Þjóðviljinn - 08.02.1964, Qupperneq 8

g SÍÐA
MÖÐVILJINN
Laugardagur 8. febrúar 1964
MikEir erfiðleikar í búskap
á Hérali siBastliðin tvö ár
Greinargerð með tillögum er
samþykktar voru á bænda-
fundi, sem haldinn var 31. jan.
1964 á Egilsstöðum, og áður
hafa verið birtar hér í blað-
inu:
— Við sem kjörnir vorum til
að undirbúa þennan fund,
töldum að rétt mundi vera að
gera nokkra grein fyrir við-
horfum í landbúnaði hér á
Héraði eins og þau eru um
þessar mundir.
Við töldum rétt að hafa til
hliðsjónar þau tvö síðastliðnu
ár, sem valdið hafa miklum
erfiðleikum í búnaði hér um
slóðir, en það eru árin 1962
og 1963.
Vorið 1962 var erfitt hér um
slóðir, og mátti segja að það
kaemi aldrei í eiginlegum skiln-
ingi. Kuldatíð og gróðurleysi
hélzt mestan hluta júní sem
kunnugt er. Kal í túnum var
mikið og olli því að heyfengur
varð þriðjungi til helmingi
minni en í meðalári og sumir
fengu sáralítið af túnum sín-
um.
Sumarið var óhagstætt til
heyskapar á köflum og nýting
því misjöfn. Um miðjan sept-
ember gerði hörku frost svo
kartöflur eyðilögðust í görð-
um. Kom lamaðist af frosti
og jarðargróður sölnaði í fyrra
lagi. Mikið hvassviðri geisaði
um það ieyti sem koraþresking
átti að fara fram, oa urðu
bændur fyrir gífurlegu tjóni
af völdum þess.
14. júní gerði afspymuveð-
úr af austri og síðan norð-
austri, með gífurlegri úrkomu.
Snjór var þá mikill í fjöll-'
um. Ár hlupu fram og smá-
lækir urðu sem beljandi
flaumur. Vatnið flæddi um
jörðina og skolaði kartöflum
úr görðum, stórskemmdi sáð-
sléttur og áburður rann til
þar sem beitt hafði verið. Fén-
aður fórst í árgiljum og grafn-
ingum og á sléttlendi úti á
Héraðinu. Það veit því enginn
í raun og veru hve mikið tjón
hlauzt af veðri þessu.
Laust fyrir veturnætur brast
á austan og síðan norð-austan
afspymuveður með gífurlegri
fannkomu og olli talsverðu
tjóni á fénaði og skapaði erf-
iðleika.
Það sem að framan er sagt
olli því að margir urðu að
lóga fénaði og naútgripum,
sem ætlað var til viðhalds og
aukningar bústofni, og sumir
lóguðu öllu fé.
Fóðurbætisgjöf varð mikil
um veturinn og vorið 1962,
sem sogaði bændur niður fjár-
hagslega. Þetta ár varð því
mjög erfitt landbúnaði hér um
slóðir og liggur enn óbætt hjá
garði.
Árið 1963 varð mjög óhag-
stætt á Héraði. Vorið var kalt
fram að mánaðamótum maí-
júní, kalið minnkaði ekki og
óx víða. Háarvöxtur varð rýr
vegna kulda. Kartöflur brugð-
ust vegna þess að kartöflugras
féll laust eftir mitt sumar.
Kom náði ekki þroska vegna
kuldatíðarinnar. Sumarið varð
því óhagstætt bændum hér um
slóðir, og varð cnn tii að
þyngja róðurinn.
Þessi ár samanlögð hafa því
gert það að verkum að mjög
hallar undan fæti fyrir bænd-
um og búaliði hér um slóðir.
Þeim er því ekki unnt að
greiða af lánum og standa
straum af skuldbindingum sín-
um nema annað komi til. Þar
sem þessum málum hefur ver-
ið hreyft hér á bændafundum
á þennan veg, þá þótti hlýða
að reifa þessi mál í viðurvlst
þingmanna kjördæmisins og
freista þess að vekja athygli
almannavaldsins á þeim vanda
sem við er að etja.
Botnlag fískiskipa
Framhald af 4. síðu.
Ekki fæ ég séð hvaða rang-
færslur eru f þessu sjónar-
miði og víst gr það, að það er
ekki af ótta vi<\ eitt eða neitt
að ég taldi ástæðulaust að
rannsaka frekar þetta tyþfalda
skipa-botnlag. Væri fróðlegt að
fá upplýst hjá greinarhöfundi
---------------------------(S
Dauðadómar
í Tyrklandi
ÁNKARA 5/3 — Tyrkneska
þingið staðfesti á þriðjudag
dauðadóm yfir Talat Aydemir,
fyrrum ofursta í tyrkneska hern-
um, svo og tveim liðsforingjum
öðrum, sem tóku þátt í hinni
misheppnuðu uppreisn í maí í
fyrra.
1000 manns missa
heimili sín
BUENOS AIRES 5/2 — Um það
bil eitt þúsund manns misstu
heimili sín er eldur kom upp í
fátækrahverfi fyrir utan Buen-
os Aires á þriðjudag. Þetta er
fjórði braninn í fátækrahverfum
borgarinnar síðan um áramót.
hvaða ábendingar það eru sem
hann gerir að umtalsefni í
grein sinni.
Ef það er áhugi hans að
kynna sér nánar þau atriði tíl
aukins öryggis, sem gerðar
hafa verið ráðstafanir út af,
eða eru í athygun, þá er hann
velkominn til viðræðna við
mig, og mun ég fúslega láta
honym í té þau umburðarbréf
og önnur atriði þessu máli
varðandi, svo að hann hafi tök
á að mynda sér skoðun um
þetta mál af eigin reynd.
Ég tel engar líkur benda til
þess. að botnlag síldveiðiskip-
anna valdi einkanlega sjóslys-
unum undanfarið. Sístækkandi
nót í nótakassa á bátapalli,
kraftblökk og ofhleðsla og van-
hleðsla skipanna í misjöfnum
veðrum eru ásamt fleiri at-
riðum helztu ástæðumar.
Nýju reglurnar um hleðslu-
takmörk skipanna á vetrar-
síldveiðum ásamt nokkrum
fleiri atriðum reglnanna eru
eflaust spor í áttina til aukins
öryggis, en vera má að regl-
umar þyrftu að ná til enn
fleiri atriða.
Reykjavík 4. febrúar 1964
hjAlmar r. bArðarson.
Trésmiðir og verkamenn
óskast nú þegar, mikil og löng vinna.
Upplýsingar í síma 16298 milli kl. 5 og 7.
Byggingafélagið Brú h.f.
Það hefur ekki verið háttur
bændastéttarinnar að kveina
og kvarta og er ekki enn. En
við litum svo á að þar sem |
við liggur, að heil byggoarlög
hér geti farið í eyði vegna
náttúruhamfara, að velferð'
þessa héraðs geti á því oltið
að skjótt verði brugðið við til
bjargar hér heima og að heim-
an. Því ieggjum við þetta mál
fyrir þennan fund til umræðu
og ályktunar og teljum, að þar ]
sem alþingi og ríkisstjórn
hefur þessa dagana fjallað um
frumvarp til laga til bjargar
togurum og frystihúsum og
raunar fleiri þáttum í atvinnu-
lífinu, þá teljist það líka skylda
að koma landbúnaðinum til
hjálpar er hann verður að bera
einn sínar byrðar á hverju sem
gengur. Því er óhætt að
treysta að bændur og sveita-
fólk fer ekki fram á stuðning
frá almannavaldinu að ástæðu-
lausu. Það ætlast aðeins til
þess að elzti, reyndasti og
annar mikilvægasti atvinnu-
vegur þjóðarinnar fái að njóta
sannmælis og þeirra réttinda
að vera metinn að verðleikum
og fái sinn hlut til aukinnar
hagsældar, og viðurkennt sé
að iandbúnaðurinn sé hinn
nauðsyolegasti þáttur í upp-
eldi þjóðarinnar.
Við viljum að síðustu minn-
ast á þrjú atriði sem vert er
að í'huga í sambandi við þenn-
an fund. Hér á Héraði þarf að
ieggja rafmagn og hraða því
sem mögulegt er. Við sem höf-
um þegar fengið þau þægindi
getum ekki á það horft að
meginið af bændabýlum hér,
sitji í myrkrinu meðan aðrir
ylja sér og rijóta þcirra þæg-
inda sem raforkan veitir.
Vegi þarf að leggja upp um
ailt Hérað svo greiðar sam-
göngur verði frá öllum hrepp-
um þess. Á vegum bændafé-
lagsins er starfandi iðnaðar-
nefnd sem. skilaði áliti á fundi
í vetur leið um nauðsyn þess
að komið yrði upp iðnaði hér
í Egilststaðakauptúni og raun-
ar víðar um Austurland. Þetta
mál er svo mikilvægt fyrir
byggðirnar að ekki má drag-
ast úr hömlu að af fram-
kvæmdum verði. Á því getur
oltið hvort við höldum búset-
unni eða ekki.
Við getum ekki haldið í við
hina miklu kraftblökk við
Faxaflóa nema við þjöppum
okkur saman um það sem leysa
þarf hér heima. Þessvegna er
okkur nauðsyolegt að þessi
fundur sýni samhug og sam-
stillingu um þau mál sem við
hljótum öll að vera sammála
um, þá er meiri von um árang-
ur. Það er mikils virði að
þingmenn kjördæmisins séu
hér meðal okkar, svo þeir geti
heyrt hvað við höfum fram að
færa. Þess vegna er það áríð-
andi að þær tillögur sem héð-
an verða sendar séu þannig úr
garði gerðar að þeim sé falið
í sameiningu að koma þeim á
framfæri og láta þær verða að
veruleika. Við verðum sámt að
vera á verði og láta ekki und-
an síga. Þessi fundur nægir
ekki einn, hann gæti aðeins
orðið vegvísir að því hvernig
okkur beri að vinna að mál-
um framvegis.
Látum samstöðu og sam-
heldni marka afstöðu okkar til
málefnanna. Þannig vinnum
við bezt að því að byggðarlög
okkar blómgist og blessist. Við
erum í varnaraðstöðu eins og
er, en höfum ekki tapað leikn-
um.
Nú er að sækja fram og sigr-
ast á erfiðleikunum, það getum
wið gert ef við stöndum sam-
an um málefni byggðarlag-
anna.
f undirbúningsnefnd bænda-
fnndar Fljótsdalshéraðs 31. jan.
1964
Einar O Björnsson
JAhann Magnússon
ftfurður MagnússMi
15. apríl 1957 kom með
• flugvél til landsins einn
kassi, sem innihélt stálhringi.
Á farmskírteini var viðtak-
andi greindur vamarliðið.
Ekki upplýstist af hvaða við-
skiptareikningi félaganna fyr-
ir vestan vara þessi hafði
verið greidd. Tollverðið var
metið kr. 305.00. Aðflutn-
] ingsgjald kr. 100.00 og leyfis-
] gjald kr. 1.00. Á tollinnflutn-
j ingsskýrslunni var vamarlið-
i ið skráður innflytjandi.
Tollinnflutningsskýrslan er
| dagsett 26. apríl 1957 og und-
] irrituð af einum verkstjóra
Hins íslenzka steinolíuhluta-
félags á Keflavíkurflugvelli. Á
skýrslunni stendur, að varan
sé tollfrjáls skv. vamarsamn-
ingi.
Með m.s. Goðafossi frá
• Ameríku, 21. júní 1957,
kom sending, einn kassi
merktur á farmskírteini vam-
arliðinu sem viðtakanda. I
kassanum voru hlutar á á-
fyllingarbíl, þ.e. vegna benz-
ínafgreiðslubíla Hins íslenzka
steinolíuhlutafélags á Kvíkur-
velli. Verðmæti sendingarinn-
ar að innkaupsverði nam
$ 227.59 og var greiðslan innt
af hendi úr reikningi 4138.
Tollverðið hefði átt að nema
kr. 3.747.00 og aðflutnings-
gjald kr. 2.059.00 og leyfis-
gjald kr. 35.00.
Á tollinnflutningsskýrslu
var vamarliðið skráður inn-
flytjandi. Skýrslan er dagsett
21. júní 1957 og er gefin út
í nafni vamarliðsins af ein-
um starfsmanni Olíufélagsins
hf.
Með m.s. Tröllafossi, sem
• kom til landsins 31. ágúst
1957, kom einn kassi. sem á
farmskírteinin var merktur
vamarliðinu sem viðtakanda.
I kassa þessum voru tengi-
hlutar fyrir benzinafgreiðslu-
bíla Hins íslenzka steinolíu-
hlutafélags á Keflavíkurflug-
velli. Innkaupsverð nam S
344.30. Greiðslan kom af
reíkningi 4138. Tollverðið
hefði átt að vera kr. 5.657.00,
aðflutningsgjald kr. 3.103.00
og leyfisgjald kr. 53.00. Toll-
innflutningsskýrslan með
sendingu þessari er dagsett 4.
október 1957. Þar er skráð, að
vamarliðið sé innflytjandi.
Skýrslan er óundirrituð.
9Með m.s. Goðafossi 16.
• október 1957 kom kassi,
sem á farmskírteini var
merktur vamarliðinu sem
viðtakanda. í kassa þessum
voru hlutar í benzínaf-
greiðslutæki. Innkaupsverð
nam $ 288.26 og var greitt
af reikningi 4138. Tollverðið
hefði átt að nema kr. 4753.00,
aðflutningsgjald kr. 2608.00
og leyfisgjald kr. 45.00. Á
tollinnflutningsskýrslunni sem
dagsett er 18. 10. 1957,
er vamarliðið talinn innflytj-
andi. Skýrslan er gefin út í
nafni varnarliðsins og undir-
rituð af einum starfsmanni
Olíufélagsins hf. og Hins ís-
lenzka steinolíuhlutafélags.
Með m.s. Tröllafossi,
o sem kom til landsins
12. febrúar 1958, kom send-
ing, sem í farmskírteini var
merkt vamarliðinu sem við-
takanda. Voru þetta 33 kass-
ar af ísvamarefni og 151
kassi af bílafrostlegi. Eftir
tollseðli að dæma, sem fylgdi
vörunni úr Reykjavík til
Keflavíkurflugvallar, hafa
kassamir af isvamarefni ver-
ið 32 og því virðist einum of
mikið í lagt i ákæru að þessu
leyti. Innkaupsverð sending-
arinnar allrar nam $ 1517.22.
Kom greiðslan fyrir sendingu
þessa úr hinum almenna
reikningi Olíufélagsins hf. hjá
Esso Export Corporation,
6076. Tollverðið hefði átt að
vera kr. 29.240.00 og aðflutn-
ingsgjöld kr. 51.499.00.
Áfram er haldið upptalningn á einstökum
ákæruliðum kaflans sem fjallar um ólöglegan
innflutning. í dag verður sagt frá 5 slíkum
liðum, en síðan sleppt þremur ákæruliðunum
sem eru svipaðs efnis og á morgun tekið aftur
til við frásögnina og þá byrjað á 14. tölulið
þessa sjöunda kafla héraðsdómsins.
Lykillinn að dyrum Kína
Framhald af 6. síðu.
insins í Pekíng. Gamla Kína
var sokkið í svaðið.
Með falli síðasta Mansjúkeis-
arans var blaði flett í sögu
Kína. E3íki eingöngu, að dag- ■
ar keisaraveldisins væru tald-
ir, heldur lauk einnig um
þetta leyti baráttu Evrópu-
ríkjanna um Kína. Árið 1914
hófst heimsstyrjöldin fyrri; og
að henni lokinni fékk Evrópa
nóg að gera við að bæla nið-
ur byltinguna, sem knúði
dyra í álfunni. Evrópurikin
áttu fullt í fangi með að
halda í nýlendur sínar í Asíu
hvað þá að þau hyggðu á
frekari landvinninga. Banda-
ríkin voru upptekin af Japan,
svo að Kína féll nokkuð í
skuggann. Ástandið var frem-
ur óöruggt í Evrópurikjunum
þar sem borgarastyrjaldir
voru tíðar, og þar af leiðandi
lögðu þau ekki út í glæfraleg
fyrirtæki, og þótt Bandaríkin
væru vel stödd fjárhagslega,
kom það við pyngjuna að
þurfa að aðstoða Evrópuríkin
í viðleitni þeirra til þess að
koma jafnvægi á efnahaginn.
I sögu Kína frá stríðslok-
um 1918 og fram til 1948,
þegar öreigabyltingin varð,
ber mest á innanlandsátökum
og átökunum við Japan. Ev-
rópa féll í skuggann.
En Evrópa var ekki gleymd!
Þegar alþýðustjómin komst á
í Kína komst í fyrsta sinn í
tæpa öld á innanlandsfriður.
Það liðu ekki nema tæp 10
ár, þangað til draumurinn um
,,Miðríkið“ skaut upp kollin-
um á ný. Og þar með vaknaði
gamla kenndin um óréttlæti
útlendinganna á ný — Kín-
verjar höfðu ekki gleymt árás
..útlendu diöflanna".
Margir hafa bent á. að
milli sögu Kínverja og deil-
unnar við Sovétríkin sé beint
samband. Þetta er að vísu
ekki mikilvægasta ástæðan, en
þó þess virði að tekið sé tillit
til hennar. Deilumar á milli
og óhentugasta.
Sé sú kenning rétt. sem sögð
er f Lilju Eysteins, að varði
mest til allra orða að undir-
staðan rétt sé fundin, bá er
hinni djörfu hugmynd um
Hallgrímskirkju vel borgið, en
öðru máli gegnir um Ráðhús-
hótelið tilvonandi.
Nú er vinnu Bakkabræðra,
nei ég meina arkitektanna, lok-
ið við ráðhúshugmyndina. og
er þvf mjög aðkallandi að huga
að öðru verkefni handa þeim
að glíma við, enda hefur snjölj
hugmynd skotið hdd kollinum.
sem sagt sú, að koma f veg
fvrir að HallgrímsMrk-ia bækki
um of. Vinna að bvf fvrir
onkkrar milli nðp svn b’n næstn
f"M 1 ár. Gvrr r>1 va»-. ? rf CPP-
staklega fvrir aneum að finna
nýtt nafn á höfundinn, sleppa
Sovétríkjanna og Kína er
ekki unnt að skýra, nema
með því að líta á þær frá
sem flestum hliðum og þá
einnig þessari.
urendann, því að þá verður
það orðið úrelt gaman, að
skreppa inn á Borgina til þess
að huga að glasi. -<
Góðir samborgarar! Vinnið
að þvf af öllum kröftum að
mótmæla og koma í veg fyrir
að þetta tjamaræfintýri yerði
að veruleika.
Iðnaðarmenn hafa þá áður
farið f verkfall, þó beir neiti
að leggia hönd að bví verki, að
grafa siö hæðir niður. áður en
komið or niður á fast og und-
írstaðan fundin.
Leirskáld sem ort hafa þessa
lönguvit.levsu. hverfa. eins og
kollegar bafa gert. og
Gúttó má bvorfp htin er nú
bvort sem er 4 lejö að rísa
"npi á Skólevn»';'">'olti, o7i lát-
ið tjömina vera
Iðnaðarmaður.
<5---------------------------
Máninn glottir
Framhald af 7. sfðu.
mein, því varla er hugsanlegt,
að reyklausir menn hefðu gert
þá skyssu, svona óvart, að
lenda með heilt ráðhús beint út
í blávatnið, dómgreindarlaust.
Einu sinni fannst dauður
köttur f tjöminni, það kostaði
ekkert að draga hann upp úr.
því að hann var bara látinn
vera, er sjálfsagt orðinn að
botnfalli. eins og fleira sem
þar er. En það kostar meira
að byggja hús í tjöminni, jafn-
vel þó að kattarbeinin yrðu
nothæf sem undirstaða.
En hvað gerir það til, fyrst
hinum vísu herrum hefur tek-
izt að finna lægsta blettinn í
bænum, endilega þann lægsta
t.d. guð úr Guðjón, og kalla
hann bara Jón eða ójón.
Breyta sæljóninu í heypoka
handa þar til verðugum presti
að messa í. Stúdentum þelm
sem þá lifa, mun áreiðanlega
takast að teikna mynd af þvi
milljónaverki, til verðugrar
dýrkunar afkomendum þeirra
hjúa og gamalmenna, sem lof-
syngja nú hina látlausu og lág-
kúrulegu, fyrirhuguðu bygg-
ingu í tjöminni.
Ef til vill fá þeir líka vinnu
við að teikna nýtt þinghús f
hinum enda tjamarinnar, og
gondol til þess að hægt sé að
róa á milli höfuðóðalanna þeg-
ar þingfundum er lokið. og
hótelsalurinn opinn, við norð-