Þjóðviljinn - 09.02.1965, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 9. febrúar 1965
HðÐVHIINN
SlÐA
Kosygin í Hanoi:
Bandaríkin bera alla ábyrgð
á hinu hættulega ástandi
HANOI 8/2 — Alexei Kosygin, forsætisraðherra landlð að hafa Þ«rf fyrir-
Sovetrikjanna, sem nykominn var til Hanoi, hof- yfir að sovétríkin mum. ekki
uðborgar Norður-Vietnams, þegar Bandaríkja- Játa sér. f. sa™a Standa nni dr'
log sosialisti&krar bræðraþjoðar
menn gerðu loftárásir sínar á landið, sagði þar í og þau eru reiðúbúin að láta í
ræðu í dag að þeir stefndu að því að færa út ófrið- ^ðiftla vne^ynlSn aðfSelJ
Norður-Vietnams. Sovétríkin
beina alvarlegri aðvörun tii
Bandaríkjanna vegna fyrirætl-
ana þeirra um að færa út stríð-
ið í Suður-Vietnam, sagði Kosy-
gin.
inn í Indókína og þeir yrðu að bera alla ábyrgð á
því hættulega ástandi sem ríkti eftir síðustu at-
burði.
Kosygin sagði að herforingjar
Bandaríkjamanna væru haldnir
vanmáttarkennd vegna þess að
þeir hefðu orðið undir í viður-
eignunum við skæruliða í Suð-
ur-Vietnam og nú reyndu þeir
að finna leið út úr sjálfheld-
unni með glæfralegum hernað-
araðgerðum.
Sovétríkin
viB öllu báin
MOSKVU 8/2 — Sovétstjórn-
in tilkynnti í kvöld að Sovét-
ríkin og bandamenn þeirra
myndu vegna nýrra alvar-
legra ögrunaraðgerða Bánda-
ríkjanna gegn Norður-Viet-
nam neyðast til að gera frek-
ari varúðarráðstafanir til að
treysta og efla öryggi og
landvarnir Norður-Vietnams.
— Enginn skyldi efast um að
Sovétríkin muni gera þetta
;ða halda að þau muni
ekki standa við skuldbinding-
ar sínar gagnvart sósíalist-
ískri bræðraþjóð, var sagt í
tilkynningunni.
Sovétstjórnin teldi að hin
afturhaldssama nýlendustefna
Bandaríkjamanna væri höfuð-
tálminn í vegi fyrir friði í Indó-
kína. Hann krafðist þess að
aððgerðum sínum gagnvart N-
Vietnam og jafnframt allri íhlut-
un sinni í innanríkismálefni
þjóðanna í Indókína.
Fjöldafundur
1 gær, rétt áður en loftárásio
á Dong Hoi hófst, hélt Kosygin
ræðu á fjöldafundi í Hanoi og
var ákaft fagnað af þúsundum
borgarbúa þegar hann hét Norð-
ur-Vietnam allri aðstoð sem
íhlutunin í Suður-Vietnam
Hann ræddi íhlutun Banda-
ríkjanna í Suður-Vietnam sem
hann sagði að hefði verið fram-
kvæmd á sérlega miskunnar-
lausan og villimannlegan hátt.
Bandaríkjamenn sjálfir og
handbendi þeirra í Saigon hefðu
staðið fyrir múgmorðum á ó-
breyttum borgurum, konum og
bömum, þeir hefðu eytt ökrum
og heilum byggðarlögum. Því
átti þjóð Suður-Vietnams ekki
annan kost en að taka sér vopn
í hönd til að verja líf sitt, al-
eigu sína og frelsi.
Johnson ræðir við leiðtoga
á þingi og ráðgjafa sína
WASHINGTON 8/2 — Johnson
forseti ræddi í dag ástandið í
helztu leiðtoga á Bandaríkja-
þingi. Haldinn var enn einn
fundur í Þjóðaröryggisráðinu,
en það kom saman tvívegis í
gær.
Áður en ráðið kom saman í
dag hafði Johnson rætt við Mc-
George Bundy, sérlegan ráðgjafa
Vietnam við ráðgjafa sina og - sinn, sem var nýkominn frá
Saigon. Þangað var hann send-
ur um helgina til viðræðna við
Maxwell Taylor sendiherra um
síðustu stjórnarskiptin í Saigon,
þau áttundu á fimmtán mánuð-
um.
Loftárásirnar á Víetnam
Framhald af 1. síðu.
loknum fundi í Þjóðaröryggisráð-
inu i Washington á sunnudag.
McNamara hélt síðar um daginn
fund með blaðamönnum og gerði
þeim grein fyrir árásunum, sem
hann sagði hafa verið ákveðnar
til að hefna fyrir áhlaup skæru-
liða Vietkong á bandaríska flug-
stöð við bæinn Pleiku í miðhluta
Suður-Vietnams.
Áhlaupið á Pleiku
Það áhlaup var gert nokkrum
klukkutímum áður en ákvörðun-
in var tekin um loftárásimar á
N-Vietnam. Skæruliðar komu
Bandaríkjamönnum og hermönn-
um stjórnarinnar í Saigon sem
áttu að standa vörð um flugstöð-
ina algeríega á óvart. t stuttri
viðureign féllu átta bandarískir
hermenn, en 126 særðust. og er
það mesta manntión sem Banda-
ríkiamenn hafa orðið fvrir í
einni viðureign síðan stríðið í
Suður-Viet.nam hófst. Jafnframt
tókst skæruliðum að eyðileggia
eða stórskemma sextán banöa-
rískar herflugvélar en aðeins
einn þeirra lá eftir f valnum,
þegar þeir hurfu á brott.
Margir biðu bana
Hanoiútvarpið skýrði frá þvf í
dag að gerðar hefðu verið sam-
tals þrjár stórfelldar loftárásir á
staði í Norður-Vietnam og hefðu
margir menn beðið bana í þeim.
I gær var sagt að meðal annars
hefði sjúkrahúsið í Dong Hoi
orðið fyrir bandarískri sprengju.
Óljóst er hversu mikið tjón
hefur orðið í bessum árásum. en
Khanh hershöfðingi sem nú á að
heita að fari með völd f Saigon
sagði blaðamönnum í dag að í
árás flugvéla hans hefðu 70
jwóeent af þeim skotmörkum
sem ætlað var að hæfa orðið
fyrir sprengjum.
Jafnframt ákvörðuninni um á-
rásir á Norður-Vietnam ákvað
•Johnson forseti i gær að allt
skyldulið bandarískra hermanna
og embættismanna í Suður-Viet-
nam skyldi flutt heim. Er hér
um að ræða rúmlega 1800 manns
og er brottflutningur þeirra
begar hafinn, en mun taka eina
tíu daga.
Flugskeyti
önnur ráðstöfun sem bendir
til þess að Bandaríkjastjórn búi
sig undir stórstríð í Vietnam er
að ákveðið hefur verið að senda
loftvamasveitir úr landgönguliði
Bandaríkjaflota til Suður-Viet-
nam og verða þær búnar Hawk-
flugskeytum sem ætlað er að
granda flugvélum. Bandaríkin
gera sér bannig ljóst að svo
kann að fara að loftárásir beirra
á Norður-Vietnam verði endur-
goldnar með slíkum árásum á
stöðvar þeirra f Suður-Vietnam.
en þá er hætt við að ekkert geti
lensur komið f veg fyrir að
stríðið í Suður-Vietnam breiðist
út.
Fyrsta loftvarnarsveitin með
Hawk-flukskeyti kom í dag til
Da Nang í riorðurhluta Suður-
Vietnams.
Annað áhlaup
Árásimar á Norður-Vietnam í
dag voru sagðar hafa verið gerð-
ar í hefndarskyni fyrir áhlaup
<=em skæruliðar gerðu á sunnu-
dagskvöld. eftir fyrri árásirnar
á Dong Hoi. á bandarfska flug-
ríöð f Soc Trang. um 150 km
fvrir sunnan Saigon. Þar varð
skærutiðum ekki jafn vel ágengt
og við Pleiku, þvf að Banda-
ríkiamenn biörguðu sér undan
á flótta f öllum brját.íu bvrlum
sínum sem þar voru staðsettar.
Eftir fund ráðsins sem þing-
leiðtogarnir sátu var sagt að
þeir hefðu allir lýst fullum
stuðningi við stefnu Johnsons
og þær aðgerðir sem hann hafði
fyrirskipað. Einn af þingmönn-
um Demókrata, Wayne Morse,
var þó ekki á sama málj og
ítrekaði kröfu sína, sem hann
hefur margsinnis borið fram áð-
ur, að Bandaríkjamenn kalli all-
an her sinn heim frá Suður-
Vietnam.
Friðsamlcg lausn.
Kosygin tók undir þá tillögu
að kölluð yrði saman alþjóða-
ráðstefna um Indókína til að
leita friðsamlegrar lausnar á
öllum deilumálum þar og koma
á friði. Sovétríkin ógna engri
þjóð, en vilja vinna með öllum
að lausn deilumála við samn-
ingaborðið, sagði hann, og kvað
þau beita sér gegn hvers konar
aðgerðum sem væru líklegar til
að magna viðsjár í Suðaustur-
Asíu, nefndi ógnanir Bandaríkj-
anna í garð Kambodju og fyr-
irætlun brezkra heimsvaldasinna
að nota Malasíu sem stökkbretti
til árása á Indókína.
Athyglisvert?
Nokkra athygli hefur vakið,
að sögn fréttaritara Reuters, að
„Pravda” rakti ekki í morgun
ræðu Kosygins á fjöldafundin-
um f Hanoi, en birti hins vegar
orðrétta ræðu sem borgarstjór-
inn þar hélt við sama tækifærí.
Þrír leyitivín-
salar teknir
Nú um helgina hafði lögreglan
í Reykjavfk hendur í hári
þriggja leynivínsala, sem staðnir
voru að ólöglegri áfengissölu.
Tveir þessara manna eru leigu-
bílstjórar. Sá þriðji var í einka-
bifreið sem kunningi hans ók og
mun hann hafa haft heilan kassa
af áfengi hjá sér í bílnum, en
átti eftir 5—6 flöskur óseldar
þegar lögreglan komst í spilið.
Brotizt inn í
SkátaheimiliS
Aðfaranótt mánudags var
Eramið innbrot í Skátaheimilið
við Snorrabraut. Ekki er enn
Eullrannsakað hve mikla peninga
þjófurinn hefur haft upp úr
krafsinu, en það mun að minnsta
kosti hafa verið um tvö til þrjú
hundruð krónur. Auk þess hafði
hann á brott með sér 3 lengjur
af vindlingum og 10 eða 20
pakka af King Edward vindlum.
Shastrí hvetur Johnson
m Kosygln til að semja
LONDON 8/2 — Árásir Banda-
ríkjamanna á Norður-Vietnam
hafa að vonum vakið mikla at-
hygli og umtal um allan heim.
Viðbrögðin hafa sem vænta
mátti farið að mestu eftir af-
stöðu manna til Bandaríkjanna,
yfirleitt, en þó hefur víða birzt
gagnrýni á þau frá aðilum sem
annars eru þeim hliðhollir.
Forsætisráðherra Indlands,
Shastri, hvatti í dag Johnson
forseta og Kosygin forsætisráð-
herra til að hittast eins fljótt
og auðið væri f þvl skyni að
tryggja friðinn í Sauðaustur-
Asíu. Hann kvaðst myndu skrifa
þeim báðum út af síðustu at-
burðum f Vietnam.
Hálfvelgju kennir í skrifum
brezkra blaða um atburðina í
Vietnam og jafnvel þau blöð.
sem verja aðgerð'r Bandaríkja-
manna vara við afleiðingum
þeirra og segja eins og t.d. „Gu-
ardian” að Bandaríkjamenn
ættu að hafa verið setztir við
samningaborðið fyrir löngu.
Sumum blöðum, eins og t. d.
„Scotsman”, þykir tilefnið sem
notað er sem afsökun fyrir árás-
unum vera ve'gnlítið miðað við
afleiðingarnar sem kunna að
hljótast af þeim.
NTB-fréttastofan segir að sum
blöð á Norðurlöndum séu gagn-
rýnin í garð Bandaríkjamanna.
Sem dæmi um viðbrögðin
nýfrjálsu löndunum má nefna
þau ummæli „Alger Republica-
in” í Algeirsborg að eftir árás-
irnar á Norður-Vietnam séu aðr-
ar þjóðir í hættu: — Gætu
Bandaríkjamenn ekki á morgun
notað aðstoð okkar við upp-
reisnarmenn f Kongó sem til-
efni til svipaðra aðgerða gagn-
vart Alsír, Egyptalandi og Súd-
an? spyr blaðið.
Hópur stúdenta safnað:st sam-
an við bandaríska sendiráðið
Stokkhólmi í kvöld. Einn þeirra
bar spjald sem á stóð: — Far-
ið heim, morðingjar. Lögreglan
tók það f vörzlu sína. Samþykkt
var ályktun, sem stíluð var ti
bandaríska sendiherrans. 1 henni
sagði að í Suður-Vietnam hefði
harðstjórn reynt að halda völd-
um með bandarískum vopnum
og aðstoð bandarískra ráðgjafa
Þetta hefð’ henni mistekizt þvi
að þióðfrelsisfylkingin gæti reitl
sig á stuðning þjóðarinnar.
Þegar sprengjuþotur banda-
ríska flotans gerðu loft-
árásir á strönd ,Norður-Viet-
nams við Tonkinflóa í ágúst
s.l„ var tilefnið að sögn
Bandaríkjastjórnar að fall-
byssubátar frá Norður-Viet-
nam hefðu ráðizt að tilefnis-
lausu á herskip hennar og
hefðu þær viðureignir átt sér
stað langt utan landhelgi.
Full ástæða var til að efast
um s sannleiksgildi þessarar
áfsökunar, en hún hafði þó
það sér til gildis, að í henni
fólst viðurkenning Banda-
ríkjastjómar á því að herskin
hennar hefðu ekki átt rétt-
lætanlegt erindi í landhelgi
Norður-Vietnams. Hún lagði
sérstaka áherzlu á að árásirn-
ar á hafnarbæina hefðu þvi
aðeins verið gerðar að ráðizt
hefði verið á skip hennar að
fyrra bragði. og loftárásirn-
sendur var til Saigon rétt áð-
ur en síðustu atburðir gerðust)
að „enda þótt við æskjum
ekki eftir því að fœra stríð-'
ið út fyrir Suður-Vietnam, þá
gæti svo farið að við neydd-
umst til þess“. Öllum má vera
ljóst að eyðilegging nokkurra
flugvéla og fall sjö banda-
rískra hermanna í áhlaupinu
við Pleiku gat ekki ráðið
neinum úrslitum um jafn ör-
lagaríka ákvörðun og þá að
hefja árásir á Norður-Viet-
nam, einmitt þegar forsætis-
ráðherra Sovétríkjanna var
gestur stjómarinnar í Hanoi.
Árásimar voru gerðar af vel
yfirlögðu ráði, sjálfsagt sam-
kvæmt þeim áætlunum sem
samdar voru þegar á sl.
sumri. Það sem „neyðir“
Bandaríkjamenn til að færa
stríðið út fyrir Suður-Viet-
nam, er að þeir eru búnir að
Léttvægur fyrirsláttur
ar einungis verið gerðar til
að endurgjalda fyrir það og
eyðileggja fallbyssuflota
Norður-Vietnams svo að her-
skip hennar gætu framvegis
verið óhult á Tonkinflóa. Á
blaðamannafundi sínum í
fyrradag reyndi McNamara.
landvarnaráðherra • Bandaríkj-
anna, að afsaka loftárásimar
á Dong Hoi með þvi að þær
hefðu verið gerðar til að
hefna fyrir áhlaup suðurviet-
namskra skæruliða á flugstöð
Bandaríkjamanna við Pleiku
og koma í veg fyrir áfram-
haldandi liðsflutninga frá
Norður-Vietnam til Suður-
Vietnams. Hafi mönnum þótt
léttvæg afsökunin fyrir loft-
árásunum í ágúst, þá á það
enn frekar við um þennan
fyrirslátt McNamara. Hann
sasði á blaðamannafundinum
að öll ástæða væri til að
ætla að árásin á Pleiku hefði
verið ákveðin og fyrirskipuð
5 Hanoi, en bar ekki við að
færa sannanir fyrir þeirri
fullyrðingu. Þióðfrelsishrevf-
ingin í Suður-Vietnam hefur
náttúríega fulla samúð stjóm-
arvalda í Norður-Viet'nam, en
Bandaríkjastjóm hefur aldrei
getað fært neinar sannanir
fyrir þvi að hún taki á móti
fyrirskipunum þaðan. Allt
bendir þvert á móti til þess
að hún fari sínu fram, enda
er máttur hennar með þrjá
fjórðu hluta landsins á sínu
valdi orðinn slíkur, að hún
þarf ekki að taka á móti
neinum fyrirskinunum eða
reiða sig á annarra aðstoð.
Áhlaupið á flugvöllinn við
Pleiku var annars ekki neinn
einstæður atburður í stríðinu
í Suður-Vietnam. í byrjun
nóvember s.l. var gert ná-
kvæmtega sams konar áhTaup
á bandaríska flugstöð við
Bien Hoa, án bess að Banda-
ríkjastjórn teldi þá ástæðu til
hefndarað"erða gegn Norður-
Vietnam. Hinar örfáu klukku-
stundir sem liðu frá áhlaun-
inu á Pleiku þar til snrengj-
um tók að rigna yfir Dong
Hoi eru einnig vísbending um
að bað hafi ekki verið mevin-
ástæðan fvrir þeirri ákvörðun
að hefia loftárásir á Norður-
Vietnam.
Það hefur lengi verið á allra
vitorði að voldugir aðilar
í Washington hafa beitt sér
fyrir því af alefli að hafnar
yrðu árásir á Norður-Viet-
nam. Blaðið „Washington
Star“ skýrði þannig frá því
fyrir skömmu að bandaríska
herforingjaráðið hefði ein-
róma lagt til að hafnar yrðu
slíkar árásir á herstöðvar og
iðjuver í Norður-Vietnam.
Strax á sl. hausti lágu fyrir
Johnson forseta „margar á-
ætlanir um hvað gera skuli
(í Suður-Vietnam). Flestar
þeirra eru byggðar" á þeirri
meginreglu að hefja skuli
miklar og vaxandi endur-
gjaldsárásir á Norður-Viet-
nam“, eins og Joseph Alsop
skýrði frá í „New York Her-
and Tribune“ og áður hefur
verið rakið á þessum stað. Þá
var einnig hér minnzt á þau
ummæli Williams P, Bundy
aðstoðarutanríkisráðh. (bróð-
ur McGeorge Bundy sem
gefa upp alla von um að þeir
geti unnið sigur í skæruhern-
aði við Þjóðfrelsisfylkinguna
sem hefur yfirgnæfandi
meirihluta þjóðarinnar að
baki sér. Þeir hafa nú orðið
fyrir þeirri sömu reynslu og
Frakkar fengu fyrir heilum
áratug í Indókína og síðar í
Alsír, að hinn fullkomnasti
vopnabúnaður má sín lítils
eegn einhuga þjóð sem berst
fyrir frelsi sínu, að skæru-
hernaður verður aldrei lærð-
ur á skólum, þó svo að rit
Maos, Giaps og Guevara sé
lesin spjaldanna á milli.
Þetta er Bandaríkjamönnum
nú að verða ljóst. Á föstu-
daginn voru birtar niðurstöð-
ur skoðanakönnunar banda-
ríska Alþjóðamálaráðsins, en
einn af forstjórum þess er
einmitt William Bundy.
Spurðir voru 600 háttsettir
Bandarikjamenn og voru 90
af hundraði þeirrar skoðunar
að stefna Bandaríkjanna í
Suður-Vietnam hefði beðið al-
geran ósigur. Rétt rúmur
helmingar þeirra vildi að
Bandaríkjamenn hyrfu á
brott frá Suður-Vietnam, en
hinir vildu færa út stríðið.
Svo má virðast sem með loft-
árásunum á Dong Hoi og
þeirri yfirlýsingu sem látin
var fylgja með að frekari á-
rásaraðgerðir væru ekki fyr-
irhugaðar að sinni hafi verið
reynt að taka tillit til beggja
bessara rikjandi sjónarmiða.
Bandaríkin verða fyrr eða
síðar nauðbeygð til að setj-
ast að samningaborðinu. Þau
telja sér ekki fært að semja
nema þau hafi sýnt fram á
veldi sitt, jafnvel þótt það
kosti hættu á nýrri stórstyrj-
öld á borð við þá sem háð
var í Kóreu, — og geti spillt
margra ára viðleitni til að
draga úr viðsjám í alþjóða-
málum. Þessi leikur Banda-
ríkjastjómar að eldinum er
enn ein áminning um hvaðan
hættan stafar á ófriðarbáli
sem tortímt gæti öllu mann-
kyni. Hún stafar af því hlut-
verki sem Bandarikin hafa
valið sér og þau voru reynd-
ar sjálfvalin í, að vera lög-
regluvörður heimsauðvalds-
ins, að gæta hagsmuna
heimsvaldasinna hvarvetna í
heiminum og beita öllu afli
sínu til að koma í veg fyrir
eða a.m.k. tefja eftir föngum
fyrir frelsissókn hinna undir-
okuðu nýlenduþjóða. En sú
sókn verður ekki stöðvuð.
Þ.ióðfrelsishreyfingin er sterk-
asta afl okkar aldar, og sú
mikilsverða staðreynd að hún
hefur hin sósíalistísku ríki að
bakhjarli þegar á reynir gerir
það að verkum að viðnám
auðvaldsins getur í hæsta
lagi tafið fyrir endanlegum
sigri hennar, en þetta viðnám
leiðir hins vegar af sér það
sem átti að forðast; það sann-
ar þeim þjóðum sem kaupa
verða frelsi sitt dýru verði
hvar þær eiga sér vini og
hvar fjandmenn og flýtir
þannig beinlínis fyrir þróun-
inni til sósíalismans, eins og
dæmin frá Kúbu, Alsír og
otal önnur sanna. Og enn er
sama sagan að gerast í Suð-
ur-Vietnam. ás.