Þjóðviljinn - 14.07.1964, Síða 2

SfBÁ
Þiðsmnmr
Þriðjudagur 14. júlí 1964
MINNINGARORÐ
Jálíus Jónsson
skósmiður
1 dag er til moldar borinn
Júlíus Jónsson skósmiður,
Vesturgötu 50 c hér í borg.
Hann var fæddur 13. júlí 1892
að Svignaskarði í Borgar-
hreppi. Foreldrar hans voru
Jón Hermannsson og Guð-
björg Guðmundsdóttir og er
hún enn á lífi, 96 ára að
aldri. Júlíus var elztur þriggja
bræðra. Hermann bróðir hans
fórst, þegar e.s. Súðin varð
fyrir árásinni árið 1943, en
ölafur bróðir þeirra dó í æsku.
Júlíus heitinn ólst upp
hjá fósturforeldrum, Valgerði
Bjömsdóttur og Guðmundi
Skarphéðinssynj á Laugalandi
sem nú heitir Varmaland.
Þar ólst hann upp þar til að
fóstra hans dó sama vor og
hann fermdist, og var það
mikið áfall fyrir dreng á þeim
aldri, því að þar voru kærleik-
ar á milli eins og hún hefði
verið móðir hans. Heyrðj ég
hann oft tala um þessa fóstru
sina með virðingu og við-
kvæmni og saknaði hann
hennar mjög öll sín þroska-
ár sem ástríkrar móður.
Eftir þetta áfall varð Júl-
íus að hafa vistaskipti ag fara
til ókunnugra. Fór hann þá að
Amarholti til Sigurðar Þórð-
arsonar sýslumanns. Þar var
hann í fjögur ár.
Næsta skrefið var til Borg-
amess; fór hann þangað til
náms í skósmíði hjá Gísla
Magnússyni skósmíðameist-
ara. Júlíus dvaldist á heimili
þeirra hjóna í 11 ár og minnt-
ist þeirra oft með hlýhug og
taldi dvalarár sín þar til gleði-
stunda í lífl sínu.
Og lengra var haldið,
Reykjavík seiddi hann sem
aðra unga sveina. Þangað
flutti Júlíus 1920 og stundaði
hann þar iðn sína. Árið 1924
kvæntist hann Magneu Guð-
jónsdóttur og áttu þau fjögur
böm: Valgerði, Jón, Svavar
og Selmu, öll mjög mannvæn-
leg, og eru þau búsett hér í
borg, nema Svavar sem býr á
Vesturlandi. Móður sína
misstu þau 1960 í bílslysi.
Nú á síðustu ámm kenndi
Júlíus alvarlegs sjúkdómg er
að siðustu leiddi hann til
bana.
Júlíus heitinn var léttur og
glaður og eðlilega undi hann
ekki lengi einlífinu. Hann var
svo hamingjusamur að taka
til sín góða stúlku, Þóru Guð-
mundsdóttur frá Fíflholti í
Landeyjum. Hún annaðist
hann af mikilli alúð í veikind-
um hang nú síðustu árin. Hún
var einnig heilsutæp og þurft;
þar af leiðandi á samúð og
skilningi að halda og held ég
sem kunnugur maður á heim-
ili þeirra að á það hafi ekki
skort frá beggja hálfu.
Nú ert þú horfinn yfir móð-
una miklu. Við söknum þín
öll, móðir þín, böm þín og
þinn' trausti fömnautur sem
stóð þér við hlið í bliðu og
stríðu og biðjum þér bless-
unar á þinni framtíðarbraut
sem við eigum öll eftir að
kanna.
Vertu sæll Júlíus, kæri sam-
ferðamaður. Ég átti með þér
marga glaða stund á heimili
þínu og ræddum við þar mörg
mál sem báðum var ofraun
að leysa, urðum stundum heit-
ir, en aldrei ósáttir. Þú hélzt
fast á þínu máli og ég á mínu
en ætíð var ■ vinarhöndin rétt
að skilnaði og báðum bros á
vör þegar við sáumst næst.
Nú ert þú á undan mér að
þeim brunni vísdóma og skiln-
ings sem við báðir leituðum
að, en gátum ekki fengið hér
nema í litlum brotum og ráð-
gátum en „leitið og þér mun-
uð finna“, það gildir alla daga
lífsins og áfram hvar sem
leiðir liggja.
„Ég lifi og þér munuð lifa“
og þar sem lif og vitsmunir
em þ*ar er og starf. Ég óska
þér til hamingju kæri vinur
og bið þér blessunar. Þakka
þér fyrir allt á liðnum dög-
um. Blessuð sé minning þín.
Frímann Einarsson.
Frjálsíþróttir
Ingi Ámason (IBA) 50,46 m.
Leif Andersson (YMER) 47,67.
Kringlukast:
Guðm. Hallgrímss. (HSÞ) 39,87
Jón Þ. Ólafssan (IR) 38,06 m.
Valbjöm Þorlákss. (KR) 37,37.
Langstökk:
Sig. Friðrikss. (HSÞ) 6.16 m.
Sig. V. Sigmundssori (UMSE)
6.13 m.
Ófeigur Baldurss. (HSÞ) 5,89.
Þrístökk:
Anders Olander (YMER) 13.04
Sig. Friðrikss. (HSÞ) 12,97 m.
Haukur Ingibergss. (HSÞ) 12,68
Stangarstökk:
Valbjöm Þorlákss. (KR) 4,00 m.
Valgarður Sigurðss. (ÍBA) 3,45
Leif Andersson (YMER) 3,35.
Hástökk:
Jón Þ. Ólafsson (ÍR) 1,93 m.
Valbjöm Þorlákss. (KR) 1.72 m
Sigmar Jpnss. (USAH) 1.65 m.
KONUR:
100 m. hlaup:
Sigr. Sigurðard. (IR) 13,1 sek.
Lilja Sigurðard. (HSÞ) 13,2 sea.
Linda Ríkarðsdóttir (ÍR) 13,3.
200 m. hlaup:
Sigr. Sigurðard. (ÍR) 27,8 sek.
Lilja Sigurðard. (HSÞ) 28,6 sek.
Linda Ríkarðsd. (ÍR) 28,7 sek.
Langstökk:
Birgitta Persson (YMER) 4,82
Sigr. Sigurðard. (ÍR) 4,78 m.
María Hauksd. (IR) 4,73 m.
Kringlukast:
Bergljót Jónsd. (UMSE) 25.65
Marfa Hauksd (ÍR) 24,80 m.
Halla Sigurðard. (UMSE) 23,55.
Mótsstjóri var Haraldur Sig-
urðsson.
Vel
af sér vikið
Það hefur vakið athygli
hversu vel Bjama Benedikts-
syni forsætisráðherra hefur
orðið ágengt að temja skap
sitt á undanförnum árum. Sú
var tíð að reiðiköst þessa
stjómmálaleiðtoga vom
mönnum reglubundið undr-
unarefni; stundum þeysti
hann án sjáanlegs tilefnis
úr sér hinum furðulegustu
illyrðaræðum á þingi eða
birti ámóta flaum á síðum
Morgunblaðsins. Minnti þetta
hátterni helzt á frásagnir
biblíunnar um menn sem
haldnir era illum öndum,
þótt hérlandsfólki dytti að
sjálfsögðu fyrst Móri í hug.
En ráðhérranum hefur semsé
tekizt ánægjulega að vinna
bug á þessari veilu á undan-
fömum árum, og í stað fúk-
yrðanna hefur komið hrjúf
gamansemi sem ekki er öld-
ungis óskemmtileg þótt hún
sé þunglamaleg.
Að
slá niður
En í Reykjavíkurbréfi sinu
í fyrradag er Bjarai Bene-
diktsson allt i einu kominn í
sinn gamH ham. Heift hans
beinist að tveimur ágætum
Skandínövum sem hér hafa
dvalizt um skeið. norska
bókaútgefandanum BHrn^
Steinsvik og sænska nor-
rænufræðinguum dr. Áke
Ohlmarks. Þetta eru ein-
hverjir kærkomnustu gestir
sem hingað hafa komið, því
erindi þeirra var að færa
forseta Islands og lands-
bókasafninu að gjöf heildar-
úfgáfu af íslendingasögum
sem kemur út i Svíþjóð í
haust á forlagi Steinsviks og
í þýðingu Ohlmarks. En for-
sætisráðherrann vandar þeim
ekki kveðjumar. Hann bein-
ir orðum sínum að „tveim-
ur svokölluðum sænskum
,menntamönnum‘, er hér
hafa dvalizt að undanförnu",
og með þeirri ofrausn að
nota hvorttveggja í senn,
orðið svokallaðir og gæsa-
lappir, er hann auðvitað að
leggja sérstaka áherzlu á
það, hvað það séu lélegar
menntir að látg sér annt
um Islendingasögur. Einnig
kallar hann þá „sænska
uppskafninga" og „einstaka
oflátunga“ sem ekki „kunni
sig“ og hafi „mjög tekizt að
spilla vinsældum þjóðar sinn-
ar út á við“ og þar fram
eftir götunum.
Arf-
taki Móra
Þetta ósjálfræði Bjama
Benediktssonar stafar af þvi
einu að þessir erlendu vinir
Islendingasagna létu sér fátt
um dátasjónvarpið finnast
Þeim þótti það hrein van-
virða að eina s.jónvarpsstöð
in hér væri starfrækt af er-
lendu herliði; slíkt væri til-
ræði við tungu Islendinga oe
menningu og í rauninni djöf-
ulsins forsmán. Þvkkia
Bjama Benediktssonar sýn-
ir að honum finnst mun
að það er farið að hafa hlið-
stæð áhrif á skaplyndið og
þau sem Móra voru kennd
áður.
Fyrir-
rennararnir
Bjami Benediktsson rök-
styður hinar ruddalegu árás-
ir á útgefendur íslendinga-
sagna með þvi að það sé
skortur á háttvísi að gagn-
rýna málefni annarrar þjóð-
ar Þetta er furðuleg kenn-
ing frá stjómmálaleiðtoga
sem hefur verið öllum öðr-
um dómhvatari og dómharð-
ari um málefni ríkja sem
hann hefur aldrei gist og
veit ekki minnstu vitund um.
En þvi fer fjarri að við eig-
um að fyrtast við gagnrýni
þeirra erlendu manna sem
hafa lagt ástfóstur við
menningu okkar; hreinskilni
þeirra er margfalt meira
virði en hégómlegt skrum og
skjall þeirra svokölluðu „Is-
landsvina" sem blöðin eru
alltaf að hlaupa uppi. Er-
lendir menn hafa unnið ís-
lenzkri menningu og ís-
lenzkri tungu miklu meira
gagn en ýmsir íslenzkir vald-
hafar. Það voru fyrirrenn-
arar Bjama Benediktssonar
forsætisráðherra. danskir
dáfasinnar. sem ollu þvi að
Rasmus Rask komst svo að
orði þegar hann heimsótti
Reykiavík fyrir háifri ann-
ari öld: „Annars þér ein-
læglega að segja held ég að
islenzkan bráðum mun útaf
deyja: reikna ég að varla
mun nokkur skilja hana í
ið var Rask auðvitað kall-
aður uppskafningur og of-
látungur af fyrirfólki i
Reykjavfk, en með verkum
sínum átti hann góðan þátt
í því að spádómurinn rætt-
ist ekki. Enn er auðsjáan-
lega svo ástatt að erlendir
menn eiga rikari íslenzkan
þjóðarmetnað en sumir þeir
sem hæst hreykja sér i
valdastólum.
Það sem
sannara reynist
Ég hef fengið örugga vitn-
eskju um það að sagan um
laxveiðar Matthiasar Jo-
hannessens í Elliðaánum er
ósönn og flýti mér að leið-
rétta hana. Hins vegar er
hún sígilt dæmi um það
hvemig þjóðsögur myndast
um nafntogaða menn. Til-
drögin voru þau ein að Matt-
hías varð fyrir því einkenni-
lega óhappi að lögreglu-
þjónn á bifhjóli ók aftan á
bílinn hans við Elliðaámar.
Viðræður Matthíasar og lög-
regluþjónsins hjá laxveiði-
ánni hafa svo orðið kveikj-
an í þá rökréttu og alsköp-
uðu gamansögu sem endur-
tekin var í þessum pistlum
Sízt vil ég verða til þess=
að breiða út gráglettnar
þjóðsögur um náungann
Mér munu aldrei fyrnast ör
lög mannsins sem varð fyri
bví óláni að frakkanum han
var stolið og hlaut af þv
tilefnj einu að bera viður
nefnið „þjófur“ alla ævi —
Austri.
Handtökum haldið
áfram í S-Afríku

mz E ”1 T 3 w m I ,.,meira jtil_ dáÍAsjónvarpeins Reykjavík að 100 árum liðn- koma en Islendingasagm, um, en varla nokkur í land- eins og hann hafði raunar inu að öðram 200 þarappfrá, lýst eftirminnilega í full- ef allt fer eins og hingað veldisræðu sinni 17. júní, til og ekk; verða rammar þegar hann dáði hvað mest skorður viðreistar; jafnvel reykinn af réttunum. Og her- hjá heztu mönnum er ann- mannasjónvarpinu hefur aðhvort orð á dönsku, hjá tekizt að hreiðra um sig svo almúganum mun hún hald-

PRETORIA 12/7 — öryggis-
lögreglan i Suður-Afríku hand-
tók á laugardag efflisfræðikenn-
ara við Witwatersrand háskóla.
B M. Hirson er annar eðlis-
fræffikennarinn viff bennan há-
skóla scm tekinn er í þcirri
handtöituöldu, sem gengur yfir
í Suður-Afríku.
Áður en Hirson var færður á
lögreglustöðina, ók lögreglan
honum til háskólans og rannsak-
aði skrifstofu hans. Þetta mun
vera í fyrsta skipti sem lögregl-
an framkvæmir slíka rannsókn
á yfirráðasvæði háskólans. Hir-
son hefur kennt við háskólann
um tólf ára skeið.
Háttsettur talsmaður lögregl-
unnar í S-Afríku. lýsti því yf:r
á laugardag, að nýjustu hand-
tökur öryggislögreglunnar upp á
síðkastið hafi verið rothögg á
leifar kommúnistískrar neðan-
jarðarstarfsemi í S-Afríku. Hann
sagði að stöðugt væru myndað-
ar nýjar flokksde'ldir, en bætti
þvf við, að lögreglan vissi um
allt sem gerðist og væri alltaf
á hælum þeirra.
Frá Jóhannesarborg berast
þær fréttir að suður-afríski lög-
maðurinn, Abram Fischer, sem
var verjandi þeirra Nelson Man-
dela og félaga hans, hafi verið
látinn laus úr fangelsi en þar
hefur hann setið síðan á þriðju-
dag. Er hann hafði verið hand-
tekinn var heimili hans rann-
sakað í fjóra klukkutíma, og
síðan skrifstofur hans í Jóhann-
esarborg ekki síður rækilega.
Mörg blöð í Jóhannesborg
láta á sunnudag í Ijós undrun
sína yfir því, að almenningur
skuli ekki láta sig lögregluyfir-
heyrslur og húsrannsóknir neinu
skipta. Eitt blaðanna segir að
fleiri hundruð heimili séu rann-
sökuð og telur það valda
mestum áhyggjum að mikill
meirihluti taki þessum aðgerðum
með þegjandi þögnirmi.
Annað telur það jafngilda
samsekt að kæra sig ekki einu
sinni um bað að mótmæla. I
þriðia blaðinu segir m.a.:
,.Hvenær vöknum við Suður-
Afríkubúar npp af dvalannm og
horfumst í augu viff þá stað-
reynd að enginn er öruggur
undir því ægivaldí sem lögregl-
an hefur fengiff. FóHd er sama
þó íbúar S-Afríku hafi glatað
öllum hugmyndum um rcttar-
vemd. Þetta afskiptaleysi er
ennþá ógnvænlegra en sjáif þró-
unin
Sundkenpni
Framhald af 12. síðu.
aði, án þess að leggja verulega
að sér, á 2.28,9 mín. Davíð Val-
garðsson synti á mjög góðum
tíma — 2.37.6 mín., sem er næst-
bezti tími fslendings. Met Guð-
mundar Gíslasonar er 2.25,3
mín Davíð getur örugglega stór-
bætt tíma sinn í þessari greln.
Eftir baksundið höfðu Danir
betur í stigum — 23:22. Þá'Var
komið að 100 m. skriðsundi
kvenna. Kirsten Strange var í
vígamóði vegna óhappsins f.
flugsundiml. Hún 'Synti áf mikL
um kraftí og sigraði á nýju
dönsku meti — 1.03,0 mín.
Hrafnhildur synti á 1.04,5 min.,
sem er hennar næstbezti tími.
Met hennar er 1.04,2 mín. Dan-
mörk 28 stig — ísland 25 st.
1 200 metra flugsundi karla
sigraði Guðmundur Gíslason
glæsilega á nýju Islandsmeti —
2.20,8 mínútum. Gamla metiðvar
2.23.5 mínútur. Daninn John
Messner Petersen synti á 2.43,8
mín. Norðmaðurinn Per Ame
Petersen synti sem gestur og
varð fyrstur að marki á ágæfcum
tíma — 2.19,0 mín. Guðmundur
var fyrstur alla leiðina. nema á
endasprettinum þegar Norðmað-
urinn geystist fram úr. Guð-
mundur fór mjög geyst af stað
og synti fvrri 100 metrana á
1.05.1 mínútu.
Eftir þetta stóðu stigin 31:30
fyrir Dani. 1 4x100 metra fjór-
sundi kvenna synti danska sveit-
in á 4.58,2 mínútum, fslenzka
sveitin synti á 5.20,6 mínútum,
sem er íslenzkt met. Auður Guð-
jónsdóttir synti baksundið á
1.26.2, Matthildur Guðmunds-
dóttir bringusundið á 1.25,4,
Hrafnhildur Guðmunds. flug-
sundið á 1.14,7 mín. og Ingunn
Guðmundsdóttir skriðsundið á
1-14.3 mín.
Eftir þessa grein höfðu Danir
36 stig. Islendingar 33 stig. 1
4x100 m fjórsundi karla hafði
verið búist við hnífjafnri keppni.
en svo fór að íslenzka sveitin
vann með miklum yfirburðum —
2.24.2 mínútur. Þetta er nýtt Is-
landsmet og hvorki meira né
minna en rúmum 20 sek. betra
en gamla metið, sem var 2.44.5
mínúfrjr. Danska sveitin synti á
4.32.4 mínútum.
Tímar í=lpnzku sundmannanna
voru mjög góðir. Guðmundur
Gíslason svnti baksvndið á móti
Tens Kraus Larsen. Báðir syntu
á 1.07.5 mín. Ámi Kristjánsson
svnti bringusundið á 1.14.2 aín.
og var aðeins meter á eftir Dan-
anum Petersen. Þá svnti Davíð
Valgarðsson flugsundið með mikl-
um glæsibrag á afbragðsgóðum
tíma — 1.02,9 mín., og fór langt
fram úr hinum danska keppinaut.
Met Guðmundar Gíslasonar á
vegalengdinni er 1.03,8 mínútur.
Guðmundur Þ. Harðarson synti
svo skriðsundið á 59.6 sek. sem
er heilli sek. betra en hans bezti
árangur áður.
Þar með höfðu Danir hlotið
39 stig — Islendingar 38 og þann-
ig lauk keppninni
Þetta var semsagt óvenju Jöfn
og spennandi keppni, þar sem
löndin höfðu forystuna á vjxl ,
U nglingakeppnin
Um leið og þessi landskeppni
var háð, fór einnig fram ungl-
inga-Iandskeppni 1 sundi mUli
Norðmanna og Dana Norðmenn
sigruðu með 94 gegn 82.
Þjóðviljirm fékk þessar upp-
lýsingar í gærkvöldi í sfmtali við
Sólon Sigurðsson, fararstjóra ís-
lenzka hópsins í Danmörku. Sól-
on kvað móttökur og aðbúnað
i hezta lagi í Danmörku. og Mði
öllum fslendingunum prýðilega.
Allir væru og ánægðir með ár-
angurinn. enda frammistaða ís-
lenzka sundfólksins með ágætum
og samkvæmt beztu vonum.
Báðu allir í íslenzka sundhópn-
um fyrir beztu kveðjur heim.
A morgun og á fimmtudaginn
taka nokkrir ungir, íslenzkir
sundmenn og sundstúlkur þátt í
Unglingamóti Norðurl. í sundi,'
sem fram fer í Danmörku.
Umferfcrslys
Framhald af 1. síðu.
Slysavarðstofuna og reyndist
hann rotaður en ekki alvarlega
slasaður.
Hitt slysið varð á mótum
Hringbrautar og Framnesvegar
um kl. 4 á sunnudaginn. Var
fólksbifreið ekið þar í veg fyr-
ir vörubíl er kom vestan Hring-
brautina. Varð áreksturinn all-
harður og meiddust öldmð
hjón sem voru í fólksbílnum
bæði nokkuð og voru flutt á
Slysavarðstofuna. Þau heita Jó-
hanna og Cæsar Mar, til heim-
iiis að Sogavegi 136.
TALLUAH. Louis 13/7
— Lögreglan hefur fundiff ann-
að lík í þverá, sem rennur t
Mississippi fljótið í grennd
Talluah í Louisiana á svipuðum
slóðum og mjög illa útleikið lík
fsnnst degi fyrr. Að sögn tals-
manns lögreglunnar eru miklar
líkur á því að hinir látnu séu
tveir þeirra 'iriggia haráttu-
manna fyrir bhrgáraréttindum,
sem saknað hefur verið.
t