Þjóðviljinn - 07.06.1963, Blaðsíða 3

stórbætta aðstöðu tiE nýrra samninga
vinnu, næturvinnu og helgidagavinnu. Á sama hátt
geta. þeir að eigin geSþótta hætt pegar þeim sýnist
áS greiða yfirgreiðslur í hvers kyns formi. Ekkert af
þessum tekjum er bundið í samningum verklýðsfélag-
anna, þótt þarna geti verið um að ræða allt uppundir
50% af árstekjum launþega. Atvinnurekendur geta tek-
ið þessar tekjur af launþegum þegar þeim sýnist án
þess að hafa brotið nokkra samninga.
Búast við breytingum
Þarna er skýringin á því einkennilega ástandi sem
nú er komið upp, að mikið ósamræmi er á milli samn-
inga verklýðsfélaganna og raunverulegra árstekna. At-
vinnurekendur hafa tekið þann kost að fallast á marg-
víslegan hátt á kauphækkanir án þess að gera um það
bindandi samninga. Þetta ástand er að mörgu leyti
óhagkvæmt fyrir atvinnurekendur sjálfa og veldur þeim
ýmsum skipulagserfiðleikum. En þeir hafa valið þessa
leið vegna þess að þeir vita að þessar umframgreiðsl-
ur geta þeir tekið aftur þegar þeim hentar. Þeir vita
af langri reynslu að það er erfitt verk og hartnær
óframkvæmanlegt að lækka umsamið tímakaup, en
greiðslur sem ekki hefur verið samið um er að sjálf-
sögðu hægt að fella niður.
Óþolandi ástand
Þessi aöferð atvinnurekenda sýnir að þeir reikna
með því að aðstœður í þjóðfélaginu kunni að gerbreyt■
ast, að senn kunni að Ijúka þeixri miklu eftirspurn
eftir vinnuafli sem einkennt hefur ástandið um skeið.
Öllum sem átta sig á þjóðmálum er ljóst að það góða
atvinnuáscand sem nú er í landinu er ekki afleiðing
af viðresninni, heldur var það einmitt einn
tilgangur hennar að „draga úr þenslunni“. Þau urðu
einnig áhrif viðreisnarinnar í upphafi. eins og glöggt
má marka af því að fyrsta ár hennar minnkaði inn-
flutningur meira að segja af matvœlum og öðrum
brýnustu nauðsynjum almennings. Breytingar þær sem
síðan hafa orðið á þessu ástandi stafa af óvenjulega
góðu árferði frá náttúrunnar hendi, meira aflamagni
en dæmi eru til áöur í sögu þjóöarinnar og hækkandi
verði á afurðum okkar á heimsmarkaönum. Þar hefur
forsjónin tekið í taumana hjá viðreisninni.
En atvinnurekendur reikna með að viðreisnin
verði yfirsterkari ef hún fœr að haldast. Þess vegna
leggja peir ofurkapp á að fallast á þær kauphœkk-
anir oq aukagreiðslur einar sem hœgt er að taka
aftur. Þess vegna vilja þeir ekki að vélmegun þjóð-
arbúinu festist í kjarasamningum verkalýðsfélaganna
til frambúðar.
Kosningar ráða úrslitum
Launþegar hljóta hinsvegar að leggja áherzlu á að
þeir íái sinn hlut af sívaxandi þjóðartekjum í föstum
samningum um kaupgjald og vinnutíma. Það ástand
sem nú ríkir er algerlega óþolandi, bœði vinnuþrœlk-
unin og það fyrirkomulag að einstaklingar og starfs-
hópar semji munnlega um kaupuppbætur sem hægt
er aó taka aftur pegar atvinnurekendum sýnist. Á-
standíð er svo alvarlegt aö gerbreyting á allri vinnu-
tilhögun á íslandi er orðin óhjákvœmileg nauðsyn.
Þaö verðui að skipa málum þannig að vinnuþrælkun-
in verði afnumin og að menn fái tryggðar óskertar
árstexjur fyrir eðlilegan dagvinnutíma með samn-
ingum.
Tíl þess að þetta megi takast þurfa launpegar i
verklýðssamtökunum og í samtökum opinberra starfs-
manna að láta faglega og pólitíska baráttu fylgjast
að. Kosn-.ngar þær sem framundan eru munu ráða
úrslitum um pað hvernig kjaramálin þróast á nœstu
mánuðum Alpýðubandalagið á rœtur sínar í laun-
þegasamtökunum, og fylgi Alþýðubandalagsins verð-
ur skoðað sem mœlikvarði á það hversu fast laun-
pegar fylgja kröfum sínum eftir. Hvert atkvæði sem
Alþýðúbandalaginu er greitt er krafa um afnám vinnu-
prælkunar, krafa um óskert árskaup fyrir eðlilegan
dagvinnutíma einn saman, krafa um samninga sem
tryggi rétt launþega til frambúðar. Kjörseðillinn er
vopn í kjarábaráttunni, og launþegar sem skilja ékki
pá einföldu staðreynd eiga á hættu að beita því vopni
gegn liagsmunum sínum.
VIKIÐ
TIL
fyrir eðlilega dagvinnu eina saman
HVERJIR VILJA GERAST SVARAMENN?
Eysteinn Jónsson á flokksþingt Frajnsóknar:
„Geti stjórnarflokkarnir ekki ráðið EINIR eft-
ir kosningar verða þeir að TAKA TILLIT TIL
Framsóknarflokksins . ., Það er ekki árennilegt
að fela stjórnarf'okkunum EINUM SAMAN
völdin á næsta kjörtimabili.“
Bjarni Benediktsson i Morgunblaðinu: „Sjálf-
stæðismenn hlytu að fagna því ef Framsóknar-
menn vildu taka upp HEIÐARLEGT SAMSTARF
UM GÓÐ MÁLEFNI... Ef menn gætu treyst
því að Framsókn vildi taka upp heiðarlega
samvinnu \áð núverandi stjórnarflokka væri
EKKI NEMA GOTT UM SLÍKT AÐ SEGJA.“
EINA RÁDIÐ TIL AÐ
KOMA í VEG FYRIR
HÆGRISVEIFLU FRAM-
SÓKNAR ER AÐ EFLA
ALÞÝÐUBANDALAGIÐ