Þjóðviljinn - 06.11.1962, Blaðsíða 2

2 SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 6. nóvember 1962
Reykjavíkurborg komi
upp hljómplötusafni
A síðasta borgarstjómaríundi var til umræðu svohljóðandi til-
laga frá Ragnari Arnalds, borgarfulltrúa AlþýðubandalagsinS:
„Borgarstjóm samþykkir að setja á stofn hljómsplötusafn til
útlána fyrir almenning eftir nánarí 'reglum er síðar yrðu ákveðn-
ar. Safn þetta verði starfrækt í tengslum við Bæjarbókasnfn Reykja-
víkur og á hliðstæðum grundvelli".
dýrar, að erfitt er fyrir einstakl-
inga að koma sér upp góðu safni
þeirra. Kosta hæggengar plötur
rú yfir 300 krónur stykkið. Al-
menningssafn myndi ráða mlkla
bót á þessu og verða til þess að
auðga menningarlífið hér, sem
I eölilega er ekki mjög fjölbreytt,
I sagði ræðumaður.
Ragnar sagði, að safn sem þetta
yrði ekki gróðafyrirtæki og því
væri þess ekki að vænta, að
, einkaframtakið hefði forgöngu
um að koma því upp. Tónlistar-
félög hefðu heldur ekki bolmagn
til þess og væri það því skylda
borgarinnar að hrinda þessu í
framkvæmd, enda hefði framlag
hennar til menningarmála ekki
verið of mikið að undanförnu.
1 Með því að reka safnið í
; tengslum við Öæjarbókasafnið
1 þvrfti reksturskostnaður ekki að
verða mikill, sagði Ragnar. Plöt-
ui taka lítið geymslupláss og
safnið þarf ekki að vera opið
nema ákveðna tíma á viku. Stofn-
kostnaður yrði heldur ekki til-
finnanlegur. Fyrir 500 þús. kr.
fremlag mætti koma upp álit-
legum vísi að plötusafni. Gat
Fagnar þess að lokum, að
menntaskólanemar hefðu komið
Ragnár Arnalds.
1 framsöguræðu fyrir tillögunni
sagði Ragnar, að slíkt safn myndi
auðvelda almenningi kynni af
góðrí tónlist líkt og almennings-
bókasöfn hafa aukið kynni manna
af bókmenntum. Sagði hann, að
útlánasöfn stuðluðu mjög að
góðri alþýðumenntun. Góð tón-
list er tormelt og það þarf að
hlýða oft á hana. Hljómplötur
hafa valdið gerbyltingu í kynn-
ingu tónlistar en þær eru svo
Tillaga sáttasemjara
Framhald af 1. síðu
arnir þori ekki annað en að
hækka skiptaprósentu „miðlun-
artillögunnar“ um 1—2% frá
gerðardómsúrskurðinum.
Kjör sjómanna lækkuð,
þegar allir aðrir
fá hækkun
■ Tillaga sáttasemjaranna gerir
þannig ráð fyrir lækkuðum
kjörum sjómanna, á sama tíma
Og allar aðrar stéttir þjóðfélags-
íns hafa verið að fá kauphækk-
anir og búa sig undir að bæta
kjðr sín enn. Það er vert að
minna á það, að sjómenn fóru
fram á að skiptapróséntan
hækkaði um eitt prósent frá
gömlu síldveiðisamningunum. 1
„miðlunartilögunni“ er því ekki
n
opnar málverka-
sýningu
Magnús Tómasson opnar í dag
sýningu á 28 málverkum í Boga-
sal Þjóðminjasafnsins. Magnús
er nitján ára gamall mennta-
skólanemi; það er víst í fyrsta
skipti að fimmtibekkingur i
menníaskóla opnar sjálfstæða
málverkasýningu.
Magnús Tómasson hefur notið
fremur lítillar kerfisbundinnar
kennslu í myndlist, Var fyrir
nokkrum árum í módelteikningu
i myndlistarskólanum, hefur sótt
heim ýmsa ágæta listamenn. En
hann ætlar skilyrðislaust að
snúa sér að myndlist að skóla
loknum.
Magnús málar fígúratíft, en
það segir hánn alls ekki vera
sér ófrávíkjanleg regla, hann
væri fordómalaus í þessu efni.
Á sýningunni ber mikið á sjó og
bátum og hafnfirzkum eða
grindvískum eða allavega Vísk-
um húsum; margir íslenzkir
listamenn hafa haft æskuást á
þessum viðfangsefnum og ýmsir
varðveitt þann kærleik lengi.
Það var ekki alveg Ijóst hve
lengi þessi sýning yrði opin —
líklega eina tíu til tólf daga.
,að. finna, .eitt einasta jálevætt at-
riði fyrir sjómenn.
Útgerðarmenn órólegir
Það er einnig athyglisvert, að
hér er veríð að gera tilraunir
til þess að rýra kjör sjómanna,
á sama tíma og þær fréttir ber-
ast frá öðrum þjóðum, að þær
eru að bæta kjör sinna sjó-
manna með stórhækkuðu fisk-
verði, eins og sagt er frá á öðr-
um stað í blaðinu í dag.
Mun tillagan fram komin
vegna þess að mikill órói er
meðal útgerðarmanna og telja
margir þeirra engan veginn
stætt á kröfunum um rýrð
kjör sjómanna, og því horfur á,
að þeir heimti tafarlausa samn-
inga Við Sjómenn á sama grund-
velli og áður. En stjómarklíka
LÍÚ með ríkisstjómina að bak-
h.iarli krefst þess nú af sátta-
semjara að hann geri „skyndi-
áhlaup“ til að reyna að knýja
fram svipaða lausn og gerðar-
dóminn í sumar.
Svarið með því að fella
„gerðardóm" sát.ta-
semjara
„Miðlunartillaga" sátta-
seihjaranna er í raun og veru
nýr gerðadómur sem ætlazl
er til að sjómenn samþyU
sjálfir!
En sjómenn munu svara
þann hátt einn sem verðugui
er: Með því að kolfella þessa
smánarlegu tillögu, sem er
hreinasta móðgun við sjó
mannastéttina. Með þvi ítrel
þeir einnig mótmæli sín <
gerðardómslögum ríkisstjórn
arinnar frá því í sumar.
Hollenzki Jónas
fsafold hefur gefið út bama-
bókina „Hollenzki Jónas" (eða
Pilturínn sem átti ekki sinn líka
í víðrí veröld). Höfundur er
Gabríel Scott en þýðinguna
gerði Sigrún Guðjónsdóttir. Bók
þessi hefur víða erlendis verið
gefin út og talín til úrvalsbama-
bóka, m.a. í Noregi. í íslenzku
þýðingunni er bókin 108 síður.
sér upp slíku útlánasafni og hefði
þaö gefið mjög góða raun.
C'lfar Þórðarson kvað rétt að
gefa tillögu þessari nokkurn gaum
en taldi, að mál þetta þyrfti ræki-
legrar athugunar við. Taldi hann
að hætta væri á skemmdum á
plötunum, ef þær væru lánaðar
heim og sagði að athugandi væri,
h-'ort ekki væri rétt að koma
upp plötusafni, er aðeins yrði
til notkunar á staðnum. Flutti
hann loks tillögu um að fela
boigarráði að athuga hvort rétt
værí að koma upp slíku safni
og þá jafnframt, að komið yrði
upp við Bæjarbókasafnið plötu-
safni til tungumálakennslu.
Ragnar Arnalds svaraði athuga-
semdum Úlfars. Kvað hann það
einmitt eiga að vera tilgang safns-
ins að lána plötumar heim, svo
að menn gætu leikið þær oft
og í næði og með því móti kynnzt
tónlistinni sem bezt. Lagðist hann
gcgn tillögu Úlfars um að vísa
málinu til borgarráðs og taldi
rétt, að borgarstjóm sjálf gæfi
viljayfirlýsingu um stofnun safns-
ins
Sigurjón Pétursson benti á, að
söfn sem stuðla ættu að aukinni
menningu gætu aldrei borið sig
fjárhagslega og mætti ekki gera
ráö fyrir því. Þá sagði hann, að
í safninu ætti að vera tónlist
fyrir alla. Menn þyrftu einmitt
að ala upp í sér tónlistarsmekk
og þá byrjuðu menn ógjarna á
mjög þungum verjcum, svo sem
eftir Wagner eða Beethoven.
Kristján Benediktsson lýsti sig
hlynntan tillögunni og taldi hana
eiga fullan rétt á sér .
Nokkur ágreiningur varð um
fundarsköp í sambandi við af-
greiðslu tillagnanna. RagnarAm-
alds og Guðmundur Vigfússon
töldu, að tillaga Úlfars væri sjálf-
stæð tillaga og gengi skemur en
tiilaga Ragnars og ætti því að
berast upp síðar en hún. Forseti,
Auður Auðuns, úrskurðaði hins
vegar, að hún væri breytingar-
tillaga við tillögu Ragnars, þótt,
crðalag hennar gæfi enga for-
sehdu til slíks úrskurðar og flutn-
ingsmaður hefði ekki nefnt það
er hann lýsti tillögunni. Mót-
mælti Ragnar úfskurði forseta.
T'llaga Úlfars var síðan sam-
þykkt með 9 samhljóða atkvæð-
um.
^iglfirðíngur
Elektrónik á hijóm-
sve/tartónleikum
Sinfóníuhljómsveit íslands heldur þriðju tónleika sína
á þessu starfsári í Háskólabíói n.k. fimmtudagskvöld og
eru tvö ný tónverk eftir íslenzka höfunda á efnisskránni,
annað þeirra elektrónískt, hið fyrsta sem hljómsveitin
flytur.
„Punktar“ nefnir Magnús Bl.
Jóhannsson elektróníska verkið
eftir sig, samið í byrjUn þessa
árs. Flutningur þess tekur 14
mínútur. Vefkið er í einum
, kafla, hljómsveitarleikur (tals-
verðu af slagverki bætt við
| sveitina) og elektfónísk innskot,
i flutt af segulbandi, mynda eina
j helld.
Þorkell Sigurbjörnsson kallar
sitt verk „Flökt“. Það er mjög
stutt, tekur 4—5 mínútur að
flytja það, frjálslegt að formi,
segir höfundur, ekki elektrónískt
heldur gamaldags hljómsveitar-
verk.
Auk þessara verka eftir inn-
lendu tónskéldin verður fluttur
konsert eftir Hindemith fyrir
píanó, málmblásara og hörpu.
Gísli Magnússon leikur á sóló-
píannið, en hann er nýkominn
heiin frá ársdvöl í Lundúnum.
önnur verk á efnisskránni eru
vefk eftir Berlioz og „Moldá“,
kafli úr hljómsveitarverki Smet-
ana „Föðurland mitt“.
William Strickland stjómar
hljómsveitinni á fimmtudags-
kvöldið. Hann segir að íslenzku
verkin séu erfið í flutningi en
athyglisverð. Ekki hefur Strick-
land áður stjómað flutningi
elektróniskrar tónlistar.
William Strickland
V/2-W2 lest
Tálknafirði 5/11 — Haustróðr-
ar hófust héðan 25. október.
Stunda tveir bátar veiðar með
línu: Sæúifur og Guðmundur á
Sveinseyri Afli bátanna hefur
veríð 314—914 lest í róðri, en
þeir róa með 36 bala línu. Þriðji
báturinn, Sæfari, mun hefja
róðra á næstunni. — JE
Kópavogi
Aðalfundur Sósíallsta-
flokks Kópavogs verður
haldinn í Þinghól, fimmtu-
daginn 8. nóvember kl.
8.30 .
Dagskrá:
t. Venjuleg aðalfundar-
störf.
2. Kosning fulltrúa á
flokksþing.
3. Útbreiðsla Þjóðviljans.
Mætið stundvíslega!
STJÓRNIN.

Á laugardaginn var dregið í
7. fl. Happdrættis D.A.S. um 100
vinninga og féllu hæstu vinn-
ingar þannig:
3ja herb. íbúð Ljósheimum 20.
VIII. h. (C). tilbúin undir tré-
verk kom á nr. 8483. Umboð
Siglufjörður.
2ja herb. íbúð Ljósheimum 20,
20, VIII. h. (B) tilbúin undir tré-
verk kom á númer 59166. Verzi.
Réttarholt
Þing Iðnemasambands islands
Stórfelldar gen
kalla á hærri lágmarkslaun
Hér vcrður á cftir getið helztu
ályktana, sem samþykktar voru
á 20. þingi Iðnnemasambands ís-
lands, sem haldið var fyrir
nokkru í Reykjavík.
Ályktun um kjaramál
A síðast liðnu sumri náðist,
vegna margra ára baráttu Iðh-
nemasambandsins. hækkun á
prósentutölu lágmarkslauna iðn-
nema, sem nemur 5% áf kaupi
sveina á öðru og þriðja ári og
10°/f á fjórða ári. Þessari hækk-
un ber sérstaklega að fagna um
leið og 20. þing I.N.S.Í. ítrekar
enn fyrri kröfur sínar að lá-
markslaun iðnnema verði sem
hér segir:
Á 1. ári 40°/( af kaupi sveina
— 2. — 50% — — —
— 3 — 60% — — —
— 4 — 70% — — —
Sífelldar gengislækkanir á
undanförnum árum, gera nauð-
syn á því að lágmarkslaun iðn-
nema verði hækkuð í fyrmefnda
prósentutölu af kaupi sveina enn
brýnni.
20. þing I.N.S.l. vill vekja sér-
staklega athygli á því, að á með-
an öðrum stéttum er að nokkru
leyti bætt hin gífurlega kjara-
skerðing undanfarandi ára, leggst
hún með fullum þunga á iðn-
nema sem fæstir hafa fyrir fjöl-
skyldu að sjá og verða því með
öllu afskiptir þeim uppbótum er
aðrir launþegar fá. Þess vegna
skorar 20. þing I.N.S.Í. á iðn-
fiæðsluráð að ganga nú til fulls
ac kröfum Iðnnemasambandsins.
Þingið þakkar þeim sveinafé-
lögum, svo og öðrum stéttarfé-
lögum sem stutt hafa kröfur
íönnemasamtakanna og væntir
enn frekari stuðnings sveinafé-
laganna og annarra víð hags-
munamál iðnnema.
Fræðslu- og menningar-
mál iðnnema
20. þing I.N.S.I. telur að efla
þurfi fræðslu og menningarstarf-
semi iðnnema að miklum mun.
I því skyni felur þingið væntan-
j legri sambandsstjóm, að kann»
möguleika á því að eftirfarandi
fræðslu og menningarstarfsemi
verði komið á fót meðal iðn-
nema:
I. Málfundamámskeiðum, þar
sem kennt yrði: Framsaga, fund-
arsköp og fundarreglur.
II. Námskeiði um sögu íslenzku
verkalýðshreyfingarinnar.
III. Almennri listkynningu
(um bókm.. málaralist o.fl.).
Kúbufundur
AKUREYRI 5/11. — Á Sunnu-
daginn var haldinn fundur í
Samkomuhúsinu hér á Akureyri,
þar sem kynnt var byltingin á
Kúbu og síðustu viðburðir henni
tengdir. Magnús Kjartansson
ritstjóri flutti ræðu og sýnd var
kvikmyndin Eyjan Iogar. Aðsókn
var allgóð. Fór kynning þessi
hið bezta fram og gerðu menn
að henni góðan róm. — ÞJ —
Undrandi
verkfræðingur
Gísli Halldórsson verkfræð-
ingur skrifar grein í Morgun-
blaðlð í gær og er ævareiður
út af skrifum Morgunblaðs-
ins og annarra hemámsblaða
um þróun Kúbumálsins. „Ér
er svo Undrfira;"
fræðine
orða bundizt". Og orð hans
em síðan á þessa leið:
„Hvern annan skynsamleg-
an kost gat nú Krústjeff tek-
ið, ef það hentaði honum
ekki í svipinn, að Bandaríkja-
menn gerðu innrás og hreins-
uðu . til í víghreiðri hinna
málfúsu og ögmnargjörnu
andítta Castro-klíkunnar?
Að skoðun minni er það
'jeff sem hér hefur í
/ipinn unnið mikinn sigur.
Hann hefur afvegaleitt hita
:g þunga þess framtaks, sem
rafið var, og gert Bandaríkja-
nenn ráðlausa í svipinn.
Lomið í veg fyrir hertöku
Kúbu og skapað möguleika til
endanlega margra viðbragðe
'g þindarlausra umræðna.
iem í mega taka þátt Rússar.
Kúbumenn, Sameinuðu þjóð-
imar og kahnski Bandaríkja-
menn!
Á meðan þessu vindur fram
og erfitt reynist að ná sam-
komulagi, dregst timinn á
langinn, og er það þá von
Krústjeffs og þeirra Castro
manna, að erfiðara verði urr
vik fyrlr Bandaríkjamenn að
framkvæma þær aðgerðir.
sem þeim væri nokkurt ör-
yggi í. En á meðan kynni
samúð heimsins með Banda-
ríkjamönnum að dvína“.
Þessi ummæli verkfræð-
ingsins minna mjög á andann
í hinum frægu orðum sem
Gunnar Thoroddsen fjármála-
ráðherra mælti 1956, að með
árásinni á Egyptaland væru
Frakkar og Bretar „að gefa
óþokka á kjaftinn“. Að mati
leiðtoga Sjálfstæðisflokksins
eru smáþjóðir sem tryggja sér
frelsi og sjálfstæði í löndum
sínum óþokkar og bandíttar
sem ber að undiroka með
vopnavaldi, jafnvel þótt
heimsstyrjöld hljótist af. E-id
barf að efa hver ummæli
þessir menn munu velja sinni
sigin þjóð eða hver prlög þeir
kjósa henni. þegar hún á-
kveður að reka bandaríska
hernámið af höndum sér. —
Austri.
I
4»