Þjóðviljinn - 20.11.1968, Blaðsíða 3

Miðrvitoudaglur 20. nón/ember 1968 — ÞJóÐVIÍLJINlSÍ — SlÐA J
Óvissan í gjaideyrismálum
V-Evrópu fer enn vaxandi
Frankinn og pundið riðuðu enn til falls í gær, en
boðað í Bonn að gengi marksins verði ekki hækkað
PARÍS og FRANKFURT 19/11 — Ekkert hefur dregið úr
óvissuinni í gjaldeyrismálum vesturlanda, nema síður sé.
Spákaupmennska og brask með gjaldmiðla hélt enn áfram
í dag og var enn gerð hörð hríð að franka og sterlings-
pundi, en vesturþýz'ka markið gekk kaupum og sölum yfir
gengi, Síðdegis tilkynnti vesturþýzka stjórnin að gengi
marksins myndi ekki verða hækkað. en aðrar ráðstafanir
gerðar til að koma á jafnvægi í gjaldeynsmálum. f kvöld
átti Couve de Murville forsætisráðherra að skýra franska
þjóðþinginu frá ráðstöfunum sem stjórn hans hvggst gera
til þess að koma í veg fyrir gengisfellingu frankans. '
Miklair annir voru h.iá frömstou
stjórninni í dag. De Gaiuille for-
seti kom úr fraimlengdu helgar-
leyfi sínu til Parísair og boðadi
þegar í stað þá Couve de Mur-
ville og Ortoli f.iáirniálaráðherra
á sinn fund. Munu þar hafa
verið teknar átovarðanir um
„bja,rgráð“ frönsku stjómarinnar,
en tattið er að þau séu falin í
enn einni endurskoðun á fjár-
lögunum eða þeirri fjórðu sem
gerð hefur verið eftir verkföllin
miklu í vor. Talið var að þessi
endurskoðun myndi fólgin í því
að dregið yrði verulega eða sem
svarar 1200 miljónum franka
úr gjöldum á fjárlögium og mun
það eiga að þitna fyrst og fremst
á ríkisfyrirtækjum, svo sem
frönisku rafveitunum og jám-
brautunum. Ekki var búizt við
neinum nýjum sikatthækikunum.
Frönsk blöð létu í dag í Ijós
mikla óánægju með frásögn
Couve de Murville í sjónvarpinu
í gær. „Le Monde“ sagði þannig
að það hefði verið furðulegt að
hann sikyldi ekkert hafa lýst því
í hverju sú aðstoð væri fólgin
sem Frakkar gætu fengið hjá
seðlabönkum annarra vestur-
landa, né hvort nokku.r skilyrði
væm sett fyrir slíkri aðstoð.
Couve de Murville hafði held-
ur ekki tekizt að auka traust
manna á frankanum, því að enn
í dag var hann seldur á lægsta
leyfilega gengi og Fnaikklands-
banki hljóp undir baigga til að
halda uppi genginu. Gullveiið
hækkaði einnig í dag.
Frá Vastur-Þýzkalandi var
sömu sögu að segja og í gær og
síðustu dasa fyrir helgi.' Svo
mikil ásókn var í vesturþýzka
j markið að við lá að dóllarinn
I hrapaði í Frankfurt niður fyrir
Verkföll um alla Ítalíu og
stjórnarkreppa i kjölfarið
Heimsjting kommúnistafiokka
haidið í Moskvu næsta vor?
BUDAPEST 19/11 — Fróttastofur
seigjast 'hafa fyrir því góðar
heimildir að samikomuiag hafi
orðið um það á ráðsteifnu 66
komimúnistafiloikka í Búdapest að
fyrirhugað heimsþdng fflo'kkianna
verðd haldið í Moskvu í vor, ein-
hvem tírna á tímiabilinu frá marz
til maí.
Samkvæmit þessum heimildum
hafa þrír koimmúnistaflokkar á
vesturlöndum sem. attlir hafa
gagnrýnt harðlega innrás Var-
sjárbandalaigsríkjanna í Tékkó-
slóyakíu fengið sæti í nefnd sem
skipuð er fulltrúum átta flokka
og .fjailla á um þau mál siem
tekin verða fyrir á heimsþingdnu.
Flokkarnir í Frakkliandi, á ítal-
íu, .Bretlaindi, Spáni, í BeJgíu,
Austurrfki, Finnlandi, Danmörku
og Noregi hafa allir verið ófúsir
til að ákveða þinghaldið fyrr en
fyllilega væri ljóst hvaða mál
yrðu tekin fyrir á þinginu. Rúm-
enski flokkurinn er sagður hafa
viljað fresta alilri ákvörðun um
þinighaldið þar til vandamál
Tékkóslóvakíu væri leyst.
Margir kommúnistafllokkar hafa
ÁfrýjunarbGiðni
hafnað í Moskvu
MOSKVU 19/11 — Hæstiréttur
rússneska sovétlýðveldisi'ns vísaði
í daig frá áfrýjunairbedðni verj-
an,da fimmmenninganna siem
dæmdir vo,ru fyrir skemmstu fyr-
ir að ganigiast fyrir miótmælum
gegn innrásinni í Tékkóslóvaikíu
á Rauða torginu í Moskvu.
Vanidamemn og vinir hinna
dæmdu söfnuðust saman fyrir ut-
an dómshúsið, en nú vantaði í
hópinn Grigorenko,, fyrrv. hers-
höfðinigja, sem jafnan hefur haft
sig mikið í framimi við silík tæki-
færi í Mosikvu á síðustu árum.
Vinir hams sögðu að leit hefði
verið gerð á heimili hans og; leik-
u,r grunur á að hann hafi verið
handtekinn.
Verið algerlega andvígir huig-
myndinnd um heimsþingið, enda
tafca þeir ekki þátt í ráðstefnunni
í Búdapest, pg má nefina fllokk-
ana í Kína, Albamíu, Júgóslavíu,
Norður-Kóreu, Norður-Vietnam,
Japan og á Kúbu.
Samikvæmt málamiðlunartil-
lögu sem samikvæmt áður greind-
um heimiildum var lögð fram af
ungversku fuilltrúunum mun þing-
ið líklega verða haldið á tíma-
bilinu marz-maí næsta ár.
Þó að 66 fflokkar eigi fuiltrúa
á ráðstefnunni í Búdapest hafa
aðeins 56 þeiirra verið tilgreindir.
Tíu fflckkar eru óneflndir af því
að þeir eru biannaðir í heima-
döndum sínum.
lægsta leyfilegt opinbert gengi,
en vesturþýzki samíbandsbankinn
keypti þá 24,5 miljónir dollara
honum til stuðninigs. Doilarinn
mun þó hafa gengið kaupum og
sölum milli gjaldeyriskaupmanna
á enn lægra gengi.
Á morgun, miðvikudag, er
helgidagur, almennur frídagur í
Ve.stur-Þýzkalandi, og var búizt
við að tsekifaerið kynni nú að
verðia notað til að boða þá hækk-
un á gengi marksins sem margir
haifa talið að stæði fyrir dyr-
um og hefur verið ein af orsök-
um glundroðans á gjaldeyris-
mörkuðum síðustu daga. í stað
þess barst foivnleg tilkynning frá
vesturþýzku stjóminni þess efinis
að gengi marksins yrði ekki
hækkað, heldu'r myndu gerðar
sérstafcar ráðstafanir varðandi
innflutning og útflutning til þess
að koma aftur á jafinvægi í gjald-
eyriismálum. Þær ráðstafanir
munu í því fólgnar að dra,ga úr
útlflutningi og auka innfflutning.
Ein helzta ástæða þess að nú
virðist sem endanlega hafi ver-
ið ákveðið að gengi manksins
verði -ekki hæklkað er sú að iran-
an árs munu þingkosningiar fara
fram í Vestur-Þýzkalandi og
hvoruiuur stjómarfflokkurinn mun
hafa treyst sér til að standa að
jafn umdeilanlegri ráðstöfun og
hækkun genigisins myndi hafa
verið. Vesturþýzka stjómin mun
hafa talið eðlilegra að gengi
frankans yrði fiellt og hefiur
reyndar Sohiller elfnalhagsmála-
ráðherra látið orð fialla á þá
leið.
Sterlinigspundið stóð eionig illa
að vígi í dag og lækkaði aftur
þegar á daginn leið, en það hafði
rétt nokkuð við um tíma. Wilson
forsætisráðherra boðaði i daig á
fund sinn alla þá ráðherra í
stjórn han,s sem um efnahags- og
fjármál fjaila.
Tilkynning vesturþýzku stjórn-
arinnar var gefin út eftir fund
sem boðaður hafði verið í skynd-
in,gu og voru þar allir helztu ráð-
heriramir og formenn þin,gflokka
s t j órniar f lokk anna. T ilgangurinn
með hinum boðuð-u ráðstöfunum
sem sennilega verða lagðar fyr-
ir vesturþýzka þingið á þriðju-
daginn er sá að draga úr hinum
gífurleiga hagnaði sem verða mun
á vöruskiptareikninigi Vestur-
Þýzkalands í ár en hann er tal-
inn muniu nerna sem svarar 360
miljörðum ísi. króna.
Modibo Keita og kona hans
Modibo Keita
steypt af stéli
ABIDAN 19/11 — Foringjar í
hernum í Malí í Vestur-Afriku
gerðu uppmeisn í dag, steyptu af
stóii Modibo Keita forseta og
handtóku hanm og ýmsa ráðihema
hans. Þeir náðu sitrax höfuðborg-
inni - sitt vald, rufu ailt síma-
samband við útlönd og lokuðu
ffluigvöllum.
Keita hefur verið forseti Mall-
lýðveldisins síðan það var stofnað
fyrir u.þ.b. átta árurn og hefur
jafnan sfcipað því í hóp þeirra
Afríkuríkja sem eindregnast hafa
staðið gegn hinum gömiu og nýju
nýlenduveldum.
RÓM 19/11 — I dag þegar kjara-
barátta ítösilku verkiýðshreyfing-
arinnar er að ná hámarki og
mótmælaalda s,túdienta hefur risið
hvað hæst baðst ríkisstjóm sú
sem Giovanni Leone myndaði til
bráðabirgða í júní í sumar iausn-
ar og er því bafin stjórmai'ikreppa
sem allir húast við að verði lang-
vinn og muni jafnivel ekki leysast
fyiT en einhvern tíma eftir ára-
mótin.
Lausnarbeiðini ríkisstjóroarinm-
ar barst samtímis því sem at-
hafnálíf i landinu er i lamasessi
vegna annars stórverkfallsins sem
nær um alit landið á einnd viku.
Á miðnætti í giær lagði um milj-
ón starfsmanina ríkisfyrii’tækja
niður vinnu og átti verkfallið að
stanida í sólarhring. Voru það
einkum starfsimenn jámbrauta,
pósts og síma siem voru í verk-
fallli í dag. Fyrir helgina gerðu
um átta miljónir verkamanna í
ýmsuim greinum sólarhrings verk-
fali og fleiri verkföll eru væntan-
leg á næstunni. Þessi miklu verir-
föll em háð til að kmýja fram
kjara- og réttarbætur, ekki hvað
sízt betra eftiriaunakerfi. , Að
verkföillunum standa í sairr^in-
ingu öll þrjú almennu verklýð&-
samfoöndin, GGIL sem kommún-
istar og vinstrisósíalistar ráðá og
er lamgöfflugiast þedrra, CISL siem
kaþóflskir ráða og UIL sem lotið
hefur stjóm sósíaldemóikráta.
Þetta er í fyrsta simn um ára-
tuigia skeið sem samböndin hafa
haft algera samvinnu sín á mdlli
í kjaraibaráttunni.
Saragat forseti bað Leone óg
ráðherra hans uim að gegna stör£-
um áfram meðan reynd yrði
mynduin nýrrar stjómar oig mun
Saraigat hefja viðræður við leið-
toga stjórnmáiaflokikanma áföstu-
daginm. Þá verður lokið lands-
fundi Kristileigra demókrata sem
hefist á morgiun, en á fiundinum
verður væntanleiga tekin afstaða
tifl þess hvort fflokkurinn á að
bedta sér fyrir myndun sam-
steypustjómar.
Búast má við að það verði of-
an á, en samt er alls óvíst að
Fraimihald á 7. síðu.
Mótmæli víða
líflótsdómnum
RÓM 19/11 — Dauðadómur sem
herréttur í Aþenu- kvað upp á
sunnudag yfir Alexandros Pana-
gúlis, sem sakaður vair um að
hafa ætlað að ráða Papadopúlos
forsætisráðherra af dögum, hefi-
ur vakið mikla mótmælaöldu
víða í Evrópu.
Verjandi Panaigúlis fór þess í
daig á leit við hæstarétt Grikk-
lands að hann fyrirskipaði frest-
un á aftöku Panagúlis og kvaðst
verjandmn hafa í höndum ný
gögn í málinu. Verjandinn sagði
að Pan,agúlis hefði ekki sjálfur
undirritað vitniaskýrslu þá sem
honum er kennd og sé skýrslam
því fölsuð. Hæstiréttur mun
væntamlega koma saman innan
þriggja daga til að taka afstöðu
til þessarar beiðni.
Við réttarhöldin neitaði Pana-
gúlis að biðja um vægð og kvaðst
hann heldur kjósa að verða tek-
inn af lífi. í ljós kom við rétt-
arhöldin að hann hafði verið
pyndaður og mun hann fremur
kjósa skjótan dauða en laniga
fangelsisvist í höndum fanga-
varða grísku horforingj anna.
/ Evrópu gegn
í Crikkiandi
Ýms’ar ríkisstjómir haía beðið
Pamagúlis griða, t.d. stjómir
Austurríkis, Veslu r-Þýzk alands,
ítaiíu pg Sovétríkj ann,a og í dag
barst Pipinelis, utanrikisráð-
herira Grikklands, skeyti frá
Vatikanmu með beið,nd írá Páli
páfa um að Panagúlis verði néð-
aður.
Fólk safnaðist teamam við sendi-
ráð Grikklands í London í dag
til að mótmæla dauðadóminum
og í Stokkhólmi fóru um 30.000
byggingaverkiamenu fylktu liði
til gríska sendiráðsins og afhemtu
þar mótmæli gegn þeim pynding-
um sem Panagúlis bafi orðið að
þola. pyndingum sem séu eim-
kenni fasistísks stjórnarfars.
Emn hafa ný réttarhöld verið
boðuð í Aþenu. Á morgun munu
16 stúdentar verða leiddir fyrir
herdómstól í Aþenu, sakaðir um
að hafia stofnað til samsæris um
að steypa hierforinigjaistjórninni
og koma á kommúnistískri stjóm
í landinu. Níu félagar þeirra
komust undan handtöku og verð-
ur fjallað um mál þeirra að þeim
fjarstöddum.