Þjóðviljinn - 07.06.1963, Blaðsíða 2

Það óeðlilega ástand er nú í landinu að veru-
legur hluti af árstekjum launþega er fyrir utan
eðlilega kjarasamninga. Þessar tekjur eru fengn-
ar með eftirvinnu, næturvinnu, helgidagavinnu
og hverskyns yfirborgunum, og tekjur af þessu
tagi geta atvinnurekendur hætt að greiða hvenær
sem þeir telja sér hen.ta. Atvinnurekendur neita
hins vegar að gera eðlilega kjarasamninga, vegna
þess að þeir vita að ákvæði sem komin eru í
samninga er erfitt að taka aftur.
Þær hagstæðu aðstæður sem nú eru þurfa
launþegasamtökin að nota til þess að stórbæta
samninga sína og stefna að því marki að fá
sómasamlegar árstekjur fyrir dagvinnu eina sam-
an. Alþingiskosningamar munu ráða úrslitum
um það hver samningsaðstaða verklýðsfélaganna
verður.
r r •
Osamræmi
Undanfama daga og vikur hafa stjómarblöðin birt
ókjör af grobbfréttum og línuritum þess efnis að
hagur þjóðarbúskaparins sé betri en nokkru sinni fyrr.
Blöðin styðja það með ýmsum rökum að afkoma
atvinnuveganna hafi aldrei verið slík sem nú, og ein-
stakir atvinnurekendur vitna dögum oftar um vel-
megun sina. Gunnar Thoroddsen fjármálaráöherra
segir afkomu ríkissjóðs með einstökum ágætum og
horfur á að hún fari batnandi. Ekki er minni ánægja
hjá bönkum og fjármálastofnunum, og varla hefur
hrifmngin af hinni glæsilegu gjaldeyrisstöðu farið fram
hjá nokkrum mann.
Aukagreiðslur
En allar þessar lýsingar á velmegun og góðæri og
gróða eru í harkalegri andstöðu við ástandið í kjara-
málum launþega. Þessa dagana er svo ástatt að svo
til öll verkalýðsfélög hafa lausa samninga og geta hafið
verkfoll hvenær sem er með sjö daga fyrirvara; ~>g
alvarleg verkföll eru raunar þegar hafin. Opinberir
starfsmenn hafa sótt fástar á en nokkruJsinni fyrr
um lagfæringu á kjörum sínum, og býða nú örlaga-
ríkrar niðurstöðu kjaradóms eítir nokkrar^vikur. Laun-
þegum landsins — sem eru meira en þrír fjórðu
hlutar þjóðarinnar — ber þannig saman um að lífs-
kjör þeirra séu alltof léleg og í engu samræmi viö
lýsingar stjórnarflokkanna á hag þjóðarheildarinnar.
Engu að síður er það stefna atvinnurekenda og stjórn-
arvalda, að ekki skuli fallizt á samningsbundnar
kjarabætur, eins og glöggt hefur komið í Ijós í við-
rœðum verkalýðsfélaganna við Vinnuveitendasamband,
íslands og Vinnumálasamband Samvinnufélaganna
að undanförnu.
Græða þrátt fyrir 100% álag
Bilið milli heildarafkomu þjóðarbúsins og samninga
verkalýðsfélaga er svo mikið, að atvinnurekendur hafa
í verki orðið að fallast á að tryggja launþegum mun
meíri árstekjur en samningar gera ráð fyrir með
eðlilegum vinnutíma. Þetta hafa atvinnurekendur gert
með því að taka upp eftirvinnu, nœturvinnu og helgi-
dagvinnu í ríkara mæli en dæmi eru um áður, og
slíkri aukavinnu er oft lofað í auglýsingum og ráðn-
ingarskilinálum. í annan stað eru yfirgreiðslur tíðkað-
ar ákaflega víða með hvers kyns fyrirkomulagi; menn
fá ákveðna prósentu ofan á kaupið sitt, menn fá
goldið fytir „umsamda eftirvinnu“ sem aldrei er unn-
in, fá laun fyrir 13 mánuði á ári og þar fram eftir
götunum. Telja fróðir menn að mikill meirihluti ís-
lenzkra launþega fái slíkar aukagreiðslur á einhvern
hátt
Ekki samningsbundið
Með slíku fyrirkomulagi viðurkenna atvinnurekendur
í verki að þeir hafa efni á að greiða mun hærra kaup
en um hefur verið samið. Þegar atvinnurekendur
kveinka sér ekki við að láta vinna næturvinnu og
helgidagavinnu, heldur sækjast eftir því, eru peir að
sanna að peir hagnast á að kaupa vinnu verkamanna
pótt hún sé greidd með 100% álagi. Lýsingar þær
sem Gylíi Þ. Gíslason hefur birt á árstekjum iðnað-
armanna verkamanna og sjómanna eru til marks
um það nvernig menn geta með linnulausum þræl-
dómi haft út úr atvinnurekendum árstekjur sem eru
jafnvel tvöfalt hærri en samningar kveða á um méð
eðlilegum vinnutíma.
Geta tekið þær aftur
En tekjur þær sem launþegar fá á þennan hátt rrtfeð
aukagreiðslum og stórauknum þrældómi eru ekki
samningsbundnar. Ef aðstæður breytast er það atvinnu-
rekendum í sjálfsvald sett að fella niður alla auka-
n vinnuþrælkun. Fullar árstekjur
Ef Framsókn fær aukið fylgi
sezt hún í vilreisnarstjórn
Fyrir nokkrum árum skrif-
aði Bandaríkjamaövir, sem hér
hafði dvalizt um skeið, dokt-
orsritgerð um hernámið. 1 þess-
ari ritgerð fjallaði hann eink-
um um afstöðu ísienzku stjóm-
málaflokkanna til hemámsins
og hvemig hún heíði breytzt.
Athyglisverðust var lýsing hans
á hegðun Framsóknarflokksins.
Hann rakti með skýrum
rökum að FramsóknarfJokk-
urinn hrfði alltaf lýst and-
stöðu við hernámið FYHXR
KOSNINGAR með mis.jafn-
lega skýru orðalapi. Fftir
kosningar fór afstaða flokks-
ins eftir kosningaúrslitunum.
Ef flokkurinn TAPAÐI í
kosningum hélt liann áfram
anðstöðu sinni viö hernámið
og magnaði hana jafnvel.
En ef flokkurinn SIGRAÐ5,
sncri forustan við blaðinu og
notaði atkvæði hcmámsand-
stæðinga til þess að festa
hemámið i scssi — þar til
óttinn við kjósendur magn-
aðist á nýjan leik. Formúl-
an var þannlg þessi: Þegar
leiðtogar Framsóknarflokks-
ins eru hræddir við kjósend-
ur og vilja afla fylgis þeirra
eru þeir á móti hernáminu;
þegar leiðtogarnir hafa náð
fylgi kjósenda og þurfa ekki
á þeim að hakla um sinn
eru þeir ineð hernáminu.
Stefna Framsóknar-
flokksins í heild
Niðurstaða doktorsritgerðar-
innar um þetta eina mál á við
STEFNU FRAMSÓKNAR-
FLOKKSINS f HEILD, í hverju
einasta stórmáli. Og ástæðan til
þess að fiokkurinn getur leikið
þennan gráa leik er sú að hann
er skiptur í afstöðu sinni til
allra mála; innan vébanda hans
eru bæði einlægir vinstrimenn
og harðsvíraðir hægrimenn.
Telji flokkurinn sig þurfa á
vinstriotefnu að halda getur
hann kvatt til menn sem boða
slíka stefnu af einlægni og
kappi. þannig að þeim veröur
trúað, og á meðan hafa bægri-
mennimir hljótt um sig.
En það eru alltaf hægri-
mennirnir sem ráða i for-
ustu flokksins. Cg þegar at-
kvæðum hefur verlð safnað
með vinstriáróðri, eru það
hægrimennlrnir sem nota
fylgið tíl framdráttar sinni
eigin stefnu. Þetta hefurver-
ið og er afstaða Eysteins
Jónssonar.
T vískinnungur
Forusta Framsóknarflokksms
hefur nú leikið þennan leik svo
lengi að almenningur er far-
inn að átta sig á honum. Sér-
staklega í kosningaha-4ttunni
nú hefur t'dskinn'ingurinn
gengið svo langt «ð hnnn hefur
naumast farið fram bjá nokkr-
um manni. Hinir tveir armar
flokksins hafa gripið hvor fram
fyrir liendurnar á öðrum dag
frá degi, þannig að segja má
að Tíminn hafi stundum verið
í harðvítum-i deilu vlð sjálfan
sig. Einn rtneinn sagði blaðið
að utanrikisstefna Fmrnsóknar-
flok!:sins væri fvFkomin and-
stæða við stefnu stjórnarflokk-
anna; næeta dag sagði blaðið
að Framsóknarflokkurinn væri
„engu siður en stjóniarílokk-
arnir“ með Atlanzhafsbandalag-
lnu og hemámsstefnunni. Þeg-
ar Tíminn var nokkrum sinn-
um réttilega búinn að kalla
landhelgissamninginn nauðung.
arsamning, sneri hann snögg-
lega við blaðinu og lýsti yfir
því að „Framsóknarflokkurinn
myndi að sjSfsögðu standa við
samninginn". Skrif Tímans um
Efnabagsbandalag Evrópu
mega heita þögnuð með
öllu eftir að sannað hef-
ur verið að fortíð Ey-
steins Jónssonar. Helga Bergs
og félaga þeirra er nákvæmlega
hin sama og forlíð stjórnar-
flokkauna — og myndi þá ekkj
framtíðin geta orðið á sömu
lund? Og í kjaramálum virðist
forusta Framsóknarflokksins
ætla að ljúka kjörtímabilinu á
sama hátt 03 hún hóf það; i
ársbyrjun 1959 aðstoðaði hún
stjórnarflokkana vlð að Iækka
kaupið um 13,4% og afnema
vfsitölubætur; síðustu vikum-
ar hefur Vinnumálasamband
samvinnufclaganna haft ná-
kvæmlega sömu afstöðu og
Vinnuveitendsamband fslands í
samningum við verkalýðsfélög-
in.
Þannig er tvískinnungur
Framsóknarflokksins nú þegar
ljós fyrir kosningar. Og má þá
ekki öllum vera ljóst hvað
gerast muni eftir kosningar, ef
Eysteinn Jónsson fær svo mik-
ið kjörfylgi að hann telji sig
ekki hafa ástæðu til að óttast
kjósendur.
Aðhald frá vínstri
Framsóknarflokkurinn hefur
verið og er mikið afl í ís-
lenzkum stjómmálum. Þúsund-
ir manna hafa kosið bann
flokk kjörtímabil efttr kjör-
tímabil í trausti þess að kosn-
ingasigur flokksins myndi
styrkja vinstristefnu á fslandi.
Þessar vonir hafa alltaf brugð-
izt; Forusta Framsóknar hefur
aðeins boðað vinstristefnu þeg-
ar hún befur óttazt um kjós-
endur — aldrei þcgar hún hefur
halt kjósendur vísa.
Stuðningur við Framsókn
f þessum kosningum er
stuðningur við það að Ey-
steinn Jónsson semji við
Bjarna Benediktsson um
þátttöku í viðreisnarstjórn-
inni. Eina ráðið til þess að
koma f veg fyrir að Fram-
sókn taki þá stefnu, er að
efla Alþýðubandaiagið sem
mest.
■ Kjósendur! — Minnizt þess að Framsóknarflokkurinn getur ekki
fengið neinn uppbótarþingmann.
■ Af þeim ástæðum geta mörg hundruð og jafnvel þúsundir atkvæða
sem Framsókn eru greidd orðið áhrifalaus.
■ Slík áhrifalaus atkvæði gætu nægt til þess að tryggja stjórnar-
flokkunum áframhaldandi völd.
■ Hvert atkvæði sem Alþýðubandalaginu er greitt hefur áhrif einn-
ig við úthlutun uppbótarþingsæta.
■ Stjórnarandstæðingar! Hættið ekki á að gera atkvæði ykkar áhrifsM
laus. — Kjósið Alþýðubandalagið. — G-listann.