Þjóðviljinn - 20.11.1966, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVXLJiNN — Sunnudagur 20. nóvember 1966
Otgeíandi: Sameinlngarflokkur aiþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn.
Ritetjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Siguröur Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.! Þorvaldur Jóhannesson.
Sfml 17-600 (5 línur). Askriftarverð kr. 105.00 á mánuði. Lausa-
söluverð kr. 7.00.
Sjómannafundurían
Ojómannafundurinn á Reyðarfirði í vikunni sem
^ leið vakti athygli manna um land 'allt á mál-
efnum síldveiðisjómanna. Einróma og hvöss mót-
mæli þeirra gegn kjaraskerðingunni sem þeim er
ætlað að bera af lækkun síldarverðsins á þessu
hausti hafa heyrzt skýrt frá fundinum og þar lögðu
þeir drög að félagssamtökum sem sjómenn margir
hverjir vænta sér styrks af. Gagnrýni sjómannanna
á starfi og starfsgrundvelli verðlagsráðs sjávarút-
vegsins og yfirnefndar þess mun örðugt að láta sem
vind um eyru þjóta. Og þess er ekki að dyljast að
síldveiðisjómenn telja að sjómannasamtökin hafi
ekk’ verið nógu vökul og harðfeng í hagsmunamál-
um sjómanna. Einnig þar hlýtur að verða breyting-
á, og þá fyrst og fremst í þá átt, að í stærsta sjó-
mannafél. landsins geti starfandi sjómenn í reynd
ráðið málum og ekki sé stritazt við að viðhalda þar
úreltum reglum um félagaaðild, sem gera mönnum
kleift að vera félagsmenn ævilangt þó þeir séu
löngu horfnir að öðrum störfum en sjómennsku.
CJjómannasamtökunum sem ákveðið var að stofna
^ á fundinum á Reyðarfirði er ekki ætlað að keppa
við sjómannafélögin sem fyrir eru, né taka við því
aðalverkefni þeirra að gera samninga um kaup og
kjör. Að vísu hefur hinum nýju samtökum ekki enn
verið sniðinn skipulagsstakkur, það verður verk-
efni hinnar fjölmennu undirbúningsnefndar sem
fundurinn á Reyðarfirði kaus, en í henni eiga saeti
sfldveiðisjómenn víðsvegar að af landinu, fulltrúar
háseta, matreiðslumanna, vélstjóra, stýrimanna og
skipstjóra á síldveiðiflotanum, því ætlazt er til að
hin nýju félagssamtök nái til allra þeirra sem
starfa um borð í síldveiðiskipum. Ef ráða má af
umræðum og ályktunum Reyðarfjarðarfundarins
er líklegt að verðlagsmálin verði þegar í stað eitt
aðalbaráttumál hinna nýju samtaka, enda þar mik-
ið í húfi fyrir alla þá sem síldveiðar stunda. En ljóst
er að verkefni hinna nýju samtaka geta orðið mun
víðtækari, á sjómannafundinum kom fram hörð
gagnrýni á rekstur Síldarverksmiðja ríkisins og
að slíkur rekstur skyldi látinn hafa úrslitaáhrif á
verðlagningu síldarinnar. Minna má á að Reyðar-
fjarðarfundurinn lét einnig til sín taka mál eins og
núverandi fyrirkomulag á sölu síldarafurða, og
töldu sjómenn óþarfa umboðsmenn taka þar drjúg-
an skerf. Þá lét fundurinn einnig til sín taka að-
búnað síldarsjómanna í síldarbæjunum, og skoraði
á sveitarfélög að koma upp hliðstæðum stofnunum
og sjómannaheimilinu í Neskaupstað, sem þeir
töldu til fyrirmyndar.
Síldveiðisjómennirnir hafa sýnt oftar en einu sinni
að þeir láta sér ekki nægja að skófla auðæfum
hafsins á land, heldur vilj^ líka segja sitt orð um
nýtingu aflans og annað sem síldarútveginn varð-
ar. Og þeir láta ekki til lengdar embættismenn og
gróðamenn í landi hafa úrslitaorð um síldarverðið
né önnur kjaraatriði sjómanna. Sjómannafundur
inn á Reyðarfirði er merkur áfangi, og ákvörðunin
um hin nýju sjómannasamtök ber vott um sjálf-
stæði og einbeitni síldveiðisjómanna, áræði þeirra
og hugkvæmni að leita nýrra leiða. — i

Æ, þetta fullorðna fólk...
Að undanfömu hefur verið
talað svo mikið um æsk-
una. að þeir fullorðnu hafa
alveg gleymzt. Samt þarf
maður ekki annað en að opna
dagblað til að" sannfærast um,
að það eru einmitt þeir full-
orðnu sem bera ábyrgð á hin-
um brýnustu vandamálum.
Til dæmis: fullorðnir
fremja sextíu prósent allra
glæpa og lögbrota.
Fullorðnar konur eiga fjór-
um sinnum fleiri böm en ó-
fullveðja mömmur.
Hjónaskilnaðir eru líka
tvisvar sinnum algengari hjá
fullórðnum. Og kaupgeta
fullórðinna er að mikltrm
mun meiri en kaupgeta
þeirra. sem enn hafa ekki
náð lögaldri. ■
Miklu fleiri umférðarslys
hljóta að skrifast á reikning
fuUorðinna heldur én bama-
4
Ofangreindar upplýsingar
höfum við fengið hjá
prófessor Henrich Apple-
baum, sem sýndi okkur einn-
ig þá ljúfmennsku að eiga
við okkur viðtal. Prófessorinn
lét þess getið, að samkvæmt
nákvæmustu rannsóknum —
sýndu fullorðnir æ sterkari
tilhneigingu til andfélags—
legrar hegðunar-
— Hinn venjulegi fuUorðni
maður, sagði prófessor Apple-
baum, hefur myndað sér þá
skoðun, að börn hans skilji
hann ekki. Því meiri áhuga
sem hann sýnir þeim, þeim
mun fjariægari reynast þau
honum í reynd. Af þessum
sökum finnst hinum fullorðna
manni að hann sé einmana,
misskilinn og varnarlaus. í
varnarskyni leitar hann nán-
ari tengsla við annað fullorð-
ið fólk. sem á við svipuð
vandamál að stríða. Þetta
fólk er fljótt að mynda klík-
ur, það fer saman í leikhús,
stofna til partia — og
þetta leiðir síðan til endan-
legs klofnings í fjölskyld-
unni.
— Af hverju gera foreldr-
ar uppreisn gegn bömum
sínum, hvað haldið þér um
það prófessor?_
-4-
fram um að gera allt sem
börn þeirra taka sér fyrir
hendur: neyta áfengrá
drykkja, reykja, stýra sport-
bílum. Það liggur í augum
uppi að ef ekki kæmi til for-
dæmi barnanna mundi full-
orðnum ekki detta í hug að
fást við slíka hluti. Ég er
sannfærður um að í hvert
sinn sem fullorðinn fremur
lögbrot má í næsta nágrenni
hans finna einhvem ófull-
veðja afbrotamann.
— Segið mér, prófessor,
hvar má að yðar áliti finna-
rætur meinsins?
— Það má tvímælalaust
Eftir ART BUCHWALD
— Ég geri ráð fyrir því að
svars beri að leita í hinu
eilífa vandamáli ellinnar. Til
eru þeir foreldrar sem láta
sig dreyma um sjálfstæði, en
þeir þora ekki að óhlýðnast.
Þeir fullorðnu eru hræddir
við að snúast opinskátt gegn
bömum sínum og því snúast
þeir gegn þjóðfélaginú í
heHd.
★ .
A” lítið þér að hægt sé aö
varpa allri ábyrgð á hegð-
un foreldranna á börnin?
— Tvímælalaust, staðfesti)-
prófessorjnn. Hinir fullorðpu
reyna að likja eftir börnun-
um. Foreldramir leggja sig
finna frumorsök alls böls á
heimilunum sjálfum. Sjáið
þér til: börnifi skortir áþreif-
anlega umburðarlyndi í garð
foreldranna. Börnin gagnrýna
þá fyrir að þeir hlusta á
plötur Franks Sinatra, lesa
tímaritið Playboy. Pilta og
stúlkur skortir mjög þá þol-
inmæði sem óhjákvæmileg er
í samskiptum við föður eða
móður. Æskan vill ekki skilja
af hverju foreldrar þeirra
geta verið hrifin af kvik-
myndum með Michele Morg-
an og Jean Gabin, hvað þau
sjá við Jean Marais. Ef að
börnin veittu foreldrunum
meiri athygli og reyndu að
Art Buchwald
skilja þau, þá er ég fullviss
um að afbrotum færi fækk-
andi og svo óleysanlegum
vandamálum.
— Eigið þér við að börn-
in ættu að vera meira heima
með foreldrum sínum?
— Vissulega, hinir full-
orðnu þurfa kyrrð og frið-
sæld. Þeir vilja vita hvar
börnin þeirra eru niður kom-
in. Þeir vilja ekki verða ut-
angátta. Aðeins börnin geta
gefið foreldrunum frið og ör-
yggiskennd.
— Segið mér, þrófessor,
hafið þér í rannsóknarstarfi
yðar hitt fyrir fjölskyldur
þar sem hinir fullorðnu lifa
eðlilegu, heilbrigðu lífi, þar
sem þeir geta notið friðsæld-
ar fyrir sakir blíðu og um-
hyggju barna sinna?
— Ekki eimþá. En við höf-
um heldur ekki fengizt við
þetta vandamál, nema eitt ár.
Allt hefur sinn tíma ..."
Athugasemd viðgleðidag
Eins og vænta mátti voru
dagblöðin í gær helguð is-
lenzku handritunum, eða rétt-
ara sagt viðbrögðum manna við
dómi hæstaréttar Dana, varð-
andi afhendingu þeirra heim.
Þetta var dagur stórra fyrir-
sagna og mikilla vitnana eins
og vera ber. Blaðamenn þeystu
um höfuðborgina á pennum
sínum eða hlykkjuðust eftir
simþráðum um landsbyggðina
og spurðu páfa og preláta,
pétra og pála — verðuga sem
óverðuga — þeirrar í sjólfu sér
bamalegu spumingar: hvort
þeir væru ekki glaðir.
Stjómmálamenn og háskóia-
borgarar hlutu auðvitað heið-
urssess i skrifum þessum og
mjmdskreyttu blöðin í bak og
fyrir, til að mynda voru þrjár
þriggja dálka myndir af rektor
háskólans á einni og sömu síð-
unni í Mbl. — síðan tók við al-
þingi götunnar, enda talið að
Danir „leggi mikið upp úr við-
brögðum íslendinga", þ.e.
„fagnaðarlátum'* þeirra, samkv.
skeyti fréttamanns Mbl. í
Ksupmannahöfn.
Ekkert var til sparað aðí>
„fagnaðarlætin" kæmu sem bezt
í ljós — nema eitt. Það var
rætt við háskólarektor, prófess-
ora, menntamálaráðherra, for-
sætisráðherra, sendiherra,
fræðimenn, kennara, ritstjóra,
verkaménn, bændur og skvístir
(og Þjóðverja).
Væntan.lega sér engwm neitt
athugavert við þessa upptaln-
ingu — og það er heldur ekki.
Hver einasti þessara manna var
sjálfkjörinn, sem þegn þjóðar
sinnar og sameigandi þessara
fornu og nýju dýrgripa (að
undanskildum Þjóðverjanum).
Það sem er athugavert við þessa
upptatningu „er ekki það sem
er — heldur það sem ekki erK —
eins og austurlenzkur speking-
ur sagði um lífið.
Nú Mýtur a.m.k. iílgjömum
mönnum að vera orðið ljóst við
hvað er átt: nefnilega að enginn
listamaður, rithöfúndur eða
skáld var í skrúðtgöngunni. Það
gleymdist sem sé í ailri veizl-
unni að handritin eru ékki fyrst
og fremst dýrgripir tii að glápa
á eða rannsaka, heldur bók-
menntir — jafnvel lifandi bók-
menntir.
Hvað hefði verið eðlilegra en
að spyrja Snorra Sturluson eins
og hina: hvort hann væri ekki
glaður? Nú vili kannski einhver
meina að Snorri Sturluson sé
dauður og því ekki hægt að
spyrja hann. En er það ný al-
veg víst að hann sé dauður?
Deyr hann nokkum tíma — á
meðan til eru í þessu sögulandi
menn sem leggja sig í það að
skálda á tungu hans?
Hvað hefði verið eðlilegra en
að spyrja t.d. Halldór Laxness,
Gunnar Gunnarsson eða Jón fró
Pálmholti hvernig þeim héfði
verið innanbrjósts þennan dag?
Það er ekki nema um það bil
áratugur frá því einn þessara
manna — og þar með íslenzka
þjóðin — hlaut viðurkenndustu
bókmenntaverðlaun heims fyrir
framlag sitt til heimsbókmennt-
anna — m.a.s. í samhengi við
fomíslenzkar bókmenntir.
Vill nokkur halda því ffani
að t.d. háskólarektor hafi gert
meira fyrir íslenzkar bókmennt-
ir — fomar og nýjar — en
Halldór Laxness, Guðmundur
Daníelsson eða Steinar Sigur-
jónsson? Eða svo sleppt sé
nöfnum: hvers vegna var ekki
haft tal af öðrum hvorum for-
manni annars hvors íslenzku^
rithöfundafélaganna, rithöf-
undasambandinu — eða jafnvel
úthlutunamefnd listamanna-
launa?
Því miður: hætt er við að
hér sé ekki um hreina og beina
gleymeku að ræða. Vesalings
blaðamennimir fylgdu hér sem
í öðru tíðarandanum. Ef hins
vegar um gleymsku er að
ræða — hvar er þá sú þjóð á
vegi stödd menningarlega sem
gleymir sjálfum bókmenntunum
á slíkum bókmenntadegi (lát-
um hina dagana vera)?
Svo vel þekkjum við Dani að
þetta hefði aldrei gerzt ef þeir
hefðu ráðið — eða dæmið hefði
verið Öfugt: við hefðum verið
að nfhenda þeim bókmennta-
dýrgripi.
Bókmenntimar hafa ekki að-
eins verið lítilsvirtar og höf-
undamir, heldur sjálf þjóðin —
jafnvel sú danska.
18. nóvember 1966.
Virðingarfyllst
Ingimar Erlendur Sigurðsson.
Fer Passionaria
heim til Spánar?
MOSKVU 18/11 — Francostjórn-
in hefur veitt þeim andstæðing-
um hennar í borgarastríðinu sak-
aruppgjöf sem ekkert hafa brotið
af sér síðan. Miðstjórn sovézkra
kommúnista fagnaði þessu í dag
í boðskap til hins útlæga spænska
kommúnistaflokks, kvað þetta
mikinn sigur fyrir lýðræðis- og
framfaraöfl Spánar og kvaðst
vona að þetta gerði öllum
spænskum lýðræðissinnum sem
nú eru landflótta gleift að fara
heim.
haustverð
Kr. 300,00 daggjald
og 2,50 á ekinn km.
LEIK
Stauðarárstíg 31
sími 22-0-22
i
á