Þjóðviljinn - 15.06.1962, Blaðsíða 5

•ív'íiílí

FRIÐRIK
BJARNASON
TÓNSKÁLD
rin 28. maí síðastlið-
inn lézt að Sólvangi í
Hafnarf.'rði tónskáldið
'ástsæla, Friðrik Bjarnason,
iyrrverandi söngkennari og org-
anleikari.
Friðrik Bjamason fæddist í
Götu við Stokkseyri hinn 17.
nóv. 1880, og var iþví á 82. ald-
ursári er hann andaðist. For-
eldrar hans voru hjónin Mar-
grét Gísladóttir og Bjarni
Pálsson, organleikari og tón-
skóld í Götu. Bjarni var bróð-
ir þeirra Jóns Pálssonar org-
anleikara og ibankaféhirðis og
Isólfs Pálssonar tónskálds og
organleikara, föður dr. Páls Is-
ólfsSonar. Er þetta ' grein af
hinni alkunnu B&rgsætt, sem
komin er af Bergi forsöngv-
ara og hreppsstjóra í Bratts-
holti. Tónlistargáfa hefur ver-
ið og er með .afbrigðum rík
hjá niðjum Bergs forsöngvara.
Sigfús Einarsson var einn
þeirra og mætti nefna marga
fleiri.
Bjami Pálssan, faðir Frið-
riks var óveniu fjölhæfur
gáfumaður. iÞnátt fyrir það, að
hann varð að vinna hörðum
höndum tii að sj á sár og f jöl-
skyldu Sjnni farborða, tókst
honum að afla sér furðu stað-
góðrar métintúnar. Á vetrum
stundaði hann barftakennslu og
•gerðist' jafnframt brautiTöjahdi
í ýmsum menningai'málum
meðal StokkseyrLngá. Harin var
örganleikari Stokkseyrarkirk j u
bg istýrði kirkj asörignum, stofn-
aði söngkóra utan kirkju, æfði
þá og stjórnaði, samdi fögur
sálmalög, beitti sér fyrir og
stjórnaði leiksýningum og samdi
sjálfur leikrit. Hann stofnaði
fyrst.u bindindisfélögin austan
íjalls á Suðurlandi. Á þeim
tímum, sem barnaskóiinn starf-
aði ekki, stundaði Bjarni Páls-
son sjóróðra og var formaður
á árabát.
Árið 1887, þegar Bjarni var
tæplega þrítugur að aldri, varð
sá hörmulegi atburður, að. bát-
ur hans fórst í brimlendingu,
og drukknaði hann þar. ásamt
félögum sínum. Ekkja hans
stóð þá ein uppi með fjögur
ung börn þeirra, og var Frið-
rik ríæstelztur, þá á sjöunda
ári. Ólst hann upp hjá móður
sinni í mikilli fátækt. Á sumr-
in var hann sendur í sveit,
þegar hann var talinn fær til
að vinna fyrir sér, og á öðrum
árstímum varð hann að vinna
að hverju því, er til féllst og
hann var fær til. Snemma
kynntist hann brimróðrunum
við Stokkseyri. Á sumrum fór
hann í kaupavinnu við hey- !
skap og önnur sveitastörf, t,d.
var hann eitt sumar , á. Ulfsbæ
í Bárðardal og átti góðar end- i
urminningar .frá því sumri. |
Ek-kert þrádi- Friðrik • Bjarna- !
íson jafn heitt á æskuárum o % ;
j að afla sér menntunar. Ep fá-
; tæktin barinapi tonifrrj Jskólá-
Friðrik Bjarnason tónskáld við hijóðfærið heima hjá sér. Myndin er tekin á 80. afmælísdag
hans 17. nóv. 1960.
. • ' "■ . ■'■rív . .. .. þ
útlanda til lengri eða skemmri ,ið ýfir 'sér' við fyrstu kyrini,'
þámsdvalar á sumrurri, einkum eri-íþaú 'éiga f ríkúrri' rriæli þá
til Danmerkur, en ^emnig til i'fegurð <sálarína»ar, - hij-ju h-jart»'
fleiri lánda. Var þekking háfts an.s og hreinlpika hpgarins,.-;seuy
ákaflega fjölsky-úðug ,pg; ptað- vaf aðalsmerkj. hins sanna gö£r:
góð. ... ugmermis, Friðriks BjarnásoA-
Aujc þess, vannýFriðrik mikíð' "" "" P"- -
; göngu. Loks toikst honum að -
komást í iFlensborgarskólann [í;
hi!. t' .<’.!) S
Myndin hér að ofan er tekin í leik Akumesinga við Tékká í
fyrrakvöid og synir tékkneska markmanninn g.rípa boltaun í
tæka tíðr áður en Ingvar nær bonum. í kvöld leika Tékkarnir
við KJtl og siðosti leikur þeirra er gegn úrvali Suðvesturlands.
MarkataJan í tveim fyrstu leikjunum er 7:2 og 9:1 (Ljósni. Bj.Bj.)
Hafnarfirði,: og vorið 1904 lauk
hann iþar- kennaraprófi; Stund-
aði hann síðan farkennslu í-Fló-
anum á vetrum, en vann - á
„sumrum erfiðisvinnu. Jafnframt
lærði hanft að lei-ka á orgel, og
var hann tvö ár organleikari
við. Gaulverjabæjarkirkju.
Friðrik Bjarnason var einn
iþeirra .mikla aþugamanna, sem
ekkflrt ít(|ítffaér| .^notað til
að auica iþekkingu síriá og kunn-
áttu, enda fór bráðlega mikið
orð af honum sem ágætúm
: kennara ög tónl’starmanni. Árið
1908 bauðst honum því kenn-
arastaða við barnaskólann í
Hafnai-firði og jafnframt söng-
kennarastaðan við Flen-sborgar-
skólann. Tók hann því fegins
hendi, því að nú þóttist hann
eygja meiri möguleika til að
afla sér meiri menntunar, eink-
,um í tónlistinni, sem hann
þráði mest af öllu. Vorið eftir
sótti hann framhaldsnámskeið
við Kennaraskólann í Reykja-
vík og byrjaði jafnframt hljóm-
fræðinám hjá Sigfúsi Einarssyni
tónskáldi.
Eftir þetta átti Friðrik B.iarna-
•son heima í Hafnarfirði til ævi-
loka og afkasfaði þar ótrúlega
, miklu, staifi% Gra lífi sínu varðj,
harin *þar bæöri ttl. -að nemá
sjálfur og auðga anda sinn og
til að miðla öðrum af nægta-
brúnni. þekkirigar sinnar og
listar. Hann kenndi við barna-
skólann.. fyrst og fremst söng-
inn, meðan starfsþrek entist
honum. Við Flensborgarskólann
kenndi. hann söng nærri hálf-
an annan áratug og. hálf-
an fjórða áratug var hann org-
anleikari og söngstjóri við Þjóð-
kirkjuna í Hafnarflrði. Hann
stofnaði karlakórinn Þresti og
kvennakórinn Erlur, æfði þá og
stjórnaði þeim áratugum saman.
Auk þess kenndi hánn mörgum
hljóðfæraleilc í , einkatíinum.
Jafnframt þessu vann hann
markv.isst að því að mennta sig,
fyrst og fremst í tónlíst, en
e’nnig í sögu og ýmsurri öðr-
uiri fræðúm. Hann fór oft til
4ð utgáfu söngbolíá ’'fyrir ákólá
og söngmálarita ásamt öðrum
fbrustumönnurri íslenzkra söng-
mála.
En það. sem áreiðanlega mun
halda ; uppi nafni -Fijðriks
Bjarnasonar, lengur yn allt
ánnað, éru tónverk þau, er
hann samdi, ekki sízt sönglögin ■
hans. Mörg iþeifra eru orðin
samgróin íslenzku þjóðinni. svo
lifandi samgróin, að okkur
mundi virðast lífið snauðara,
ef þau væru horfin. Vantar
iþó mikið á. að þau séu öll orð-
in almenningseign.
Ég. sem þessar línur rita. átti
því láni að fagna að kynnast
Friðrik Bjarnasyni fyrir 53 ár-
um, en þá vorum við saman á
námskeiði því við Kennaraskól-
ann. er ée minntist á hér
að framan. — Kynntist
ég honum þá meira og
betur en nokkrum öðrum
af skólafélögum okkar. Hafa
kynni okkar og vinátta hald!zt
all’t Hf okkar frá þeim tíma,
og tel ég mig hafa þekkt Frið-
rik og eiginlei.ka hans noklcuð
vel. Og um hann vi,l ég segja
þetts: Friðrik Bjarnason var
einhver vammlausa-sti maður
og bezti drengur, sem ég hefi
kynnzt á ævi minni. Hann var
hlédrægur að eðlisfari, prúð-
menni. svo af bar, velviljaður,
trygglyndur, víðsýnn og frjé.ls-
lyndur. Skemmtilegri maður
heim að saekja verður varla
fu.ndinn. enda hafði hann mikla
unun a£ að miðla öðrum af hin-
um fiölbreytta og m.ikla fróð-
ie’.k sínum._ Ef mgnn vilja læra
að þekkja ’ persónulelka þessa
óvenjulega ógætisrpanns, þá er
bézta ráðíð til þess að ikynna
sér sem bezt lögin hans, því
að þau eru alveg eins og hann
var sjálfur. Þau láta elcki mik-
ar.
' Mörg'þésáárá1 ’lSgá/.-éins ftg tii
dæmis Haust er á heiéum,
Rigning. Á fjöllum friður, Hóla-
dans, Nú flétta norðljós, Næð-
ingur og fjölmörg önnur, eru
sannar perlur, sem að fegurð
’ og dýpt starida ‘jáfnfætis því'
bezta. Sem héi-murinn á..;
Friðrik Bjarnaspn.yar kyænty
ur Guðiaugu Pétursdóttur. frá
Grund í Skorradal, gáfaðri og
góðri konu, skáldmæltri og list-
hneigðri, sem reyndist honum
ómetanlegur lífsförunautur. Hún
orti. ljóðið Þú hýri Hafnarfjörð-
ur, sem Friðrik gerði lag við,
og gáfu þau þennan fagra söng
Hafnarfjarðarbæ. Er hann orð-
inn eins konar þjóðsöngur
Hafnfirðinga. Þeirn hjónum
varð ekki barna auðið.
Frú Guðlaug lifir mann sinn,
og votta ég henni innilega sam-
úð mína og konu mfnnar’," um
leið og ég þakka henni og hin-
um látna ástvini hennar alla
iþeirra tryggu vináttu, gestrisni
og ljúfmennsku’ á liðnum árum.
Framlag Friðriks Bjarnasonar
til íslenzkrar menningar fæ ég;
ekki fullþakkað og enginn ann-
ar.
Blessuð sé mi.nning hans.
Áskell Snorirason,
V
• Japanir veiða enn
mestan fisk
TOKIO — Fiskafli Japana
jókst enn á síðasta ári oS þá
um 8.4 prósent og þeir voru
því mesta f.skveiðiþjóðin það
ár, fimmta árið í röð, Heild-
araflamagnið var 6.710.000
lestir. Kinverjar koma naést-
ir með 4.500.000 lestir. Betri
veið tækni og stærri skip eru
talin ei«a meginþátt i aukn-
ingu aflans.
I
Á

Föstudagur 15. .júní 1962 — ÞJÖÐVILJINN — (jj