Þjóðviljinn - 05.01.1964, Blaðsíða 5

Simnudagur 5. janúar 1964
HÓÐVILIINN
SlÐA g
ÞREKÞJÁLFUN OG MÆLINGAR
ERU UNDIRSTAÐA AFREKANNA
segir Benedikt Jakobsson iþróttakennari
□ Benedikt Jakobsson íþrótíakennari er nýkominn heim frá Dan-
mörku, en hann sat þing þjálfara í frjálsum íþróttum sem haldið var
í Vejle.
□ Þrír aðrir íslendingar voru og á þinginu, þeir Sig. Guðmunds-
son frá Núpi, Guðmundur Þórarinsson, sem undanfarið hefur stundað
íþróttakennslu í Svíþjóð, og svo Ingimar Jónsson sem var á heimleið
frá Austur-Þýzkalandi, en hann stundar þar íþróttakennaranám.
Þetta var 2. þjálfaraþingið
sem efnt er til. en það fyrsta
var haldið í fyrra í Osló og
höfðu Norðmenn frumkvæðið
að þingum þessum. Hafa Norð-
menn gefið því heitið Trener-
Forum, eða þjálfaraþing. Er
ætlunin að það verði haldið ár-
lega og fyrir þjálfara frá Norð-
iöndunum. Er svo ráð fyrir
gert að til þings þessa verði
hverju sinni boðið kunnustu
og færustu þjálfurum í frjáls-
um íþróttum. hvaðnæva úr
úr heiminum.
Benedikt sagði að á þinginu
þessum ætti að ræða þau
vandamál sem ei-u efst á baugi
f frjálsum íþróttum hverju
sinni. og að fá fræðslu um
þau mál hjá þeim sem lengst
eru komnir á sviði þjálfunar
frjálsíþróttamanna, og sklptast
á reynslu og skoðunum.
Hvað getur þú sagt okkur
um þing þetta?
í fáum orðum sagt var þing
þetta hið merkilegasta, enda
vorum við mjög heppnir með
gesti þingsins, en þeir voru að
þessu sinni valdir frá Þýzka-
landi.
Sá sem talaði á sunnudegin-
um var Tony Nett, sem er
heimskunnur maður meðal
frjálsíþróttamanna. Hann er
formaður Þjálfarasambands.
Evrópu, stórvirkur rithöfundur,
sem sendir frá sé bók um
þjálfun árlega. Erindi sitt nefndi
hann ,.Vöðvaþrekþjáifun“, og
hafði frá mörgu að segja.
Á mánudeginum var það
Fridell Schirmer sem talaði og
-------------------------—-3
Skjaldarglíman
verður 2. febrúar
Skjaldarglíma Ármanns verð- 1
ur háð sunnudaginn 2. febrúar |
n.k. á Hálogalandi, og hefst kl.
4 síðdeg. Þátttökutilkynningum
ber að skila til Harðar Gunn-
arssonar, Múla við Suðurlands- .
braut. eigi síðar en 20. janúar. I
byrjaði hann að tala kl. 9
um morguninn og hann lauk
máli sínu kl. 11 um kvöldið
með venjulegum matar- og
kaffihléum.
Málflutningur þeirra var lif-
andi og fjörugur allan tímann,
og er það mikið afrek og þarf
til þess mikið þol.
Schirmer er sérfræðingur í
tugþraut, og var erindi hans
um tugþaut, sem þá um leið
var á margan hátt almennt
um allar greinar frjálsra i-
þrótta. Hann gat þess að i
Þýzkalandi væri unnið að því
að gera tugþraut að séi;grein,
ala íþróttamennina upp sem
tugþrautarmenn. Færði hann
sterk rök að því að þetta væri
það eina rétta. Með þessu taldi
hann að hægt væri að gera
íþróttamann sem annars væri
góður efniviður, að tugþraut-
armanni sem gæti eftir 4—6
ár komizt yfir 8000 stig.
Iþróttamaður sem hugsar sér
að gera tugþraut að sérgrein
sinni verður að taka æfingar
sínar og þjálfun vísindalega,
þegar frá upphafi.
Æfingaprógramm
Schirmer er frægur fyrir
tugþrautarkennslu sína, og að
búa út séstök ,,prógrömm".
Þessar æfingar eða tímaseðill
er sendur þeim mönnum sem
ætla sér að iðka tugþraut sér-
staklega. Mánaðarlega kallar
hann svo þessa menn saman
á vissum stöðum og þolreynir
þá á ýmsan hátt. Með því get-
ur hann fylgzt með því, hvérnig
menn æfa og hvaða framför-
um þeir taka. Hann kvaðst
sjá nákvæm’ega hvaða menn
gerðu eins og tímaseðillinn
legði fyrir og hverjir ekki.
Þeir sem ekki ná eðHlegum
árangri, hætta, eða eru látnir
hætta.
I Þýzkalandi eru hinir ýmsu
aðalþættir þjálfunarinnar
greindir í marga smáþætti, og
hver þeirra, svo reyndur á
sinn hátt, og þannig íá Þjóð-
verjarnir hvert atriði til að
samverka þannig að toppárang-
ur náist, með vísindalegri þjálf-
un.
Þjálfun þeirra manna, sem
ætla sér að ná toppárangri,-
er engin hvíld t.d. um hátíð-
ar eða jólaírí, það er æft
allt árið.
Okkur norðurlandabúunum
þótti það merkilegt að í Þýzka-
landi væri mikið af fólki sem
vildi leggja þetta á sig.
Ég vil taka fram, sagði Bene-
dikt, að ef hér væru s'lík skil-
yrði og Þjóðverjinn drap á,
og til þarf til að ná topp-
árangri, gætu okkar menn náð
árangri á heimsmælikvarða.
Engir sigrar án
undirbúnings
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, heldur Benedikt á-
fram, að okkur tókst að sigra
i landskeppni f frjálsum i-
þróttum og að eiga afreks-
menn á heimsmælikvarða;
menn sem þó höfðu ekki geng-
ið undir hina vísindlegu þjálf-
un.
Svona einstaklingar geta
kofnið fram ennþá, en sá tími
er liðinn er við gátum teflt
fram t.d. landsliði i frjálsum
íþróttum með ekki meiri
þjálfun að baki en þá var gert,
og sá tími kemur aldrei aftur
Við getum ekki fengið 28—30
menn til þess að taka á sig
allt það, sem krafizt er í dag
um þjálfun manna, og má
segja að þar komi margt til,
bæði viðráðanlegt og eins ó-
viðráðanlegt. Við verðum að
hafa kjark til að horfast i
augu við þær staðreyndir þeg-
ar við ræðum um að senda
menn á alþjóðamót og lands-
keppni í frjálsum íþróttum.
Það er ánægjulegt að verða
þess var á þingum eins og
í Vejle, að undirstaðan undir
biálfun toppíþróttamanna sé
byggð á líffræðilegri þjálfun.
Hér heima hefur þessi kenn-
ing mætt miklum misskilningi.
Má i því sambandi benda á
þolreynslu þeirra manna, sem
Benedikt Jakobsson.
iðka íþróttir með það fyrir
augum að ná toppárangri.
Annarsstaðar er einmitt þessi
þólreynsla, og það í mikið rík-
ara mæli, notuð sem undir-
staða undir alla þjálfun topp-
iþróttamanna.
Þessar mælingar eru nokk-
urskonar ,,barómet“ á þjálfun
hvers einstaks, og það kann
að þykja furðulegt að með
prófum þessum er hægt að
fylgjast með líkamlegri heil-
brigði manna. 1 þessu sam-
bandi má nefna að í seinni
tíð hafa t.d. blóðrannsóknir
aukizt mjög mikið á íþrótta-
mönnum, enda er það öllum
kunnugt hverja þýðingu blóð-
ið hefur fyrir alla líkamsstarf-
semina.
Það h'Lýtur Mka að vera einn
þýðingarmikill hlekkur í þjálf-
un manna, að fylgzt sé með
heilsufari þeirra, og því hvort
líkaminn þolir þá áreynslu
sem á hann er lagður, og hvort
við séum ekki að eyðileggja
það sem okkur er falið að
styrkja, en með mælingum er
auðvelt að fylgjast með slíku.
Lífeðlisfræðingar
byrjuðu
Tiil fróðleiks og gamans má
geta þess hér að þessar mæl-
ingar byrjuðu ekki sem atriði
í þjálfun íþróttamanna. Það
voru enskir lífeðlisfræðingar
í Lieds í Englandi sem byrj-
uðu á mælingum þessum. Voru
það aðallega menn sem höfðu
liðið heilsuleysi og orðið um
langan tíma að vera frá vinnu
af þeim sökum. Áður höfðu
þessir menn farið aftur til
vinnu, er þeir höfðu fengið
lækningu meina sinna. en þá
kom í Ijós að þeir höfðu ekki
það þrek sem til þurfti á borð
við þá sem voru í vinnu-
þjálfun. Reyndist þetta mjög
alvariegt fyrir menn þessa. Þá
var það, að hinir brezku líf-
eðlisfræðingar fóru að gera til-
raunir með hringþjálfun og
þessa þolprófun, og gaf hún
fljótlega góða raun. Þetta mun
hafa verið uppúr 1950. Það var
ekki fyrr en nokkrum árum
síðar sem farið var að mæla
þrek íþróttamanna, og tekið
er upp hringstöðvakerfið í
þrekþjálfun manna.
Danskur frömuður
Meðal þeirra sem voru á
þinginu í Vejle var Bjerregárd
frá Danmörku, en hann er sá
sem innleiddi fyrstur hring-
stöðvakerfið í Danmörku. Hann
mun og vera fyrsti landsþjálf-
arinn sem notar þessa aðferð
til að byggja upp þjálfun
keppenda á Olympíuleikunum
1960 í Róm. Ræddi Bjerregárd
mikið um hringþjálfunina og
kvað ýmsar umibætur hafa
verið gerðar á kerfi þessu, og
hvatti alla til að notfæra sér
það. Hann gat þess t.d. að
handknattleiksmenn þeir sem
valdir væi-u til að keppa i
landsleikjum, eða væru líklegir
til þess, væra prófaðir einu
Myndin sýnír hluta úrvalsliðs frjálsíþróttamanna í þrekæfingum hjá Benedikt Jakobssyni haust-
ið 1962.
sinni í mánuði. Hefur hann
margbrotið og dýrt tæki til
að mæla þrek manna, á ýms-
an hátt, ekki aðeins almennt
þol, heldur einnig vöðvakerfi.
Gat hann þess, að almennt
væru menn fyrir löngu búnir
að átta sig á þeirri nauðsyn
að fylgjast með toppíþrótta-
mönnum með mælitækjum.
Með líffræðilegri þjálfun
verður þjálfunin að vera reglu-
leg og sömuleiðis mælingarn-
ar.
Bjerregárd kallar saman sem
fyrr segir, og þá sér hann
hvort hver einstakur hefur æft
af samvizkusemi og elju. Fyrst
kennir hann þeim auðvitað æf-
ingarnar nákvæmlega, og svo
hafa þeir tímaseðilinn með sér
heim. Þeir sem gáfu eftir í
æfingunum heima, náðu ekki
þeim árangri sem ætlazt var
til, en til þess að ná full-
komnum árangri verður hver
og einn að taka á eins og
hann frekast getur, því aðeins
næst toppárangur. Á þetta lagði
Bjerregárd mikla áherzlu.
Ég vil geta þess hér, sagði
Benedikt, að ég hef oft látið
menn fá tímaseðil, en oftast
hefur það orðið svo, að menn
hafa ekki farið eftir gefnum
fyrirmælum, og meðan svo er,
næst ekki árangur.
Það má segja að þjálfunar-
stigin séu mörg og vandinn sé
að blanda þeim rétt saman,
og svo, að íþróttamaðarinn auð-
vitað leggi þá vinnu sem þarf
í hvert stig.
Það tekur tíma. heldur Bene-
di-kt áfram að, fá líkamann til
að venjast þvi, sem á hann
er lagt, en það er eins og
menn hér skilji ekki þessa
staðreynd. Það má segja að
með langri og markvissri þjálf-
un, verði byflting í líkama
mannsins.
Með þessum endurtekningum
og hörðu álagi er t.d. hægt
að auka æðakerfið um 50%.
Til gamans má geta þess hér
að sennilega verður hægt að
skilgreina með mælingum hvaða
íþróttagrein menn eigi að
stunda og þá benda mönnum
á tilteknar greinar sem þeir
eigi mesta möguleika í. og á
þann hátt spara þeim tíma og
fyrirhöfn við að leita að sinni
grein, ef svo mætti segja. Það
er löngu vitað að gerð vöðva
er mismunandi, og bygging
manna sömuleiðis. Sjálfri gerð-
inni er ekki hægt að breyta,
en starfsemi þeirra má örfa,
og auka afköstin. Lýsti Bene-
dikt þessu svo og mörgu öðru
mjög skemmtilega.
Dýr vanræksla
Hvað vilt þú segja um frjáls-
ar íþróttir hér í dag?
Margt af því sem ég hef sagt
hér að íraman er óbeint um
þær líka. Ég vil þó endurtaka
að við eigum mikinn og góðan
efnivið en aðstaða naumast til.
Það vantar þjálfara sem
kunna að byggja upp þjálfun,
það vantar tæki, og svo er
það hin mikla vinna og brauð-
strit unga fólksins. Mér finnst
líka vanta hinn rétta íþrótta-
anda, það var betra áður. Menn
verða að skilja að til þess að
ná árangri verða menn að
fórna flestu því sem tilheyrir
lífsins lystisemdum í dag. Við
lifum í nýju þjóðfélagi og
margir hafa ekki áttað sig á
því enn. Ný lífsviðhorf blasa
við æskumanninum í dag sem
áður voru ekki til. Hanr. fær
ekki þrek úr starfi og striti
sem áður var. Skólaæfingum
er ætlað að koma í stað þess
strits sem ungi maðurinn fékk
fyrr á árum, en ef að er gætt
er leikfiminni þannig háttaðað
þeir hafa ekki möguleika að fá
þá þjálfun sem þarf. Skólaæf-
ingarnar ei-u ekki nærri nógu
margar, þyrftu að vera ein á
dag. ef vel vaari, og það æiing-
ar sem krefðust áreynslu.
Þetta byggist á því lögmáli að
líkaminn verður að reyna
stöðugt á sig til að fá eðlilegan
þroska, til að geta náð for-
svaranlegum vinnuafköstum. —
Þetta er vandamál víðar en hér
það má segja að það sé al-
þjóðlegt.
Tap þjóðfélagsins
Hugsum okkur ungan mann
20 ára gamlan, sem ekki hefur
íengið nema litla og slaka
þjálfun á vaxtarárunum. hann
hefur tiltölulega lítinn kraft
eða stai-fsorku. Rannsóknir hafa
þó sýnt að þessi maður getur
með markvissri þjálfun náð
miklum afköstum.
Ef þessi maður hættir nú æf-
ingum um langan tima, kemur
það merkilega fram að hann er
aftur kominn á það stig sem
hann var áður en hann byrj-
aði að þjálfa sig. Þetta var
reiðarslag fyrir þá sem vildu
ala upp hrausta þjóð.
Og þá vaknar spurningin?
Hvað kostar það þjóðfélagið
mikið að vanrækja líkamlegt
uppeldi æskufólksins. Hvað
mikið lakari vinnuafköst? —
Hvað mikið lakara heilsufar?
Hve mikið minni viljastyrkur?
FRÍ er fjárvana
Frjálsíþróttasamband Islands
er allt of þröngur stakkur
skorin hvað fjármál snertir.
Það getur í rauninni ekkert
Framhald á 2. síðu.
sitt af hverju
★ Þýzk/austurríska skíða-
stökk'vikan hófst í Oberst-
dorf rétt fyrir jólin. Norð-
maðurinn Yggeseth sigraði í
fyrstu keppninni. 2) Inunon-
en (Finnland), 3) Kovalenko
(Sovét), 4) Bolkart (Vestnr-
Þýzkal.) og 5) Balfanz
(USA).
★í Rúmenar, núverandi
heimsmeistarar í handknatt-
Ieik, munu áxeiðanlega ekld
sleppa titlinum auðveldlega
í Prag í vetur. Nýlega unnu
þeir Frakka í landsleik með
18:11 og Austur-Þýzkaland
með 13:10.
★; Keppt liefur verið um tit-
ilinn „lélegasta knattspyrnu-
lið Englands“, og var það
liðið „Beeston Wandrers"
lilaut þennan titil. Þetta lið
keppti til úrslita við „Whit-
ford United“ sem vann —
4:2. 800 manns sáu Ieikinn,
sem fór fram á heimavelli
Wliitford, en að meðaltali
eru 8 áliorfendur á Ieikjum
liðsins á heimavelli. Beeston
liefur keppt 16 sinnum á
þessu keppnistímabili, tapað
15 sinnum en gert eitt jafn-
tefli. Þeir hafa fengið á sig
109 mörk en skorað 17. 500
mörk hafa verið sett hjá
Whitford, síðan félagið var
stofnað fyrir fjórum árum.
Á síðasta ári töpuðu þeir 11
leikjum af 13.
★> Alþjóða sundsamhandið
liefur staðfest nokkurlieims-
met í sundi: 4x100 m fjór-
sund kvenna: 4,44,7 mín.
(Austurþýzk landssveit).
220 jarda bringusund
kvenna: 2.50,2 mín. (Mit-
chell, Englandi). 110 jarda
skriðsund: 54,0 sek. (Mc-
Gregor, Englandi).