Þjóðviljinn - 25.04.1967, Page 2

2 STDÁ — ÞtKDBVffijrBNTN — t*tíS$aðaí&* 25. aprffl JSffl.
Hvert verður bræðslu-
síldarverðið í sumar?
Það er ödljurai kunniugit að
bræðslusíldarafurðir féllu stór-
lega í verði á heimsmarkaði
á miðju s.l. ári, og það má
kallast gott ef núverandi verð
getur híiildizt óbreytt út þetta
ár, en það er engan veginn
vist, þó menn voni að svoverði.
Við hinu er tæplega að búast,
að síldarafurðir, mjöl og lýsi,
fari hsekkandi í verði á þessu
ári, til þess er heimsfram-
leiðslan nú alltof mikil, miðað
við þá markaði sem til boða
standa í dag. Og líklega þyrfti
þessi markaður að útvikkast
nokkuð svo að trygging feng-
ist fyrir þvi að núverandi verð
héldist á mjöli og lýsi eins
og það er í dag, ailt þetta ár.
Þannig standa þá mállin og
gagnvart þeirri taflstöðu er
þýðingarlaust að loka augum.
En með þessar staðreyndir i
huga, þá er það vart skiljan-
legt, hvaða afstöðu Alþýðu-
flakjbur og Sjálfstæðisflokkur
Á
vakt
Ýmsum brá ónofcalega í ibrún
þegar frá þvi var skýrt í
bvöldfréttum útvarpsins á
sumardaginn fyrsta — bama-
daginn — að lögregluþjónar
hefðu fundið þriggja ára
drenghnokka í reiðileysi á
götum úti snemma að morgni
þess dags og tekið hann í
vörzlu sína, en- enginn hefði
orðið til þess að spyrja um
bamið fram til kvölds. Morg-
unblaðið skýrði síðan frá því
á þennan hátt hverjir mála-
vextir hefðu verið: „Fréttir
útvarpsins báru ... ekki ár-
angur, en herlögregiumaður,
sem starfar með götuJögregl-
unni til eftirlits, þekkti dreng-
inn, er hann kom á vakt í
gærkvöldi. Þekkti hann dreng-
inn sem son Bandaríkjamanns,
sem býr i nágrenni við þann
stað, sem bamið fannst á, og
hafði hann þegar samband við
föðurinn, sem snemma um
morguninn hafði farið tU
vinnu sinnar suður á Kefia-
víkurflugvöll. Kom faðirinn
síðan boðum til móðurinnar,
sem sótti bamið sitt um bl.
20 í gærbvöldi11.
Hér er sem sé um að ræða
svipmynd frá útjaðri hemáms-
ins. Hitt munu mörgum þykia
athyglisverð tíðindi að banda-
rískir herlögreglumenn virð-
ast starfa regiulega með ís-
lenzku lögreglunni, einnig þá
tóku nú á síðustu dögum Al-
þingis gagnvart þeirri tillögu
Lúðvíks Jósepssonar að lækka
útflutningsgjald af síldarafurð-
um úr 8°/d niður í 4%. Mér
þykir reyndar þessi lækkun
allltof lítiJ, en þó hefði hún
breytt miklu um, miðað við
gildandi ákvæði. Ég hef áður
hér í þessum þáttum bent a
nauðsyn þess að lækka allt út-
flutningsgjald af sjávarafurðum
niður í 1% og lækka vexti af
lánum til sjávarútvegsins þann-
ig að hámarksvextir yrðu ekki
hærri en 7%.
Það er furðulegt að menn
skuli sitja í ábyrgðarstöðum í
rfkisstjóm, bahkaráðum og á
Alþingi sem ekki skilja svo
einfaldan sannleika sem þann
að það er þýðingarlaust að æffla
sér að plok'lca þann hagnað af
sjávarútveginum sem ekki er
þar lengur til. Og reyndarværi
það merkiiegt rannsóknarefni
fyrir sálfræðinga og þjóðfélags-
fræðinga, að leita að ástæðunni
fyrir því, að stjómmálaflokkur,
sem telur sig vera málsvara
einkaframtaksins í landinu, að
einmitt hann skuii hafa orðið
til þess að setja löggjöf, sem
hefur bundið sjávarútveginn í
meiri skattviðjar meö útflutn-
ingsskattinum helldur en nokic-
ur önnur ríkisstjóm hefur gert,
sem áður hefur setið á íslandi.
í þessu sambandi hjálpar það
ekki þó sagt sé að útflutnings-
skatturinn renni aftur að mesta
hluta til sjávarútvegsins. Van-
treystir flokkur einkafram-
taksins útvegsmönnum , til að
greiða vátryggingagjöld skipa
sinna? Var það þessvegna sem
Alþýðuflokknum var falið það
aaga þegar bandarískir her-
menn hafa ekki sérstök leyfi
til innrása í Reykjavík. Þeir
koma reglulega „á vakt“ í
höfiuðborg Islands eins og það
sé sjálfsagt mál að lögregla
stórveldis fylgisit þannig með
málum hér. Væri fróðlegt að
fá vitneskju um það hvemig
þessu sérkennilega samstarfi
er háttað, hver.su margir þess-
ir herlögreglumenn eru, hvert
er starfssvið þeirra og sam-
kvæmt hvaða lagafheimiHdum
þeir hafa afskipti af löggæzlu-
störfum í lýðveldinu Islandi.
Einnig væri lærdámsríkt að
frétta um ástæðumar fyrir
þessari tilhögun. Er það ef til
vUl ebki taiið sæmandi að
hermenn herraþjóðarinnar
verði að lúta fyrirmælum inn-
borinna löggæzlumanna, of
þeir brjóta lög á fslandi eða
hafa í frammi ósæmillegt háfct-
emi? Eða hafa bandarísku
herlögreglumennimir á þenn-
an hátt fengið aðstöðu til þess
að stunda njósnir sínar um
Islendinga, undir vemd þeirr-
ar stofnunar sem a.m.k. á að
koma í veg fyrir þvílíka iðju;
eru þeir með þessu móti í
sífellu að safna sér örlitJlum
bitum í þá heildarmynd sem
CIA aflar sér af aðstæðum í
hverju því landi er lifir í
skugga stórveldisins? Væri
mjög æskilegt ef lögregHustjór-
inn í Reykjavík og dómsmála-
ráðherrann, yfirmaður bans,
vildu gera opinbera greinfyr-
ir þessari annarlegu þátttöku
erlends stórveldis í löggæzlu-
störfum á íslandl. — Austrl.
hlutverk af samstarfsflokknum
að setja á stofn skrifstofu er
annaðist þetta hlutverk? Hvað
halda útvegsmenn um það þeg-
ar spurt er, hvort þessi vald-
boðna trygging Viðreisnarstjórn-
arinnar hafi orðið þeim ódýr-
ari í reyndinni, heldur en ef
þeir hefðu sjállfir náð fram með
samtökum á frjálsum trygging-
armarkaði?
Nú, þegar kosningar nálgast
og tækifæri gefst til að breyta
um umboðsmenn á þingi, þá
er hollt fyrir útvegsmenn að
hugleiða þetta ásamt ýmsu
fleiru. Við getum verið sam-
mála um, að Fiskveiðisjóður er
nauðsynleg og þörf stofnun tii
uppbyggingar á okkar fiskiflota
og fisfciðnaði, en það er mikill
misskiiningur ef menn haJdaað
það sé aðeins ein leið tii að
affla honum lánsfjár tii þess-
arar starfsemi. Og það er bein-
línis neikvæð stiefna um láns-
fjárútvegun, ef peninganna er
aflað með svo hófflausri skatt-
heimtu á sjávarútveginn sjálfan
gegnum útfiutningsskatt að
hann geti ekki með góðu móti
risið undir álögunum. Þessi
skattheimta í núverandi mynd
á tímum ótryggs verðlags og
rýmandi afkomu, hún er
heimska, sem ekki á að þolast.
Háir lánsfjárvextir eru
fjandsamlegir sjávar-
útvegi osr fiskiðnaði
Maður er ekki ósjaidan búinn
að heyra það í málflutningi
Viðreisnarinnar á síðustu árum,
að nauðsyn hafi borið til, að
hækkia hér alHa lánsfjárvexti til
að draga úr eftirspum eftir
lánsfé. Þetta gæti verið góð og
gild hagfræði í þróuðum iðnað-
arlöndum, sérstaklega þar sem
framileiðslan fer aö stærsta hluta
á innanlandsmarkað. Undir slík-
um kringumstæðum er vaxta-
hækkun vel þekkt ráð til að
draga úr þensilu. En í þjóðfé-
iagi sem byggir tilveru sína
að 94% á útflutningi sjávaraí-
urða, þar sem lífsnauðsyn er
á hverjum tíma að auka fram-
leiðsduna, í það minnsta ísam-
ræmi við fólksfjölgun í land-
inu, þar er hækkun vaxtanei-
kvæði, því að akfcur er ekki þörf
ásamdrætti í sJikri framieiðslu.
heldur sífelldri aukningu. Und-
ir þeim kringumstæðum sem
hér eru fyrir hendi, þá aufca
hækkaðir vextir og auknar á-
lögur spennuna og um leið erf-
iðleika útflutningsins. Þettaætti
að vera hverjum meðaligreind-
um manni auðskiiið, enda
sannar reynsla sfðusfu áraþetta
hér á Islandi, svo að ekki verð-
ur misskittiö.
I þessu efni minna hinarinm-
fluttu hagfræðiformúlur iðnað-
arþjóða, sem ekki henta í okfc-
ar þjóðarbúsfcap, á söguna af
kariinum sem hélt að sama
viæri hvaða sáimur væri sung-
inn við útförina, þar sem aJlt
væri jafn gott eftir hann Hall-
grtm Pétursson blessaðan.
Og sivo var byrjað að syngja:
„Sjá hér hve illan enda ódyggð
og svikin fá“.
Hafa einhverjir gleymt
heimsiglingu síld-
veiðiflotans 1965?
Vegna uppgripa síldarafla,
sem er alveg einstæður í ailri
oklcar síldveiðisögu, þá hafa
afflaskipin á síldveiðunum und-
anfarin ár borið sæmilega úr
býtum, þrátt fyrir óhæfan
rekstrargmndvöll skipanna.
Hinsivegar er það staðreynd að
þau skip sem fewgið hafa veiði
sem verður að teljast meðal-
affli í meðalári, þau hafa eng-
an veginn borið sig, þrátt fyrir
mjög hagstætt markaðsverð á
Övissa ríkir um verð síidarafurða í sumar.
síidarafurðum á undanfömum
árum. Þannig hefur rekstrar-
grundvöllurinn verið tryggður.
Þetta vita útvegsmenn og þetta
veit Landsamband íslenzkra út-
vegsmanna. Og þó er þetta
blómi viðreisnarinnar í sjávar-
útvegsmálum, en ekki mín
skröksaga.
En þó útvegsmenn hafi orðið
að gjalda sinn sfcatt til úrræða
viðreisnarinnar með óhæfillega
háum útflutningssfeatti á af-
urðunum ásamt óhófflegum
vöxtum af rekstrarlánum sem
hvorutveggja hafa virkað nei-
kvætt fyrir afkomu útgerðar-
innar, þá hafa þeir þó óneit-
aniega fenigið sumt aftur sum-
ir hverjir, eins og t.d. þeir sem
notið hafa stórra lána úr FisJc-
veiðasjóði. En hér er það gamla
sagan sem endurteicur sig sí
og æ; þannig að hinir verr
stæðu hafa verið látnir styricja
þá betur stæðu til skipakaupa,
enda mun hinn hái útfflutnings-
skatbur hafa verið hugsaður
þannig, fyrst og fremst.
En hvað þá um sjómennina
sem látnir hafa verið gegnum
allt of lágt hróefnisverð, greiða
ebki bara vátryggingargjöld
skipanna að sínum hluta, held-
ur líba aukningu sikipastólsins,
án þess að ríkisvaMið tryggði
þeim neitt á móti. Þannighef-
ur þetta gengið til þrátt fyrir
heimsiglinguna af sildarmiðun-
um árið 1965.
En nú virðist komið að
kafflaskilum í þessari sögu. Ætli
ríkisvoldið að haida þessari
stefnu sinni óbreyttri og inn-
Jiieimta a£ sfldiveiðisjómönnum
fyrir þeirra eignarhiut í veið-
inni sama útfflutningsskatt
gegnum lækkað hráefnisverð,
þá getur ebki hjá þvi farið að
í odda skerist svo til tíðinda
megi telja. Annað væri óbugs-
andi eftir að síldiveiðisjómienn
eru búnir að þjappa sér saman
í fyikingu með félagsstofnun á
sÆ. sumri.
Lámarksveri ákveð-
ið á fískárgangi
Verðin giida frá og með 22.
aprfl til og með 30. sept. 1967.
Veðrin voru ákveðin með át-
bvæðum oddamanna og fuHtrúa
seljenda f nefndinni gegn at-
kvæðum fulltrúa seljenda.
I yfirnefndinni áttu sæti:
Pétur Eirfksson, fuiltrúi' íEfna-
Með lögum frá 15. marz sl.
um breytingu á lögum nr.
97/1961 um Verðlagsráð sjávar-
útvegsins var ábveðið, að auk
þess að ábveða lágmarksverð á
öllum ferskum sjávaraffla skuli
Verðlagsráð sjávarútvegsins
framvegis átoveða lágmarks-
verð á fiskúrgangi.
Verðiagsráðið hóf fundi seinni
hluta marzmánaðar til þess að^j
ákveða lágmarksverð á fískúr-
gamgi og úrgangsfiski, en sam-
komuiag náðist ekki í ráðinu
um lágmarksverðin og var á-
bvörðuninni vísað til úrskurð-
ar yfimefndar. Á fundi yfir-
nefndarinnar í gær voru ábveð-
in eftirfarandi lágmarksverð á
fiskbeinum og heilum fiski til
mjöivinnslu.
Fiskbein og heill fiskur, annað
en síld, karfi og steinbítur,
hvert kg. kr. 0,45.
Karfabein og heill karfi, hvert
kg. kr. 0,60.
Steinbirtsibein og heiH steinbít-
ur, hvert kg kr. 0,30.
Fiskslóg, hvert kg. 0,21.
Verðin eru miðuð við, að
seljandi skili fiskinum í verlc-
smiðjuþró.
hagstofnuninni, sem var odda-
maður nefndarinnar, Guðmund-
ur Kr. Jónsson, frambvœmda-
stjóri og Jónas Jónsson, fiám-
kvæmdastjóri, Reykjavilc, full-
trúar kaupenda og Helgi Þór-
arinsson, forstjóri, Rvíb óg
Tryggvi Heigason, formaður
Sjómannafélags Akureyrar, full-
trúar seljenda.
Lett rennur
Gfáéoó
Norræn listsýn-
ing opnuð í Sví-
þjóð á fimmtudag
Hinn 27. apríl n.k. verður opn-
uð í Liljevalchs Konsthall í
Stokkhólmi sýning Norræna list-
bandalagsins, sem er eins og
kunnugt er haldin annað hver
ár til skiptis á Norðurlöndum.
Þeir sem sýna á vegum Fé-
lags íslenzkra myndlistarmanna
að þessu sinni eru málararnir:
Benedikt Gunnarsson, Eiríkur
Smith, Hafsteinn Austmann, Hjör-
leifur Sigurðsson, Jóhannes Jó-
hannesson, Jón Engilberts, Kristj-
án Davíðsson, Steinþór Sigurðs-
son, Svavar Guðnason, Valtýr
Pétursson, Þorvaldur Skúlason —
og myndhöggvaramir: Gunnfríð-
ur Jónsdóttir, Jón Benedibtsson
og Jón Gunnar Áraason.
FÆST í KAUPFÉLÖGUM OG
VERZLUNUM UM LAND ALLT
í Liljevalchs eru mestu sýning-
arsalir Stokkhólms og verður
þessi sýning að vanda mikill
listviðburður. Þar næsta sýn-
ing Norræna listbandalagsins
verður væntanlega haldin í Rvik
1969.