Þjóðviljinn - 25.11.1967, Síða 7

Laugardagur 25. nóvember 1967 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA jf
Umrælurnar á Alþingi
Framhald af 1. síðu.
með afli samtaka sinna.
Afnám verðtryggingar
hlyti að leiða til mik-
illa átaka á vinnumark-
aðnum, til bess væri rík-
isstjómin beinlínis að
stofna með þessari á-
kvörðun.
Bjarni Benediktsson skýrdi Al-
þingi svo frá á síðdegisfundi í
gær að „réttir aðilar“ hefðu tek-
ið ákvörðun um gengislækkun
íslenzku krónunnar, „samkvæmt
fréttatilkxnningu sem borizt
hefði frá Seðlabanka Islands".
Kvaðst forsætisráðherra ætla að
leyfa sér að lesa upphaf tilkynn-
ingar Seðlabankans um sjálfa
gengislækkunina!
Framhald af 10. síðu.
Aðalfundurinn skorar á stjórn
V.R. að boða nú þegar til félags-
fundar svo félagsmenn sjálfir
geti tekið Iýðræðislega ákvörð-
un um þessi mál. Að gefnu til-
efni beinir fundurinn þeim til-
mælum til stjórnar V.R. að séð
verði svo um, að engir aðrir en
löglegir félagar í V.R. fái þar
inngöngu.“
Fjörugar, umræður spunnust
um skýrslu formanns og gjald-
kera, svo og um framtíðarstöðu
félagsins.
Núverandi stjóm er þannig
skipuð: Bragi Lárusson, formað-
ur. Aðrir í stjórn: Leifur Unnar
Ingimarsson, Richard Sigurbald-
ursson, Sigurður Þóhallsson. og
Þórður Sveinbjömsson. í vara-
stjórn: Hrafn Magnússon og
Hreinn Bergsveinsson.
Með . þessum einstæða hætti
var Alþingi Islendinga skýrt frá
hinni stórfelldu gengislækkun en
jafnframt var tekið til meðferð-
ar frumvarp um nokkra þætti
við framkvæmd málsins, sem
ráðherrann taldi að afgreiða yrði
fyrir helgi! Seinna væru fleiri
frumvörp væntanleg sem lengri
tíma myndi taka að afgreiða.
Tók forsætisráðherra sérstaklega
fram að hann sæi ekki ástæðu
til að fjölyrða um májið í heild.
nóg tilefni gæfust til þess síð-
ar- *
★ Vísitölugreiðsla 1. des. —>
Verðtryggingin afnumin!
Þó tók hann nokkuð fyrir einn
þátt væntanlegra frumvarpa, og
lýsti yfir varðandi launamálin
að flutt yrði frumvarp um að
vísitölusreiðslur á kaup skyldu
fram fara 1. desember, ■ sam-
kvæmt nýju Vísitölunni, en
jafnframt yrðu þurrkuð út úr ís-
lenzkri löggjöf öll ákvæði um
vísitölugreiðslur á kaup og yrði
það hér eftir samningsmál milli
stéttarfélaga og vinnuveitenda
hvort slíkar greiðslur yirðu tekn-
ar upp á ný. En það sé óhaggan-
lee skoðun ríkisstjómarinnar að
mjög varhugaverðar séu slíkar
sjálfvirkar greiðslur. .
Minnti Bjarni á ályktun stjóm-
ar Alþýðusambandsins um að
leggja til að verkalýðsfélögin af-
lýstu hinhm boðuðu verkföllum
1. desember, eftir að ríkisstjómin
hafði fallið frá því að banna
vísitölugreiðslur þann dag.
★ Umboðslaus stjórn
Eysteinn Jónsson talaði næst-
ur og deildi fast á ríkisstjóm-
ina fyrir gengislækkunina sem
hann taldi að væri að langmestu
leyti vegna stjórnarstefnunnar.
Enginn efaðist um að ríkisstjóm-
in hefði nú ekki meirihluta
þjóðarinnar að baki og mætti þvi
telja hana umboðslausa. Ákvörð-
um
Framhald af 1. síðu
dollar, en það er 24,6% lækkun
frá því gengi, sem í gildi hefur
verið. Jafnframt hefur verið á-
kveðið, að kaupgengi dollars
skuli vera 56,93 og sölugengi
57,07, en kaup- og sölugengi
annarra mynta f samræmi við
—-------------------------..»-
Framhald af 5. síðu.
díalektískri hugsun, að efna-
legar hagsbætur' muni sjálf-
krafa geta af sér sósíalíska vit-
und; í öðru lagi ræða þeir yfir-
leitt um efnalega hvata al-
mennt, án tillits til þess megin-
atriðis, hvort þeir skapa vissum
hópum forréttindaaðstöðu 1
þjóðfélaginu; í þriðja lagi bein-
ist gagnrýni þeirra á siðferðis-
legum hvötum aðeins að frum—
stæðustu formum þeirra (áróðri
ofan frá án nokkurrar sam-
svörunar í þjóðfélagsveraleik-
anum) og vanrækir með öllu
þá ltíúgsanleeu' lausn að blása
í þá nýj.u lífi með því að tengja
þá við póritískar breytingar í
lýðræðisátt.
4. Það orkar ekki tvímælis,
að valddreifing og virkjun
breiðari þjóðfélagshópa er höf-
uðnauðsyn hins sovéza þjóðfé-
lags í dag, en þar með er ekki
sagt, að það form hennar, sem
brotið hefur verið upp á í Sov-
étrfkjunum, sé hið eina hugs-
anleea- Og rriælikvarðinn á það
er raunar ekki aðeins augna-
bliks efnahagsl. árangur. Þ’að
er vel hugsanlegt, að með þess-
um ráðum náist fyrst í stað á-
þreifanlegri árangur en með
nokkram öðriim. Frá sjýnarmiði
sósíalista hlýtur. þó það að ráða
úrslitum, hvort nálgazt verður
lokatakmarkið, fullmótað sósí-
alískt þjóðfélag; til þess þarf
annars konar og miklu róttæk-
ari valdadrejfingu, sem beinast
mundi fyrst ’ og fremst að því
að auka þátt verkalýðsstéttar-
innar í stjórn þjóðfélagsins.
það. Vegna gengislækleunar ster-
lingspunds breytist gengi krón-
unnar gagnvart því mun minna,
eða um 12%, og er hið nýja mið-
gengi sterlingspunds 136,80. Ráð-
gert er, að Seðlabankinn birti
fyrir opnun bankanna mánudag-
inn 27. nóvember n.k. nýja geng-
isskráningu fyrir allar myntir, er
skráðar hafa verið hér á landi að
undanförnu, en þangað til helzt
sú stöðvun gjaldeyrisviðskipta
bankanna er ákveðin var af
Seðlabankanum 19. nóvember
s,l.“
I langri greinargerð sem fylgdi
fréttatilkynningunni eru færð
fram rök seðlabankastjómarinnar
fyrir því að lækka gengið, svo
miklu meira en áhrifum gengis-
lækkunar sterlingspundsins nem-
ur á stöðu íslenzku krónunnar og
er það rökstutt með því að
leysa hafi þurft vandamál ;s-
lenzks útflutnings.
Eftir að Jóhannes Nordal hafði
lesið fréttatilkynninguna um
gengisfellinguna lögðu frétta-
mennirnir fyrir hann nofckrar
spurningar og kom fátt nýtt
fram í svörum hans við þeim.
Þó sagði Seðlabankastjórinn, að
í athugun væri hvort lækka bæri
tolla af innfluttum vöram, aðal-
lega þó matvöram og öðram
helztu nauðsynjavörum, en að
enginn ákvörðun hefði enn ver-
ið tekin um það. Seðlabanka-
stjórinn var að því spurður, hve
mikið mætti ætla að toilatekjur
ríkisins hækkuðu vegna gengis-
fellingarinnar. Kvaðst hann eng-
ar tölur vilja nefna í því sam-
bandi og benti á að ein afleið-
ing gengisfellingarinnar yrði sú
að draga myndi til muna úr inn-
flutningi, enda væri það tilætl-
unin. Nefndi hamn sem dæmi,
að eftir gengisfellinguna 1960
hefði innflutningurinn minnkað
um 20fl/n.
Þá var hann og að því spurður
hvað gerast myndi, ef gengi
Bandaríkjadollars yrði fellt en
'hann hliðraði sér hjá því að
svara þeirri spurningu.
unin um hð þurrka verðtrygg-
ingu kaups úr lögum taldi Ey-
steinn myndi leiða til mikilla á-
taka á vinnumarkaðinum,.
★ Valdsvipting Alþingis.
Lúðvík Jósepsson benti á að
þessar umræður væru fyrstu
formlegu merkin á Alþingi um
svo mikilvæga ákvörðun og þá
að fella gengi íslenzku krónunn-
ar svo stórkostléga og nú hefði
verið gert. Nú kæmi það skýrt
fram að þegar ríkisstjórnin beitti
sér fyrir því að taka gengis-
skráningarvaldið af Alþingi og
fela það Seðlabankanum var hún
í raun að taka valdið allt í hend-
ur ríkisstjórnarinnar sjálfrar.
Stofnunin Seðlabanki íslands
hefði ekki fremur en Alþingi
fjallað um þetta mál með eðli-
legum hætti. Það var ekki fyrr
en síðari hluta fimmtudags að
Seðlabankastjórnin var' kvödd
til fundar og þá til þess eins að
samþykkja eða fella tillögu um
ákvörðun gengisins, en þenni
voru ekki fengnar neinar upp-
lýsingar í málinu.
Það er ríkisstjórnin ein sem'
hefur fjallað um májið og tekið
ákvörðunina.
★ Stjórnin afneitaði gengis-
lækkun.
I/úðvík minnti á hvernig rík-
isstjómin hefur talað um geng-
islækkun sem óhugsandi allt
fram á síðustu vikur og vitnaði í
tiltekin ummæli Gylfa Þ- Gísla-
sonár og Bjarna Benediktssonar.
Og ríkissjófnin valdi aðra leið
í orði kveðnu, að ætla að sópa
750 miljónum í ríkissjóð og
framkvæma til þess kjaraskerð-
ingu alþýðufólks sem ef-tir eigin
útreikninsi stjórnarinnar átti að
nema 7%% en hefði á fjölmörg-
um alþýðuheimilúm numið miklu
meiri kjaraskerðingu. Bjarni
Benediktsson hélt því fram að
þettá væri öll kjaraskerðingin
sem stjómin fyrirhugaði, ef
kærrtt tiT'fffekári hsékkáha skyldu
launþegar ■ fá þær bættar.
★ N,ý„ verðhækkanaskr.iða. , .
Nú •er- snúið'-við blaðinu. Rík-
isstjórnin hefur ekki treyst sér
til að halda fa,st við að laun-
þegar fengju engar bætur fyrir
hækkanirnar sem komnar era
vegna mótmæla1 og verkfallsboð-
ana verkalýðsfélaganna og vill
nú greiða 3% uppbót 1- desem-
ber, og er þá hækkunin mæld
eftir nýju visitölunni. Hins veg-
ar ætli ríkisstjórnin tafarlaust að
því loknu að taka vísitöluna úr
sambandi og afnema verðtrygg-
ingarákvæði kaups úr lögum, svo
launþegum virðist ætlað áð béra
bótalaust kjaraskerðinguna af
verðhækkunum eftir gengisbreyt-
inguna.
Kvaðst Lúðvík hafa heyrt að
reikningsmeistarar ríkisstjóm-
arinnar teldu að almenn verð-
hækkun í landinu verði um 7%
en samkvæmt fyrri reynslu af
slíkum reikningum væri líklegt
að ven-ðhækkanimar yrðu enn
meiri, sjálfsagt fljótlega 10%
eða meira. Forsætisráðherrann
ætlaði þannig ekki að standa við
orð sín um að frekari hækkanir
en þagr sem áttu að felast í upp-
haflegu kjaraskerðingunni yrðu
launþegum bættar.
★ Stuðlað að stórátökum.
Lúðvík mótmælti þeim ásetn-
ingi ríkisstjómarinnar að nema
burt úr lögum ákvæðin um verð-
tryggingu kaupsins. Með þeirri
ákvörðun væri ríkissjórnin að
stuðla að miklum átökum á
vinnumarkaðinum-, launþegar —
muni ekki láta bjóða sér stór-
felldar verðhækkanir bótalaust.
Þar kæmu einnig til launakjör
sjómanna- Við svo mikla gengis-
lækkun væri eðlilegt að fiskverð
hækkaðí verulega og þar með
hlutur sjómanna. Hins vegar
muni uppi áform um að skerða
aflahlut sjómanna og verði það
gert, eigi sjómenn ekki að fá
bættan hlut úr þessari miklu
gengislækkun, yrði áreiðanlega
ókyrrð á þeim vinnumarkaði.
★ Heildsölum ivilnað.
Launamenn ættu að taka við
miklum byrðum af gengislækk-
uninni, en strax í þessu litla
framvarpi sem ætlunin væri að
afgreiða fyrir helgi væri ákvæði
sem ætlað inyndi að túlka á
þann veg að innflytjendur sem
ættu ’ ógreiddar vörar, hefðu
fengið svonefnd stutt vörakaupa-
lán, ættu að fá að selja vörar
sínar á hækkuðu- , y.erði.-, þetta
væri hin mesta óhæfa og undir-
rót misréttis.
<★ Olflutningsframleiðslan
látin bíða-
Hins vegar ætti ekki áð búa
12 myndir seldar
á sýningu Kristj-
áns í
Eins ög kunnugt er sýnir
Kfistján í Últímá 29 málverk
eftir sig í Bogasal Þjóðminj^-
safnsins um þessar mundir. Að-
sókn að sýningunni hefur verið
talsverð en hénni lýkur á ’sunnu-
dagskvöld. Er hún opin í dag og
á morgun frá kl. 2-10 e.h. Af
26 myndum á sýningunni, sem lil
sölu eru, höfðu 12 selzt er Þjóð-
viljinn átti tal við Kristján í
fyrrakvöld.
F A N G fl R
Framhald af 3. síðu.
ingar. Því næst var bundið fyr-
ir augu honum og lögreglu-
menn dróu upp byssur sínar
og skutu allt í kringum hann.
Þetta virðist vera alvanalegt,
segir greinarhöfundur.
Thornberry segir að hann
hafi ekki upplýsingar frá fyrstu
hendf ’um rafmagnspyndingar,
en hann endursegir frásögn um
þær:
Um kvöldið komu þeir (lög-
reglan) með mann. Við sáum
hann ekki nema fæturna upp
að hnjám. Ég heyrði eins og
ískraði í jámi við gólfið. Um
kvöldið heyrði ég að mótor fór
í gang. Við heyrðum ópin, það
var ekki eins og verið væri að
berja manninn. það var eitthvað
alveg sérstætt við þessi óp. í
fjórar nætur milli 22.30 til 4.30
var maðurinn pyntaður
Þá segir Thomberry að gríska
tónskáldið Mikis Theodorakis
hafi verið fluttur úr einmenn-
ingsklefa til að rýma fyrir
pyntingavél.
VÍETNAM
Framhald af 3. síðu.
að er skerið ; áí föllnum óvini
og eyrun síðan þrædd á stél-
þráð og borin í beltinu.
Ritari Bertrand Russells, Ralp
'Schónemann fékk ekki að koraa
inn í Danmörku í dag og hefur
, . - , .. , honum veríð vísað frá í Kaup-
þannig að utflutmngsframleiðsl- mannahöfn> stokkhó,mi, Helsing
Sögnfélagið
Framhald af 10. síðu.
prófessor • þar m.a. stutta grein
um mikið efni: Athugasemd um
ársbyrjun í Hákonarsögu gamla.
Þar kemst hann a,ð þeirri nið-
urstöðu, að Sturla Þórðarson
hafi miðað áraskipti við boðun-
ardag Maríu meyjar 25. marz.
Það skortir margs konar rann-
sóknir á tímatali fornra ís-
lenzkra heimilda, en hér er
lagður ,fram dálítill skerfur til
þeirra mála. Nokkrar aðrar
greinar eru í bókinni eftir
Magnús Má, þar á meðal um
bókina Hörg, hov og kirke eftir
Olaf Olsen. Þetta er doktors-
ritgerð Olsens, sem ber mjög
brigður á heimildagildi íslenzkra
heimilda fornra. Magnús dregur
skýrt fram, að niðurstöður Ol-
sens eru ekki jafnóyggjandi og
ýmsir hafa ætlað.
Ólafur Hansson prófessor
skrífar minningagrein um norska
sagnfræðinginn Halvtlan Koht,
og ritfregnir eru eftir Björn
Sigfússon. Björn Þorsteinsson og
Stefán Einarsson.
Útgáfa Sögufélagsins hefur
verið óregluleg undanfarin ár,
en nú er mikill hugur í Sögu-
félagsmönnum að rétta við hag
félagsins. 1 Aðalumboð í Reykja-
vík er skrifstofa Ragnars Jóns-
sonar hrl. Hafnarstræti 14, sími
17752.
Stjórn Sögufélagsins skipa:
Agnar Kl. Jónsson ráðuneytis-
stj., Bergsteinn Jónsson mennta-
skólakennari, Bjöm Sigfússon
háskólabókavörður, Bjöm Þor-
steinsson sagnfræðingur, .Einar
Bjarnason ríkisendurskoðandi.
Einar Laxness menntaskólakenn-
ari og Þórhallur Tryggváson
bankastjóri.
unni enda þótt básúnað væri að
gengislækkmnin væri öll fyrir
hana gerð. Allar vörar íslenzkar
sem framleiddar yrðu það sem
eftir er ársins ættu að borgast
framleiðendum samkvæmt gamla
genginu. Það væri sýnil^ga ekki
sama hvort <um væri að ræða
heildsala eða framleiðanda,
greinilegt væri með hvorum rík-
isstjórnin fyndi til.
★ Gengislækkun fyrir ríkissjóð.
Ríkisstjómin hefði ákveðið að
taka allan gengishagnað af vör-
um sem fyrir liggja til útflutn-
ings í sjóð sem ráðstafa á með
sérstökum lögum „í þágu þeirrar
atvinnugreinar". Hvemig yrði
það framkvæmt? Árið 1961 hefði
allur gengishagnaður af út-
flutningsbirgðum verið gerður
upptækur og látinn renna í ríkis-
sjóð.
Lúðvík spurði hvort ætlunin
væri að láta hinar 750 miljónir
sem taka átti með fyrra frum-
varpinu renna í ríkissjóð, og
samtímis ætlaði ríkissjóður að
hirða þær hundrað miljóna sem
verja átti til stuðnings útflutn-
ingsatvinnuvegunum. Rfkissjóður
fengi sjáanléga gífurlegar nýjar
tekjur af gengislækkuninni. Ef
svo yrði gert gæti komið fram
að gengislækkunin hefði ekki
verið gerð fyrir útflutnings-
atvinnuvegina heldur beinlínis
fyrir ríkissjóðinn.
Alþýðubandalagið er á móti
þessari gengislækkun, hún Ieysir
engan vanda, sagði Lúðvík að
Iokum.
Umræður héldu áfram á
kvöldfundi og talaði Magnús
Kjartansson þá fyrstur. Verður
nánar sagt frá1 umræðunum í
næsta blaði.
Frumvarpið um nokkur fram-
kvæmdaatriði gengislækkunar
var afgreitt úr neðri deild
skömmu fyrir miðnætti í gær-
kvöld með 21 atkvæði gegn 19. j
Það verður tekið til meðferðar
í efri deild í dag- y I
fors, Amsterdam og Hamborg, en
hann hefur verið á ferðinni milli
þessara staða að undanfömu í
tilraun til að komast til Hró-
arskeldu.
Ástæðan fyrir því að honum
er hvergi hleypt inn f löndin er
sú, að hann ferðast pa&salaus,
þar sem bandarísk yfirdöld
sviptu hann vegabréfi fyrir að
hafa faríð til Norður-Víetnam.
BLAÐ-
DREIFING
Þjóðviljann vantar blað-
bera í eftirtalin hverfi:
Kleppsveg.
Tjarnargötu.
Háskólahverfi.
Þjóðviljinn
Sími 17-500.
tajfe-life
VAUXHALL
BEDFORD
UMBOÐIL)
ÁRMÚLA3 SÍMI 38900
BRl DGESTONE
HJÓ-LB ARÐAR
Síaukin sala
sánnar-gæðin.
B:RI DG ESTONE
veitir aukið
öryggi í akstri.
BRI DGESTONE
ávallt fyrirliggjandi.
GÓÐ ÞJÓNUSTÁ
Verzlun og viðgerðir
Gúmmbarðinn h.f.
Brautarholti 8
Sími 17-9-84
HÖGNI JÓNSSON
bögfræðt- og fasteignastofa
Bergstaðastræti 4.
Simi 13036.
Heinfa 17739.
Allt til
RAFLAGNA
■ Rafmagnsvorur
■ Heimilistæki
B Útvarps- og sjóu-
varpstæki.
Rafmagnsvöru-
búðin s.f.
Suðurlandsbráut 12
Siml 81670
NÆG BlLASTÆÐl.
Laugavegi 38
Skólavörðustíg 13
Við getum boðió viðskipta-
vinum okkar úrval af
vönduðúm barnafatnaði.
V ☆ ☆
Daglega kemur eitthvað
nýtt.
☆ ☆ ☆
Oog eins og jafnan áður '
póstsendum við um
allt land.
>