Þjóðviljinn - 22.01.1969, Blaðsíða 4

4 SíÐA — ÞJÖÐVTLJINN — Miðvifcuclaiguir 22. janúair 1969.
— málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Ritstjórar: • Ivar H. Jónsson (áb.J, Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Ólafur Jónsson.
Framkv.stjórl: Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýslngar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Siml 17500
(5 línur). — Áskrlftarverð kr. 150,00 á mánuðl. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Lengi getur vont versnuB
Ekki. er algilt það lögmál sem Bismarck sagði með
nokkrum sanni að hefði jafnan einkennt ensk
stjómmál, að íhaldsmenn væru líklegastir til að
framkvæma stefnumál frjálslyndra — og gagn-
kvæmt. Ef svo væri kynni að vera ástæða til að
fagna þeim stjómarskiptum sem nú hafa orðið í
Bandaríkjunuim, og reyndar urðu ýmsir helztu tals-
menn bandarísks víðsýnis og raunsæis, eins og t.d.
Walter Lippmann og Hans J. Morgenthau, til þess
að leggja Nixon, hinum nýja forseta, lið í kosninga-
baráttunni, einmitt vegna þess að þeir töldu þau
íhaldsöfl sem stóðu að baki honuim myndu eiga auð-
veldara með að leysa þau miklu vandamál sem að
Bandaríkjunum steðja en fulltrúa þess sérstæða
bandarísika „frjálslyndis“ sem íklæðist holdi Lynd-
ons B. Johnsons. Vissulega væri æskilegt að þeim
yrði að von sinni;.það væri sjálfsagt öllu mannkyni
fyrir beztu að hið bandaríska auðvaldsþjóðfélag
fengi hægt andlát; ekki er að vita upp á hverju það
gæti fundið í fjörbrotunum. Því miður eru litlar
líkur á því að Nixon forseti og ráðunautar hans
kunni fremur ráð við meinseimdinni en þeir stjórn-
arherrar sem ráðið hafa ríkjum í Washington síð-
ustu átta ár. Engum getur dulizt að nú eru aftur
komin til valda þar þau forhertu íhaldsöfLsern fyrir
fjórum áratugum stýrðu Bandaríkjxmum og með
þeim öllum auðvaldsríkjum rakleiðis inn í heims-
kreppuna miklu og síðar réðu ferðinni fram á yztu
nöf kalda stríðsins.
^tuðningur manna á borð við þá sem áðan vorr
nefndir við forsetaframboð Nixons er í sjálfum
sér mjög eindregin vísbending um þá sjálfheldu
sem auðvaldsþjóðfélagið bandaríska er komið í á
lokaskeiði sínu. Hvorki fyrirheit Johns F. Kenn-
edys um hin „nýju lönd“ né svokallað ,yfrjálslynt“
löggjafarstarf Johnsons megnuðu að sætta and-
stæðumar sem þegar hafa valdið því að Bandarík-
in byggja tvær þjóðir, önnur bjargálna og vel það,
hin dæmd til ömurlegasta lífs sem líklega er lifað
í allri veröldinni; jafnvel fátækrahreysin í útjöðr-
um borganna í Suður-Ameríku eru geðslegri vist-
arverur en rottugrenin í gettóum bandarískra stór-
borga. Og sé nokkuð vitað með vissu um áform
hinnar nýju stjómar, þá er það að hún hefur ekki
í hyggju að bæta hag hinna snauðustu. „Það ber
vitni um mikið ábyrgðarleysi að lofa borgunum, að
ekki sé talað um fátæklingana, nýjum miljorðum
dollara úr ríkissjóði“, sagði Nixon í kosningabarátt-
unni, enda hafði hann líka tekið fram, að hann sem
hefði „kynnt sér söguna og ferðazt um allan heim,
vissi að aldrei og hvergi hefði lífið verið betra en í
Bandaríkjunum 1968“.
Jgrnbættistaka Nixons boðar því engin gleðitíðindi,
en þó munu góðviljaðir menn taka undir þá ein-
lægu ósk allra heilvita Bandaríkjamanna, að hon-
um endist aldur út kjörtímabilið, því það er vægast
sagt óskemmtileg tilhugsun að fyrirbærið Spiro T.
Agnew eigi eftir að ráða fyrir voldugasta ríki
heims. — ás.
Ókyrrð í Pakistan
Ayub Khain, forserta Pafcietain,
var á liðnu hajusti sýnt bana-
tilræði. Um svipað leyti tóku
stúdentar að beita sér fyrir
ýxnsum aðgerðum til að mót-
mæla stjómarstefnu försetans.
Og um það leyti var einndg
stofnaður nýr stjómmálaflofck-
ur, sem Z. A. Bhutto, fyrrum
utanríkisráðherra, hafði for-
ystu fyrir. Ayub Khan greip þá
til þess ráðs að hneppa Z. A.
Bhutto í fangelsá. Kyrrðitn, sem
verið hefur yfir stjómmálum
Pakistans undianfarin tíu ár,
hefur þanndg verið rofin.
Kröfugerð stúdenta í Rawal-
pindi 7. nóvember 1968 er tal-
in marka upphaf virkrar and-
stöðu stúdenta vdð stjórnar-
stefnu Ayubs Khan forseta og
ríkisstjómiar hans. Næsta mán-
uð leið svo vart dagur, að stúd-
entar einhvers staðar í Pakisit-
an færu efcki í kröfugöngur. Og
það var, meðan þessu fór fram,
að Z. A. Bhutto hratt af stað
nýjum sfjómmálaflokki, Fólks-
flokknum. Markmið þessa nýja
flokks er upptaka þiingræðis í
Pakistan í stað þess „grund-
vailar-lýðræðis", sem ríkis-
stjóm Ayuibs Khan hefur haft
að leiðarhnoða. Þess skal getið,
að þedr sex stjómmálaflokkar,
siem fyrir voru, höfðu 1964
myndað samfylkingu, hina svo-
neíndju Lýðræðishireyfingu Pak-
istan.
Stjómmálaflokkium þessum
sex var bægt frá þátttöku í
stjómmálum7 landsáns eftár
va'ldarán hóps embættismanma
og herfoxingjia 1958. Fjrst í
stað eftir valdaránið var Is-^
fcander Mirza hersihöfðinigi
stjómiarforseti, en hann vék
innan skamms fyrir Ayub Khan,
yfiiiihersihöfðinigjia hers Pakist-
an. Ayub Khan setti landinu ný
stjómskipunarlög, sem þeir
herforingjamir kenndu við
„grundvallar-lýðræði“. Landinu
yjar, samkvæmt stjómskipuniar-
löigunum, sfcipt upp í 80.600
sveitairstjómiairumdæmi, sem
hvert táldi sem næst 1.000
íbúa. Við forsetakosningar ber
hverju þessara umdæma að
kjósa einn kjörmann, en kjör-
mennimir kjósa sáðan forsef-
ann. Stjómskipun þessa heíur
ríkissitjóm Ayubs Khan rétt-
lætt með þeirn rökum, að þorri
Landsmianna, ólæs og ósfcrifandi,
sé þess ekki umkominn að
kjósa landinu stjóm. (Um 14
miljónir landsmanna eru taldar
vera læsar og skrifandi).
í fyrstu virtist sem lands-
menn, einkum þorgarbúar, létu
sig stjómarskiptin litlu varða.
Ríkisstjómin beitti sér fyrir
nokkrum. þó ekki róttækum
AF ERLENDUM
VETTVANGI
Z. A. Bhutto
umbótum á jairðnæðSsmálum.
Ef'nahagsleg framvinda í land-
inu hefur verið allmikil'undan-
farin ár. Samt sem áður hefur
ekki dulizt, að landsmenn eru
óánægðir með, lífskjör sín.
Vegn.a aukinniar skattlagningar,
sem fylgdi á eftir stríði Ind-
land-s og Pakistans 1965, hefur
það undanfairin tvö ár orðið
auðsærra en áður. Nokkur á-
greiningur er líka uppi um
framfylgd lífsreglna Múhamm-
eðstrúar. grundvallar ríkisins.
Ríg milli landshluta, einkum
Vestur- og Austur-Pakistans,
hefur ríkisstjóminni ekki tek-
izt að setja niður, þótt ekki
fari hann hátt.
Ágreinin.gur innan ríkis-
stjómar Ayubs Khan kom í
ljós 1966, þegar hann vék Z. A.
Bhutto úr embætti utanríkis-
ráðherra, sakir þess að hann
sætti sig ekki vrið samkomu-
lagið I Tasjkent. Auk þess þótti
Ayub Khan sem Z. A. Bhutto
væri Kínverjum of hliðhollur.
en Bandaríkjamönnum of mót-
snúiimn. Aftur á móti heiÐur
Z. A. Bhutto gagnirýnt rikis-
stjóra Ayubs Khan ómyrkum
orðum undanfarin tvö ár. Og
loks. eftir að 'Z. A. Bhutto
hafði lýst stofnun hins nýja
stjórmmálaflokks, Fólksflokks-
ins, lét Ayub Khan handtaka
hann. eins og vikið hefur verið
að. Að sögn vesturlenzkra
blaðamann-a virðist ekki, eða
að minnsta kosti ekki enn, sem
andstaða manna við ríkisstjóm
Ayub Khan
Ayubs Kban hafi orðið byr und-
ir væmgi stjómmálaflokkanma
sex, sem að Lýðræðishreyfingu
Pakistan standa.
Athygli þeirra mamna, sem
óánægðir eru með ríkisstjóm
Ayubs Khan, virðist. enn að
sögn vesturlen zkr a blaða-
manna, hafa beinzt að tveimur
mönnum, sem á liðnu ári tóku
að gefa sig að landsmálum.
Anniar þeirra, Asgar Khan,
marsfcálkur í flughemum,
stendur utam stjómmálaflokk-
anna, en er sagður vera að und-
irbúa framboð sitt í næstu for-
setaikosningum. Mun honum
hafa orðið tíðrætt um miammrétt- ■
indi og endurbætur á stjóm-
skipunarlögum lamdsins. Af
blaðaskrifum verður vart ráðið.
hvað vakir fyrir hinum þess-
ara m,anna, S. M. Murshiid fyrr-
um háyfirdómara, sem saigður
er njóta vinsælda í Austur-
Pakistan. Sýnilegt er, að rík-
isstjóm Ayubs Khan er vandi
á) höndum.
19. 1. 1969. — H. J.
Ötvarpsráði
séu sett eðli-
leg fifldarsköp
Á fundi Heimdallair, félags
ungra Sj álfstæðismainna, sl.
laugardag var samþykikt svo-
felld ályktun:
„Fundur HeiimdaHiar FUS,
haldinn í Reykjavík 18. jan.
1969, mótmælir harðlega af-
greiðslu útvarpsráðs á beiðni
fjölmargra útvarpshlusitenda
um endurtekningu samtalsþátt-
ar Arons Guðhrandssonar og
Guðmundar H. Gnrðarssonar
nýverið.
Krefst fundurinn þess, að út-
varpsráði verði sett eðlileg
fundarsköp. Þá leyfir fundur-
inn sér að vara við þvi, að
forsvarsmenn anmarra fjölmiðl-
unairtækja eigi sætí í útvarps-
ráði, sbr. ritstjórar þrigigja dag-
blaða.
Fjölmiðlunairtækin eiga inn-
byrðis í samkeppnd og leyfir
fundurinn sér að draga í efa,
að forystumönnum annarra
fjölmiðlunartækja sé gert rétt
með þvi að setja þá sem bags-
muniaverði samkeppnisaðila
síns.
Með framiaingreindri sam-
þykfct er ekfci lagður neinn
dómur á skoðanir sem fram
koírta í nefnduim sam,talsþæitti“.
Skipstjóra- og stýrimannafélagið Aldan:
Samræma þarf alla starf-
m
semi fiskvinnslustöivanna
□ Fækka þarf fiskvinnslustöðvunum, hag-
ræða rekstri þeirra, bæta nýtinguna og samræma
starfsemi stöðvanna að öðru leyti,'þar sem sýnt
er að samkeppni þeirra leiðir ekki 'til hærra fisk-
verðs heldur þvert á anóti.
Eimskips fyrir skemmur sinar
á hafniarbakkanum í Vestur-
höfndnni, sé efcki endumýjaður,
Þetta er megininnitak einnar
af ályktunum þeim, sem sam-
þykkitar. voru á aðalfundi Skip-
stjóra- pg stýrimianniafélaigisins ^
öldunnar, sem halldinn var sl. I ...........„...........
fostudag, 17. januar. I traman- *
greindri samþykbt segir:
„Fisbviinnslustöðvum séfælkik-
að, rekstri þeirra bagrætt, nýt-
ing þeirra bætt og starfsemi
þeirra samræmd, þar setm sýnt
sé, að samkeppnd þeixra ledði
ekki til hærra fiskverðs beldur
þvert á móti. Rekstur fisk-
vinnslustöðvanna er lagður til
grundvallar fiskveirðinu og ó-
haigkvæmur rekstur þeirra
lækkar því fdskverðið til sjó-
imanna".
Eimskip víkji af at-
hafnasvæði bátanna
Stjóxninnd var falið að sernja
ýtarlega greiniargerð fyrir
þessari tillögu.
Þá samþykkti aðalfundurinn
áskorun um að tekin sfculi upp
kennsla í hagnýtri fiskifræði
við Stýrimannasfcólann. Enn-
fremur þessar ályktanir:
„Fundurinn fagnar þeirri
ákvörðun ríkisstjómarinnar að
leita útboða í smíði sfcuttogara
og er það vom fundarmanna( að
þeirri ákvörðun verði fylgt eft-
ir...“
„Unnið verði að því við borg-
arstjómina að leigusamningur
þar sem fiskibátamir baifi
brýna þörf fyrir aufcið aithafna-
svæði þar“.
Guðmiundur H. Oddsson var
endurkjöirinn formiaður Öldunn-
ar rrtari var kjöirinn Hróbjart>-
ur Lúthérssan, gjaldkeri G-uð-
jón Pétursson og meðstjómend-
ur þeir HaralduT Ágústsson,
Guðmrmdur Ibsen og Ingólfur
Stefánssan.

Fyrírspurn til
ríkisskattstjóra
í tilefni af leiðbeininigum þeim, sem pú eru birt-
ar frá skattyfirvöldum, um skattframtöl, þ.á.m. um
framtöl hlunninda, s.s. húsnæði, fæði, fatnað o.fl.,
er þess hér með óskað, að ríkisskattstióri láti al-
menningi í té upplýsingar um það hvemig bifreiða-
hlunnindi skuli talin fram til skatts og hvemig
þau eru sfcattlögð, þar sem einungis sýnist vera að
finna leiðbeiningar um framtal beinna bifreiða-
styrkja, og þar gert ráð fyrir sérstökum eyðublöð-
um í því skyni. En miklum fjölda opinberra starfs-
manna er hreinlega lagt til bifreið til fullra um-
ráða í eigin þágu og allur rekstur þeirra greiddur
af opinberu fé. Er þar því um að ræða skattskyld
hlunnindi, sem nema tugum eða jafnvel hundruð-
um þúsunda hjá hverjum um sig. Hljóta skattyfir-
völd því að verða að gera rækilega grein fyrir
skattmeðferð slíkra hlunninda.
H. H.