Þjóðviljinn - 28.08.1962, Qupperneq 4

Þegar litið er í Alþýðublað-
ið þessa dagana og hugsað til
þcl'rra, seni dæmzt haí'a til
aö skrifa þar um verkalýðs-
mál, mun flestum finnast, sem
þeir muni eiga eríiðari störf-
um að gcgna cn flcst annað
fólk á Islandi. Hcimti hús-
bændurnir, — sem líklcgt cr,
— að þjónar þeirra geri
hvorttvegg.ja í senn að verja
gerðir Alþýðuflokksins í ríkis-
stjórninri og hressi jafn-
framt upp á verkalýösfylg’i
flokksins, þá má vissulega,
segja að á þá cr litið sem
sannkölluð ofurmcnni.
Það er þó auðséð á því,
sem ritstjórinn Gröndal legg-
ur til málanna, að hann tel-
ur sig öllum vanda vaxinn
í þcssu efni sem öðrum og
Ieysir vandann á þann auð-
velda hátt að fimbulfamba um
hlutina rétt eins og flokkur
hans liafi hvergi nærri komið
málefnum launþcganna síðan
hann setíl'st í ríkisstjórn.
Benedikt Gröndal hefur sjálf-
sagt numiö það scm barna-
lærdóm í blaðamennsku og
pólitík, að treysta beri til
hins ýtrasta gleymsku fólksins
á misgerðir valdhafanna og
svikin orð; hins vegar beri að
hamra því betur á nýjum lof-
orðum og draga þannig at-
hyglina frá því scm gerzt hef-
ur. En þegar naumast líður
sú vika að ekki séu nýjar
árásir geröar á lífskjör og
samtök v|innandi fólks, þá er
hæt'í við því að barnalærdóm-
ar ritstjórans verði honum að
litlu haldi. Það er nefnilega
staðreynd, að nckkurt tóm
þarf fólki að gefast til að
gleyma svilcnum orðum eigi
óminni þess og sljóleiki gagn-
vart óréttinum að verða óvin-
xun þess til framdráttar.
★ ★ ★
Það er aftur á móti auð-
fundið á grejin, sem Eggcrt
Þorsteinsson rítar nýlega í
Alþýöublaðið um verkefni al-
þýðusamtakanna að honum cr
vegurinn ógrciðari en Gröndal.
Við hvert fótmál þrcifar hann
fyrir sér til þess að forðast
holklakann og vcgarspjöllin,
sem ílokkur hans og ríkis-
stjórnin hcfur búið vinnu-
stéttum landsins. Þó má kenna
alþýðumanninn bak v/ið þessi
skríf, rétt eins og hann langi
til að segja með Bjarti í Sum-
arhúsum: „hvað er auður og
afl og hús, ef engin jurt vex
í þinni krús“.
Það eru nefnilega ennþá til
nienn í Alþýðuflokknum, sem
muna þá. daga, þegar hann átti
jurt í krús, og vfta að nú er
hún fölnuð. Og vafalaust cru
þeir l’ka til, scm eiga sér þann
draum, að cnnþá geti þeir orð-
ið íslenzkum alþýðustéttum að
lliöí með því að haltra með á
feigðargöngu AHþýðuflokksins,
enda þótt slík för eigi sér nú
þegar ófrávíkjanlegan áfanga-
stað.
Það er t.d. ckki ástæða til
þcss að ætla. Eggerti Þor-
steinssyni það, að hann segi
eftirfarandi orð í blekkingar-
skyni:
„Ekkert . . . fær þó brcytt
þeirri skoðun minni, að hér
gætu RAUNVERULEG LAUN
verið stórum mun betiji, en
þau eru í dag og RAUN-
VERULEGUR „LÍFSSTAND-
ARD“ hærri. Ég vil ekki trúa
þeim fullyrðingum að íslend-
ingar geti ekki haft ófölsk
lífsgæði, sem annað tveggja
séu byggð á erlcndum Iántök-
um og greiðslum úr ríkissjóði
cða með óhóflegri eftir- og
næturvinnu, sem nálgast of-
þrælkun".
★ ★ ★
Eggert forðast hins vegar að
koma inn á orsahirnar fyúir
því, að kjörum og kaupi er
svo komið sem nú er. Hann
forðast að lýsa því hvernig
núverandi stjórnarstefna hef-
ur markvisst unnið að því að
rýra kjörin, lengja vinnudag-
inn, afncma vísitöluna, brjóta
samninga verkalýðsfélaganna
— ausa arðinum af striti vinn-
andi manna í hcndur eigna-
stéttaúinnar, cn hindra jafn-
framt eðlilega þróun fram-
lciðslu-atvinnuveganna.
Ilann forðast líka að minn-
ast á það, að höfuðábyrgðina
á þessari stjórnarstefnu ber
Alþýðuflokkurinn. Augljóst er
að þcss var engin von að
flokkur cignastéttarinnar gætti
hagsmuna launþeganna í nú-
vcrandi stjórnarsamStarfi. En
það eru vafalaust þó nokkrir
Alþýðuflokksmenn, sem ekki
liafa heldur gert sér það ljóst,
að Alþýðuflokkurinn var þess
með öllu ómegnugur að gæta
þeirra. Flokltur, sem telur sig
verkalýðsl'lokk og gengur til
samstarfs v(ið afturhaldið með
þá föstu ákvörðun í huga, að
sitja hvað scm á gengur, cr
ekki fær um að gæta slíkra
hagsmuna.
★ ★ ★
Sú var tíðin að fulltrúar
Iaunþeganna í Alþýðuflokkn-
um höfðu styrk og þor til þess
aö scgja hinum pólitisku leið-
togum fyrir verkum þcgar
fram úr keyröi þjónustusemin
við auðsítéttina og værðin í
ráðhcrrastólunum. Þannig var
Haraklur „drcginn út“ sælla
minninga og Stefán Jóhann
neyddur til að rísa á fætur,
en mí Iáta fulltrúar launþeg-
anna í Alþýðuflokknum sig
hafa það, að ráðhcrrar flokks-
!ins sitji með þau orð á vör-
um, að ekki komi til mála að
standa upp, cnda þótt öll
stefnumál flokksins séu horfin
fyrir róða.
★ ★ ★
Aðstaða þeirra Alþýðu-
flokksmanna, scm láta sig cin-
hverju skipta hagsmuni laun-
þeganna og verkalýðshreyfing-
arinnar, cr nú ekki ósvipuð
því að verkalýðsfélag ætti í
samningum við atvinnurck-
LJÓSTÆKNI VIÐ SILD
VEIÐAR MEÐ
í viðtölum við norsk blöð
hafa norskir síldveiöiskipstj ir-
ar nýkomnir af íslandsmiðum,
sagt frá því, að þeir hafi í
fyrsta skipti notað hér Ijósa-
tækni við veiðamar með nót
og náð frábærum árangri.
Þessi ljósatækni er þannig,
að léttbátur búinn rafstöð eða
rafgeymum sökkvir niður sér-
staklega útbúnu ljósi þar sem
síldar verður vart. Ljósin eru
það sterk að þau lýsa upp
hafflötinn þó lampinn sé niðri
á 100 metra dýpi. Þetta segja
Norðmennirnir að geri það að
verkum að Ijónstygg síld verð-
ur þæg eins og lamb sem leitt
er til slátrunar, og geta þeir
því með þessari tækni náð
hvaða síldartorfu sem er. -.Þá-**
segja norsku .skipstjóraruii;.
einnig, að með þessum Ijósa-
útbúnaði eigi að vera hægt
að koma í veg fyrir að síld
lapist úr nót áður en næst að
snurpa1 hana saman í botn-
inn.
Það kemur fram í viðtölun-
um, að ljósaútbúnaður þessi
var í fyrravetur reyndur á
síldveiðum við norsku strönd-
ina og íþá éínnig 'með ágætum
árangri. Þá kemur það einnig
fram í þessum viðtölum, 'að
norsku skipstjórarnir vænta
sér mikils af kraftblökkinni í
framtíðinni, en það er í fyrsta
skipti sem norskir síldveiði-
bátar nota þann veiðiútbúnað
nú í sumar, og þó aðeins fáir.
En á sl. síldarvertíð hér við
Faxaflóa komu norskir skip-
stjórar hingað til að kynna
sér þann veiðibúnað.
Þýzkur skuttogarj
fær metafla með
nýjum veiðiútbúnaði
Vestur-þýzki skuttogarinn
Schlesvig kom nýlega til
heimahafnar í Kiel eftir 37
daga útivist á Grænlandsmið-
um. Afli togarans var 750
smálestii' af þorski. Það at-
hyglisverðasta við þessa veiði-
áðféiTl""3i',"Hð* tögarinn notaði
■aiveg- Tiýja gerð af togvörpu
og togbúnað sem nú var
reyndur í fyrsta skipti.
Þjóðverjarnir segja, að þessi
afli hjá Schlesvig sé mikið
meiri en annarra þýzkra tog-
ara, sem voru á sömu slóðum
á sama tíma.
Metveiði við lax- og
lúðuveiðar
Laxveiðarnar og lúðuveið-
amar frá Kyrrahafsströnd
Kanada hafa gengið með af-
brigðum vel nú í sumar.
NOT
Kanadiskar fregnir herma, að
hér sé um mestu veiði að
ræða á 30 ára tímabili. Aflinn
hefur lengst af í sumar verið
það mikill að takmarka hefur
þurft veiðina og miða aflann
við það magn, sem landstöðv-
arnar gátu unnið úr.
Laxveiðar í Sogni
Laxveiði í Sogni hefur ver-
ið framúrskarandi góð nú í
sumar. Norsk blöð segja, að
annað eins laxveiðisumar hafi
ekki komið þar um slóðir síð-
an árið 1918.
Þá hefur silungsveiðin einn-
ig orðið þar fádæma mikil.
Verð á laxi til þeirra sem
veitt hafa, hefur vérið frá 17
—18' kr. norskar fyrir kíló.
1 íslenzkum krónum kringum
kr. 102,00. Sumir norskir lax-
veiðimenn í Sogni eru búnir
að selja lax fyrir 40 þús. kr.
norskar. I íslenzkum pening-
um rúmlega 240 þús. kr.
Síldveiðar Hollend-
inga hafa gengið illa
Síldveiðar Hollendinga hafa
orðið með allra lélegasta móti
nú í sumar. Seint í júlímán-
uði var saltsíldaraflinn aðeins
67.821 tunna á móti 109 þús.
tunnum í fyrra á sama tíma.
Skreiðarútflutningur
Norðmanna
25. júlí sl. voru Norðmenn
búnir að flytja út 11.573 smá-
lestir af skreið á þessu ári.
Á sama tíma í fyrra nam
skreiðarútflutningur þeirra
12.551 smálest. Aðalskreiðar-
markaðurinn er á Italíu og í
Afríkulöndum. Þá Ihefur
skreiðarútflutningur frá Nor-
egi á ráskornum fiski aukizt
síðustu árin, bæði til Svíþjóð-
ar og Finnlands.
Aukin fiskneyzla í
Bandaríkjunum
Samkvæmt því sem norska
blaðið „Fiskaren” upplýsir þá
hefur fiskneyzla Bandaríkja-
manna aukizt um V2 Ibs á
mann á sl. ári og er talin
hafa verið árið 1961 10,9 lbs
á mann. í þessari fiskneyzlu
er talinn nýr, frosinn og nið-
ursoðinn fiskur og fiskafurðir.
Saltfisksala
Færeyinga
Færeyingar hafa nýlega selt
75 þúsund tunnur af saltsíld
til Svíþjóðar. Þetta er sögð
langstærsta síldarsala Færey-
inga til Svíþjóðar. 70 skip
stunda nm sumarsíldveiðar frá
Færeyjum og er þeim ætlað
að fiska í þessa samninga.
ERLENDAR
FRÉTTiR
endur um kaup og kjör með-
ijima sinna — ÁN VERK-
FALLSRÉTTAR. Það sotur að
vísu fram kröfur, en atvinnu-
rckandinn veit, að það er
ekki fært um að fylgja þeim
fram og mcðhöndlar því menn
og félagsskap að eigin gcð-
þótta.
★ ★ ★
í Alþýðublaðsgrcin sinni set-
ur Eggert Þorstcinsson fram
nokkur atriði, sem hann tclur
vera næstu vcrkcfnin alþýðu-
samtakanna og á þá að sjálf-
sögöu við alþýðusambands-
þingið í haust. Þetta eru meira
og minna réttmætar athuga-
semdjir, svo sem cins og um
nauðsyn liagdeildar fyrir al-
þýðusamtökin og cndurskipu-
iagningu samtakanna. Þörf
hagdeildar er mál, sem ég
hygg að stjórn Alþýöusam-
bandsins hafi gert sér Ijósári
grein fyrir en flestum öðrum.
En til þess að komið verði á
fót Hagstofu alþýðusamtak-
anna þurfa verkalýðsfélögin
að gjörbreyta um stefnu í
fjárveitingamálum til Alþýðu-
sambandsins. Það nær auðvit-
að cngri átt, að verkalýðssam-
tökin gangi svo til bcrhent á
hólm við sameinaða áróðurs-
krafta eignastéttar'innar og
formyrkvaða hagfræðinga rík-
isvaldsins brynvædda fölskum
tölum og teóríum. Það er gott
að ciga von liðsauka Eggerts
til þess að koma þessu máli
í góða höfn.
Þá talar Eggcrt um vinnu-
hagræðingu og ákvæðisvinnu,
hcildarsamninga í auknum
mæli og endurskoðun vinnu-
löggjarfarinnar.
Ennþá er orðið „v(innuhag-
ræðing“ að mestu slagorð í
munni atvinnurekenda. En
eins og það cr skilið af laun-
þegum getur öll veruleg
vinnuhagræðing orðið til mik-
illa bóta. Það hefur hcldur
ekki staðið á verkalýðshrcyf-
ingunni að ræða þau mál,
þvcrt á móti. Hjins vegar hlýt-
ur frumkvæðið að verða að
koma frá þcim, sem fyrirtækj-
unum ráða, og meðan það er
ekki verkalýðurinn, þá erú
það núverandi eigendur þeirra,
Þar er bara skilningur og á-
hugi væga&t sagt mjög áf
skornum skammti.
Um aukna hcildarsamn. er
það að segja, að þeir geta ver.
ið mauðsynlegir til aukins sam.
ræmis kaups og kjara innan
ákveðinna starfsgreina. Og þar
hefur heldur ekki staðið á
verkalýðshreyfingunni, heldur
cinmitt atvinnurekendum og
ríkisvaldinu. Hitt ber okkur
að muna, að svokallaðir heild-
arsamnjingar mcga ekki ganga
út yfir sjálfsákvörðunarrétt
félaganna cða draga úr rétti,
valdi og áhuga einstaklinga í
verkalýðshreyfingunni til þess
að móta kjör sín.
1 vinnulöggjöfinni má að
sjálfsögðu margt betur fara,
cn frá sjónarmiði launþeganna
er tími til brcytinga á henni
árciðanlega ekkji rétt valinn,
þegar við völd á Alþingi sit-
ur mcirihluti, scm lcngst verð-
ur minnzt fyrir það,' hve 'oft
hann hefur gcngið á hlut
Iaunastéttanna í landinu broljið
samninga þeirra með laga-
boði, sett gcrðardóm til þess
að útlUjá vinnudtíilur á kostn-
að launafólks og jafnframt
brotið vinnulöggjöfina sjálfa.
★ ★ ★
Það cru vissulega mörg og
sitór verkefni sem bíða al-
þýðusamtakanna á næstunni,
en fyrst og síðast er það eitt
höfuðverkefni scm bíður for-
svarsmanna launastéttanna
Framhald á 10. síðu.
4) — ÞJÖÐVILJINN — Þriðjudagur 28. ágúst 1962