækis og blindrar hagsmunastreitu þess hluta auðvalds á íslandi, sem einskis svífst í baráttu sinni gegn alþýðusamtckunum, og lætur sig ensu varða hag þjóðarheildarinnar. Þannig er það að verða áber- andi, að klíkan sem raunverulegia ræður þessu „vinnu- veitendasambandi", notar og misnotar samtökin út frá aðilar lofast til að mæla með samningunum við félög á Islandi, og jafnvel þess hluta hennar sem þegar hef- ur rakað svo til sín auði eða arðránsaðstöðu, að hann á sitt nokkurn veginn á þurru hvernig sem veltist í framleiðslulífi og athafnalífi þjóðarinnar. Með ósvífni og harðdrægni eru atvinnurekendur neyddir til að greiða stórar fúlgur árlega í pólitískan herkostnað þessarar þokkaklíku gegn verkalýðshreyfingunni og frjálslyndi í landinu. Þarna er að verki sama auð- klíkan og öllu' ræður í Sjálfstæðisflokknum, og hefur blygðunarlaust mignotað sameiginlegan þingmeirihluta íhaldsins- og Alþýðuflokksins og vald ríkisstjórnarinn- ar til að þjóna lund sinni og hagsmunum afturhalds og auðvalds á íslandi. pólitísk misnotkun „Vinnuveitendasambandsins“ kom einkar 'glöggt fram í vinnudeilunum í fyrra, þegar staurblindu pólitísku ofstæki Kjartans Thórs og kump- óna var teflt gegn sanngjörnum kröfum verkalýðs- hreyfingarinnar, þangað til alþýðusamtökin höfðu sýnt einbeitni sína og vald svo ekki varð um villzt. En blekið var varla þornað á undirskrift vinnuveitenda svonefndra undir nýja kjarasamninga en ofstækisklík- an sem ,ræður bæði Vinnuveitendasambandinu og Sjálf- stæðisflokknum lét ríkisstjórnina fremja augljóst stjórnarskrárbrot, afhenda gengisskráningarvald Al- þingis Seðlabankanum, sem tafarlaust var svo látinn vinna það óhappaverk í umboði ríkisstjórnarinnar að lækka gengið. Og ríkisstjórnin velti yfir þjóðina nýrri dýrtíðaröldu sem beinlínis þýðir að afturhaldið stelur aftur þeirri kiaratoót sem vannst í vinnudeilunum. Þannig er farið heiðarleika og bardagaaðferðum þeirra manna og samtaka sem verkalýðshreyfingin hefur að viðsemjendum. F’itt skýrasta dæmið um skemmdarverk og pólitískt ofstæki afturhaldsklíkunnar sem ræður jafnt „Vinnuveitendasambandinu" og Sjálfstæðisflokknum er þó framferði hennar undanfarið gagnvart samning- unum í járnsmiðadeilunni. Samningaumleitanir aðil- anna hafa farið fram, samkomulag hefur náðst þar sem báðir aðilar hafa slakað til á kröfum sínum, og báðir aðilar lofast til að mæla með samning-num við félög sín. Reynslan hefur sýnt, að því nær undantekningar- laust er vinnudeilu þar með lokið, úrslitin verða þau sem samninganefndirnar hafa komið sér saman um. En nú gerist það furðulega að hin staurblinda ofstæk- isklíka Sjálfstæðisflokksins í Vinnuveitendasambandi íslands grípur inn í og hindrar þær leiðréttingar -á samningum, sem launþegar og atvinnurekendur járn- iðnaðarins höfðu orðið ásáttir um án verkfalls. At- vinnurekendur eru beinlínis látnir taka orð sín aftur, samkomulagið er að engu gert, nema af hálfu jám- iðnaðarmanna sem samþykkt hafa einróma á félags- fundi að samkomulagið skyldi gilda af þeirr hálfu þar til á miðnætti í nótt er leið. í stað lagfæringar á samningi og vinnufriðar heimtar ofstækisklíka Vinnu- veitendasambandsins verkfall í járniðnaðinum í maí- byrjun. 'Mun þó fullljóst að járnsmiðirnir hljóta að vinná þáð verkfall, og eins hitt að óUklegt sé að þeir láti sér lynda samkomulagið, sem gert var, verði þeir neyddir til að sækja leiðréttingar á samn- ingum sínum eftir verkfallsleiðinni. — s. Hér er „Pravda'* til húsa. Blaöhásið var reist raeðan funkisstíllinn mátti sín nokkurs í Sovétríkjunum FIMMTU PROVDU MOSKVU — 5. maí 1912 hóf nýtt dagblað göngu sína í Sankt-Pétursbúrg. Það hét Pravda og undir hausnum stóð: dagblað verkamanna. Á fyrs‘<u síðu voru tilkynningar frá verkalýðsfélögum: fulltrúaráð félags verkamanna í brauðgerð- um ætlaði að halda fund þenn- an dag, en í félagi vagnasmiða ótti að vera fyrirlestur um söguleg efni. Þar vár einnig kvæði: bikar þjáninga okkar er fullur, en samt er afl okkar ekki þrotið. Þar var og ávarp frá ritstjórninni: |,Er það satt að verkamönnum sé af forsjón- inni ætlað að lúta undirokun og þrælkun alla tíð? Nei. Verkamannastéttin er skapari allra auðæfa, og hún mun fá að njóta allra ávaxta af starfi sínu“. Tónn blaðsins var her- skár, enda var það málgagn vinstra arms rússneskra sósíal- demókrata — bolsévika. Bolsévikar höfðu áður gefið út ýmis vikublöð og tímarit, sum lögleg, önnur ólögleg. En þetta var í fyrsta skipti að tþeir réðust í útgáfu dagblaðs. Pravda var lítið blað, fjórar síður í smáu broti, og upplagið Var 60 iþúsund. En það varð fljótt vinsælt meðal verka- manna: þeir skrifuðu mikið í Iblaðið, söfnuðu fé því til stuðn- ings, dreifðu í>ví á hugvitsam- legan hátt. Fróðir menn telja, að þau tvö ár sem blaðið kom út ’ fyrir byltingu hafi einkum tvennt sett svip á það: grein- ar verkamannafréttaritara á vinnustöðum og 280 greinar sem Lenín sendi blaðinu, en hann var þá í útleað í aust- urríska hluta Póllands. , Pravda varð oft fyrir hnjaski á árunum /1912—14, var oft gerð uj-þtæk eða bönnuð og starfsmenn hennar fangelsaðir. Það lýsir vel kringumstæðun- um að þá hafði Pravda sérstaka ábyrgðarmenn sem höfðu það verkefni að . sitja í tugthúsum fyrir hina. .ráunveru- legu ritstjóra. Og á þessum ár- um hlaut blaðið að skipta átta sinnum um nafn. Þegar heimsstyrjöldin fvrri ihófst tók fyrir löglega blaða- útgáfu bolsévika, og kom Pravda ekki út fyrr en eftir febrúarbyltinguna . 191.7., Eftir októberbyltínguna breyttist mjög hagur blaðsins. það yerð- ur málgagn ráðandi flokks í víðlendasta ríki hnattarins. Það blað sem áður reif niður stjórnarfar keisaraveldisins fær nú forvstuhlutverk í uppbygg- ingu sósíalismans í laridinú. Saga Pröv.du er viðburðarík eins Og saga Sovétríkjanna. Flestir hélztu fórystumenn í stjórnmálum, atvinnumálum og menningarlífi hafa látið til sín heyra á síðum blaðsins. Þó hef- ur blaðið líklega aldi'ei haft jafn mörgum góðum pennum á að skipa og á stríðsái’unum: þá skrifuðu bókstaflega allir helztu rithöfundar ’ ’ lándsins reglulega fyrir það: Alexei Tol- stoj, Erenbúrg, Símonofj Fedín og margir fleiri. En af blaða- mönnum Prövdu hefur Mikhaíl Kcltsof orðið ástsælastur. Hann var þekktur fyrir frábær- lega hnyttnar og hugkvæmar „kja}lara“greinar um það 'sem mi.ður fór í þjóðfélaginu. Hann var og framúrskarandi vígfim- ur. í baráttu við pólitíska and- .stæðinga: einhverju sinni sendi hahn rússnesku útlagablaði í París bréf um hungrið og eymdina í Sovét, biaðið gleypti við þessu. en varaði sig ekki á því að fyrstu bókstaíir fimmta hvers orðs í agreininni mynd- uðu setningu þar sem stóð að þettá væri allt saman hauga- lýgi eins og ánnað í þessu hvítliðablaði. Síðan voru reikn- ingar gerðir upp með miklum fögnuðu í Prövdu. IColtsoff var og •frétfaritari Prövdu í Spánar- stvrjöldinni cg .er dagbók ha-ns um þá viðburði hiri mei’kásta heimild. Pravda, er nú' dáglega fjórar eða sex síður í allstóru broti (tvöfalt stærra en t-d, ísl. þlöð) auglýsingar eru engar og myndir fremur fáar þannig að lesmál er allmikið. Sem mál- gagn Kommúnistaflpkksins gegnir Pravda eðlilega 'forystu- hlu.tverki í pólitísku lífi lands- ins, og’ er því eitt þeirra bláða sem oftast er vitnað til í út- varpi pg pressu heimsins. Þetta pólitíska hiutverk sitt tekur blaðið mjög alvarlega: það er erfitt að finna í Prövdu „létta“ blaðamennsku, meinlaus skemmtilegheit og þaðan af síður æsifregnir, Hinsvegar birtir Pravda mikið af 'ræðum stjórnmálamanna, orðsendingar milli ríkisstjórna og annað þessháttar og gjarnan þá ó- styttan texta. Blaðið leggur og mikla áherzlu á að birta grein- ar eftir helztu frömuði í ólík- um sviðum þjóðlífs og menn- ingarlífs: Olanova skrifar um ballett, Gerasímof um kvik- myndir, Keldisj um þróun vís- inda, svo nokkur hin síðustu dæmi séu nefnd. Slíkar greinar hafa að undanförnu sézt cftar á síðum blaðsins en áður hef- ur verið. Afmælis Prövdu er minnzt með ýmiskonár bókaútgáfú 'um sögu þess og svo með vegleg- úm hátíðahöldum; 5, mal hefur reyndar alllengi: verið hátíðis- dagur sovézkrar pressu. Pravda er nú elnhvert útbreiddasta dagblað heimsins. kemur út í 6,3 milljónum einta,ka. Arní. BbtXOA 9 MA.H i32 AnPE/lfli IWI3r -OAKPWTHE >»ÍHHtOnK1fl3r. PABOMAfl flPABUA CtBePMA* r./T. —-s tn -«*•» DPiW BblAOA 36 (J3)'MJO.Ifl 19*3 f. •3AKPöiTH5 14. 01 ABryCTA 1913 r. ÐbiXOA'4 ABriíCTA I9rtr 3AK°blfHC ' 20 (7/ CEHTP6PB i9>3 r DPllY: Bb1AOA34 P') CÉHTB6PB 1913 r. - 3AKf\blTHS • 23 (9) OKTP6PK 19*3 C.» nponETWPCHflfl BoíA0A 14 «') 0KTP6PP 1913 r. • 3AKPWTHE , •.. 18 (3) A£KA6PH >913 f. .' v = nytb CT .nMW jf « flPAHAA npsBiu ÐblXOA20(?) AEKA6PK 1913 r-3AKPblTH£ ' *• 3 ttEBPAíTK 13' PHBAPR) 1914 r. 'mm BblXOA 4 OEBPAAB (23 RKBÁPfl) Í9H f.í- OAKPblTHS * v . " • . 3 (itOHB (21 MAB) «14 cv *^ • . T*yjfO»A3l ‘ - : - 1 ■ • HFABflA -——- j ■ I4« . ; wmmn™., i i-'susoASHiOHSiajjssMWr.-^lHS.' 20(7)HX)Hfl«.!4r.;.; 21^9)HK3..H «.4 C ... á tveim árum hlaut blaðið að skipta átta sinnum um nafn. Varman Hér á eftir fara nokkrir mol- ar úr erindi Gunnars Böðvars- sonar og Sveins S. Einarssonar um jarðvarma til húsahitunar og iðnaðar, er flutt var á ný- lokinni verkfræðingaráðstefnu. Fyrst skal birt tafla um á- ætlaða nýtanlega orku helztu háhitasvæða á Islandi. Er ork- an mæld í gigaiítrum (1 gltr. = 1 millj. ltr.) af olíu: Krýsuvík Hengiil Torfajökull Néimafjaii 5 Gltr. olíu 50 Gltr. olíu 100 Gltr. olíu 5 Gltr. olíu „Þessi jarðhitasvæði eru varínanámur með . miklu magni lághitavarma og hlutfallslega lágum vinnslukostnaði. En flutningskostnaður varmans er mikill, og notkun verður að fara fram á sjálfum svæðunum eða í næsta nágrenni þeirra," segja höfundar. Til samanburðar á vinnslu- vérði- jarðvarma og nokkurra annarra tegunda eldsneytis birta þeir eftirfarandi töflu. (Gíga.kalon'a er milljón hita- einingar): kr Gcal 10— 20 10— 40 10— 15 70 50— 60 . -Jarövarmi á íslandi Jarðgas í Bandar. .. Jarðgas í Sahara .. Ketilolía í Bandar. Ketilolía í Arabíu .. Steinkol í V-Þýzkal 105—125 Bnínkol í V-Þýzkal 70 Ketilolía í Bvík .... 110 Síðan benda höfun.dar erind- i-sins á erfiðleikana við flutn- ing gufu og háhitavatns frá orkusvæðunum. Segja þeir að flutningur hreinnar gufu komi vart til mála við lengri fjar- lægðir en 5 km, en háhita- vatn má flytja allt að 50—75 km vegalengd. Jarðgas má hins , vegar flytja 50 til 100 falda þá vegalengd. Um notkun jarðvarma hér á landi til iðnaðar segja þeir því næst: „Ýmis meiri hát.tar iðnaður notar lágjliitavarma í ríku-m mæli og virðast þvi fræðilega séð möguleikar á iðnaði við járðhita hér á landi. Þetta mál hefur nú verið til athugunar um árabil, einkum á vegum raforkumálaskrifstofunnar. Meg inmarkmið hefur verið að leita að iðnaði, sem í senn notaði mikinn lághitavarma og fram- leiddi hentugar afurðir til út- flutnings. Segja má, að niðurstöður hafi' enn sem komið er valdið nakkrum vonbrigðum. Enn hef- ur ekki tekizt að benda á neina iðngrein, sem telja má rekstr- . ar- cg afkomuöru.gga. Þessu veldur einkum tvennt. Annars vegar er ísland hráefnasnautt, og innflutningur erlends hrá- efnis til vinnslu hér kemur vart til mála. Hins vegar hafa viðsikiptaaðstæður verið óhag- stæðar. Loks ber að gera sér ljóst, að yfirlettt verður ein grein efnaiðnaðar að hafa sam- skipti við aðrar og er því hvergi auðvelt að byggja eina grein á afskekktum stað. Ef um er að ræða vinnslu af- urða til neyzlu innanlands eru aðstæður að sjálfsögðu aðrar. En innanlandsmarkaður er lít- ill og veldur þetta örðugleik- um: Varmanotkun íslenzkra iðnfyrirtækja er einnig hlut- fallslega lítil, og verð varm- ans er ekki þýðingarmikið atriði. Ylrækt. Segjamá, að fram að þessu hafi jarðvarmi aðeins náð öruggri fó'festu í einni grein, iþ.e. í yl- ræktinnl. Þessi grein er að vísu talin til landbúnaðar, en líklega verður þegar fram í sækir að telja hana sé.rstaka iðngrein. Vafalaust eru alkni'kl- ir möguleikar á þessu sviði, enda þótt þeim sé ekki haid- ið mikið á lofti. Heil-darvarmanotkun til yl- ræktar á íslandi mun nú vera tæple.ga 100 Tcal/ár. Þetta eru um 5°/>; af notorku þjóðarinnar. Erm er ylræktin því hlutfalls- lega lítill varmanotandi. Þungt vatn. Af stóriðnaði, sem til athug- unar hefur komið, er ein grein sérstæð, þ.e. vinnsla þungs vatns (D20). Enginn stóriðnað- ur virðist jafnvel fallinn til reksturs á Islandi. Hráefni er vatn, sem nóg er til af. Varma- notkun er um 4 Gcal kg D20 og er þetta óvenjulega há tala. Verðmæti er um 2.000 til 3.000 kr/kg D20 og er það elnnig óverijulega hátt verð. Flutningskostnaður er því hverfandi. Byggingarkostnaður 100 lestir af D20 á ári mun nú vera talinn um 700 Mkr. Gufunotkun er tæplega 100 lestir klst við um 6 ata þrýst- ing. Athugun á möguleikum D20 vinnslu á íslandi hefur farið fram á vegum raforkumála- skrifstofunnar, kjarnfræða- nefndar og nefndar á vegum OEEC landa. Allmargar skýrsl- ur hafa verið gerðar um fram- vindu mál&ins. Niðurstöðum ber saman um, a.ð stórvlnnsla D20 við jarðvanna á Islandi muni hagkvæm, en markaður fyrir D20 sé enn mjög óviss, og því ekki gerlegt að taka "éndanlega afstöðu til málsins. í skýrslu OEEC nefndar frá marz 1962 er talið, að markaðs- málin muni óviss fram að 1965, en þá megi gera ráð fyr- ir, að málin taki að skýrast. Árið 1958 gerðu brezki.r verk- fræðingar samanburð á vinnsluskostnaði D20 við elds- neyti á Bretlándi annars veg- ar, og við jarðvarma á íslandi hins vegar. Þeir töldu vinnslu- kostnað á Bretlaridi um 4.000 kr/kg ef miðað er við 10 ára fyrningu tækja, en það1 rná telja eðlilegan tíma. Með Sama fyrningartíma var éætlað verð á íslandi 3.500 kr/kg. Enda þótt þessar niðurstöður séu þegar úreltar er- at.hyglis- vert, að virmslukóstnaður á Bret.landi er taiinn aðeins l,5n'v hærri en á ís’andi brátt fyrir, að varm; hér á landi er reikn- aður á verði, sem er aðeins um 1/5 af verði varma á Bretlandi. Þessi niðurstaða sýnir greini- ■lega örðueleikana við stórefna- iðnað á Islandi. Vinnsla D20 er vafaiaust sú grein, sem bezt mun henta aðstæðum hér á landi. Þrátt fvrir bað er verð- Framhald á 10. síðu. Öflugt og- blómlegt atvinnu- líf er undirstaða góðrar af- komu og almennrar velmeg- unar Reykvíkinga. Þótt at- vinna hafi verið næg undan- farin ár, er ljóst að atvinnu- grimdvcllurinn er ekki nógu traustur. Alltof margir borg- arbúar eiga afkomu sína undir ótryggum, tímabundn- um framkvæmdum og hlut- ur Reykvíkinga í sjálfum f ramleiðslustörfunum er íangt frá því að vera eðlileg- ur eða viðunandi, einkum begar hafður er í huga vöxt- ur borgarinnar og fyrirsjá- anleg fjölgun íbúa hennar. EFLING ATVINNULÍFSINS — AFKOMUÖRYGGI Alþýðubandalagið vill beita sér fyrir eftirfarandi ráðstöfun- ■um f atvinnumálum Reykvíkinga, í þv*í skyni að treysta grund- völl atvinnulífs borgarinnar og tryggja íbúum hennar ör- ugga atvinnu og afkomu: 1 Borgarstjórnin láti gera áætlun um nauðsynlega eflingu • atvinnuvega borgarbúa og sé með öllum ráðum stuðlað að framkvæmd hennar, bæði á vegum bæjarfélagslns, ein-staklinga og íélagasarntaka. Borgarstjórniri sjá um að bæjarfélagið sé jafnan við því “* búið að auka framkvæmdir slnar ef um samdrátt er að ræða á vegum einkaframtaksins eða félagasamtaka. Þannig sé borgarbúum jafnan tryggð full abvinna. 9 Stuðlað sé að aukningu og viðhaldi fiskisklpaflota Reyk- ^* víkinga. Athugað sé hvort ekki er.itírriabært að hefja smíði a.m.k. eins verksmiðjuskuttogara, er stundað geti veiðar á fjarlægum miðum um lengri tíma en nú tíðkast og unnið allan aflann ferskan um borð. 4 Borgarstjórnin beiti sér fyrir því, að sem mestur hluti ■“* iþéss aflá, sem berst á land í Reykjavík, sé fullunninn hér heima. • Bæjarútgerð Reykjavíkur taki forustu í rannsóknum og tilraynum með riýjar verkunaraðferðir sjávarafurða, sem líklegar eru til góðs árangurs. Áherzla sé lögð á að nýta sem stærstan hluta Faxaflóasíldarinnar til manneldis. Bæjarútgerð- in láti rannsaka möguleika á byggingu fullkominnar niður- suðuverksniiðju og niðurlagníngarverksmiðju fyrir sjávarafurð- ir. Hraðað verði. undirbúningi og áætlunum um framtíðar- stækkun Reykjavíkurhafnar og það mál vandlega undirbú- ið. Lögð verði rík áherzla á að nýta til fulinustu núverandi hafnarsyæði og hafnarskilyrði stórbætt, og afgreiðsluskilyrði hverskonar og aðbúnaður fyrir stór- og' smáútgerð fiskiskipa svo og siglingar. Komið verði upp nýjum báta- og togara- bryggjum í höfninni, eftir því sem skilyrði leyfa, Bætt sé úr óyiðunandi, aðbúnaði smáþátaútgerðarinnar. Höfnin eigi sjálf og reki þau vörugeymsluhús, sem reist verða eftirleiðis á at- hafnasvæði hennar. Byggingu nýrra venbúða sé hagað í sam- ræmi við þörfina. / Borgarstjórnin beiti sér fyrir því að komið verði upp stórri dráttarbraut og þurrkví, er tekið geti hin stærri millilanda- skip til viðgerða. Við staðaval sé haft í huga að þar verði einn- ig skipasmíðastöð og gott athafnasvæði fyrir vélsmiðjur o.fl. er tilheyrir sh'kum framkvæmdum og rekstri. H Iðnaðurinn, stærsta atvinnugrein Revkvíkinga, sé efldur og * * hlynnt að honum af hálfu bæjarfélagsins, m.a. með því að sjá honum fyrir nægri raforku og með skipulagningu og und- irbúningi nýrra athafnasvæða á heppilegum stöðum. Það sleif- arlag verði gert útlægt *að iðnaðarfyrirtæki verði að flýja Reykjavík vegna lóðaskorts. Komið sé upp iðnaðarhúsi, skipu- lagðri sambyggingu fyrir smærri iðnað. O Hafizt verði þegar handa um nýjar vinkjunarframkvæmdir "* til þess að tryggja almenningi í borginni og atvinnuveg- inum næga raforkú til frambúðar og skapa möguleika til byggingar nýi-ra iðjufyrirtækja í iandi Reykjavíkur. Skal um þetta haft samstarf við ríkisstjórnina, en áherzla lögð á að Reykjavíkurborg hafi möguleika til iþátttöku í sh'kum atvinnu- rekstri við hlið ríkisins og einkaaðila. g) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 5. maí 1962 Laugardagur 5. maí 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (7,

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.