Þjóðviljinn - 09.01.1969, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 09.01.1969, Blaðsíða 7
Fimmtudagur 9. jamúar 1969 — ÞJÓÐVIUnsrN — SlÐA J Leikrit Þjóðleikhussins: DELERÍUM BÚBÓNIS eftir Jónas og Jón Múla Árnasyni Leikstjóri: BENEDIKT ÁRNASON ,Það hefur dregizt alllt oí liangi að minnast lítillega á „Daleríum búbónis", hin 'þjóð- frsegu og viðfeJldimi gaimanmól Múiabræðra, og er meðai ann- ars vedkindum um að ikeniha. Tof þessi kemur raunar vairt að sök, hinn alþýðttegi vinsœli skopleik- ur er að heifja göngai sína d sviði Þjóðleitttihússins óg á á- reiðanlega mjög langt 3íf fyrir höndum. Auik þess hef ég að sjálfsögðu ritað ofurlftið um hann áður, það var fyrir níu árum er leikurinn var firum- sýndur í Iðnó gfömdiu — lýst að nakfcru takmörkunum hans, göttlum og margvísttegum og auigljósum kostum. Sú umsöigm var já'kvaeð í fllesta og sjálf- sagt næsta ófulllllkomin, en ég hef ekki sikipt um skoöun og læt hjá líðá að rcyna oð sltýra frá efni hins létta gamans að þessu sinni, skiligreina eðli leiksins eða kryfja titt mengjar, enda er „Deleríum búbónis“ mjög kunmugit verk ölttum landslýðnum, öðrum en þeim sem komungir eru aö árum. Eimstæð sigurganiga þess um land aillt er næstum orðin að þjóðsögu.; en það eru Æleiri Mið- ar á þessu málli. Það er gömiull, glólð og gróin hefð reykvísfcra leilklhúsa allt frá fyrsta árum Deikfé&igs Reykjavíkur að fllytja giestuim sínum veigaimikil og hugitæk verfc á amnað kvöld jóilá, sígild instef leiksins að mágar tvieir og annar ráðherra að tign, veill- ríkir, góðlátlegir en purkunar- lausir brastttarar ætla sór að fresta sjálfum jólunum um óá- kveðimn tfma tííl þess eins að mata krótttinn. En helzti keppi- nautar þeirra, nýríkur, óthetflað- ur, algerlega sarrmzlkuilaus en silóttugur rudidi 'liedtour sér að þeiim eiins og köttar að mús: loks slofna náungar þessir eins- konar bræðralag, skipta mieð sér gróðamum. Það filýgur rnanni í hiug að Þjóðleikhúsið sjáttfit sé í rauninni crðið fjórði aðilimn í þassum þdkilealega sél- skap, eða hvað getur því gengið til netna gróðavonin ein? Fjár- hirzlan er eflaust tóm og opin- berir styikir æ meir skomir við nögl; en það gefur auga leið að eigi þjóðtteikhiús dkki beinlínis að kafina undir því virðuttega niafini verður það að hafia srvo rfiflleg fjárráð að það geti ein- beitt sér að því hilutverki sem þiví er ætlað: að gttæða og hiefja leikmenningu hiris fámenna ey- lands,.eflla listrænan sikiílming og þrosika gesta sdmma, íslemzkrar þjóðar.. Það miá attdrei lúta að lágu, dekra við lélegam. og lítt þroskaðan simefok attmenninigs, hugsa um það eitt að græða, óg er ég þó sízt af öttllu að fara fram á að það mdði vBtlkefini sírí og starfsihæifctí við fláiedna faiguirkera eða swonefínda miemn- imigarvita, en það heiti mun orð- ist á listrænmi uppl>eáð; um það ættu „Vér morðingjar“ og „Del- eríum búbánds" að vera nægileg vitni. Benedikt hugsar vamdlliega ráð sitt og detfcur margt gott í hu:g; framar öttllu kamm hann að nota hið rúmgóða svið til Mít- ar. Hanm færir hljómsveltina úr gi-yfjunni upp á baksviðið, og er að því yndisauki; en því má ekki gtteyima að hann hefur Colirn Russelll battlettmeistara við Mið sér, en Russell sér um damsa og háttbundnar hreyfing- ar; hanm hefúr sfcamma hríð starfað á iamdi hér, en verk hans fram að þessu spá vissu- lega góðu,. Hljómfögirum, alþýð- legurn og attkumnum lögum Jóns Múla er sérstakur sómi sýndur — Magnús Ingimiaæsson hetfur útsefct tánlistiinia í þeitta sinm og ekki bruigðizt boigalistin, og hún er ágaatllega ffluifct a£ álttstárri og haefri Mjómsveit umdir öruggri stjóm Cairls Bilttdoh. Sviðs- mymiddr Lárusar ImgóttfSsiomar eru tattövert íburðairmdikiLar, en mér lítt að skapi, lisifcamaðurínn læfcur hjá líða að skopast veru- lega að ölílu gttysinu og tildiriniu á liedimdli hins fiorríka forstjóra, lýsa fárámliegiuim smetok frúar- innar sem dáist að öfllu sem kattttað er ffist, hvort siem giarvi- starfisemi sú er í ætt við hinn gamtta eða nýja tílmia. Þó verð óg að beridia á eimin IjóBam, bllett: Ijárus gttleymir ekki Hattttgiríms- kirkju, því aflboðsilega fierlMki Á bamum. Bessi Bjaruasen og Þórhallur Sigurðssou í hópi stuttklæddra yngismeyja. eðia niýtízk leifcrit erlendra snillinga eða ný verk ísllenzikra leikskálda. Bæði ég og margir aörir hefiðu beðið nýs gamams $f hendi hinna ágavta bræðra með títtlhlökkum og etfltírvaantíngu, en þrátt fyrir marglhiáifctaða fýndni, ýmis hmdttiíleg atrdðd, sttcemmti- lega tónlist og söngtexta er „Deleríum ibúibónis“ ærið sumd- urttaus gamamttedtar og fiáitækur að leibræinum átölkuim og í sumu dálítið sllyyildur revýumuim gömflu-, þiað er þýðingiarilítið að kala hialnn kllassdsfct verlk, þótt gert sé í tteiksíkiná og reyndar víðar; í amnan stað er ihiini miedn- fýndna en græslkulausa ádeila enn í fiuttttu gildi, félaigislLeg óg póddtísk spillling dvergríkisins ís- lenzka söm og fýrir nfu árum. En þýðimigairttítið er að reyna að kattiLa „Deleríuim búbónis“ klass- ískam gleðdtteittc, þótt gemt sé í íleilkskrá og víðar. Ettms og attttir vdta er það imeg- ið' verst skammaryrðd á tung- unni. Þing og sitjóm verður að sikilja að þjóðtteilklhús er eikki hægt að retoa án halla og sízt hér á landi; að ledkihúsið hefur etobi aJUlitaiC varið fé símu skyn,- samttlega eða á réfctan hátt er allllt "amnað mál. Og þá er Mks toomíð að sýn- ingiunmi sjálfiri. Um stórvæigi- legar breytingar er ektttí. að ræöa, textinn yfiirtteitt satnur og fiyrrum. Damisar eru fileiri em áð- ur, og tvö ný lög hafia bætzt við; eitt nýtt atriði ber íyrir sjóndr, em það er Mtbragðsleiikur einn og slkriinigidains, sketmmtí- legt glens en genir bygigingu verksdns enn losaralegiri en áð- ur. Bg hafði ætttað að Mð létta gaman nyti siín betur í litlu leiikhúsd, em sá ótti reymdist á- stæðuílaius. Það er firamar öllliu leikstjórainium að þaldkai, Beme- ddlbt Ámasyni sem margt vel hefnr @emt um dagana, en virð- sem er að því komin að eyði- leggja Ihöfiuðsitaö landsins. Um bún i ngateikn inigar Lárusar gegmir öfiuigp. máli, og þarf ekki anmað en mdnna á klæðnoð frúarinnar, tónsikáilds.ins uniga og unnustu hans í leikdansinuim um djáfcnann á Myiiká; i þeirri grein hefiur Lárus Inigólllfsson jafnan reynzt hinn mesti snill- imgur. Um leikarana Mýt ég að vera fáorður. Mannlýsinigar höf- umdainina eru mjög á ytra borði, eins og tíðlkast í ærslafiuMum slkopleitoum eða revýumi, Það er etold heigllum hent að gera Idf- anidi fóttk ú.r sfldlkum efiniviði, enda vart titt þess ætlazt — það mun fáum leitoendium ísttenzttcuim unnt nema Bpynjólfi Jóhammias- syni. ÆgLr forstjóri og réð- herrann mágur hans erui í góð- um höndum Rúriks Haraildsson- ar og Ævars R. Kwiaraim ,þeir eru jafinvíglir og samtaka, an Arnar Jónsson og SigTÍður Þorvaldsdóttir. Sigríður ÞMrvaldsdóttir, Ævar Kvaran og Rúrik Haraldsson. viimma ekttd ný afirek fremur en aðrir. Rúrik er alltaif kvilkur og öiruegur í hireyfiingum og tiH- svörum og Ævari tekst ofit í- smeygilega vel er hanm íflytar kostalega ræðu ráðherrans, en hún er reyndar simjattilast atriði leiksins; en þeir féttagar komu sömgtextunum elkki ailtttaf nógu vel titt! skila. Þá var Þóra Prið- rilksdóttir öruigg í siporum frj Ægis, fWð sýnum og lýstí. gífiur- legri heimsiku hemnar, forxiild og sipjátruimgslhætti skýrt og talls- vert hlægilega. Það er tæpast fjairri sanni að Amair Jónsson hafi unnið mesta hyllli leikgesta, ^ en hann er tónskálddð og unn- ustinn Leifur og Olék jafinan með þeim sérstæðá léttleika og fjöri, fiml og þoikika siem löngium hef- ur einkennt hinn unga og vin- sætta tteikara. Slgriður Þorvalds- dlóttir er eklld verulega minnis- verð sem uniglflrú Ægis unnusta Leifls, en leikurinn slléttur og geðflettttdur; þess verður að geita að sitúlka þessi iðk- ar battlett afi sönnurn áhuga þótt hún getí attls eklkert dansað; að aumlkunarverðuim tilburðum loikkonunnar er ó- þarft að finna. Hún verður um stand mjög hrifiri afi atómskáttd- inu og gervirmanninum Andma.r, en sú ádeitta þóttí mér ósköp margþv'æld og slitin fyrir níu árum, og ekttd hefur hún batn- að með tfmanum. Battdvin Hall- dórsson er búinn góðu gervi og ágætri fraimigömgu og telost að gera manmikerti þetfca furðu- spaugilegt þrátt fyrir allllt. Ut- lit og borgitnlmannleg framkoma Fttosa Ölaifsisomar hæfa Einari í Runninum vél á ýmsan hátt, en þvi ekki að leyna að þetta íá- prða en mikittvæga Mutverk var mikttiu þetar túttlkað í Iðnó fyrr- um. Tveir leitoeindur fara rmeð sömu hlutverk og í þá daiga: Árni Tryggvason og Nína Sveinsdóttír. Árni er eins for- kostallegur og mannlleguf sem Gumnar gamlli bflstjóri og hann, var þé; Nína er vinnukona Æg- is og httutverkið sama og etoki neitt, en það er déflítið gaman að henmd emgu síður. Xæir Bessi Bjarnason og Þórhallur Sigurös- son birtast í hinu nýja þögla atriði á barnum, þeiir dansa og velta um kiolll kófdrukknir og viti siímu fjær, en áLlt athæfi þeirna hnitmiðað og kátbroslegt í bezta laigi. Pjórar laglegar og komungar stúLkur taka þátt i ærslumum og dansdnum öttluim titt ánægju; Jloks mé ekki gfleyma lágvöxnum og geðfallld- um danstmamni, Einari Þorbergs- syni, en hann vefour framar ölliu athygli í hdnum skoplega ttieiiik- dansi um djáttssnann frá Myriká eftir prestinm og pokaskáldið Steinóttf sem birtist afldnei góðu heilli. Viðtöikur leikigesifca á amnan dag jólla voru hinar hjartanlleg- ustu og ’ lófaíklappið langt og innilegt; og höfiundunum tekið' með kostum og kynjum. Vin- sældir hins létta gamans þarf ekíri að draga í efa; tteittahúsinu verður efttaiust að ósk sinnd um aðsóton og gir^ða, enda títt þess refiimir sikomir. v A Hj. Lögfræðingar kjósa sér kjaramálanefaé • Þorvaflidur Garðar Kristjáns- son vtar endurkjörinn formaður Lögfræðingaiféttags ísLands á að- alfundii þess 30. fyrra mámaðar. Fráfarandi stjóm lagði firtam á fundinum tillögu um, að fé- lagið korni á fó>t sórstaikri kjara- málanefnd, er hefði það hlut- verk að vimmia að bættum kjör- um lögfræðinga í þjónusta hins opimbera og eimkaaðila. Skyldi nefndin boma írarn í umboðd oig nefni félagsins gagnivart vinnu- veitendum lögfiræðiríga í kjana- málum og hagsmun abarátt.u þeirra. Um tillögu þessa urðu miklair umrseður og kom fram mikiltt. áhugi á, að félagið léti kjaramálin til sín tafca í aukn- um mæli. Var tillaiga þessi sam- þykkt einróma. í stjóm félaigsáns voru kjöm- ir: Þorvaldiuæ Gairðar Kristj- ánsson, form.; Þórður Bjöirns- son, yfirsafloadómiari, varaform.; Eimar Bjamason, ríkisenduir- skoðandi; Theódór B. Líndai, Þorvaldur Garðar Kristjánsson prófessor; Amljótur Bjömssorí, hénaðsdómslögmaður, Friðrik Ólafisson, stjónniarráðsifuJtt.trúi og Jónatan Þórmundsson, full- tirúi satosókraara ríkisins. í fúEtrúaráð Bandaiags há- skól'amaininia voru kjömir: Bjaamá K. Bjajmason, borgan- Framhattd á 9. síðu. I t i I I

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.