Þjóðviljinn - 23.04.1968, Blaðsíða 3

I
ÞirtíSMdagHr 23. apcnH 1S6S — ÞJÓÐVTÍLJINN — SÍÐA 3
Álit Kambodjustjórnar: '
Aldrei ætlun USA að
ræða við N- Vietnam
PHNOM PENH 22/4 — Það virðist verða æ ljósara að hið
svokallaða friðarfi-umkvæði Bandaríkjastjórnar í Viet-
nam sé aðeins áróðursbragð, segir í yfirlýsingu sem stjóm-
in í Kambodju birti í Phnom Penh í dag. Samtímis er borið
mikið lof á stjóm Norður-Vietnams fyrir „raunsæja af-
stöðu“.
Kambodjust.ióm segir að neit-
un Bandaríkjastjómiar að senda
fulltrúa sírna til undirbúnin.gsvið-
raaðnia í Phnom Penh eða Var-
ejá, þótt hún hafi áður verið
búin að lýsa yfir að hún væri
redðubúin til viðræðrua hvar sem
vaari, staðfesti að hún leiki
tveimur skjöldum.
I»á er vakin athygli á því að
samtimis því sem Bandaríkin
bafi boðizt til að hefja viðræð-
ur í því skyni að draga úr hem-
aðaraðgerðum og greiða fyrir
friði í Vietnam hafi þau aukið
loftárásir sínar á suðurhluta
Norður-Vietnams og enn aukið
við herlið sitt í Suður-Vietnam.
Miki! eldgos á
Filipseyjum
MANILA 22/4 — Gos hófst í
eldfjaPinu Maqon á Fildpseyjum
í gær og þeyttist asika upp í 3ja
km haeð. Glóandl hraun sitreymir
nú ruiður hlíðar fjallsins á þrem-
ur sitoðum og er fólk sem býr
í grennd við það tekið að flýja
heiimiili sdin. Búizt er við að gosið
muni ná hámarki eftir tvo ttl
þrjá daga. I eldgosi úr Maqon
1814 fórust 1200 mainns og þrjú
þorp grófust undir hrauninu.
Kambodjustjóm kveðst líta svo
á að allt sýni þetta að Banda-
ríkjiaistjóm bafi í rauninni aldrei
viljað hefja samningaviðræður
við stjóm Norður-Vietniams.
Ágreiningur í Washington
„New York Times“ hefur skýrt
svo frá að ágreiningur hafi ver-
ið milli forsetaembættisins og ut-
anríkisráðuneytisins um það til-
boð sem Bandaríkin gerðu fyrir
helgina um fundarstaði fyrir
viðræður, en stungið var upp á
borgum í tiu löndum. Blaðið seg-
ir að háttsettir embættismenn í
útaniríkisráðuneytinu, sennilega
að Dean Rusk ráðherra meðtöld-
um, hafi verið andvígir því að
þetta tilboð yrði gert, þar sem
„ljóst væri að það væri að veru-
legu leyti aðeins áróðursbragð“.
Stjóm Norður-Vietnams gæti á
það bent að hún hefði enga er-
indreka í neinni þessara borga,
en Bandaríkjastjóm hefur sjálí
sett það algera skilyrði fyrir við-
ræðum að þær eigi sér stað i
borg þar sem hún hefur sendi-
•ráð.
Stjóm Filipseyja hefur hafnað
þeirri tillögu Saigonstjómarinn-
ar að stjórnarleiðtogar ríkja
þeirra sem hafa herlið í Suður-
Vietnam komi saman á fund áð-
ur en viðræður Bandaríkjanma
og Norður-Vi^tnams hefjast.
Fallbyssuleiftur i útjaðri Saigonar.
Vinir Masaryks telja víst
að hann hafí fyrirfarið sér
Eitt ár liðið frá vafdaráni
herforingjanna í Grikklandi
LONDON 22/4 — í gær var Lið-
ið réfct áæ frá valdaráni herfor-
inigjianinia í Grikldandi og voru
víða í Evrópu haldnir fundir til
að mótmaela herforinigjastjóm-
iimni og krefjast aðgerða tíl að
svipfca hana völdum.
f London voru nokkur þúsund
mamns á fundi á Trafalgartorgi
og ávarpaði gríska leikkonan
heimsfræga, Melina Mercouri,
fundinn, en hún ferðast nú land
úr landi til að tala máli grískra
lýðræðissinna. „Þetta er dagur
smánarinniar", sagði húo, „365
myrkir dagar ótta og pyndinga“.
Hún sagði að ef stjómir vest-
urlanda aðstoðuðu ekki frelsis-
hreyfingu Grikkja, myndí gríska
þjóðin sjálf gripa til vopna.
Víða í Vestur-Þýzkalandi voru
baidnir' fundit, m.a. í Fra-nk-
furt, Hamnover og Bremen og í
Vestur-Berlín gekkst Stúdenta-
Er enn eitt áhiaup
á Saigon í aðsigi?
SAIGON 22/4 •— Mikill viðbúnaður er hjá her- og lögreglu-
liði Saigonstjórnarinnar í höluðborginni, en orðrómur hef-
ur verið á kreiki um að þjóðfrelsisherinn væri í þann veg-4
inn að hefja nýja árás á hana.
Franska fróttastofain AFP seg-
ir að um helgina hafi fólk f
Saigon verið nser lamað af ótta
við að bardaigar væru að hefjast
aftur um horgina. Saigonherimin
fékk fyTirmæli um það á laug-
ardagskvöldið að vera við öllu
búinn, en þjóðfrelsisherinn hefur
látið æ meira till sín taka í
næsta négrenni við Saiigon.
Þetta virðist benda til bess
að sá mikli herieiðangur sem
Bamdaríkjamenn hafa staðið í
undanfamar vi!kur í næsta ná-
grenni borgarinmar (og hefur
verið kallaður „Alger sigur“) hafi
ekki borið þann árangur sem vil
var ætlazt, en tilgangurinn var
að brjóta á bak aftur alla mót-
spyrnu þeirra sveita þjóðfrelsis-
hersiins sem hafast við , í ná-
grenmi Saigonar.
Þjóðfrelsisfylkingin skýrði frá
því v gær að í bardögum við
Bandarikjamenn og Saigonher-
imn í nágrenni Saigomar hefðu
hersveitir hennar fiellt, sært eða
Skæruhernaður í
Venezúela
CARACAS 22/4 — Skýrt var frá
því í Caracas í gær að undan-
farna þrjá daga hefðu s.íö skæru-
liðar verið felldir í viðureignum
við hermenn stjómarinnar. Sagt
er að félagar þeirra séu inni-
króaðií og muni ekki komast
undan.
tekið höndum 5.000 menn, eyði-
lagt 300 hervagea og skotið nið-
ur eða eyðilagt á jörðu niðri yfir
50 filugvélar.
I kvöld heyrðust í miðbifci Sadg-
onar sem endranær drumur úr
fallbyssuim rétt fyrir utan borg-
ina. Níu klufckustunda útgömgy-
bann er enn í gildi í borginni.
Melina Mercouri
samband sósíalista (SDS) fyrir
mótmælagönigu.
Mótmælaganga var einnig fax-
in í Stokkihólmi og 'voru í fianar-
broddi Sven Moberg ráðherra og
ýmsir leiðtogar grískra útlaga.
Hörð vinnudeila
í aðsigi í Noregi
OSLÓ 22/4 — Slitnað hefur -upp
úr samningum tíu vérklýðissam-
banda við atvinnurekendur í
Noregi og munu uppundir 90.000
láumþegar segja upp vinnú silnni
til að sniðganga bann sáttaisemj-
ara við vinnustöðvun.
V'
iran við konu sína sem var
bamdarísk og hafi oft talað um
að fyrirfara sér við vitni sína í
Londom löngu áður en hann
sneri afitur heiim til Tékkóslóvak-
íu eftir stríðið.
Beint tílefni sjálfsmorðsims er
nú talið, segir „Observer“, hafa
verið missastti milli Masaryks og
Benesar forseta. Jam Masaryk
hafði lofað föður sínum að stamda
við hlið Benesar á hverju sem
genigi, en í febrúar 1948, begar
sem mest gekk á í Téfckóslóvak-
íu, hafi hamn viljað fara úr
landi og setjast að í Brettandi.
Honum höfðu borizt bréf, bæði
að heimam og eriendis frá, þar
sem hamm var hraCryrfcur fyrir að
vera áfram í stjóm með komm-
úmistum og „svíkia þannig hug-
sjónir föður síns)“. /
Náinn vinur og samisjiarfsmað-
ur Jans Masaryks, J. Josten. sem
veitir forstöðu fréttaþjónustu
tékkóslóvaskra útlaga i London,
sagði í viðtali við fréttamann
„Ohservers" að báðir einkaritar-
ar Masaryks, dr. Antomtin Sum
og dr. Luimir'Soufcop, sem stóðu
honum næst aRra, hefðu stað-
aryfcs í London, sem hafi margir fest að hann hefði framið sjálfs-
Nánir vtair Jans Masaryks,
sem var utanrikisráðherra Tékkó-
slóvafcíu þar til hann lézt skömmu
eftír vaildatöku kommúnista árið
1948, telja víst að hann hafi
framið sjálfsimorð, segir Lajos
Lederer í brezka vikublaðinu
„Observer".
Lík Masaryks fannist í hailar-
garði Czemin-hallar í Prag und-
ir. gluggum á íbúð utanríkisráð-
herrans. Hann var þá sagður
hafa framið sjálfsmorð, en grun-
ur hefur leiikið á að um morð
hafi verið að ræða og hefur mál
þotta verið í athugun í Téfckó-
slóvakíu að umdamfömu.
Jan Masaryk á líkbörunum
„Observer“ segir að vinir Mas-
hverjir fulla ástæðu tíl acj vera
Rússurn fj'andsamlegir. séu þeirr-
ar slkoðunar að efckert það hafi
komið fram í bflöðum í Tékkó-
slóvakíu eða á vesturiöndum sem
grafi undan kenntagunni um
sjálfsmorð. Masairyk hafi þjáðst
<af miklu þunglyndi, sem stafaði
bæði af gariigi mála f Tékkó-
slóvakfu, sem var honuim ekki
að skapi og hörmulegum dauða
tveggja systursona hans, skömmu
áður en hann fór frá Bretlandi.
Hann hafi eimntg verið skil-
morð.
Annar náinn vinur Masaryks,
dr. Jozsef Novotny, * fyrrv. fram-
kvæmdastióri Sósfaldemókrata-,
flokks Tékkóslóvakíu, er eimmig
sannfærður um að Masaryk hafi
fyri'rfarið sér. Hamin segir að
trú n a ðarsk v rsl a læknanna sem
skoðuðu líkið hafi borið með sér
að áverkarnir á bví hafi staðfest
að um siálfstmorð hafi verið að
ræða. Það hafi verið greinilegt
að hann hafi stofckið út um
gluggann af^yfiriögðu ráði.
Brezkir íhaidsmenn deila um
kynþáttamál, Powell rekinn
Flokksþing í ár
í Tékkóslóvakíu?
PRAG 22/4 *— Um helginia voru
haldnir fundir í mörgum deild-
um Kommúnistaflokks. Tékkó-
slóvakíu og voru viða samþykkt-
ar ályktanir með kröfum um að
kvatt verði sama.n flokksþing hið
bráðasta. Regluleigt flokksþing á
annars ekki að fara fram fyrr
en sumarið 1970, og á meðam
eiga um 40 forsyarsmenn þeirr-
ar stefnu sem _nú hefur beðið ekki fyrst og fremst milii bess-
algeran ósigur í flokknum sæti ara ma-nna og flQkksforysifcunmar
í 110 manna miðstjórn bans. heldur milli hennar og hægri-
LONDON "'2*274 — Deilur eru
komnar upp i thaldsflokknum
brezka út af aifistöðunni til kyn-
þáttamála og þeldökkra innflytj-
enda til Bretlands. Fyrir brezka
þinginu liggur nú lagafrumvarp
frá rfkisstjóminni um ráðstafamir
gegn kynþáttalhatri pg mismunun
kynþáttanna. Stjórn thailds-
flokfcsdns hefur ákveðið að leggi-
ast gegn frumvarpinu, en ýmsir
þingmenn úr vinstra armii flokks-
ins eru taldir munu greiða at-
kvæði með því eða sltja hjá
a. m. k.
Deilumar í flokknum eru bó
Hvert geimskotið af öðru i
Sovétríkjannu uð undanförnu
Eínahagssamvinna Norðurlanda
rædd á ráðherrafundi í Khöfn
manna. Einn þedrra Elnoch Po-
well, fyrrverandi ráðherra, og
talsmaður Ihaldsflokksins í lamd-
vamiamálum hélt ræðu fyrir
MOSKVU 21/4 — Hvert geim-
skotið hefur rekið annað í Sov-
étríkjunum síðuistu daga og hefur
þannig verið skotið firnm Kos-
mostunglum á loft á eimni viku.
Dollaragengið
enn lækkandi
LONDON 22/4 — Gengi doll-
arans læikkaði aftur á gullmörk-
uðum í Evrópu í dag, þ.e. gull-
verðið hækkaði. Gullúnsan
hækkaði í morgun í verði um
60 serat í 38,30 dollara í Lond-
on, en í Zúrich kostaði gullúns-
an 38,75 dollara, og kilóið 6.040
fránka UParis, var 5.065 frank-
ar á föstudiag.
Xvö þau fyrstu áf þessum fimm,
212 og 213, vt>nu tengd saman á
braut og síðan aftur skilim að
og bæði tekin niður til jarðar.
Á laugardag var Kosmos 216
skotið á loft og vaktí það sér-
staka alhygli að braut þess, jarð-
nánd 199 og jarðfirð 277 km.
brautarhalli 51,8 gráðúr, var
mjög svipuð þeim sem sovézkir
vísindamenn halfia ofit notað við
merkilegar tilraunir, eins og t.d.
tengingu tveggja gervitungla.
Geimfarið Sojús 1. sem Komairof
ofursti fórst með fyrir réttu ári
fór eimnig á svipaða braut. Síðan
hafa ekiki verið gerðar tilraunir
með mönnuð geimför í Sovét-
ríkjunum, en talið Ifklegt að það
verði á næstunni.
1 gær var svo sfcotið á loft
frá Sovétrífcjunum enn eimu
fjarslkipta- og sjónvarpstumgli af
gerðinni Molnia.
Samkomulag um að fel^ embættismönnum þeirra að
semja ákveðnar tillögur um tilhögun samvinnunnar
KAUPMANNAHÖFN 22/4 — Samkomulag varð um það í
dag á ráðherrafundi Norðurlanda sem haldinn er í ráðhús-
inu á Friðriksbergi í Kaupmannahöfn að fela embættis-
mönnum þeirra að gera ákveðnar tillögur um það hvemig
haga eigi nánari efnahagssamvinnu landanna.
Á fuindiinum eru forsætisiráð-
herrar allra Norðuriamda niema
íslands, en Gylfi Þ. Gíslason við-
skiptaimálaráðherra er fulltrúi
íslands, en aulk hans sitja fund-
imin af tslands háilfu þeir Gummar
Thoroddsen sondiherra og Þór-
halluir Ásgeirsson ráðumeytis-
stjóri.
Meðal þeirra mótta sem em-
bættismöninumuim verður falið að
fjalla uim er samræmiimg á á-
kvæðum toíllailaga, eða með öðr-
um orðum tollabandalag Norður-
landa. Engra pólitisfcra áfcvarð-
ana er að vænta a þessumfundi,
segir NTB, og þær verða ekki
toknar fyrr en tillögur og greám-
arigerðir eimlbættismamma liggja
fyrir. Búizt er við því að þeir
verði iátniir hraða verkinu svo
að hægt verði að taka málið
fyrir á fundi Noi'ðuriamdaráðs í
Stokkhótttnii í febrúar næsta ár.
Á dagskrá fumdarins í Kaup-
mannahöfn er emnfreimur afstaða
Norðurlainda til eifinalhagsbanda-
laganma, EIBE og EFTA. NTB
segir að Ijóst sé að þau Norður-
lönd seim eigi aðittd að EFTA,
öll ’nana Islamd, muni hafasam-
eiginttega afstöðu á fiundi banda-
lagsins í London i næsta mán-
uði, og til greina komi einmig aö
öll Norðurlönd hafi sameiginlegi.
afstöðu til EBE, en það miál vei öi
tekið'fyrir á fiumdinium á morg-
umj þriðjudag.
Þá er einndg ætlumin að sér-
fræðingar geri sér grein fyrir
hvemig koma megi á saimjeigin-
legum markaði Norðuriamda fyr-
ir landbúnaðarafurðir, á aufcinmi
samviminu þeirra í sjávarútvegi,
og uÆnmræmtaigu efinahagsstefn-
unnar í löndunuim öllum, eins
og t.d. að kcmia á laggimar fjár-
festin garstofinum Norðurlanda og
auka samvinnu um lagasetndngu
á sviði atvinmumála.
Fulltrúar gllra landanna sögðu
á fundi með blaðamcrmuim í dag
að þeir væru mjög ánægðir með
störf ráðstefnunmar hingað til.
: Það virðist einnig sem meiri
| einhugur hafi rífct. þar en við
I hafði verið búizt, en það er
: einkum norsfca rfkisstjórnin sem
h?fur látið í Ijós vamtrú sína á
tollabandalagi Noröurianda.
x r
Enoch Powell
helgina þar sem hann sagði að
Bretar „hlytu að vera geðvedfcir,
beinlínis geðveikir að leyfa 50.
000 komum og bömum innflytj-
enda að koma til landsins ár-
lega“. Með þessu væru Bretar
að hlaða sinn eigin bájköst.
Kynþáttahatrið skein svr> út úr
orðum Powells, að Heath, for-
maður filokksins, taldi sig neydd-
an til að refca hanm úr foryst-
umni, enda þótt talið sé að Po-
well hafi efcki sagt amnað en það
sem Heath sjálfujm býr í brjósti.
Samningur um
björgun geimfara
MOSKVU 22/4 — Fulltrúar
srtjómia Sovétríkjanna, Banda-
ríkjannia og Bretiamds undirxit-
uðu í gær í Moskvu samnimg
um gagnkvæma aðstoð til bjarg-
ar geimförum sem hlekkist á.
Samndmgur þessi var samþykkt-
ur á þimgi SÞ í fyrra og hafa
allmörg ríki, auk stárveldanma
þriggja, undirritað hamn, m.a.
íslamd.