Þjóðviljinn - 31.12.1966, Síða 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVrLJINN — Laugardagur 31. desember 1966.
Ekki er hreinleg okkar borg,
olíudrulla um stræti og torg,
brotnar flöskur, blaðarusl,
bölvað drasl sem vantar husl.
Upp á stéttar ýtt er snjó,
eru slæmar fyrir þó.
Erfitt gert þeim gangandi
en greitt fyrir þeim akandi,
Reynist engin gata greið,
glerhálka á hverri leið.
Varast má að velta um
og verða fyrir bílunum.
ÞjóSverjar skoSa norrœna list

Blanda hefðar, þjóðmenningar
og alþjóðlegrar örfunar
Fyrr á þessu ári var haldin
norraen listsýning í borginni
Hannover í Þýzkalandi og voru
þar sýnd um 170 málverk og
35 höggmyndir frá fimm Norð-
urlöndum. Var upphafiega gert
ráð fyrir því að sýningin yrði
send til ýmissa borga Vestur-
Þýzkalands, en af því gat ekki
orðið, þar sem víða vantaði
nógu stórt húsnæði eða hús-
næði var ekki laust þegar á
þurfti að halda.
Eftirtaldir fímm íslendingar
seldu myndir á sýningunni:
Jón Benediktsson, Jóhann
Briem, Jóhann K. Eyfells,
Kjartan Guðjónsson og Bene-
dikt Gunnarsson og þykir það
óvenju góð sala á norrænni
listsýningu.
Allmikið var skrifað um sýn-
inguna í blöð í Þýzkalandi og
hafa blaðinu borizt nokkrar
blaðaúrklippur sem danska
sendiráðið i Bonn hefur tekið
saman. í þeim flestum er eink-
um lögð áherzla á að iýsa
heildaráhrifum sýningarinnar,
minna skrifað um sérkenni
hvers lands eða einstaka lista-
menn. Skulu hér tilfærð nokk-
ur sýnishorn, og þá ekki hvað
sízt þau sem varða íslenzku
listamennina á sýningunni.
Werner Schumann segir tii
að mynda í blaðinu „Badische
Neueste Nachrichten":
Það, sem við fyrstu sýn virð-
ist einkenna þessa fróðl- sýn-
ingu, er fjör og þróttur og
ánægja af sterkum litum og
þungum stemmningum. Listþró-
un síðustu tíma í Evrópu heí-
ur ekki farið framhjá Norður-
löndum. Fyrsta heimsókn
myndlistarmanna þeirra í Sam-
bandslýðveldinu Þýzkalandi
sýnir, að þau öfl, sem eru að
verki á Norðurlöndum og eru
nær óþekkt hér á landi, eru
fersk og óbæld og jákvæð i
viðhorfi til lífsins. Bakvið nær
hvert vefk má skynja alla
persónu listamannsins. Það
liggur í hlutarins eðli, að tíð-
ustu mótív landslagsmyndanna
eru jöklar. klettar og firðir.
skógar, námur og alþýðulíf —
með einkennum hvers lands um
sig í svipmótinu.
Síðar í sömu grein segir:
Minnsta landið, ísland, hef-
ur eigið voldugt hljómfall.
Plastik úr járni, kopar og al-
úminium eftir Jóhann K. Ey-
fells er eins og úr storknaðri
hvera-kísilsýru (á e.t.v. við
hverahrúður — þýð.). Einn
mesti hæfileikamaðurinn með-
al íslendinganna virðist vera
Jóhannes Jóhannesson með
hinni leiftrandi kompósisjón
„Stormur“. Auk þess sker sig
úr mynd Valtýs Péturssonar
„Hugsanir um kletta“, verk i
kúbískum formum, og hin hríf-
andi natúralistíska mynd af
fiskimanni eftir Jóhannes Kjar-
val, „Við hafið“. Kjarval er
aldursforseti íslenzku þátttak-
endanna. sem hafa flestir
stundað nám í Kaupmanna-
höfn.
í grein eftir Kudolf Lang,
sem ekki er getið um hvar
hafi birzt stendur m. a.:
„Náin tengsl við náttúruna
má lesa útúr verkum nærri
hvers listamanns, sama hvaða
Halldór Jakobsson fímmtugur
Afmæliskveðja
Halldór Jakobsson er fimm-
tugur á morgun, nýársdag.
Einn enn af „görnlu" félögun-
um kemur í hóp þeirra,
sem þegar hafa hálfa öld að
baki.
í þrjá áratugi hefur Halldór
Jakobsson unnið hinni sósíal-
istísku verklýðshreyfingu ts-
lands allt hvað hann mátti.
Eins og sumir fleiri sleppti
hann tækifærum ýmiskonar
„frama" til þess að helga
krafta sína hugsjón sósíalism-
ans og vinna að hugðarmálum
Sósíalistaflokksins.
Halldór var á annan áratug
starfsmaður Sósíalistaflokksins.
lét hreyfingu vorri í té sína
frábæru skipuiagshæfileika, og
ekki fengum við hvað sízt að
njóta þeirra í mörgum sigur-
sælum kosningum, sem flokk-
inn háði. Vart mun flokkur
vor og hreyfing hafa átt á að
skipa vinsælli starfsmanni, —
félaga, er öllum var hugljúfi.
mr*

— og samt fastur og ákveðinn,
missti aldrei stjórn á þvíverki,
er hann vann og þeim mönn-
um, er hann átti að leiða í
baráttunni. — Munu þessir á-
gætu eiginleikar Halldórs njóta
sín, hvar sem hann starfar,
einnig á því sviði verzlunar,
sem hann vinnur nú að og
hefur unnið við um árabil.
Ég flyt Halldóri á þessum
merka afmælisdegi bcztu þakk-
ir okkar flokks fyrir allt, sem
hann hefur unnið fyrir flokk-
inn og verklýðs- og þjóðfrels-
ishreyfinguna og sérstaklega
fyrir hans ágæta starf í þágu
flokksins, meðan við fengum
að njóta allra hæfileika hans
til fulls.
Sósíalistaflokkurinn óskar
Halldóri, hans ágæta lífsföru-
naut, frú Gróu Steinsdóttur, og
bömum þeirra allra heilla í
framtíðinni. Við vonum og
óskum allir gömlu félagarnir
að enn megi hreyfing vor lengi
njóta krafta þinna, Halldór,
þótt með öðrum hætti verði en
fyrr.
Einar Olgeirsson.
Tilræði
við fótgangendur
Hér á landi er starfandi Fé-
lag islenzkra bifreiðaeigenda.
harðsnúinn félagsskapur sem
vafalaust hefur látið margt
þarflegt aí sér leiða á und-
anförnum árum. Hins vegar
er ekki til neitt félag þeirra
sem ekk: eiga bíl. og virðast
þó hagsmunasamtök þeirra
fara að verða mikil nauðsyn.
Sú er semsé raunin að stund-
um virðist bíllinn vera talinn
rétthærn manninum: i um-
ferðinni fer réttur gangandi
fólks sífellt minnkandi og lífs-
hættan vaxandi að sama skapi
eins og dæmin sanna. Nú sið-
ast hafa ráðamenn Reykjavík-
ur gert upp á milli bíla og
gangandi fólks á næsta furðu-
legan hátt. Þegar snjór tók
að safnast á götur höfuðborg-
arinnar urðu viðbrögð ráða-
mannanna þau að láta sum-
staðar ýta snjó af akbrautun-
um upp á gangstéttir. Varð
gangandi fólk síðan að brjót-
ast yfir snjóhryggi, en þeir
hafa smátt og smátt breytzt
í klakabólstra. meinhála svell-
bunka sem gera gönguferðir
um bæinn að háskalegum
mannraunum. Hefur naumast
liðið svo dagur að undan-
förnu að menn hafi ekki bein-
brotnað á þessum einstæðu
gildrum sem yfirvöldin leggja
fyrir þegna sina.
Ekkert er sjálfsagðara en
að akbrautir séu ruddar i'
höfuðborginni á margfalt full-
komnari hátt en nú er gert, í
])águ bílanna. En gangandi
fólk á sannarlega ekki minni
rétt til þess að stéttir séu
hreinar og greiðfærar. Og það
er óafsakanlegt hneyksli að
leið bílanna sé greidd á kostn-
að gangandi fólks, með því að
gera gönguferðir borgaranna
að tilræði við heila limi. Ef
skynsamlegar fortölur nægja
ekki til þess að opna augu
valdhafanna fyrir þessari ein-
földu staðreynd, verður að
stofna samtök fótgangenda.
og raunar væri ærin ástæða
til þess að einhver þeirra sem
að undanförnu hafa bein-
brotnað á svellbólstrum borg-
arstjórnarinnar höfði mál á
yfirvöldin og geri þau fjár-
hagslega ábyrg gerða sinna.
— Aushi.
þjóðernis hann er. í því sam-
bandi skiptir ekki máli, hvort
þessi náttúrutengsl eru tjáð
með hefðbundnum aðferðum
eða á stílmáli, sem er mótað
af fyrirmyndum frá framúr-
stefnumönnum. Það er ekki
heldur erfitt að finna ákveðin
sérkenni, sem eru einkennandi
fyrir listamenn hinna einstöku
landa. Til dæmis hafa íslend-
ingarnir, sem eru auðsjáanlega
leiðir á hinu tíða dumbungs-
veðri og rigningu lands síns,
flestir dálæti á sterkum, skær-
um litum. Þetta sannast greini-
lega á verkum Jóns Engilberts
frá Reykjavík, sem eru gædd
mjög aðlaðandi formum, og
einnig á málverki Reykvíkings-
ins Svavars Guðnasonar „Sól
í hvirfilpunkti", sem minnir á
mynd frá upphafstíma ex-
pressjónismans"
★
I grein eftir Dietrich Helms
segir á þessa leið:
Útávið á starfsemi Norræna
listabandalagsins að beinast að
því að „sýna tvístruðum heimi,
að fimm lönd geta gert með sér
bandalag og komið fram útá-
við sem ein menningarheild"
Á sýningunni í Hannover er
erfitt að finna þessa menning-
arlegu heild. Sýnd eru meira
en 200 verk, málverk og högg-
myndir, eftir 44 listamenn.
Þarna fléttast saman ólíkar
kynslóðir listamanna og hinar
fjarskyldustu listastefnur.
Þarna er ekkert, sem ekki
stendur í sambandi við eitt-
hvað, sem hefur verið unnið
utan Norðurlanda. Einkum er
augljóst sambandið við París,
ekki aðeins í verkum hinna
yngrí, sem þár hafa stundað
nám. Hvað sem því líður, kem-
ur sýningin gesti á þá skoð-
un, að listræn sameinkenni
Norðurlanda komi fram í al-
vörukenndum svip og þunga,
þrungnum lífsþrótti.
Síðar í sömu grein segir
Helms:
Jóhannes Kjarval (f. 1885)
málar mjög sérkennilegar mynd-
ir. Hjá honum komast litirn-
ir í órólega hringiðu, og í
hverju smáatriði mótast þeir
þessum ókyrru skreytilistar-
dráttum, sem birtast einnig í
stærra formi í útlínum. Jafn-
vel undirskrift þessa lista-
manns rennur út í bandskreyt-
ingar. Gjallturn eða öllu held-
ur gjallfjall úr bráðnu alú-
míníum, járni og kopar eftir
Framhald á 3. síðu.
Hvergi hreinsun er um of
öslar fólkið snjó í klof.
En komi þíða og þiðni mjöll
þá eru stífluð niðurföll.
Pollar myndast út um allt
alla umferð varast skalt.
Fjörráð leynd við fótmál hvert.
Far með gætni hvar sem ert.
Á jólaföstu veðrið var
verra en tíðum hér og hvar,
risjuveður, rosatíð,
, stormur, frost og hríð.
Óska ég þess að árið nýtt
öllum verði farsælt, blítt.
Og hitaveitan hafi við
að hita upp sitt veitusvið.
H.B.
80 ára
Ingibjörg ÓSafsdóttir
Afmæliskveðja
Á morgun, nýársdag, verð-
ur Ingibjörg Ólafsdóttir, Sól-
vallagötu 43, áttræð. Ingibjörg
er ættuð frá Kolbeinsá í
Strandasýslu, og þar ólst hún
upp hjá foreldrum sínum í
fjölmennum systkinahópi, við
venjuleg kjör íslenzkrar al-
þýðuæsku um og upp úr alda-
mótunum síðustu. Þótt ekki
væri ríkidæmi fyrir að fara á
æskuheimili Ingibjargar, varð-
veittist þar í ríkum mæli sá
menningararfur, sem reynzt
hefur íslenzku alþýðufólki holl-
ara veganesti en flest annað.
þegar á reyndi; hefur hann
fylgt Ingibjörgu og þeim syst-
kinum æ síðan. Ingibjörg gift-
ist Jonj Jónssyni frá Litlu-
Hvalsá í Hrútafirði, hinum
mætasta manni Bjuggu þau
um margra ára skeið á Kol-
beinsá og síðar á Fögrubrekku
■ sömu sveit. Frá Fögrubrekku
Reykjavíkur og hafa átt þar
heima síðan. flest árin í Vest-
urbænum.
J, fluttu þau Jón og Ingibjörg til Ingibjörg var jafnan mikil
áhugamanneskja um þjóðmál,
og er til Reykjavíkur kom,
skipaði hún sér brátt, og þau
hjón bæði, i róttækustu stjórn-
málasamtök vinnandi stétta,
Kommúnistaflokkínn og síðar
Sósíalistaflokkinn. Hafa þau
reynzt þar traustir og óhvik-
ulir félagar og lagt fram sinn
skerí ríkulega í baráttunni
Cyrir málstað alþýðunnar.
Ingibjörg mín! Það má ekki
minna vera en blaðið þitt. Þjóð-
viljinn, flytji þér. og ykkur
hjónunum báðum. á þessum
tímamótum ævi þinnar, heilla-
óskir og þakkir fyrir órofa
tryggð og drengilegan stuðn-
ing á liðnum árum. Málstað-
urinn hefur jafnan verið ykk-
ur fyrir öllu, og á liðsinní
slíks fólks er gott að treysta.
Til hamingju með afmælið,
Ingibjörg mín; guð blessi þig
og ykkur öll
Vinur.