Þjóðviljinn - 29.12.1962, Page 2

2 SlÐA
ÞJÓÐVIL.TINN
Laugardagar 29. desember 1962
STARRI BJÖRGVINSSON skrifar unr

framkvæmdir /
Mývatnssveit og
vandkvæði bænda
Hópatriði úr óperunná ,.Amal og næturgestirnir”.
Jólaóperan „Amal
og næturgestirnir"
Jólaóperan „Amal og nætur- hlutverki með prýði. Þá eru vitr-
gestirnir” hefur nú verið frum-
eýnd í Tjarnarbæ,
Þetta er stutt verk og lætur
ekki mikið yfir sér. Leikendur
eru fáir og atburðarásin einföld
en hugþekk, tónlistin víða áheyn-
leg og geðfelld.
Leikendur og aðrir flytjendur
eru flestir ungir að árum og
yngstur sá, sem fer með aðai-
hlutverkið, halta drengsins. Hann
leikur Sigurður R. Jónsson. Tekst
bonum furðuvel. bæði um leik
og söng, þó að röddin sé að vísj
litil. Móður hans leikur Svaia
Nielsen, sem hefur mikla og
góða söngrödd og gegnir sínu
Rauð |ó! á
Hallormsstað
HALLORMSSTAÐ 29/12 — Hér
voru rauð jól, logn og stillur.
Snjórinn þiðnaði nokkru fyrir
hátíðar og allt var marautt of-
an til á Héraði. Bílfært var um
allar jarðir fyrir flesta bíla, til
að mynda yfir Fjarðarheiði og
til Reyðarfjarðar. Nýlega fór
meira að segja bíll yfir Jökul-
dalsheiði, og er það óvenjulegt
á þessum tima árs. Og mannlífið
hefur verið jafn rólegt og veðr-
áttan. SB.
ingarnir þrír, Kaspar, Melkíor og
Baltasar, sem þeir leika Frið-
bjöm G Jónsson, Hjálmar Kjart-
ansson og Halldór Vilhelmsson,
og skósveinn þeirra, leikinn af
Má Magnússyni. Þessir gera hlut-
verkum sínum einnig góð skil,
og ber þó í því efni sérs'taklega
að nefna Hjálmar. Gretchen Ward
og Stefán Ólafsson sýna skemmú-
legan dans, og auk þess kem ir
fram kór fjárhirða. Rúmlega
tuttugu manna hljómsveit fer vl*1
með sitt hlutverk undir stjóm
Magnúsar Bl. Jóhannssonar, og
einnig hefur Sigurði Markússyoi
vel tekizt um æfingu kórsins.
Enn hafa tveir ágætir kunnáttu-
menn átt þama hlut að máli
leikstjórinn Gunnar R. Hanser
og textaþýðandinn Þorstein
Valdimarsson.
— Leiðinlegt var, að sýningin
á fimmtudagskvöldið skyldi ekki
vera betur sótt en raun varð á.
Þó að hér sé ekki stórvirki á
ferðinni, er það vel þess virði
að kynnast því, og sérstaklega
væri viðeigandi, að bömin fjöl-
menntu á slíka sýningu. Ættu
foreldrar að lofa krökkunum á
jólaóperusýninguna í Tjarnarbn?
núna um hátíðarnar í stað þes>
að senda þá í bíó.
B.F. 1
Þjóðskráin tekur
við útgáfu fæð-
ingsrvottorða
Nú um áramótin mun Þjóð-
skráin taka við útgáfu allra
fæðingarvottorða og hliðstæðra
vottorða til opinberra nota, sem
Þjóðskjalasafn Islands hefur
annazt til þessa,
Þjóðskjalasafnið hefur annazt
þessa starfsemi um meira en
hálfrar aldar skeið en vegna
fólksfjölgunar og síaukinnar notk
unar fæðingarvottorða i sam-
bandi við tryggingar, skólasókn,
ferðalög o. fl. hefur afgreiðsla
vottorðanna orðið æ umfangs-
meiri og til tafar öðrum störf-
Um við safnið og var því horf-
ið að því ráði samkvæmt beiðni
Þjóðskjalasafnsins að láta Þjóð-
skrána taka við þessu hlutverki,
enda héfur hún undir höndum
öll gögn til þess að annast þessa
þjónustu.
Þeir sem þurfa að afla sér
fæðingarvottorða og hliðstæðra
vottorða eftir áramótin eiga því
að snúa sér til Hagstofunnar
(Þjóðskráin). Arnarhvoli, inn-
gangur frá Lindargötu. Er opin
alla virka daga klukkan 9 til
17.00 nema iaugardaga klukkan
9 til 12.30. Sími Hagstofunnar
er 24460.

Kvenfélag Sósíalista heldur
jólavöku í Tjarnargötu 20, föstu-
daginn 4. janúar n.k.
Jól a-
guðspjall Vísis
Kaupsýslublaðið Vísir birti
f fyrradag tvær forsíðugrein-
ar í tilefni jólahátíðarinnar.
Sú fyrri nefndist „Mestu jóla-
innkaupin“ og fjallaði um það
að „jólaverzlunin hefur aldrei
verið eins mikil eins og fyr-
ir þessi jól, sagði formaður
Kaupmannasamtakanna við
Vísl á aðfangadag". Síðari
jólaboðskapurinn nefndist
„Þeir fögnuðu ekki jólunum“,
cg þar var komizt svo að
orði: „Góður kommúnisti hef-
ur ekki haldið jólin hátíðleg
1 hans augum hafa jóladar
amir verið sem hverjir aðr '
virkir dagar og jólin aðe'”
tilefni til þess að fá frí úr
vinnunni. Jólin hafa verið
þurrkuð út úr almannaki
kommúnista. Þeir hrækja á
hugsjónina, sem að baki jól-
anna liggur". Þannig heldur
forustugreinin áfram og ein
kennist öll af þeirri göfgi or
mildi og jólafegurð sem felr
í þessum orðum.
Ummælin í síðari forustu
greininni sækir Vísir réttileg'
í biblíuna. Þar eru hliðstæ
orð ævinlega höfð eftir fræð:
mönnum og faríseum, hinur
löggiltu æðstu prestum, sen-
áfeldust Krist fyrir guðleys
og samneyti við bersyndug;
og réðu hann að lokum p
dögum með aðstoð hemámr
liðsins í landi sínu. Er á
’-'ægjulef’* tii be'-s að vita a
málgagn kaupsýslumannr
kann að velja sér réttar fyr-
irmyndir í heilagri ritningu.
En þegar fyrri forustugreinin
um jólaverzlunina var skrif-
uð hefur blaðinu að sjálfsögðu
sézt yfir það sem segir um
Krist í 11. kafla Markúsar-
guðspjalls: „Og þeir koma til
Jerúsalem, og hann gekk inn
í helgidóminn og tók til að
reka út þá sem seldu og þá
sem keyptu í helgidóminum,
og hratt um borðum vfxlar-
anna og stólum dúfnasal-
anna...... Og hann kenndi
og sagði við þá: Er ekki rit-
að: Hús mitt á að nefnast
bænahús fyrir allar þjóðir?
En þér hafið gjört það að
ræningjabæli. Og æðstu prest-
amir og fræðimennirnir
heyrðu það og velktu fyrir
sér, hvemig þeir gætu ráðið
hann af dögum, því að þeim
stóð ótti af honum, því að
?llur mannfjöldinn undraðist
kenningu hans“.
Þannig sækja menn í ritn-
'nguna það sem þeim hentar,
og þess ber sannarlega að
'*ska að dæmisagan foma um
'álaraugað hafi ekki sótt að
’ormanni kaupmannasamtak-
’nna, þegar hann fór mjúk
,m höndum um úlfaldakrypr
■’.r gróða síns á aðfangadag-
kvöld. — Austet
!
I
I
Garði, 18/12 1962
Þegar tveir hittast, berst tal-
ið fyrst að veðrinu. Það er
gamall íslenzkur siður, enda
hefur þessi þjóð löngum ácl
allt sitt „undir sól og regm"
og er svo enn, þó tækni nú-
tímans hafi gert okkur ögn
óháðari veðrinu en áður var.
Það er því engin regla brotin
þó fréttapistill upphefjist á
rabbi um veður og tíðarfar,
Nú er það svo skrýtið að
mönnum kemur ekki alltaf
saman um það, hvemig veðr-
ið er, hvað þá hvernig tíðin
hefur verið þegar horft er til
baka um heilt ár. Einum þyk-
ir það veður gott sem öðrum
finnst vont, einum hentar
rigning í dag, þegar hinn vill
hafa þurrk. Ég er hræddur
um að seint gengi að ákveða.
hvemig veðrið ætti að vera
á morgun, ef mennirnir ættu
að stjórna því — svona á lýð-
ræðislegan hátt.
Veðurannáll
Ég ætla nú í stórum drátt-
um að lýsa tíðarfari hér á
þessu ári, sem senn er á enda,
auðvitað út frá því sjónarmiði,
hversu hentugt það var okkur
sem búhokur stundum. Vetur-
inn í fyrra hlýtur að teljast
harður, þó ekki mikill snjóa-i
vetur. Miklar stórhríðar gerði
upp úr 20. nóvember, og fram
yfir mánaðamót nóv. des. Sá
snjór minnkaði ekki fyrr en
um sumarmál, en bleytti í
honum fyrir áramót og hlevpii
öllu í hjam og svell. Það
hafði þær örlagaríku afleið-
ingar, að jörð kom stórskemmd
undan svellalögum og hiarni
f vor, einkum bó túnin. Hver
einasti bóndi hér í sveit varð
fvrir tjóni af völdum kals.
eða kannski réUara sagt köfn-
unar í túni sínu, og sumin
miög tilfinnanlegu. Algenrt
var að menn fengju þriði-
ungi minni töðufeng í fyrri
slætti, en veniuleea. af heini
sökum. Mun ástandið sízthafa
verið betra víða í lágsveitum
Þinaeyiarsvslu. Veturinn var
nyiög giafafrekur. og gentnt
hev miög til burrðar. þó ekki
hlytust vandræði af. Fóður-
hsetiskaup meiri en unöanfar-
>n ár, en eins og verðlagi á
fóðurbæti er hát.tað. má kalin
han næstum ókaupandi. Vor-
ið var kalt. sem oft vi'i
verða f bessu höraði. Hlálmr
rforrS' ncr pAfS vmSur nm *J11TV>
armál.' en kólnaði aftur fra”*
"m maf. Seint snratt. bfer,í
"tbani og ræktuð jörð. og slátt_
ur hófst seint. Sumarið mátt*
teiiast ming erfitt til bev-
skanar. sólarlíti.ð og frem””
kalt. einkum bó ágúst. 1 ■íúu
™erði burrkakafla. hálfa að.—
viku eða svo, og var há hve-
Jngur öðrum betri. Síðan et-’-
-ðeuna meir. fvrr en um mið-
an ágúst, örfáir dagar þurrir
hó tæpast hægt að kallaþurr'-
á hey. Sannaðist það í suma-
sem og árið áður. hversu <*
metanlegur styrkur er að súe
þurrkun, en langflestir bæ.nd
ur hér í sveit hafa korrú'
henni á hjá sér. Sýnist b?’~
út í bláinn, að auka tún o-
vélakost án þess súgþurrk •
sé til staðar fyrir allt bp *
hey, sem á annað borð á ek;-
að verka sem vothey. — F
áfram með veðrið. Haustt'
~*átti kallast góð, gaf vel
pneur og til annarra haus'
■•-rka. cr.-mma lagðist aðmo''
snjóa, eða um vetumætur.
Þann snjó tók þó upp í nóv-
ember og gerði góð veður. Nú
er snjólétt en veður fremur
óstillt og allmikil frost hefur
gert hér af og tiL Læt bar
með lokið veðurspjalli.
Öhagstætt árferði
Mjólkurflutningar héðan t’l
Húsavíkur hafa gengið með
eðlilegum hætti það sem af
er vetrinum, ferðir þrisvar í
viku, og samgöngur yfirleítt
verið greiðar. Hér í Mývatns-
sveit er sauðfé aðalbústofn
bænda, og veltur þv£ á miklu
hverju sinni hvemig dilkam-
ir reynast þegar á blóðvöll-
inn kemur. Sú var reyndin i
haust, að dilkamir reyndust
með lang lélegasta móti. Leiði
ég hjá mér að ráða þá gátu
hvemig á þvf stóð, pnda ber
eflaust margt til. Þess má þó
geta, að hjá Mjólkursamlagi
K. Þ. á Húsavík var meðal-
fita mjólkur minni en nokkru
sinni áður, síðan samlagiðtók
til starfa, í þeim mánuðum i
sumar, þegar mjólk er jafnan
feitust, þ. e. í hágróandanum.
Má af því ráða að grös hafa
verið kjarnminni í sumar en
venja er til, og hefur það
auðvitað sömu áhrif á þroska
lambanna og fitumagn í mjólk
kúnna.
Það er enginn bóndi, ,sem
ekki kann að berja sér, segir
gamalt máltæki. En þegar á
það er litið, sem hér hefur
verið upp talið, verður varla
annað sagt en árið hafi verið
fremur óhagstætt fyrir af-
komu okkar bænda hér um
slóðir.
10—15 kr. á tímann
Ekki veit ég hvort það stenzt
á endum, að hækkun sú er
varð á afurðum bænda í sept-
ember hafi uppétist með af-
urðarýrnun þessari, og aukn-
um tilkostnaði vegna harð-
inda, en nærri mun það láta.
ef ekki betur. Enda var þar
ekki af miklu að taka, þar
sem sú hækkun var, að dómi
okkar bænda. Eflaust hefði
ekki veitt af 30% hækkun.
svo bændur upp og ofan hefðu
svipaðar tekjur og aðrar
starfsstéttir í þessu landi.
hvað þá ef tillit væri tekið
til framlagðrar vinnu bónd-
ans við sinn búrekstur. Það
er ekki út í bláinn sagt, að
fjölmargir ef ekki flestir
bændur hafi 10—15 krónur á
tímann, og þar fyrir neðan.
Hitt er svo annað mál, að
mörgum f jölskyldumanni
verkamannastétt mundi þykja
þröngt fyrir dyrum að greiða
mun hærra verð fyrir kjöt og
mjólk, en nú er.
— og draugurinn
ríður húsum
Svona standa nú málin mitt
í allri Viðreisnardýrðinni. Það
geta sjálfsagt ekki talizt frétt-
r úr einu byggðarlagi, þó Við
-eisnardraugurinn ríði hér
húsum, og berji hælum i
hekju af auknum krafti með
hverju ári sem líður.
Það er víst alls staðar sömu
sögu að segja, og er mikið
’anglundargeð almennings, ef
heim draug verður ekki fyrir-
-omið nú á komandi vori. Ör.
'áar óhrekjandi staðreyndir
im Viðreisnina; Allar vörur
*il rekstrar o.g neyzlu stór-
hækkað af hennar völdum.
vélvæðingu verður ekki hald-
ið áfram nema með því móti
að ganga á sorphaugana hjá
Bretum, og kaupa útkeyrð
dráttarvélaræksni, sem oft
hafa reynst ónýtar. en eru
reyndar á sprengverði.
Jarðvinnsluvélar ræktunar-
sambandsins hér hafa nú lítið
sem ekkert að starfa hjá
bændum. önnuðu ekki því sem
um var beðið áður en Við-
reisnin fór að segja til sín.
Byggingaframkvæmdir hafa
stórdregist saman. enda byga-
ingarvörur margfaldazt í verði
af völdum draugsa. þar með
talið innlent sement. Öll lán
til framkvæmda með okur-
vöxtum. svo varða mundi við
':'óe hjá siðuðu fólki. Á móti
bessu reiknast. sem varla er
þó teljandi að neinu miðað
við hin ósköpin. auknar fiöl-
skyldubætur og aðrar bóta-
greiðslur og óveruleg hækk-
un á afurðaverði til bænda.
Það er nú helst af þessum
draug að frétta. að hann mun
hafa verið vakinn upp volg-
ur. því ætla þarf honum mat
sem öðru fólki, og tekur ríf-
lega til matar síns.
Nvr skólí
Á þessu ári urðu bygging-
arframkvæmdir einstaklinga
hér i sveit með minnsta móti.
t.d var ekki hafin bygging á
neinu íbúðarhúsi. Ég held að
fimm bændur hafi byggt úti-
hús. hlöður. fjárhús eða fjós.
Hins vegar var unnið af kappi
allt árið að byggingu barna-
skóla fyrir hreppsbúa. Er það
myndarleg bygging og vönduð.
sem vera ber. Skólanum er
valinn staður milli bæianna
Skútustaða og Álftagerðis. á
svokallaðrí Sandbrekku við
Álftavog. Önnur álma hússins
er óbyggð enn. Þó er grunn-
ur hennar steyptur. f þeirri
álmu verða kennslustofur. Hin
álman sem er aðalbyggingin.
þ.e heimavist og íbúð skóla-
stjóra, verður fuJlbúin nú um
áramótin. og hefst þá kennsla
i bessu nýja og veglega húsi.
Með tilkomu þessa skólahúss
er bætt úr brýnni þörf. Skóla-
stjóri er Þráinn Þórisson frá
Baldursheimi en hann hefur
verið barnakennari hér í
meira en áratug. Má honum
nú við bregða. bvi hann hef-
ur undanfarið leyst þetta þýð-
ingarmikla starf f hendi af
mestu prýði við hinar erfið-.
ustu aðstæður.
Skammdíegið úr
söerunni
Þá má ekki gleyma raf-
magninu Það var vonum
seinna að Mývatnssveit fengi
rafmagn frá Laxá. f nóvem-
ber fékk um helming-ur sveit-
armanna rafmagn frá Lax-
árvirkiun Er bað von okkar
að ekki liði á löngu. þar ti1
binn hluti sveitarnnar fær
rafmagn líka. Það eru mikil
viðbrigði og góð. f.vrír þá sem
'°lega lýsingu hafa haft í hús-
um sínum að fá allt í einu í
’kammdeginu hin skæru raf-
Hós frá Laxá í hvern krók og
kima Manni finnst jafnvel að
'kammdegið sé ekki lengur til
^afmagnð leysir auðvitað
'mátt og smátt af hólmi ým-
Framhald á 8. síðu.
I
I
I
I
4