Þjóðviljinn - 17.12.1968, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINTNT — t>riðjudagur 17. desemlber 1968.
Útgefandi: Sameiningarflokkiur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðimundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Ólafur Jónsson.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritetjórn. afgreiðsla. auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig 19.
Sími 17500 (5 línur). — Askriftarverð kr. 150,00 á mán.uði. —
Landfíótti
|Jm þessar mundir eru kreppueinkennin mörg og
uggvænleg. Stórfelldur vandi steðjar að þús-
undum manna; fjölmargir eru að missa íbúðir sín-
ar og pignir; ungt fólk sér fram á að verða að hætta
námi í miðjum klíðum, aldrað fólk, öryrkjar og aðr-
ir þeir sem erfitt eiga með að taka þátt í hinni al-j
mennu samkeppnisbaráttu verða harðast úti. Ef til
vill er sú staðreynd þó ískyggilegust að hundruð
manna hyggja nú á að flýja land. Menn léita fyrir'
sér víða um heim, en mest er spurt um Ástralíu- j
ferðir, vegna þess að Ástralíuagentar hafa boðið
fram ýmiskonar fríðindi, þar á meðal greiðslu á
meginhluta ferðakostnaðar. Svo mikill er áhuginn
að umsóknareyðublöð um Ástralíuvist mun hafa
þrotið í brezka sendiráðinu fyrir nokkru; hins veg-
ar hefur ekki tekizt að fá tölur um fjölda þeirra
sem þegar hafa undirritað samninga en talið er að
margir tugir ungra manna muni flytjast til Ástr-
alíu þegar á næstu mánuðum. Þegar talað er við
ungt fólk sem hyggur á landflótta segir það ástæð-
urnar vera erfitt efnahagsástand og vantrú á fram-
tíðina; atvinnuleysi einhvern hluta árs sé að verða
föst regla; jafnvel þegar atvinna fáist hrökkvi
kaupgjaldið ekki fyrir sæmilegri afkomu; geng-
islækkanir séu að verða árviss atburður: ekkert j
bendi til þess að rætast muni úr þessu ófremdar- j
ástandi — það kunni öllu heldur að magnast. 1
r
Jslendingar hafa áður lifað tímabil þegar agentar
erlendra ríkja sópuðu héðan fólki með loforðum
um gull og græna skóga, þegar þúsundir manna
flýðu neyðarástandið sem þá var á íslandi. Flestir
munu hafa gert sér vonir um að til slíkra viðhorfa
kæmi ekki á nýjan leik, ,eftir að íslendingar höfðu
fært sönnur á það hvers þeir voru megnugir og
allra sízt eftir mesta velmegunartímabil í sögu
þjóðarinnar. Það væri einnig algerlega rangt að
halda því fram að forsendurnar nú séu hinar sömu
og þegar vesturfarirnar hófust; þótt kreppan sé
nærgöngul við menn er hún samt bamaleikur í sam-
anburði við bjargarskortinn forðum. Hið sameig-
inlega einkenni er hins vegar trúleysið. Það staf-
ar ekki af efnahagsörðugleikum einum saman,
heldur og af almennum áróðri sem viðreisnarflokk-
amir hafa haldið að þjóðinni um langt skeið. Heil-
brigður þjóðarmetnaður hefur ekki átt upp á pall-
borðið hjá valdhöfunum að undanförnu; erlendu
hernámi hefur verið sungið lof; erlendum auðfyr-
irtækjum hafa verið veitt hverskyns forréttindi
meðan atvinnuvegir landsmanna hafa verið af-
ræktir; lagt hefur verið ofurkapp á nauðsyn þess
að ísland tengist stærri heild._ Það er afleiðing
þessa þráláta áróðurs að ungu fólki finnst það ekki
tengt landi sínu og þjóð neinum órjúfandi örlaga-
böndum.
jyjaðurinn sjálfur er dýrmætasta auðlind hverrar
þjóðar; það er eftirsjá að hverjum einstaklingi
sem flýr land. Þess vegna er ástæða til að skora
á ungt fólk að láta ekki erlenda agenta tæla sig,
heldur beyja hér og nú þá baráttu sem nauðsyn-
leg er til þess að tryggja lífvænlegt stjómarfar á
íslandi. — m.
ióla- og nýársgjöfin
veldur stormi af hafi
Ríkisstjóm Isilands og mála-
lið hennar á Allþingi, er nú
þessa dagana, að giainga endan-
lega frá jóla- og. nýjársgjöf
sinni til sjómannasitéttarininiar,
jafnt yfirmanna sem undir-
manna, á hafi og í höfin. Þessi
gjöf er svo sérstök og einsteeð,
að til hernnor mun iengi verða
vitnað aif þeirri stétt siean henn-
ar er ætlað að njóta, þó ár
renni í aldainna sæ. En lítil-
si'gldari er íslenísk sjó'manna-
stétt, heldur að ég ætla hana
vera, ef hún tekur svo við'þess-
ari gjöf, að hún gjaldi hana
ekki að veröleikum, þvf að svo
segir í fomu spaikmæli, að „gjöf
skaíl gjalda“.
Já, það er ekki ofsögluim sagt
að kjaraskerðinrgartrumvarp
ríkisstjómarinnair á hendur ís-
lenzkri sjómannastétt, er sér-
stæð og einstæð jóla- og ný-
ársgjöf til heirrar starfsstéttar
sem óumdeilanlega hefur borið
hita og þunga dagsiins í ísilenzk-
uan þjóðarbúsikap um langt
skeið. Það er óumdeilanlega
sjómannastéttin, seim fyrst og
fremst hicifur staðið undir ó-
hófseyðsliu ríkisvalldsins að svo
miklu leyti sem undir því hef-
ur verið haígt að standa. með
fslenzkri hjóðorfraimleiðslu.
Það eru ráðherrar Alþýðu-
flokks og S.iálfs'tæðisflok'ks, sem
ásamt starfsfól'ki ráðuneytanna
kostuðu ríkisisjóð 68 miljón-
ir 402 þúsund krónur á s. 1.
ári sem era upphafsmann
bcssarar jóla- og nýársgiafa# til
sjómannastéttarinnar á því
herrans ári 1968. Þetta eru sjó-
menm beðnir að leeigja sér á
minni.
Það hefur mikið vatn rann-
ið til sjávar og miikil hugar-
farsbreyfing orðið hjá forystu-
liði Alþýðuiflrkksins frá þeim
tCma þegar Jón heitinn Baild-
vinsson og Si.gurjón heitinn Ól-
afsson lctu draga ráðlherra AI-
hýðuflokksins út úr ríkisstjórn-
inni til að mótmæla gerðar-
dóimii í kau.pdeilu togarasjó-
manna við útgerðarmenn. Og
þó fólu tillö.gur gerða.rdómsins
á þeim tímia í sér aðöins lít.ið
brot af þeirri kiaraskerðincu
sem ráðherra AlþýðU'flokksirh í,
sitöðu sjávarútvegsmáHaráðlherra,
er látinn sitanda fyrir rnú og
ber að sjáHtfsögðu höfuðábyrgð
á, væri uim nokkra ábyrgð að
ræða hjá íslenzkuim ráðlhorram.
- Þegar sjávarútvegurinn er
komiinn í þrot vegna þesis fyrst
og fremst, að efraaihagsigrand-
völlur hatns heiflur verið rangur
frá opinþerri hálfu og hann af
þeim sökum ekki giatað staðið
af sér verðsveifilur á mörkuð-
um, ásamit því að aflamaign <j>.
lækkaði frá motári til meðali-
árs, þá er ekki gripið tll þess
ráðs að minnka álögumar og
lækka rekstrarútgj öld'in, og
bíasia þó þau úrræði við aug-
um.
Það má ekki sfcerða gmóða
bankanna af útgerðinni, sem
hafa blóðmjól'kað hana á und-
antfömum áram og notað gnóð-
ann til útþensdiu. Vextina má
ekfci læikfca. Spa.ritfjáreigendum
er saigt að það sé gert vegna
þeirra hagsmuna. A sama
tfmá sem meginhiluta af spairi-
fé þeirra er rænt með geng-
i.snæikfcunum krónuGnar. OQíu-
verð má ek.ki lasfcfca, þó það
sé hægt með því að taka Uipp
eitt dreiíin'garkerfi í stað
þriggja nú. Að fana þessa leið,
bað stríðir gogn haigsmunum
þeirra sem ej,ga Mutabréfin í
oliufélö'gunum. Hatfn angj ödd, að-
stöðuigjölld og hvieirstoonar opin-
berar álögur sem. nú hvfla
þungt á sjávarútveginum, ekk-
ert af þessu má læfcka, því að
kerfið þólir það ekki, segja
beir vfsu menn sem eru til
försvárs á þassum stöðum.
Ríkisstjómin; siegist svo hafa
fundið eina sennilega leið út
úr þeim ógönigum semhún sjálf
hefur sett sjávarútveginn í með
fjármálastefnu sinni. Þetita er
leið jóla- og nýársgjafairinnar
sem felst í kjaraskerðinigar-
frumvarpi hennar á hendur ís-
lienzkri sjómannastétt. Með
fruimvarpinu er siómönnum
ætlað að greiða öll afgllöp síð-
asta áratugs í útgerðarmálum.
Þetta skral gert samkvæmt
framvarpinu með því aö gera
stóran hluita af aflaverðimæti <;
hvers skips upptæfct í margs-
konar þartfir útgerðarinniar, áð-
ur en hllutur skipshafnar er
reiknaður út. Þessi eignaupp-
taka á réttmætuim Mut skips-
hafnar getur samkvæmt fram-
varpinu numið, asamt þeim á-
lögum á ósfciptan etfla sem áð-
ur var búið að lögfesta, allt frá
35-36% af aflaverðmiæti og upp
í 60 prósent eftir veiðum og að-
stöðu ef allar heiimildir sem í
frumvarpinu felast eru notaðar,
sem fáir munu efast um, verði
það að lö'gurn.
Stormur af hafi
Þrátt fyrir ótvíræð m'ótmæli
Alþýðusambandsþinigs gegn
kj araskerð i n garstef nunni, og
eindregin mótmæli Sjémanna-
saimbandsins, ' Fairmainna- og'
fislúmannasambandsins, ásaimt
miótmælum skipshafna á nær
sextíu sfidveiðiskipum að veið-
um á Norðursjó þá er ætiunin
að knýja þetta þrælaframvarp
ríkisstjlóinnarinnar í gegm* um
Alhingi og gera það að lögum.
í síðustu vifcu var atkvæða-
greiðsla um framvairpið í efri
deild AHþin.gis og þar skilaði
sór stjórnarliðið með frumvarp-
inu, með tölu. Meðail þeiirra var
skipstjórinn og útgeröarmaður-
inn Þorsiteinn Gíslason, vara-
þinigimaður Sjálfstæðisitfloklksins.
Hann lét sig hatfa það, að greiða
aitkvæði gegn samþ'ykktum þess
stéttarsambands þar sem hann
er fólaigsmaður í. Ef starfstétta-
saimbönd á ísliondi eiiigia að geta
risið undir nafni í framtíðinni,
þá verða þau að taka hart á
agabrotum meðlima sinna því
að öðrum kosti haCda þau ekki
viröingu sinni óskertri.
Hvar sam __ ísllienzkt fiskiskip
flýitur á sjó með sikipshöfn um
borð, á opnu hatfi eða í höfn,
þá er það aöeins eitt mál sem
upp tekur huigi aillra sjómanna
nú og það er þotta þræiafrum-
varp TUbýðuflokksins ogSjálf-
stæðisflokksins, það felur ísér
stærri eignarupptökú af rétt-
mætum hliut sjómanna, heldur
en allar aðrar árásir á þeirra
launaikjör, síðan sitéttarþanátta
hófst á ísiandi. Næði þessi
kiaraskerðinig flram að gamga,
bá múndu sjólmiannasamtökin á
Isllandi ekki verða tekin alvar-
lega af samtökum stéttarbræðr-
anna á Norðuiriöndum. Ég tel
heldur ekki ósennilegt, aðsam-
bykikt framvarpsins myndi þýða
bað, að liandanir úr íslenzkum
sndarskipum yrðu stöðvaðar í
Noregi og Danmörku í fram-
tíðinni, taikist sjómönnum hér
pfcfci. að brióta þessa árás á
hlutasfciptafcjörin rækilega á
bak atftur. Það liglgiur eiiiginlega
ailveg í augiuim uppi, að sjó-
menn í þessum löndum. gæ'tu
ekki leyft að landað yrði aifla
úr íslenzkum skipum eftir að
hílutaskiptakjörin hefðu verið
s.kert með lagaboði í íineisiöðu
við íslenzk sjóimannasamfek, og
kjörin þar með orðin svþ ger-
ódík norsibum og dörískum
hlutaskiptakjöram, að þeim
væri á engan hátt hægt að
jatfna saman á nokkum hátt.
Að leyfa íslienzkum sílcLveiði-
skipum samfceppnisað'S'töðu við
sjómenn þessaira landa undir
svona breyttuim krimiguimstæð-
um, ég held að bað komi varia
til greina frá heindi fiskimíanna-
samtaka þessara Iianda. |
Þessa h:lið málsins held 'óg að
ísilenzk rfkisstjórn hetfði átt að
atbuga áður en hún lagði fram
kjaraskerðingarfrumvarp sitt,
því að hér era eða geta verið
miikilir haigsmunir í húfi, verði
íslenzk síldveiðiskip að stunda
veiðar á Norðursjó eins og ver-
ið hetfur í sumar og haust. —
Mikil líkindi ei-u því til þess,
að hér séu skammsýnir og úr-
ræðaílitlir valdhafar, ekki að-
einis að vinna gegn hagsmun-
um sjömanna, heldur hTka í fá-
fræði sánni gegn haigsmunum
þeirra síldarútviegsmanna, sem
þeir mieðal annars telja sig
vera að vinna fyrir.
Sá stormur sem nú fer um
huigi sjómarana, vegna þessarar
árásar á Mutaskiptakjörin,
hann éinn gæti bjargað þessu
málli, etf hann breyttist 1 ofsa-
veður. Hvort svo verður, um
það skal ég engu spá, en, nán-
asta framitíð leiðir það í ljós.
RAZN0IMP0RT, M0SKVA
RUSSNESKI HJOLBARDINN ENDIST
Hafa enzt 70.000 km akstup samkvs
vottopSI atvlnnubllstföpa •
Faest h]á flestum hfSIbapSasSIum á landinu
Hvepgl laegpa verB ^ i
I SÍMI 1-7373
TRADING
GUÐMUNDUR
SONUR
GÍSLASON HAGALÍN
BJARGS OG BÁRU
Endurminningar Sígurðar Jóns Guðmundssonar stofnanda BelgjagerSarinnar

Somir l>,jarj>í
«>«> IííVi-u
:
Itóá- - j
fi >W. »;<«:<«>>'//. qv/, ,///&%,./&■/*. : i
< ■ : •’■ -■• .>. . : • • .-> ■/.■/ •• >/<■ <• , •• ••■ >
Jón í Belgjagerðinni, eins og hann er oftast nefndur, er
Vestfirðingur, fœddur ó vestasta bœ þessa lands, Hval-
lótrum við Lótrabjarg. Tólf óra gamall gerðist hann hó-
seti á seglskipi, og síðan var hann sjómaður: hóseti,
stýrimáður eða skipstjóri á ýmsum tegundum skipa og
við ýmiss konar veiðar í fjórðung aldar. Gerðist síðan
stofnandi iðnfyrirtœkis, sem byrjaði í nœsta smáum stíl
í kjallaraholu í Reykjavík, en er nú stórt og myndarlegt
og veitir mörgum lifibrauð.
Saga Jóns í Belgjagerðinni er saga manns, sem gœddur
er miklu þreki og enn meiri seiglu, miklum manndómi og
þá ekki síður drengskap, og hefur auk þess haldið óvenju-
legum trúnaði við ísienzka bókmenningu.
Verð kr. 451,50

t