Þjóðviljinn - 09.01.1969, Page 7

Fimmtudagur 9. jamúar 1969 — ÞJÓÐVIUnsrN — SlÐA J
Leikrit Þjóðleikhussins:
DELERÍUM BÚBÓNIS
eftir Jónas og Jón Múla Árnasyni
Leikstjóri: BENEDIKT ÁRNASON
,Það hefur dregizt alllt oí
liangi að minnast lítillega á
„Daleríum búbónis", hin 'þjóð-
frsegu og viðfeJldimi gaimanmól
Múiabræðra, og er meðai ann-
ars vedkindum um að ikeniha. Tof
þessi kemur raunar vairt að sök,
hinn alþýðttegi vinsœli skopleik-
ur er að heifja göngai sína d
sviði Þjóðleitttihússins óg á á-
reiðanlega mjög langt 3íf fyrir
höndum. Auik þess hef ég að
sjálfsögðu ritað ofurlftið um
hann áður, það var fyrir níu
árum er leikurinn var firum-
sýndur í Iðnó gfömdiu — lýst að
nakfcru takmörkunum hans,
göttlum og margvísttegum og
auigljósum kostum. Sú umsöigm
var já'kvaeð í fllesta og sjálf-
sagt næsta ófulllllkomin, en ég
hef ekki sikipt um skoöun og
læt hjá líðá að rcyna oð sltýra
frá efni hins létta gamans að
þessu sinni, skiligreina eðli
leiksins eða kryfja titt mengjar,
enda er „Deleríum búbónis“
mjög kunmugit verk ölttum
landslýðnum, öðrum en þeim
sem komungir eru aö árum.
Eimstæð sigurganiga þess um
land aillt er næstum orðin að
þjóðsögu.; en það eru Æleiri Mið-
ar á þessu málli.
Það er gömiull, glólð og gróin
hefð reykvísfcra leilklhúsa allt
frá fyrsta árum Deikfé&igs
Reykjavíkur að fllytja giestuim
sínum veigaimikil og hugitæk
verfc á amnað kvöld jóilá, sígild
instef leiksins að mágar tvieir
og annar ráðherra að tign, veill-
ríkir, góðlátlegir en purkunar-
lausir brastttarar ætla sór að
fresta sjálfum jólunum um óá-
kveðimn tfma tííl þess eins að
mata krótttinn. En helzti keppi-
nautar þeirra, nýríkur, óthetflað-
ur, algerlega sarrmzlkuilaus en
silóttugur rudidi 'liedtour sér að
þeiim eiins og köttar að mús:
loks slofna náungar þessir eins-
konar bræðralag, skipta mieð
sér gróðamum. Það filýgur
rnanni í hiug að Þjóðleikhúsið
sjáttfit sé í rauninni crðið fjórði
aðilimn í þassum þdkilealega sél-
skap, eða hvað getur því gengið
til netna gróðavonin ein? Fjár-
hirzlan er eflaust tóm og opin-
berir styikir æ meir skomir við
nögl; en það gefur auga leið að
eigi þjóðtteikhiús dkki beinlínis
að kafina undir því virðuttega
niafini verður það að hafia srvo
rfiflleg fjárráð að það geti ein-
beitt sér að því hilutverki sem
þiví er ætlað: að gttæða og hiefja
leikmenningu hiris fámenna ey-
lands,.eflla listrænan sikiílming og
þrosika gesta sdmma, íslemzkrar
þjóðar.. Það miá attdrei lúta að
lágu, dekra við lélegam. og lítt
þroskaðan simefok attmenninigs,
hugsa um það eitt að græða,
óg er ég þó sízt af öttllu að fara
fram á að það mdði vBtlkefini
sírí og starfsihæifctí við fláiedna
faiguirkera eða swonefínda miemn-
imigarvita, en það heiti mun orð-
ist á listrænmi uppl>eáð; um það
ættu „Vér morðingjar“ og „Del-
eríum búbánds" að vera nægileg
vitni. Benedikt hugsar vamdlliega
ráð sitt og detfcur margt gott í
hu:g; framar öttllu kamm hann að
nota hið rúmgóða svið til Mít-
ar. Hanm færir hljómsveltina úr
gi-yfjunni upp á baksviðið, og
er að því yndisauki; en því má
ekki gtteyima að hann hefur
Colirn Russelll battlettmeistara
við Mið sér, en Russell sér um
damsa og háttbundnar hreyfing-
ar; hanm hefúr sfcamma hríð
starfað á iamdi hér, en verk
hans fram að þessu spá vissu-
lega góðu,. Hljómfögirum, alþýð-
legurn og attkumnum lögum Jóns
Múla er sérstakur sómi sýndur
— Magnús Ingimiaæsson hetfur
útsefct tánlistiinia í þeitta sinm og
ekki bruigðizt boigalistin, og hún
er ágaatllega ffluifct a£ álttstárri og
haefri Mjómsveit umdir öruggri
stjóm Cairls Bilttdoh. Sviðs-
mymiddr Lárusar ImgóttfSsiomar
eru tattövert íburðairmdikiLar, en
mér lítt að skapi, lisifcamaðurínn
læfcur hjá líða að skopast veru-
lega að ölílu gttysinu og tildiriniu
á liedimdli hins fiorríka forstjóra,
lýsa fárámliegiuim smetok frúar-
innar sem dáist að öfllu sem
kattttað er ffist, hvort siem giarvi-
starfisemi sú er í ætt við hinn
gamtta eða nýja tílmia. Þó verð
óg að beridia á eimin IjóBam, bllett:
Ijárus gttleymir ekki Hattttgiríms-
kirkju, því aflboðsilega fierlMki
Á bamum. Bessi Bjaruasen og Þórhallur Sigurðssou í hópi stuttklæddra yngismeyja.
eðia niýtízk leifcrit erlendra
snillinga eða ný verk ísllenzikra
leikskálda. Bæði ég og margir
aörir hefiðu beðið nýs gamams $f
hendi hinna ágavta bræðra með
títtlhlökkum og etfltírvaantíngu, en
þrátt fyrir marglhiáifctaða fýndni,
ýmis hmdttiíleg atrdðd, sttcemmti-
lega tónlist og söngtexta er
„Deleríum ibúibónis“ ærið sumd-
urttaus gamamttedtar og fiáitækur
að leibræinum átölkuim og í
sumu dálítið sllyyildur revýumuim
gömflu-, þiað er þýðingiarilítið að
kala hialnn kllassdsfct verlk, þótt
gert sé í tteiksíkiná og reyndar
víðar; í amnan stað er ihiini miedn-
fýndna en græslkulausa ádeila
enn í fiuttttu gildi, félaigislLeg óg
póddtísk spillling dvergríkisins ís-
lenzka söm og fýrir nfu árum.
En þýðimigairttítið er að reyna að
kattiLa „Deleríuim búbónis“ klass-
ískam gleðdtteittc, þótt gemt sé í
íleilkskrá og víðar.
Ettms og attttir vdta er það imeg-
ið' verst skammaryrðd á tung-
unni. Þing og sitjóm verður að
sikilja að þjóðtteilklhús er eikki
hægt að retoa án halla og sízt
hér á landi; að ledkihúsið hefur
etobi aJUlitaiC varið fé símu skyn,-
samttlega eða á réfctan hátt er
allllt "amnað mál.
Og þá er Mks toomíð að sýn-
ingiunmi sjálfiri. Um stórvæigi-
legar breytingar er ektttí. að
ræöa, textinn yfiirtteitt satnur og
fiyrrum. Damisar eru fileiri em áð-
ur, og tvö ný lög hafia bætzt
við; eitt nýtt atriði ber íyrir
sjóndr, em það er Mtbragðsleiikur
einn og slkriinigidains, sketmmtí-
legt glens en genir bygigingu
verksdns enn losaralegiri en áð-
ur. Bg hafði ætttað að Mð létta
gaman nyti siín betur í litlu
leiikhúsd, em sá ótti reymdist á-
stæðuílaius. Það er firamar öllliu
leikstjórainium að þaldkai, Beme-
ddlbt Ámasyni sem margt vel
hefnr @emt um dagana, en virð-
sem er að því komin að eyði-
leggja Ihöfiuðsitaö landsins. Um
bún i ngateikn inigar Lárusar
gegmir öfiuigp. máli, og þarf ekki
anmað en mdnna á klæðnoð
frúarinnar, tónsikáilds.ins uniga
og unnustu hans í leikdansinuim
um djáfcnann á Myiiká; i þeirri
grein hefiur Lárus Inigólllfsson
jafnan reynzt hinn mesti snill-
imgur.
Um leikarana Mýt ég að
vera fáorður. Mannlýsinigar höf-
umdainina eru mjög á ytra borði,
eins og tíðlkast í ærslafiuMum
slkopleitoum eða revýumi, Það er
etold heigllum hent að gera Idf-
anidi fóttk ú.r sfldlkum efiniviði,
enda vart titt þess ætlazt — það
mun fáum leitoendium ísttenzttcuim
unnt nema Bpynjólfi Jóhammias-
syni. ÆgLr forstjóri og réð-
herrann mágur hans erui í góð-
um höndum Rúriks Haraildsson-
ar og Ævars R. Kwiaraim ,þeir
eru jafinvíglir og samtaka, an
Arnar Jónsson og SigTÍður Þorvaldsdóttir.
Sigríður ÞMrvaldsdóttir, Ævar Kvaran og Rúrik Haraldsson.
viimma ekttd ný afirek fremur en
aðrir. Rúrik er alltaif kvilkur og
öiruegur í hireyfiingum og tiH-
svörum og Ævari tekst ofit í-
smeygilega vel er hanm íflytar
kostalega ræðu ráðherrans, en
hún er reyndar simjattilast atriði
leiksins; en þeir féttagar komu
sömgtextunum elkki ailtttaf nógu
vel titt! skila. Þá var Þóra Prið-
rilksdóttir öruigg í siporum frj
Ægis, fWð sýnum og lýstí. gífiur-
legri heimsiku hemnar, forxiild og
sipjátruimgslhætti skýrt og talls-
vert hlægilega. Það er tæpast
fjairri sanni að Amair Jónsson
hafi unnið mesta hyllli leikgesta, ^
en hann er tónskálddð og unn-
ustinn Leifur og Olék jafinan með
þeim sérstæðá léttleika og fjöri,
fiml og þoikika siem löngium hef-
ur einkennt hinn unga og vin-
sætta tteikara. Slgriður Þorvalds-
dlóttir er eklld verulega minnis-
verð sem uniglflrú Ægis unnusta
Leifls, en leikurinn slléttur og
geðflettttdur; þess verður að
geita að sitúlka þessi iðk-
ar battlett afi sönnurn áhuga
þótt hún getí attls eklkert
dansað; að aumlkunarverðuim
tilburðum loikkonunnar er ó-
þarft að finna. Hún verður um
stand mjög hrifiri afi atómskáttd-
inu og gervirmanninum Andma.r,
en sú ádeitta þóttí mér ósköp
margþv'æld og slitin fyrir níu
árum, og ekttd hefur hún batn-
að með tfmanum. Battdvin Hall-
dórsson er búinn góðu gervi og
ágætri fraimigömgu og telost að
gera manmikerti þetfca furðu-
spaugilegt þrátt fyrir allllt. Ut-
lit og borgitnlmannleg framkoma
Fttosa Ölaifsisomar hæfa Einari í
Runninum vél á ýmsan hátt, en
þvi ekki að leyna að þetta íá-
prða en mikittvæga Mutverk var
mikttiu þetar túttlkað í Iðnó fyrr-
um. Tveir leitoeindur fara rmeð
sömu hlutverk og í þá daiga:
Árni Tryggvason og Nína
Sveinsdóttír. Árni er eins for-
kostallegur og mannlleguf sem
Gumnar gamlli bflstjóri og hann,
var þé; Nína er vinnukona Æg-
is og httutverkið sama og etoki
neitt, en það er déflítið gaman
að henmd emgu síður. Xæir Bessi
Bjarnason og Þórhallur Sigurös-
son birtast í hinu nýja þögla
atriði á barnum, þeiir dansa og
velta um kiolll kófdrukknir og
viti siímu fjær, en áLlt athæfi
þeirna hnitmiðað og kátbroslegt
í bezta laigi. Pjórar laglegar og
komungar stúLkur taka þátt i
ærslumum og dansdnum öttluim
titt ánægju; Jloks mé ekki
gfleyma lágvöxnum og geðfallld-
um danstmamni, Einari Þorbergs-
syni, en hann vefour framar ölliu
athygli í hdnum skoplega ttieiiik-
dansi um djáttssnann frá Myriká
eftir prestinm og pokaskáldið
Steinóttf sem birtist afldnei góðu
heilli.
Viðtöikur leikigesifca á amnan
dag jólla voru hinar hjartanlleg-
ustu og ’ lófaíklappið langt og
innilegt; og höfiundunum tekið'
með kostum og kynjum. Vin-
sældir hins létta gamans þarf
ekíri að draga í efa; tteittahúsinu
verður efttaiust að ósk sinnd um
aðsóton og gir^ða, enda títt þess
refiimir sikomir.
v A Hj.
Lögfræðingar kjósa
sér kjaramálanefaé
• Þorvaflidur Garðar Kristjáns-
son vtar endurkjörinn formaður
Lögfræðingaiféttags ísLands á að-
alfundii þess 30. fyrra mámaðar.
Fráfarandi stjóm lagði firtam
á fundinum tillögu um, að fé-
lagið korni á fó>t sórstaikri kjara-
málanefnd, er hefði það hlut-
verk að vimmia að bættum kjör-
um lögfræðinga í þjónusta hins
opimbera og eimkaaðila. Skyldi
nefndin boma írarn í umboðd oig
nefni félagsins gagnivart vinnu-
veitendum lögfiræðiríga í kjana-
málum og hagsmun abarátt.u
þeirra. Um tillögu þessa urðu
miklair umrseður og kom fram
mikiltt. áhugi á, að félagið léti
kjaramálin til sín tafca í aukn-
um mæli. Var tillaiga þessi sam-
þykkt einróma.
í stjóm félaigsáns voru kjöm-
ir: Þorvaldiuæ Gairðar Kristj-
ánsson, form.; Þórður Bjöirns-
son, yfirsafloadómiari, varaform.;
Eimar Bjamason, ríkisenduir-
skoðandi; Theódór B. Líndai,
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
prófessor; Amljótur Bjömssorí,
hénaðsdómslögmaður, Friðrik
Ólafisson, stjónniarráðsifuJtt.trúi
og Jónatan Þórmundsson, full-
tirúi satosókraara ríkisins.
í fúEtrúaráð Bandaiags há-
skól'amaininia voru kjömir:
Bjaamá K. Bjajmason, borgan-
Framhattd á 9. síðu.
I
t
i
I
I