Þjóðviljinn - 27.05.1965, Síða 4

4 SlÐA
HðÐVILTINN
Fimmtjudagur 27. maí 1965
Ctgefandi: Samemingarflokkur alþýðu — Sóeíalistaflokto-
uriirn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðrrrundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja* Skólavörðust 19.
SimJ 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 90.00 á mánuðl.
Vitandi vits
JJér í blaðinu var í gær vakin athygli á smánar-
legu meti íslenzkra stjómarvalda, margfalt ör-
ari verðbólguþróun en í nokkru nálægu landi, og
eru afrek ríkisstjómarinnar á því sviði raunar
engin nýjung. Á síðustu tveimur árum hefur verð-
bólgan á íslandi vaxið um það bil fimmfalt örar
en í Svíþjóð, rúmlega þrefalt örar en í Noregi og
Danmörku ,tvöfalt örar en í Finnlandi, svo að að-
eins séu nefndar nánustu grannþjóðir okkar.
^tjómarvöldin halda því fram að verðbólgan á
íslandi sfafi af því að launafólk geri of miklar
kaupkröfur, enda þótt verklýðshreyfingin hafi
margsinnis afsannað þá kenningu með beinni sýni-
kennslu eins og með júnísamkomulaginu í fyrra.
Engu að síður er augljóst samhengi milli kaup-
gjaldsmála og verðbólgu, og ættu nú flestir að
vera farnir að átta sig á þeirri svikamyllu. Þegar
•verklýðsfélag semur um hækkað kaup er það að
semja um breytingu á tekjuskiptingu, tilfærslu á
fjármagni frá atvinnurekendum til verkafólks.
Þegar búið er að undirrita þvílíka samninga taka
afvirinurekendur hins vegar að svlkjá þá. 1 “stað
þess að sætta sig við tilfærslu á fjármagni og
breytta skiptingu, velta þeir kauphækkuninni af
sér út í verðlagið og láta launafólk borga sína eig-
in kauphækkun með hækkuðu vömverði. Þegar
um er að ræða atvinnurekendur sem ekki geta
velt þvílíkri kauphækkun yfir á íslenzka neytend-
ur, eins og atvinnurekendur í ut'flutningsgreinum,
er vandinn leystur með því að ríkisstjórnin hækk-
ar söluskattinn og greiðir þessum atvinnurek-
endum styrki sem svara kauphækkununum eða
meiru. Á þennan hátt er komið í veg fyrir að
samningar verklýðsfélaganna hafi til frambúðar í
för með sér nokkra breytingu á tekjuskiptingu í
þjóðfélaginu. Verðbólgan er þannig tæki í stéíta-
baráttunni- til þess að koma í veg fyrir að launa-
fólk fái eðlilegan hag af sívaxandi þjóðartekjum.
Og verðbólgan er einnig á annan hátt keppikefli
gróðamanna. Atvinnurekendur og fjárplógsmenn
nota hana til þess að standa straum af fjárfestingu
sinni og verðbólgubraski; þeir endurgreiða verð-
mæti sem þeir hirða með síminnkandi krónum, og
hefur það um langt skeið verið ein helzfa gróða-
myndunaraðferðin í íslenzku þjóðfélagi. Verð-
bólgan er mjög stórfellt hagsmunamál fyrir auð-
mannastéttina íslenzku, einnig án tillits til kjara-
samninga.
^llt launafólk þarf að átta sig á þessum megin-
staðreyndum. Verðbólgan er ekkert óumflýjan-
legt hagfræðilögmál, heldur er hún fæki sem
valdhafarnir í þjóðfélaginu beita vitandi vits og
af ráðT1,,Trf hug. Þessari bardaeaaðferð þarf verk-
lýðshrevfino'in að mæta og knýja fram með ölhiT>’
tiltækum ráðum samninga sem hafa til frambúð-
ar í för með sér raunverulega tilfærslu á fjármun-
um í þjóðfélaginu, breytta tekjuskiptingu. — m. í
Björn Jónsson frá Firði
Á morgun, föstudaginn 28.
maí 1965 fer fram frá Seyð-
isfjarðarkirkju, útför Björns
Jónssonar, lögregluþjóns frá
Firði, Seyðisfirði. Björn var
fasddur á Seyðisfirði 6. ágúst
1909, og varð bráðkvaddur að
heimili systur sinnar hér £ bæ,
20. maí s.l. Voru fcreldrar
hans Jón Jónsson, bóndi í
Firði, og kona hans, Halldóra
Á. Björnsdóttir.
Fregnin um andlát Björns
kom eins og reiðarslag yfir
alla þá sem til hans þekktu,
því að þó menn vissu almennt
að hann væri sjúkur trúði
enginn'að svo kraftmikill mað-
ur, með svo mikla ■ lífsorku,
hefði kvatt okkur. Mun mörg-
um finnast sem marga menn
vanti hér á staðnum, er Bjöm
sést ekki lengur.
Björn ólst upp í foreldra-
húsum, ásamt systkinum sín-
um, þeim Steini, sem nú er
iögfræðingur í Reykjavík og
Katrínu, sem gift er Erlendi
Björnssyni sýslumanni og bæj-
arfógeta á Seyðisfirði.
I uppvexti sínum stundaði
Bjöm almenn verzlunar- og
landbúnaðarstörf. Árin 1928 til
1930, stundaði hann nám við
Verzlunarskóla Islands, en í
desember 1930 hélt hann til
Þýzkalands til frekara náms
og dvaldist þar til ársloka 1933.
I byrjun Þýzkalandsdvalar
sinnar komst Bjöm í kynni
við íþróttahreyfinguna þar 1
landi, og tók hann allan tím-
ann mjög virkan þátt í henni.
Gekk hann fyrst í „Lubecker
Tumerschaft", og urðu þar
fyrstu kynni hans og tvíslár-
innar og svifráarinnar, sem
hann hélt tryggð við upp frá
því. I lok ársins 1932 fluttist
Björn til Stettin, og gekk þar
í „Stettiner Turnferein Korp-
oration“. Æfði hann þar frjáls-
ar íþróttir af miklu kappi,
auk þess sem hann stundaði
allskonar fimleika. Tók Björn
þátt í allmörgum kappmótum,
og-gat ,sér góðs oröstírs sem
fimleika- og frjálsíþróttamað-
ur. Árið 1930, eða nánar tiltek-
ið, 6. ágúst það ár, lauk hann
kappraun, sem gaf honum rétt
til að bera bronsafreksmerki
þýzka íþróttasambandsins.
Þurfti hann að ljúka lágmarks-
afrekum í 5 fþróttagreinum á
sama degi til þess að vinna
sér rétt þennan. Er Björn
dvaldi í Stettin, var hann í
beztu 4x100 m boðhlaupssveit
borgarinnar.
Bjöm kom aftur heim t:I
íslands 20. janúar 1934 og
starfaði við skrifstofustörf á
Siglufirði til ársins 1939. Ot-
vegaði hann Siglfirðingum
bæði svifrá og tvíslá, og byrj-
aði hann þá fyrst að æfa af
kappi á þeim áhöldum, sem
hann náði frábærri leikni {,
Minningarorð
auk þess sem hann stundaði
aðrar íþróttir af kappi, svo
sem knattspyrnu og frjálsar £-
þróttir að sumrinu, en skauta-
og skfðaiðkanir að vetrinum.
Árið 1939 fluttist Bjöm aftur
til Seyðisfjarðar, og lét hann
ekki langan t£ma lfða, þar til
hann hafði einnig útvegað
Seyðfirðingum bæði tvfslá og
svifrá. Hélt hann sfðan uppi
stöðugum æfingum, að mestu
leyti upp á eigin spýtur, þrisv-
ar í viku, allt til ársins 1961,
er hann varð að hætta iðkun-
um sökum sjúkdóms þess, er
svo stuttu seinna leiddi hann
til dauða.
Bjöm var frábær íþrótta-
maður, og unni hann íþróttun-
um af heilum huga, eins og
gleggst má sjá af því hve
lengi hann stundaði uppáhalds-
íþrótt sína, áhaldaleikfimi, og
þjálfaði stóran hóp vaskra
drengja með sinni alkunnu og
óeigingjömu elju. Einnig má
geta þess hér, að hann tók þátt
í frjálsíþróttakeppni á héraðs-
mótum allt til fertugs aldurs,
og var ávallt í röðum fremstu
manna. Veit ég engan mann á
53. aldursári, sem farið hefur
óskasveiflu áhaldafimleika-
manna ,,RisasveiClu“ á svifrá,
annan en Bjöm.
Ég, sem þetta rita kynntist'
Birni allnáið, bæði í gegnum
fimleikana, sem við iðkuðum
saman í um það bil 15 ár,
auk þess sem við störfuðum
saman að löggæzlu í 51/? ár.
Þurfti þó ekki nema ofurlít-
ið brot af þessum tíma til að
sjá, að á ferðinni var ein-
stakur drengur, sem allra
götu vildi greiða, eri engum
mein gera. Björn var annálað-
ur fyrir nákvæmni og sam-
vizkusemi, sem glöggt má. sjá
á öllu því sem hann hefur
tekið sér fyrir hendur. Er
einkar skemmtilegt að skoða^
mynda- og verðlaunasafn
hans, sem mjög er stórt í snið-
um og smekklega niður raðað,
í nýja húsinu hans, sem hann
byggði 1959—1961, en naut í
svo skamman tíma.
Björn var gefinn fyrir útilíf,
og hafði næmt auga fyrirfögru
landslagi. Tók hann ætíð nærri
sér, ef náttúruspjöll voru fram-
in f gáleysi. Hann stundaði
alla ævi fjallgöngur, og hin
sfðari ár svo sem heilsa hans
leyfði. Sérstaka tryggð tók
hann við smáfoss í svonefnd-
um „Dagmálalæk", sem hann
laugaði sig í eftir hverja fjall-
göngu. Hafa Seyðfirðingar
nefnt foss þennan „Björns-
foss“.
Meðal margra kosta Björns
var það, hve barngóður hann
var. Fyrir fáum dögum átti
hann leið f hús hér í bæ. Hitti
hann þar á hlaðinu lítinn
dreng, þriggja ára gamlan, og
tók hann tali, sem hann gerði
iðulega er hann hitti smá-
börn. Þegar Bjöm kvaddi,
sagði litli drengurinn aðeins:
„Komdu fljótt aftur“. Er syni
mínum, sjö ára, barst fregnin
um andlát Björns, stundihann
upp þessum orðum: -,,Æ —
aumingja Bjöm“. Sýna þessi
litlu dæmi, hvem hug lítil
böm bám til hans.
Bjöm var trúaður maður,
og var skemmtilegt að ræða
trúmál og allífsgátuna við hann.
Sennilega er ekki lengri tími
liðinn, en tvær vikur, síðan
við reyndum á fögm vor-
kvöldí, ásamt Jóni systursyni
hans, að kryfja lffsgátuna til
mergjar í skemmtilegum sam-
ræðum.
„Þótt mannanna þekking sé
markað svið
svo mælt vér ei geiminn fáum,
til ljóssins að sannleika Ieitum
við
svo iangt sem með htiganum
náum.
Hver veit þá, er þeirri lýkur ^
leit,
hve Iangt vér að endingu
sjáum?"
Þá vissum við ekki, hve
stutt þú áttir eftir að vera
meðal okkar, en komum okkur
saman um það, að allt sem
ætti eftir að ske, mundi skc
þó við vissum ekki þá hvað
það yrði, fyrr en það væri skeð.
Svo einfalt var það.
Nú hefur þú, kæri Björn,
gengið f gegnum þessa jarð-
vist, óg skyndilega horfið bak
við það tjald, sem við svo oft
höfðum reynt að skyggnast
bak- við, með tilgátum og hug-
myndum. Er ekki laust við,
að við hinir* sem svo ctft rædd-
um þessi mál við þig, hálf öf-
undum þig af að vera kominn
heiltrm bekk ofar okkur í skóla
allífsins, þar sem þú færð að
nema fullkomnari fræði en við
höfum tök á, héma megin
tjaldsins. Þvi eins óg við þótt-
umst sjá út úr þessu öllu, þá
er allt á framfarabraut.
1 vissu um það, að hver sem
í gegnum þessa jarðvist hefur
gengið komi fullkomnari inn
á annað tilverustig, og taki
þar á móti sínum vinum kveð
ég þig, kæri Bjöm, með inni-
legri FFFF- kveðju, fyrir hönd
fimleikaflokks þfns og fjöl-
skyldu minnar, með kæru
þakklæti fyrir allt, um leið
og ég votta aðstandendum
þínum samúð okkar.
„Hvar er Iífsins sælan sanna,
signr þess og aðalmið?
Það cr framsókn
frumherjanna,
frelsissporið npp á við.
Það er vitsins blóðug braut,
brotin gegnum hverja þraut,
sigurleið hins sannleikssterka,
sigur gæzku og kærleiksverka."
Jóhann Sveinbjörnsson,
Seyðisfirði.
Ffárglœfrar
í Póllandi
VARSJÁ 25/5 — Atta háttsettir
embættismenn f hinum ríkis-
rekna kjötiðnaði Póllands verða
á miðvikudag dregnir fyrir rétt
f Varsjá, sakaðir um mútur og
fjárglæfra. I fyrra komst upp
um gífurleg fjársvik í kjötiðn-
aðinum og háttsettur kommún-
istaleiðtogi var tekinn af lífi af
þessum sökum í marz sl. Var
hann fyrsti maðurínn, Sem
dæmdur var til dauða f Pþllapdi
fyrir slíka glæpi.
r
Avarp frá Hólafélaginu
Við undirrituð í stjóm Hóla-
félagsins sem var stofnað 16.
ágúst 1964 á Hólum í Hjaita-
dal viljum hér með vekja at-
hygli alþjóðar á helztu stefnu-
skráratriðum félagsins sem
minnzt hefur verið áður á I
fréttatilkynningum s.l. sumar.
Hólafélagið er félag allra
landsmanna og hlutverk þess er
að beita sér fyrir samtökum
meðal þjóðarinnar um eflingu
Hólastaðar á sem víðtækustu
sviði. Skal höfuðáherzla lögð á
endurreisn biskupsstólsins á
Hólum og eflingu Hóla sem
skólaseturs.
Stjóm félagsins minnir á bá
staðreynd hve gífurlega vax-
andi og aðkallandi þörf Islend-
inga er fyrir æðri menntastofn-
anir begar á næstu árum. Ber
'érstaklega þrennt til
H — Mannfiöldi á Islnndi
■’vkst nú svo hröðum skrefum.
að gert er ráð fyrir þvf. að um
næstu aldamót verði tala lands-
manna orðin fjögur hundruð
þúsund. Sú tala tvöfaldast síð-
an væntanlega á um það bil
þrjátíu árum, ef engin sérstök
áföll henda.
2) — Kröfur nýs tíma kalla
á meiri fjölbreytni og nýja
uppbyggingu ýmissa atriða í
framhaldsmenntun æskunnar,
meðal annars þeirri, er stefnir
að háskólanámi, og ber kirKj-
unni að eðlilegum hætti skyida
til, nú eins og forðum, að
leggja hönd á plóginn f skóla-
málum, eftir því sem þörf
bióðarinnar krefst. — og bá
ekki sízt á hinum fornhelgu
menntasetrum þeirra tveggja'
biskupsstóla. sem störfuðu hlið
við hlið að menningarmálum
bjóðarinnar lengst af, eða frá
bví skömmu eftir að kristni var
lögtekin og til aldamóta 1800,
begar það hrapallega misferli
var framið á einhverjum mestu
hörmungatímum. sem yfir land-
ið hafa gengið. að leggja þá
niður ásamt skólum staðanna
Með sérstöku tilliti til þess.
sem hér hefur verið sagt um
Framhald á 9. síðu.
NOREGUR - ÐANM0RK f
'%///////. 20 "9? ,fe1 iúlí v//M
Verð kr. 13.000,00 ^
Fararstjóri: ELÍN TORFADÓTTIR.
Y// Flogið verður til Oslo 10. júlí og lagt af stað
/V, í 7 daga ferð um Suður-Noreg með lang-
yyt ferðabílum og skipum. Verður m.a. komið
við og gist á Arendal, Mandal, Stavanger,
Nestflaten, Harðangri og Veringsfoss. Dvalið
verður í Oslo 1 dag í lok þessa ferðalags.
Þá hefst 7 daga hringferð um Danmörku
m.a. um Frederikshavn, Bröhderslev, Silke-
borg, Esbjerg, Ribe, Odense og Kaupmanna-
höfn, dvalið þar í 2 daga. Þaðan verður farið
til Oslo, norður eftir strönd Svíþjóðar, ,3ýieð ^
viðkomu í Gautaborg. Að lokum verður aval- 7Z
%
i
1
I
ið á kyrrlátu hóteli rétt utan við Oslo í 5
daga. — Viðburðarík og róleg ferð.
Þátttaka takmörkuð. — Hafið því samband %
við okkur sém fyrst. ^
I
LAM OStíN k
FERÐÁSKRIFSTOFA
Skólavörðustíg 16, II. háað