Þjóðviljinn - 03.03.1964, Blaðsíða 4

4 SlÐA
ÞIÓÐVILJINN
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: tvar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður GuðmundssoT-
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjarnason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Upp með hendurnar!
jlfeð fræðslulögunum sem Alþingi samþykkti
rétt eftir stríðið, á tímum nýsköpunarstjórn-
arinnar, vannst mikill sigur í þeirri viðleitni að
jafna aðstöðu íslenzkra ungmenna til framhalds-
menntunar. Sjaldan eða aldrei er þess höfuðatrið-
is minnzt þegar afdankaðir pólitíkusar eða ofvitr-
ir spekingar þurfa að atyrða fræðslulöggjöfina,
sem sett var eftir vandlegan undirbúning manna
úr öllum stjómmálaflokkum. Sú löggjöf er síður
en svo fullkomin og sjálfsagt margt í henni sem
þyrfti nú að breyta, en menn þurfa kannski að
hafa kynnzt sjálfir hversu erfitt var fyrir ung-
linga utan af landsbyggðinni að komast í mennta-
skólana og framhaldsnám til þess að meta til
fullnusfu hvílík stórbreyting til bóta varð með til-
komu nýju fræðslulaganna. Alger glundroði var
í skólakerfinu, engin skynsamleg tengsl milli
þeirra unglingaskóla sem til voru, eins og t.d.
héraðsskólanna, og framhaldsnámsins. Hefðu
menn ekki aðstæður til að setjast í 1. bekk
menntaskólanna í Reykjavík og á Akureyri urðu
menn yfirleitt langflestir að taka utanskóla gagn-
'fræðapróf og setjast í 4. bekk. Við þetta bættust
svo fáránlegar fakmarkanir á inngöngu í Mennta-
skólann í Reykjavík og reglugerðarákvæði um
skc-ðanakúgun, menn ypru^reknir úr ^kólum fyrir
það eitt að skrifa grein í tímarit eða koma fram
opinberlega utan skólanna.
¥»eir eru ekki orðnir fáir íslenzkir efnismenn, sem
*■ komizt hafa í framhaldsnám vegna þeirrar ráð-
stöfunar í nýju fræðslulögunum frá 1946 að hægt
væri að taka landspróf víðsvegar um land, og
vegna þess að skólum landsins var skipað í nokk-
urn veginn samfellf kerfi. Hvorttveggja var mik-
ill ávinningur. En eftir sem áður blasir við mis-
rétti, sem að vísu verður ekki bætt úr að fullu
'fyrr en íslenzkir námsmenn fá námslaun í fram-
haldsskólunum, og það er að menn'faskólarnir eru
enn ekki nógu margir né nógu dreifðir um landið.
TVTú liggja fyrir Alþingi tvö frumvörp um nýja
menntaskóla, annan á Eiðum og hinn á ísa-
firði. Flutningsmenn eru þingmenn úr öllum
þingflokkunum og frumvörp um menntaskóla fyr-
ir Vestfirðinga og Austurland hafa áður verið
flutt á Alþingi án þess að ná fram að ganga. Þetta
mál er ekki einungis réttlætismál til að jafna
að nokkru aðstöðu ungmenna til framhaldsnáms
hvar sem þau eiga heima á landinu. Það er einnig
prófsteinn á heilindin í endalausum ræðum og
skrifum utan þings og innan um nauðsyn svo-
nefnds jafnvægis í byggð landsins. Og það hlýt-
ur að vera ljóst alþingismönnum, líka öðrum en
heimaþingmönnum Austurlands og Vestfjarða,
að mikill ávinningur yrði fyrir þá landshluta og
þjóðina alla þegar Alþingi sýndi þann rausnar-
skap að gera heilan menntaskóla úr vísinum að
menntaskólanámi sem þegar er til á ísafirði, og
annar menntaskóli rís á Eiðum fyrir Austurland.
Þarf enn að bíða í mörg ár þess rausnarskapar Al-
þingis? Hitt væri bæði skynsamlegra og mann-
dómslegra að alþingismenn sambykktu þegar á
þessu þingi bæði frumvörpin. — &
Þriðjudagur 3. marz 1964
ÖFLUG STARFSEMI VERKALÝDS-
HREYFINGARINNAR Á AKUREYRI
Verkalýðshreyfingin á Akureyri hefur lengi
verið öflug og þróttmikil. Þar eru nú tvö félög
langstærst, Verkalýðsfélagið Eining, sem stofn-
að var við sameiningu Verkamannafélags Ak-
ureyrarkaupstaðar og Verkakvennafélagsins Ein-
ingar, en það hefur nú 678 félaga; og Iðja, félag
verksmiðjufólks á Akureyri, sem er mannflesta
verkalýðsfélagið á staðnum, með 735 félagsmenn,
Hér fer á eftir frásögn af aðalfundum þess-
ara tveggja verkalýðsfélaga, en þar er skýrt frá
starfinu á liðnu ári.
Reikningarnir voru einróma
samþykktir. jafnframt var á-
kveðið að hækka félagsgjöldin
nokkuð og verða þau fyrir
þetta ár kr. 500,00 fyrir karla,
en kr. 300,00 fyrir konur.
Hærri greiðslur
sjúkrasjóðs
Með tilliti til þess, að afkoma
Sjúkrasjóðs hefur verið góð
og nokkurt fé safnast fyrir,
var ákveðið að hækka greiðsl-
ur frá sjóðnum í slysa- eða
veikindatilfellum. Nemur
hækkunin-frá 20 til 50 prósent.
b) Fyrir einhleypa og gift-
ar konur, sem ekki eru fyrir-
vinna heimilis, kr. 45,00 á dag.
c) Fyrir hvert barn innan
16 ára aldurs á framfæri hins
veika eða slasaða kr. 6,00 á
dag.
d) Dagpeningar greiðast ekki
sé um varaniega örorku eða
ellihrumleika að ræða“.
Stjórnarkjör
Stjóm félagsins var einróma
kjörin eftir tillögum uppstill-
ingarnefndar, og er nú þannig
skipuð:
Þrír af forystumönnum verkalýöshreyfingarinnar á Akureyri: Björn Jónsson, formaður Verka-
lýðsfélagsins Einingar, Jón Ingimarsson formaður Iöju, félags verksmiðjufólks á Akureyri, Xryggvi
Hclgason, formaður Sjómannafélags Akureyrar, og Hannibal Valdimarsson, forseti Alþýðusambands
lslands. — Myndin er tekin á síðasta þingi V erkalýössambands Norðurlands.
Stjórn verkalýðsfélagsins
Einingar varð sjólfkjörin
Aðalfundur Verkalýðsfélags-
ins Einingar var haldinn í Al-
þýðuhúsinu á Akureyri 9. febr.
sl Formaður félagsins, Björn
Jónsson, stýrði fundi og minnt-
ist í upphafi hans 12 félaga,
er látizt höfðu á síðasta ári.
Þá flutti formaður skýrslu
um störf félagsins á árinu 1963,
en starfsmaður félagsins, Þór-
ir Daníelsson, las reikninga og
skýrði þá.
Skýrsla formanns
Aðalstarf félagsins á árinu
var að sjálfsögðu bundið kjara-
málunum. Þrívegis á átrinu
náðust fram nokkrar hækkanir
á kauipi, sem nema alls 29,8°'„
miðað við kaup í árslok 1962.
Þá rakti formaður lauslega
breytingar á kaupmætti launa
verkafólks siðustu árin og
lagði áherzlu á þá staðreynd,
að ekkl hefur haldið í horfinu
þrátt fyrir þær hækkanir, sem
náðst hafa, og sum árin hafa
verið ailmiklar að prósentu-
tölu. Á sama tíma, sagði hann,
að kjörin hefðu farið síbatn-
andi í öllum Evrópulöndum
fsland eitt sker sig úr þrátt fyr-
ir verulegan vöxt þjóðartekn-
anna
Benti formaður á, að verk-
efnið framundan væri að
sækja á í þessu efni, og yrði
i því sambandi að leggjá alla
áherzlu á að fá verðtryggingu
á kaupið, því að auk þeirrar
beinu tryggingar, sem hún
veitti launþegum, væri hún
stjórnarvöldunum aðhald um
að láta ekki verðhækkanlr sí-
fellt dynja yfir. Jafnframt yrði
einnig að keppa að því að na
fram kjarabótum með öðrum
aðferðum en beinum kaup-
hækkunum.
Að lokum lagði Björn ríka
<jþerzlu á, að horfur væru nú.
þannig í verðlags- og kjaramál-
um, að full ástæða væri fyrir
verkalýðsfélögin og hvern einn
félagsmann að halda vel vöku
sinni, ef ekki ætti illa að fara.
Einnig ræddi formaður um
skipulagsmái verkalýðsfélag-
anna og ýmis sérmál Einingar.
í sambandi við skipulagsmálin
gat hann þess, að skammt
myndi nú að bíða þess, að boð-
að yrði til stofnfundar verka-
lýðssambands. Taldi hann, að
nú væri einmitt knýjandi nauð-
syn til að koma slíku sambandi
á fót vegna þess hve verka-
fólk hefur dregizt aftur úr með
kjör sin í samanburði við aðr-
ar stéttir Er því nauðsyn, að
það fái sinn sérstaka vettvang
til að ráða málum sínum til
lykta.
Fjármál
Vegna mikils kostnaðar við
samninga og vinnudeilur á ár-
inu, var afkoma félagsins ekki
góð, en þó ekki um skuldasöfn-
un að ræða.
Niðurstöðutölur á reikningi
félagssjóðs voru kr. 194.910,73.
en skuldlaus eign við áramót
kr. 338.336,87.
Niðurstöðutölur á reikningi
Vinnudeilusjóðs voru krónur
57.900.00 og er það sama upp-
hæð og úthlutað var úr sjóðn-
um í verkfallinu í desember.
Skuldlaus eign um áramót kr
76.671,28
Úr styrktarsjóði var úthlut-
að kr 4.200,00, en skuldlaus
eign hans um áramót var kr
43.790.66
Tekjur sjúkrasjóðs voru á
árinu kr 242.418,12. Úthlutað
var úr sjóðnum 127 þús. kr
til 61 félaga. Skuldlaus eign
við áramót kr 181.138,97.
Heildareignir félagsins við
áramót eru bókfærðar á kr.
671.118,78.
iVar 4. grein reglugerðar sjóðs-
ins breytt, þannig að nú hljóð-
ar hún svo:
„Fyrstu 7 dagana eftir að
samningsbundinni eða lög-
ákveðinni greiðslu til hins
veika eða slasaða lýkur, greið-
ast engir dagpeningar, en sið-
an greiðast dagpeningar sem
hér segir í allt að 75 virka
daga á hverju 12 mánaða
tímabili:
a) Fyrir gifta eð sambúa
(fyrirvinnu heimilis) kr. 60,00
á dag.
Aðalfundur Iðju, félags verk-
smiðjufólks á Akureyri, var
haldinn 8. febr. sl. í Bjargi.
Formaður félagsins, Jón Ingi-
marsson, stýrði fundl og flutti
skýrslu um starfsemi félagsins
á liðnu árl, en gjaldkeri las
reikninga. sem siðan voru sam-
þykktir.
Iðja er fjölmennasta verka-
lýðsfélagið á Akureyri, og hafði
þó félagsmönnum fækkað
smávegis frá aðalfundi í fyrra.
Félagatalan er nú 735, eru kon-
ur 469 en karlmenn 266. Fé-
lagsfundir á liðnu ári voru 5.
en stjórnarfundir 14.
Afkoma félagsins var góð á
árinu, samanlagður rekstrar-
hagnaður allra sjóða krónur
463.092,13 á árinu og bókfærð-
ar eignir í árslok krónur
1.474.517,83.
Félagsgjöld fyrir þetta ár
voru ákveðin kr. 40t0,00 fyrir
kárla og 350,00 fyrir konur.
Tveir stjórnarmanna. Arn-
finnur Arnfinnsson og Páll Ól-
afsson. báðust undan endur-
kosningu. og var stiómin þann-
ig kjörin:
Jón Ingimarsson, formaður:
Hreiðar Pálmason, varaformað-
ur: Ouðmundur Hialtason, rit-
ari; Ingiberg Jóhannesson,
Bjöm Jónsson, formaður;
Þórir Daníelsson, varaformað-
ur Þórhallur Einarsson, rit-
ari Vilborg Guðjónsdóttir,
gjaldkeri; Björgvin Einarsson,
Auður Sigurpálsdóttir og Björn
Gunnarsson meðstjórnendur.
í varastjórn eru:
Þorgerður Einarsdóttir, Loft-
ur Meldal, Freyja Eiríksdóttir,
Adolf Davíðsson og Kristján
Larsen.
Trúnaðarmannaráð skipa auk
stjómar: Loftur Meldal, Jónína
Jónsdóttir, Adolf Davíðsson,
Gunnar Sigtrýggsson, Freyja
Eirjkdóttir, Geir Ivarsson,
Gústaf Jónsson, Þórdís Brynj-
ólfsdóttir, Ingólfur Árnason,
Margrét Magnúsdóttir.
Félagatal
Tala félaga í Einingu er nú
678, og hefur þeim fjölgað um
8 frá aðalfundi 1963. — Á að-
alfundi núna gengu 36 nýir fé-
lagar inn, en 6 úrsagnir voru
kynntar. Þá voru 23 strikaðir
út af félagaskrá, flestir vegna
brottflutnings af félagssvæð-
inu, en nokkrir vegna þess að
þelr eru komnir í aðrar starfs-
greinar en hafa þó ekki hirt
um að segja sig úr félaginu.
Bamahcimili
Helzta nýmæli, sem stjórn
félagsins vakti máls á á þess-
um fundi, var að athugaðir
yrðu möguleikar á að koma á
fót sumardvalarheimili fyrir
böm félagsmanna. Var kosin
nefnd til að athuga það mál
og, ef fært þætti, hrinda því í
framkvæmd í samráði við
stjóm félagsins.
gjaldkeri; Hallgrimur Jónsson,
meðstjómandi.
f varastjórn eru: Hjörleifur
Hafliðason, Sveinn Árnason,
Sigurbjörg Benediktsdóttir og
Þorbjörg Brynjólfsdóttir.
I' trúnaðarmannaráði: Hjör-
leifur HaflVlason, Kjartan Sutn-
arliðason, Gestur Jóhannesson,
Árni Ingólfsson, Friðþjófúr
Guðlaugsson og Adolf Ingi-
marsson.
Verðlags- og kjaramál
Eftirfarandi ályktun var ein-
róma samþykkt á aðalfundin-
um:
„Síðan árið 1858 hafa laun-
þegasamtökin í landinu verið í
stöðugri baráttu fyrir því . að
halda uppi kaupmætti laun-
anna og verjast heiftarlegum
árásum ríkisvaldsins á samn-
ingsbundin laun. Hefur ríkis-
valdið, bæði með laffasetningu
og skipulögðum veyðlaeshækk-
unum. iafnan t.eklð til baka
bær leiðréttingaT ' á launum,
sem stéttarfélögunum hefur
tekizt að ná fram. nú m.a bin
mikla bækkun á söluskatti •
Loforð eða fvrirheit um bað
að stöðva dvrtíðina og skana
stöðurt vonvi ‘iqfa revnzt fals-
loforð Afeð hverjum nýium
Framhald á 8. síðu.
Iðja krefst breyttrar stefnu
í verðlags og skattamálum