Þjóðviljinn - 17.02.1966, Page 7

p
Fimmtudagur 17. febrúar 1966 — ÞJÖÐVILJINN — SlÐA ^
Ljóðaþýðingar Þórodds frá
Sandi, rímur S. Breiðfjörðs
■ Út eru komnar á forlagi
ísafoldarprentsmiðju h.f.
þrjár nýjar bækur: Ijóða-
þýðingar eftir Þórodd frá
Sandi, „Aristómenesrímur“
Sigurðar Breiðfjörð og
„Leskaflar fyrir lítil börn“.
Bók Þóroddar Guðmundsson-
ar nefnist ,,Þýdd ljóg frá 12
löndum“, 116 blaðsíður. og
hefur að geyma þýðingar á
naer hundrað ljóðum. Þarna
eru m.a' þýdd ljóð eftjr Yeat-
es frá írlandi. Robert Bums
frá Skotlandi, Dylan Thomas
frá Wales, Willjam Blake,
Robert Browning og John
Keats frá Englandi. E. J. Pratt
frá Kanada, Richard Eberhart
frá Bandaríkjunum, Boris
Pasternak frá Rússlandi, Am-
ulf överland, Tarjej Vesaas
og Ivar Orgland frá Noregi,
Hans Andr. Djurhuus, Chr.
Matras og Sverre Patursson
frá Færeyjum, Holger Drach-
mann Jeppe Aakjær og Jo-
hannes V. Jensen frá Dan-
mörku, Johannes Edfelt, Harry
Martjnson og Olof Lagercrantz
frá Svíþjóð. Runeberg. Topeli-
us og Edith Södergran frá
Finnlandi.
„Þýdd ljóð frá 12 löndum“
er níunda bókin sem Þórodd-
ur Guðmundsson frá Sandi
sendir frá sér. Áður eru út
komnar eftir hann ljóðaþýð-
ingar í bókarformi. 1959 sendi
hann frá sér þýðingar á Tveim
ljóðaflokkum eftir William
Blake.

Björn Sigfússon.
Björn Þorsteinsson.
Nýtt hefti af Sögu,
nti Sögufélagsins
Saga, tímarit Sögufélagsins,
V bindi (ársrit 1965) er ný-
komið út og hefur m.a. að
geyma tvær iangar greinar
eftir ritstjórana: Björn Þor-
steinsson sagnfræðing og Björn
Sigfússon háskólabókavörð.
Bjöm Þorsteinsson ritar um
íslands- og ' Grænlandssigling-
ar Englendinga á 15. öld og
fund Norður-Ameríku, mjög
fróðlega grein, og-fylgja henni
nokkur kort til skýringar efn-
inu Bjöm Sigfússon ritar
greinina ,.Ú'r frelsisbaráttu
Sviss og íslands á síðmiðöld-
unum forvitnilega samantekt
: Annað efni SÖGIJ ef grein-
in ,,Minnisgreinar um Papa“
eftir Hermann Pálsson lektoir,
..Faðernj Brands lögmanns
Jónssonar" eftir Einar Bjarna-
son ríkisendurskoðanda og
„Jarðabók yfir Dalasýslu“,
samantekin 1731. eftir Orm
Daðason. og er það fyrirferð-
armesta efnj tímaritsheftisins,
sem annars er nær 300 síður
að stærð.
Stjóm Sögufélagsins er nú
Pressuballið í
Lido 19. marz
★ Nú hefur verið ákveðið
að ársfagnaður Blaðamanna-
félags Islands verði haldinn í
samkomuhúsinu Lido laugar-
daginn 1!). marz n.k.
★ Til fagnaðarins verður vel j
vandað, en heiðursgestir fé- j
Iagsins verða dönsku forsætis-
ráðherrahjónin, Helle Virkn-
er og Jens Otto Krag.
★ Þeir sem sóttu „pressuball“
B.l. i fyrra hafa forgangsrétt
að miðum nú til þriðjudagsins
22. febrúar n.k. Eru þeir beðn-
ir um að hafa samband við
Elínu Pálmadóttur eða Atla
Steinarsson á Morgunblaðinu
eða Agnar Bogason, sími:
13496.
Rímur Sig. Breiðfjörðs.
„Aristómenesrímur“ Sigurðar
Breiðfjörð koma út öðru siimi
og sér Sveinbjörn Beinteins-
son um útgáfuna að þessu
sinni, en Jóhann Briem list-
málari hefur teiknað allmarg-
ar myndir í bókina. Á kápu-
síðu bókarinnar segir svo um
það hvemig rímur þessar urðu
til:
,,Árni Thorlacius var son-
ur Ólafs Thorlacius kaup-
manns í Stykkishólmj og konu
hans Guðrúnar Oddsdóttur, en
hún var systir séra Jóns
Hjaltalíns skálds.
Árni v.ar við nám í Kaup-
mannahöfn um skeið og las
verzlunarfræði, einnig lærði
hann ensku, frönsku os þýzku.
Ámi rak síðan verzlun í
Stykkishólmi um hrið. en hætti
stÖTfum á miðjum aldri og
I gaf sýg við fræðistörfum. Hann
skrifaði dagbækur og veður-
' lýsingar í marga áratugi og er
þar um að ræða merkan fróð-
leik.
Árni var efnaður maður og
rausn hans og drengskapur i
almæli. Hann var mikill vexti
og þrekmaður djarfur og úr-g.
ræðagóður, iþróttamaður á ,
yngri árum og ágætlega synd-
ur.
Þeir voru miklir vinir Árni I
og Sigurður Breiðfjörð og I
dvaldi Sigurður oft hjá Áma
og stundum lengi. Sigurður
orti Aristómenesrímur fyrir
Árna og gaf Árni þær út“.
Bókjn er um 200 síður.
„Leskaflar fyrir lítil böm“
nefnjst smákver eftir þær Her-
dísi Egilsdóttur og Sigriði
Soffíu Sandholt. Leskaflar
þessir eru ætlaðir bömum á
fyrsta og öðru skólaári. Öllum
lesköflunum fylgja pennateikn-
ingar.
Eldur í Hraunbæ
Verkstjórasamband íslands:
Verkstjórar njóta ekkilakari
trygginga en aðrir launþegar
Sigurður Breiðfjörð.

Þóroddur Guðmundsson
Aðalfundur Verkstjórasam-
bands íslands var haldinn 5.
febrúar s.l. Innan sambandsins
eru nú 14 félagsdeildir með um
640 mcðlimum
Á fundinum voru rædd
mangvisleg hagsmunamál verk-
stjóra, en hæst bar þó það,
að í Ijós hefur komið að verk-'
stjórar munu ekki vera tryggð-
ir gegn slysum eða dauða í
starfi.
Var samþykkt ályktun þess
efnis að einskis skuli látið ó-
freistað að kippa þessu í lag,
þahnig að verkstjórar njóti
ekki lakari trygginga en aðrar
launastéttir landsins.
Þá var rætt um ákvæðis-
vinnu og bónusfyrirkomulag.
en stjórn sambandsins hefur
unnið að könnun þess máls að
undanförnu með það fyrir
augum að verkstjórastéttin sé
reiðubúin að taka upp þá
starfshætti sem nauðsynlegir
eru við þá breytingu sem ó-
hjákvæmilega hlýtur að vera
skammt undan í þá átt að Þar
sem hægt verður að koma því
við verði unnjð eftir slíku
kerfi..
Fundurinn lýsir yfir ánægju
sjnni með verkstjómarnám-
skeiðin eins og þau eru rekin
i dag og þakkar forstöðumanni
þeirra og stjóm , hversu vel
hefur verið haldið þar á mál-
um.
Verkstjórasamband fslands
er samningsaðili um kaup og
kjör verkstjóra, það er aðili
að . norræna verkstjórasam-
bandinu, en innan þess eru á
annað hundrað þúsund með-
limjr.
Sambandið gefur út málgagn
‘ sitt. .,Verkstjórann“, einu sinni
til tvisvar á ári.
Lifeyrissjóður verkstjóra
hefur starfað nú um tveggja
ára skeið og var nú fyrir síð-
ustu áramót úthlutað í fyrsta
sjnn úr sjóðnum.
f stjórn Verkstjórasambands
fsland.s eiiga þessir menn sæti:
Bjöm E. Jónsson, Atli Ágústs-
son, Þórður Þórðarson Guðni
Bjamason Helgi Pálsson, Ad-
olf Petersen og Guðmundur
Björgvin Jónsson
(Frétt frá Verkstjórasam-
bandi fslands).
Nýtt smásagnasafn eftir
Stefán Jónsson komii út
„Könnun geimsins" — þriðja bókin í Alfræðasafni A.B.
þarniig skipuð: Bjöm Þor
steinsson forseti, Bergsteinn
Jónsson Bjöm Sigfússon. Ein- Slökkviliðið var i gær hvatt
ar Bjarnason og Steingrímur að Hraunbæ 90. Var þar laus
J. Þorsteinsson. Varamenn í eldur í millivegg,- en húsið er í
stjórn eru; Agnar Kl. Jónsson byggingu. Tókst fljótlega að
og Einar Laxness. slökkva eldinn.
■ Nú 1 vikunni hefur Al-
menna Bókafélagið sent frá
sér tvær nýjar bækur: smá-
sagnasafnið „Við morgun-
sól“ eftir Stefán Jónsson
rithöfund og „Könnun
geimsins11, sem er þriðja
bókin í Alfræðasafni AB,
en útgáfa þessa bókaflokks
hófst á si. hausti.

er hættulegt mönnum
það kemst í fæ&una
Neytendasamtökunum hafa
borizt upplýsingar frá Bret-
landi, sem rétt þykir að skýra
almenningi hér á landi frá
þegar í staff. í Ijós kom fyrir
allnokkru, aff á markaði þar í
landi var steikarpanna, sem í
tinhúðun sinni hafði að geyma
54% blý. Brezka Stöfflunar-
stofnunin mælir svo fyrir, að
í tinhúffun eldunaráhalda skuli
vera eigi minna en 99.75%
hreint tin, og þar með ekki
yfir 0.25% blý.
Nú hafa nýlegar rannsóknir
leitt í ljós, að blý er muij
hættulegra en áður hafði verið
talið. Létu Neytendasamtökin
brezku því kanna það, hvort
fleiri steikarpönnur kynnu að
vera á markaði, sem líkt væri
ástatt um og hina ofannefndu
Fjórar gerðir fundust, sen
höfðu tinhúðun með 29,2—58%
blýinnihaldi. Það skal skýri
tekið fram, að hætta sú, sen
hér um ræðir, varðar eingöngt
eldunarílát, sem eru gerð ú
tinhúffuffu stáli (tinned steel i
Blý í steikarpönnum er að
því leyti hættulegt sem blýið
kemst í fæðuna. Til þess aí
kanna hættuna var tekið til
við að spæla egg með svína-
fleski og tómötum á hinum
fjórum pönnum og einnig soð-
in í þeim ensk pönnukaka.
Síðan var blýmagniff í matn-
um rannsakað. Hið sama var
gert með pönnum með óveru-
legu blýinnihaldi.
Blýiff í matnum
Ekki íannst vottur af blýi í
matnum frá hinum síðar-
nefndu. En frá pönnu með 29%
blý í tinhúðuninni komust 2.2
milligrömm í pönnukökuna og
2.5 mgr. í eggið og svínaflesk-
ið. Og í matinn á pönnu með
41% blý komst 5.9 mgr. í
pönnukökuna og 4.1 mgr. í
hitt. Þetta blýmagn hvort um
sig er meira en óhætt er al-
mennt talið að neyta af blýi
daglega. Blý safnast fyrir í
líkamanum, svo að margt lítið
magn getur orðið að skaðlega
stóru. Nú er örlítið magn af
blýi í mörgum fæðutegundum,
en nauðsynlegt er, að líkaminn
fái sem minnst af því efni.
Matvælanefnd heilbrigðismála-
ráðuneytisins brezka áætlaði
hámark hættulauss, daglegs
magns 1—2 mgr. 1954, en ný-
legar rannsóknir benda til
þess, að blý sé enn hættulegra
en áður var talið, sérstaklega
fyrir börn. Auk hinna skaðlegu
áhrifa á líkamann geti of mik-
ið blýmagn í blóði tafið og
truflað andlegan þroska bama.
Hinar viffsjárverffu
steikarpönnur
Vegna hins sérstaka eðlis
þessa máls skulu því birt nöfn
þeirra pönnutegunda, sem að
ofan er getið og höfðu iskyggi-
lega mikið blý í tinhúðuninni:
Judge — Jury — Thistle og
Victoraen. Vonandi hvorki eru
né hafa þessar pönnur verið á
markaði hérlendis, en þó gæti
það skeð. Því er þetta birt. Og
einnig til að vekja athygli
seljenda, innflytjenda og neyt-
enda á því, að allrar varúðar
er þörf í þessu efni, svo sem
af þessu má læra. Pönnur,
merktar: „pure tinned steel“,
stóðust til dæmis prófun
brezku Neytendasamtakanna
Ávallt ber að gæta vel a-
vörumerkingu, sem upplýsing
ar gefa. Þykir væntanlega ek'
of eitrað í þessu sambandi af
minna á það baráttfímál Neyt
endasamtakanna að löggild
slíkar vörumerkingar að ein
hverju lágmarki. |
(Frá Neytendasamtökunum) J
Stefán Jónsson.
í þessari nýju bók Stefáns
Jónssonar, Viff morgunsól, eru
8 nýjar smásögur, sem fjalla
um hin ýmsu efni. Bera þær
nöfnin: Rím. Blátt tjald, Halla
á Krossi. Status quo, Bjöm
eldri, Bjöm yngri. Hinn rétti
tónn, Á sólmánuði.
Fy-rsta bók Stefáns var
smásagnasafnið Konan á klett-
inum. og kom sú bók út árið
1936. Hefur hann síðan ritað
fjölda satgna. jafnt smásögur
sem lengri skáldsögur, afl-
að sér mikilla vinsælda fyrir
ritstörf sín, einkum þó fyrir
bækur um böm og handa börn-
um og unglingum þ.á.m. bæk-
urnar um Hjalta litla. En þótt
hann sé ef t}l vill kunnastur
fyrir þau verk sin. er hann rit-^
ar fyrir yngri kynslóðina, þá'“
hefur hann einnig beint penna
sinum að Þeim eldri, og í þeim
hópj teljast þær smásögur, sem
hann sendir nú frá sér
Viff morgunsól er janúarbók I
Almenna bókafélagsins og er |
180 bls. að stærð. prentuð og !
bundin í Prentsmiðju Hafnar- KRISTIANSUND 15/2 — Mjög
fiarðar h.f. Kápu o2 titilsíðu- þ°ð stórsildarveiðj hefur verið
hefur Kristín Þorkelsdóttir ® miðunum undan Kristiansundi
'eiknað. með þeim afla sem barst á
land í dag er búizt við að afla-
Könnun gejmsins er þriðja magnifi sé i ár orðið meira en
bókin í Alfræðasafni AB Áður á allri vertíðinni i fyrra ’ þegar
eru komnar bækurnar Fruman það nam 1,7 miljónum hl Sum-
og Mannslíkaminn, í bókinni ir bátana fengu i dag 10.000
eru raktir draumórar mannsins hl. köst.
um að komast út í geiminn,
einmitt þeir draumórar sem nú
eru sem óðast að verðá áff
veruleika í nýjum áföngum í
geimsiglingum og könnun
nýrra heima.
Greint er ítarlega frá eld-
flaugasmíði og tilraunum með
þær á styrjaldarárunum, þ.á.m.
V-2 eldflaugunum og kapp-
hlaupinu um að koma fyrstu
gerfihnöttunum á loft. Nytsemi
þeirra til veðurathugana fjar-
skipta þ.á.m. til sjónvarpssend-
inga og á ótal fleiri sviðum
eru gerð fróðleg skil. Er með-
al annars að finna í bókinni
ítarlegar skýringarmyndir af
eldflaugunum o« hvernig afl-
vélar þeirra vinna.
í bókinnj er margur nytsam-
ur fróðleikur fyrir þá. sem
eiga eftir að bregða sér til ann-
arra hnatta, og svarað er spum-
ingunni um það. hvað ætt-
unin er að aðhafast þegar
maðurinn kemst til tunglsins,
en sá áfangi virðist nú skammt
undan.
f lokakafla bókarinnar er
m a. f jallað um, hvort þróað-
ar lífverur finnist á öðrum
hnöttum, og hvort þær séu
æðri eða laegri en maðurinn.
Bókina hafa íslenzkað Gisli
Halldórsson verkfræðjngur og
Baldur Jónsson magister. Er
bókin 200 bls. að stærð með
110 myndasiðum. þár af um
7o í litum. í bókinni er atrið-
isorðaskrá auk safns nýyrða
um geimsiglingar og könnun
geimsins.
við Noreg enn
i
t
I