Þjóðviljinn - 24.08.1962, Síða 5

Thalidomid
við krabha?
LONJDON 2^/8 —Brezkir vís-
indamenn kanna nú hvort hið
mjög svo umrædda svefnlyf thal-
idomid geti e. t. v. læknað
krabbamein. Tilraunir eru gerð-
ar með lyfið á krabbameinssjúk-
um dýrum í tveim rannsóknar-
stofuni í London. Lyfið kemur
sem kunnugt er í veg fyrir
myndun útlima á fóstrum ef
mæður þeirra taka það snemma
á meðgöngutímanum. Nú er talið
hugsanlegt að lyfið kunni einnig
að eyðileggja krabbameinsfrumur
og tilgangur rannsóknanna nú er
að komast að því hvort nokkur
fótur sé fyrir þeirri tilgátu.
Kjarnorkudauðinn
Mstsefó á hval-
lýsi í Hollandi
TOKIO 23/8 — Þrjú japönsk
hvaliveiðifélög hafa selt hval-
lýsisfarma til Hollands fyrir eitt
hæsta verð sem nokkru sinni
hefur fengizt fjrrir bað. Er hér
um 'að ræða 700 lestir, sem
seldar voru fyrir 91 sterlings-
pund lestina.
Hvallýsi fé’-l mjög í verði
íyrri part ársins, en hefur nú
aftur farið hækkandi. í júní sl.
seldu Japanir 7.500 lestir af
(hvaL’ýsi til Bandaríkjanna fyrir
86—88 pund lestina.
ryki 1954 og
WASHINGTON — Átta ár eru nú liðin síðan
helryk frá bandarískri kjarnasprengingu barst
yfir eyju eina í Kyrrahafi, en samt eiga þús-
undir eyjarskeggja sem fyrir því urðu enn um
sárt a,ð binda. Bandaríkjaþing hefur nú rausn-
azt t .1 að veita þeim nokkra sárabót.
Það var í marz 1954 sem
Bandaríkjamenn sprengdu
fyrstu vetnissprengju sína yf-
ir Bikini-eyju í Kyrrahafi.
Veðurfræðingar þeirra og
aðrir vísindamenn þóttust þá
hafa reiknað út vindáttir og
strauma og geislavirkt úrfelli
sprengingarinnar og stað-
hæfðu að engum myndi stafa
hætta af henni sem ekki
hættu sér inná tiltekið hættu-
svæði umhverfis sprengistað-
inn. En í það sinn sem oft
síðar íæyndust útreikningar
þeirra harla óáreiðanlegir.
Helrykið barst viða um
Kyrrahaf, langt út fyrir hið
tiltekna hættusvæði. Það skall
á japönsku fiskiskipi sem var
að veiðum með þeim afleið-
ingum að allir skipverjar tóku
geislunarsjúkdórna og sumir
dóu síðar kvalafullum dauða.
En rykið barst einnig yfir
margar eyjarnar eða kóralrif-
in í Marsháll-klasanum, eh
Bikini jjéfr ein þeirra. Eyjan
Rongelap varð fyrir mesta
geislavirka úrfellinu. Rongel-
ap er tæpa 500 km austur af
Bi.ki.ni, en þó fjarlægðin milli
þeirra væri ekki méfri en það,
töldu hinir bandarísku
sprengimeistarar enga ástæðu
til að vara íbúana við, hyað
þá heldur að ilytja þá á ör-
uggan stað, þar til sprengingin
•rg væhtanlegt helryk frá
henni væri um garð gengin
Skömmu eftir sprenginguna
fóru að koma í ljós á íbúum
éýjai'irinai' ým.3 einkenrii geisl-
r.nat'sjúkdóms, þeir steyptust
út í sárum, héidu ékki niðri
mat sínum óg hár þeirra tók
að falla af þeim. Fyrst þegar
svo var komið töldu bandarísk
stjcrnarvöld ástæðu. til að
flytja eyjarskeggja burt til
annarrar eyjar í Marshall-
klasanum, sem er bandarískt
..„gæz^uyerndársvSeði“, Þar
vóVri . þeir í þrjý. ár, en voru
•' lfiC'afh j*fluttir: aftui' heim: til
h,eiri'!aeyjarinnar, sumpart
vegna þe:s að þeim héldu
engi.n bönd og sumpart vegna
þess að talið var að geislun-
arhættan í Rongélap væri um
garð gengin.
Bandarísk heilbrigðisyfir-
vc’d reyndu lengi vel að gera
seni minnst úr þessum alvar-
légu afglöþum og héldu m a.
ft'ám að ékki hefði fundizt
n-^.tt dærrli um hvítblseði
(bióðkrabba) meðal eyjat-
skeggja. Hins vegar urðu*þau
að viðurkenna, að meiri brögð
Kefðu verið að því að börn
fséddiíst , þar vansköpuð eftir
sprengingúna en áður og að
rétt sköpuð börn væru lengur
að taka þroska en eðíilegt
væri, ennfremur að margir
eýjar keggjar myndu bera
merki helryksins alla ævina.
Bandaríkjaþing hefur því
nú af ótta við almenningsálit-
ið í heifnihUm, og þá ekki
hvað sizt í Asíu, samþykkt að
veita eyjarskeggjum nokkrar
sárabætur fyrir heilsumissi og
vanskapaða afk mendur. Það
hefur samþykkt að veita fbú-
um Rongelap 950.000 dollara,
um 40 milljónir króna.
Enn fleiri lyf sem valda
vanskönunum í móðurlífi?
LONDON -x- Eftir hin óhugnanlegu tíðindi af á-
hrifum svefnlyfsins thalidomids á fóstur þeirra
kvenna sem neyttu þess á meðgöngutímanum
berast nú önnur um að ástæða sé til að ætla að
mörg önnur lyf geti haft sömu verkanir og eru
þeirra á meðal sum fúkkalyf, sem mikið ei’U
notuð.
Tveir brezkir læknar, M.P. an grun um að tetracyclin-fúkka-
Carter og F. Wilson, hafa birt lyf geti valdið vansköpunum á
bréf í tímariti brezka læknafé- limum barna í móðurlífi.
lagsins, Bri.tish Medical Journal, „Þau gögn sem við höfum í
þar sem þeir segjast hafa sterk- höndunum“, segja læknarnir,
Sovéfrikin
MOSKVU — Á þessu ári munu
300.000 síúdentar ljúka nánii við
háskéla og aðrar sambærilegar
nieimfastofnanir í Sovéitríkjun-
um. Á síðasta áratug hefur tala
manna mcd háskólapróf tvöfald-
azt þar í landi: f.jöldi verkfræð-
inga hefur þrefaldazt. Á síðasta
Skólaári voru háskólastúdentar í
Scvétríkjunum 2.600.000, en bú-
izt við, að 700.000 þeirra verði
innritaðir í haust.
Þessar tölur segia sína sögu
um mesta og óvefengianiegasta
Bigu.rvinning hins S'vézka þjóð-
félags, byltinguna í fræðslu og
menntamálum.
I grein sem Eljútín mennta-
W W W
1 málaráðherra ritar í Pravda
bendir hann á að rúmlega þriðj-
ungu.r þeirra sem luku námi við
háskóla og aðrar æðri mennta-
stofnanir í ár, eða 117.000, hafi
stundað nám si.tt jafnhliða vinnu.
annaðhvort ó kvöldnámskeiðum
eða í bréfaskóium, en ekki hafi
verið gerðar síður strangar kröf-
ur til námsárangurs þeirra en
annarra. Einnig minnir hann á að
eftir endurbótina á skólakerfinu
1959 hafi stórfjölgað þeim stúd-
entu.m sem hafi að baki tveggja
ára vinnu. í þeim starfsgreinum
sem þeir leggja stund á við há-
skólana og nú séu þeir um 60
prósent af öllum háskólastúdent-
um.
„benda að okkar áliti til þess
að nauðsynlegt sé að viðhafa
hina mestu varkárni í meðferð
þessai'a lyfja, þar til frekari vit-
neskja fæst um áhrif þeirra á
fóstur“, og eiga þar einkum við
að þau séu ekki gefin þunguð-
um konum íyrri hluta meðgöngu-
tímans nema í ýtrustu neyð.
Þeir segjast ekki viljá fullyrða
neitt, en þó kunni svo að vera,
að thalidomid hafi ekki átt sök
á öllum vansköpunum sem því
hefur verið um kennt, heldur
geti þar einnig verið um að
ræða önnur lyf.
Brezka útibú bandaríska lyfja-
félagsins „Cyanamid Company"
hefur í tilefni af bréfi lækn-
anna gefið út tilkynningu þar
sem það segist hafa skrifað 50.000
læknum í Bretlandi og sagt þeim
að lyf félágsins ciorotetracyclin,
sem selt er undir nafninu aureo-
mycin, hafi reynzt með öllu ó-
skaðlegt og engin dæmi séu þess
að þungaðar kcnur sem það hafa
fengið þau fjórtán ár sem liðin
eru síðan það kom fyrst á mark-
aðinn hafi fætt vansköpuð börn.
Lvfjaíél. vefengir einnig niður-
stöður bandai'ísks læknis. Sidney
Colahan í Néw York, sem telur
sig hafa gengið úr skugga um að
beinavöxtur í börnum isem feng-
ið höfðu aureomycin hafi geng-
ið hægar en eðlilegt var.
Hinn kúnni franski líffræðing-
ur Jean Bostand hefur í útvarps-
viðtali sagt að heimila bæri öll-
um konum fóstureyðingu sem
fengið hefðu vissa sjúkdóma á
meðgöngutímanum, þar eð þær
hafi þá fengi.ð lyf, sem kynnu að
valda vansköpunum á fóstrum
þeirra. Þótt ekki segði hann það
beinum orðum, er litið svo á, að
hann hafi átt við fúkkalyfin, sem
nú eru mest notuð allra lyfja
gegn sjúkdómum.
Við sögðum frá því hér a
síðunni fyrir nokkrum dögum
að í San Francisco væri starf-
andi félagsskapur sem hefði
það að markmiði að berjast
gegn því siðlcysi að dýr
gengju um alls nakin á al-
mannafæri. Félagsskapurinn
hefur um 20 milljónir króna
til umráða og hcfur hann gef-
ið út reglur um hvcrnig dýr
skuli ganga til fara og hafið
framleiðslu á flíkunum. Hér
sést frú ein í San Francisco
viðra tikina sína, sem klædd
er samkvæmt síðustu tízku.
NAPOLI 23/8 — Enn í nótt leit-
aði fjöldi borgarbúa í Napoli út
úr húsum sínum af ótta við
nýja jarðskjálfta í héraðinu.
Einnig í öðrum bæjum þar í
grennd völdu margir þann kost
að sofa undir berum himni. Eng-
inn jarðskjálfti varð þar þó í
nótt. Sextán manns hafa beðið
bana í jarðskjálftunum undan-
farið.
Föstudagur 24. ágúst 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (5