Þjóðviljinn - 05.02.1966, Blaðsíða 6

0 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 5. febrúar 1966.
\
• Hið þekkta leikrit Bertolts Brechts. Mutter Courage, hefur nú verið sýnt 10 sinnum í Þjoðleik-
húsinu og verður næsta sýning á laugardagskvöld. Helga Valtýsdóttir leikur sem kunnugt er tit-
ilhlutverkið og hefur hlotið góða dóma fyrir túlkun sína á þessu erfiða og margþætta hlutverki.
þótt uppfærsla leiksins og leikstjóm sé mjög umdeild. iyiyndin er af Helgu ásamt Sigríði Þor-
valdsdóttur í h-lutverkum sínum.
• Hrossin fá sömu
merki og börnin
• JSTýlega hafa verið gerðar til-
raunir með endurskinsmerki á
hestum í umferðinni og voru
þa$ Hestamannafélagið Sleipn-
ir f Ámessýslu og Almennar
tryggingar h.f. á Selfossi sem
fjndr þessum nýmælum stóðu.
Voru gerðar stroffur út end-
urskinstaui og þeim síðan
komið fyrir í beizli að framan
og að aftan í taglinu, eins og
meðfylgjandi myndir sýna.
Var þetta síðan prófað f bfl-
ljósum og mun hafa gefizt vel.
a.m.k, verða þessi merki nú
framleidd handa öllum með-
limum Sleipnis.
Endurskinsmerki að framan
og að aftan,.
Nýtt tölublað Hjartaverndar
• Komið er út 1. tölublað 1966
af tímaritinu Hjartavemd, sem
gefið er út af Landssambandi
hjarta- og æðaverndarfélaga á
tslandi og er ritstjóri Snorri P.
Snorrason læknir. Er þetta
þriðji árg-angur ritsins.
Blaðið flytur að þessu sinni
grein um hjartavemdarmálin
eftir prófessor Sigurð Samúels-
son, greinina Orsakir sjúkdóma
eftir Ölaf Sigurðsson lækni og
þýdda grein um kransæðafar-
sótt.
útvarpið
• Afturgöngur
Ibsens
• Svartlistarmynd í snjónum
• Sem sjá má stóðu margir að sköpun þessa svart-hvíta lista-
verks hér á myndinni, en það var ljósmyndarinn okkar, hann
Ari Kárason, sem ,,uppgötvaði“ það og festi á ljósmyndalinsuna
til eilífrar varðveizlu. Enda eins gott, því daginn eftir var kom-
in hláka og allt orðið grátt.
• Þjóðleikhúsfólk leggur undir
sig kvöldið að þessu sinni og
flytur eitthvert þekktasta verk
Ibsens, Afturgöngumar. Það er
að mörgu leyti skemmtilegur
siður að koma með sýningar
leikhúsanna í útvarpið eftir
dúk og disk: hafir þú séð ein-
hverja fyrstu sýningu verks,
gefst bæði skemmtilegt tæki-
færi til upprifjunar og til að
bera saman frammistöðu leik-
enda þá og síðar er ýmsir
-hnökrar hafa verið sniðnir af
og meira frjálsræði og léttleiki
yfir framgöngu þeirra.
Afturgöngurnar eru þekkt
verk hér á landi, hafa víst
verið sýndar fyrir allar kyn-
slóðir leikhúsgesta á þessari
öld — verður þvi ekki fjölyrt
um verkið hér. En það sakar
ekki að geta þess, að á undan
fáum við að heyra komert
eftir Vivaldi.
13.00 Óskalög sjúklinga. Krist-
ín Anna Þórarinsdóttir kynn-
ir lögin.
14.30 í vikulokin, þáttur und-
ir stjóm Jónasar Jónassonar.
16.00 Umferðarmál.
16.05 Sigurður Guðjónsson
kennari velur sér hljóm-
plötur.
17.00 Jón Þór Hannesson og
Pétur Steingrímsson kynna
létt lög.
17.35 Tómstundaþáttur barna
og unglinga. Jón Pálsson
flytur.
18.00 Utvarpssaga barnanna: Á
krossgötum.
18.30 Söngvar í léttum tón.
20.00 Konsert í a-moll fyrir
tvær fiðlur og strengjasveit
eftir Vivaldi. I Musici lc«ka.
20.15 Leikrit Þjóðleikhússins:
Afturgöngur, eftir Henrik
Ibsen. Þýðandi: Bjami Bene-
diktsson. Leikstjóri: Gerda
Ring frá Osló. Stjómandi út-
varpsflutnings: Lárus Páls-
son. Leikendur: Guðbjörg
Þorbjamardóttir, Gunnar
Eyjólfsson, Valur Gíslason,
Lárus Pálsson, Bryndís
Sohram.
22.10 Danslög.
24.00 Dagskrárlok.
• Grænn maður kom inn í
grænt borð og pantaði grænt
garænt borð og pantaði grænt
te í grænum bolla. Þá kom
rauður maður inn á kaffihúsið.
Græni maðurinn spurði hann:
hvað ert þú að gera hér?
Rauði maðurinn svaraði: ég er
úr annarri skrýtlu.
• Freistingar sið-
menningarinnar
• Margir ítalir ætluðu ekki að
trúa sínum eigin augum er
þeir lásu í auglýsingadálki eins
dagblaðsins, að hið fræga
klaustur í Mílanó, Sante Maria
Repatriche, væri til sölu.
Blaðamenn fóru á vettvang til
að grennslast fyrir um þetta
og kom þá í Ijós, að 25 nunn-
ur klaustursins höfðu sett aug-
lýsinguna í blaðið. Þær sögðu
til skýringar, að þær treystu
sér ekki lengur til að stand-
ast ,,freistingar siðmenningar-
innar.“

Eftir STUART og ROMA GELDER 11
ekki til sultar það sem eftir
var dagsins.
1959. átta árum eftir að kín-
verskar hersveitir fóru yfir
landamærin, gerðu Tíbetar
uppreisn. Dalai Lama flýði til
Indlands. Við minntumst á það
við ábótann, að hann hefði
fullyrt að Kínverjar hefðu
pínt og drepið munka. Hann
hingað í dag til að vera við-
staddir hátíðahöldin. Ég skil
ekki að hann trúi þessu sjálf-
ur.
Við spurðum hve margir
munkar hefðu verið í Drepung
áður en uppreisnin var gerð.
Ábótinn svaraði: Yfir 7000.
— Og núna?
— Ekki nema 700.
— Hvað varð af hinum?
— Eftir uppreisnina - varð það
að samkomulagi milli kín-
verskra stjórnarvalda og þeirra
stjómarvalda tíbezkra, sem
studdu munkana, að þeim
skyldi jafn frjálst að vera
kyrrir í klaustrinu sem að fara.
— Eins og í Kumbum?
— Eins og all&staðar þar sem
klaustur eru.
— Voru það þá 6000 munk-
ar, sem þutu upp til handa og
fóta að yfirgefa þessa stöðu,
sem þeir höfðu gegnt frá bam-
æsku?
— Þeir komu hingað ekki af
fúsum og frjálsum vilja, sagði
ábótinn. Þeir voru sendir hingað
á barnsaldri og fengu engu að
ráða.
Við spurðum ungan munk,
sem sat við hliðina á honum,
hvaða stöðu hann hefði í
klaustrinu. Hann benti okkur
á tvo aðra, og var annar þeirra
ungur eins og hann, en hinn
skelfilega hrukkóttur. sagður
vera sextugur, en sýndist tíu
árum eldri, eins og allir Tíbet-
ar.
— Við erum fulltrúar sendi-
nefndar þjóðflokka í minni-
hluta Drepung, sagði hann.
— Að hverju starfið þið?
—• Við eigum að sjá um að
réttur klausturbræðra sé ekki
skertur, og starfa sem fulltrú-
ar Drepung í samráði við þjóð-
stjómina.
— Og hún er skipuð þeim
Tíbetum sem trúir voru kín-
versku kommúnistastjóminni?
spurðum við.
Munkurinn leit á Kínverjana,
sem með okkur vonu eins og
hann vildi segja: Hver er þessi
maður, sem svona spyr? En
þeir þögðu og létu sem ekkert
væri, og eins gerði ábótinn.
Og svo hélt hann áfram:
— Stjórnin er skipuð mönn-
um, sem ekki tóku þátt í upp-
reisninni. Þér spurðuð hvað
orðið hafi um þær þúsundir
munka, sem fóru héðan. Sumir
þeirra urðu fegnir að mega
hætta við munkalifnað sinn.
En því miður hlýt ég að játa,
að sumir gengu f berhögg við
búddhatrúna og gripu til vopna
móti stjóminni. Sumir féllu í
bardaga. Þeir sem sjálfviljugir
aðstoðuðu uppreisnina, voru
settir í fangelsi. Þeir sem höfðu
verið neyddir til þess, voru látn-
ir lausir. Jarðeignir, sem um-
fram vom það, sem við þörfn-
uðust, vom teknar af klaustr-
inu eignarnámi og skipt milli
ánauðugra manna. Nú ræktum
við eins mikið og við komumst
yfir á því landi sem okkur var
látið eftir. Gamlir munkar, sem
ekki geta unnið, fá dálítinn
styrk sér ti'I lífsviðurværis.
„Fjárhirzla“ klaustursins, gull
þess og silfur, var tekin og
gerð upptæk vegna stuðnings
okkar við uppreisnina, en eng-
inn af helgigripum okkar hvort
sem var litils virði eða mikils,
var skemmdur eða tekinn, og
nú eru engin afskipti höfð af
þeim munkum sem eftir em.
— Það hefur verið reynt að
gera ykkur að kommúnistum?
Munkurinn leit á mig efa-
blandinn. — Ég held að búdd-
hatrúarmaður geti aldrei orðið
efnishyggjumaður, sagði hann.
Hvað vildi ábótinn leggja til
málanna?
Yfirmaður klaustursins rakti
sundur ta'lnabandið sitt og fór
að strjúka um það fingmm.
— Við hljótum að viðurkenna,
sagði hann, — að trúarbrögðin
hér í Tíbet hafa stundum vikið
nokkuð langt frá sannri kenn-
ingu. Við höfum hagnazt á erf-
iði ánauðugra manna, og ég
fagna því að þeir eru nú frjáls-
ir. Mörgum munkinum var
munklífið ekki köllun, heldur
ábatavon. Þetta var ekki þeirra
sök, því þeir höfðu verið settir
í klaustrið þegar þeir vom litl-
ir, aldrei voru þeir spurðir um
hvort þeir vildu þetta. Ég
harma það að Drepung tók þátt
í uppreisninni 1959, og einnig
það að svona margir skyldu
fara, en ég vona, að þeir sem
eftir urðu, séu sanntrúaðir.
Satt að segja vomm við allir
hræddir við Kínverja þegar
þeir komu, því við héldum að
þeir myndu drepa okkur og
eyðileggja klaustrin, en svo sem
sjá má, hefur það ekki verið
gert.
— Hann hélt áfram að fitla
við talnabandið, og okkur flaug
í hug, að þessi virðulegi kirkju-
höfðingi minnti á bam, sem
hefur skrökvað og fléttar fing-
ur fyrir aftan bak eins og til
að þurrka út lygina, sem það
bar sér á munni.
Nú gátum við ekki spurt
fleiri vandsvaraðra spuminga,
því þjónn kom til okkar og
sagði að messan. ætti að fara
að hefjast. Ábótinn bað okkur
afsökunar á því að hann yrði
að fara, og við sáum hann ekki
aftur.
í musterinu, þar sem ljós-
in frá kvikmyndaupptökutækj-
um okkar, sem þangað höfðu
verið flutt á múlasnakerru,
leiftruðu svo albjart varð, bar
var hafinn lágur, kverkmæltur
tónsöngur. Gamall munkur sá
að við vorum að svipast um
eftir stað fyrir segulbandstækið
og benti okkur á bekkinn við
hliðina á sér. Við höfðum flutt
með okkur þetta vandmeðfarna
viðkvæma tæki um meir en
20000 km veg í því skyni að
taka upp á það þessa messu.
Á hverjum degi í þúsund ár
hafa þessir tónar liðið út í
vindinn mjlli blárra fjalla og
horfið þar. Og einungis vegna
þess að upptökutækið vann sitt
verk með prýði, tolldum við í
sætinu.' Lyktin af gamla munk-
inum, fúl svitalykt og þráalykt
af óhreinum kuflinum, ásamt
römmum þef af logandi smjöri
á afarstórum fórnarkertum, ag
fsætur daunninn af reykelsinu,
ætlaði að kæfa okkur.
Ekki sá í fætur sessunautar
okkar fyrir óhreinindum, þó
víða skini í gegn um þessa
tötralegu ilskó, sem hann hafði
á fótunum, því fætumir voru
svo makskítugir, eins og á þá
hefði verið klínt með múrskeið.
Andlitið var eins og gamalt
skinn, sem legið hefði í vatni
lengi, en síðan látið þoma og
skorpna. Við tókum eftir því
að hljóðneminn var rétt fyrir
framan hann, og þessir djúpu
söngnu tónar sem við heyrðum
í honum, komu úr barka þessa
manns, barkanum í þessum
mjóa hálsi sem var eins og
háls á kyrktum fugli.
Það leit út fyrir að það væri
þorstlátt verk að syngja þessa
messu, því þegar fór að líða
á hana, sáum við munka, sem
þann starfa höfðu að ganga um
, beina, koma á hljóðlausum
skóm um hliðarstúkurnar, og
báru þeir á milli sín mikinn te-
ketil úr leir, svo ríóran. að
J
i