Þjóðviljinn - 19.02.1969, Blaðsíða 7

r
9
Míðvfcidagiuir 10. fehrúar 1069 — ÞJÓÐVTLJIíNN — SlÐA f
íí.
Gríma kynnir nýtt íslenzkt leikrit
í leit að sæluríkinu
Það er þreytandi að bera tösku
fulla af ffulli, enda dregst
kaupmaðurinn aftur úr: Jón
S. Gimnarsson.
Við hittuimi þaui á löngu ferða-
lagi og fylgjiuimst með þeim
uim stund. Sjö ólfkar mainin-
verur á forð, siamian í
leit. Við kynnumst þeim á
langri leið yfir vfða akra og
há fjöll, gegnum stórborgir.
Hvers leita j>au? Þess sama
og jDiú og ég, hann og hún,
einlhvers betra, einhvers sem
við sjáum í hillingum, fyrir-
heitna landsins kannsiki? Sælu
ríkið kalla þau það og kem-
ur reyndar í ljós að ekki
táknar hugtakið öllum hið
sama ....
Persónurnar eru .löglfræð-
ingur, biskup, hermaður,
kaupmaður, gamall maður,
piltur og stúlka og sviðið er
í Tjamarbæ. Það er leikfé-
lagið Gríma, sem hér er að
æfa nýtt íslenzkt leikrit,
„Sæluríkið" eftir Guðmund
Steinsson. Kona hans, Krist-
björg Kjeld leikkona, setur
leikinn á svið með ungum
leikurum útskrifuðum úr leik-
Litið inn
á æfingu
í Tjarnarbæ
skólum borgarinnar. Magmús
Blöndal Jóhannsson hefur
samið tónlist við leikriitið og
eini nemandi myndlistarskól-
ans í leiktjalldiaimiáilun, Messá-
aina Tómasdótti r, teiknar
tjöld t>g búninga.
Á göngu. Fremstir frá vinstri eru lögfræðingurinn: Sigurður Karlsson, biskupinn: Lcifur fvars-
s»n, hermaðurinn: Eriendur Svavarsson og pilturinn: Kjartan Ragnarsson. (Ljósm. Þjóðv. v.h.).
Leikarar ern Sigurður
Karlsson, Leifur ívarsson,
Kjartan Ragnarsson, Björg
Davíðsdóttir, ETrlendur Svaiv-
arsson, Jón S- Gunnarsson,
Jón Hjartarson, Jón Július-
son, Sigurður Slkúlason og
Sigurður Steinþórsson auk að-
stoðarmamna úr leikskóla Æv-
ar9 R- Kvarans.
Höfundur leikritsins, sem
hér gegnir einnig stöðu að-
stoðarlei'kstjóra, seigist hafa
fengið hugmyndina að leikn-
um fyrir fjórum árurn, en u.
h-h. ár er síðan hanin lauk
við það. /Efingar byrjuðu í
nóvemher, en erlfitt er að ná
hópnum saman, segir Krist-
björg, — flestir meira og
minna uppteknir í öðrum
leiksýningum á kvöldin, —
helzt að við getum æft um
miðnættið. Þá háir húsnæðis-
leyisi starfi Grírnu. — ekki
er til annað hús f bænum
til slfkrar starfsemi en Tjam-
arbær, en þar er einnig.leik-
skóli L. R. til húsa, auik þess
sem húsið er ekki sem áikjós-
anilegast til leilksýninga.
— Annars er Gríma ekiki
fastmótað félag, segir Krist-
biörg, — Gríma er í rauninni
ekki annað en sá hópur leik-
ana, sem hefur getu og vilja
til að -starfa har á hverjum
tíma. En það er mjög mikil-
vægt að hafa svona hópa.
bæði til að kynna nýstáriegri
verk eriend, sem leiklhúsin
hér taka ekki tll sýninga, og
ekki sfður til að koma nýjum
verfcum íslonzilcra höfunda á
framfæri- Þnð hynfii að vera
meira um slíka starfsemi hér,
t.d. stúdentaleikihúis, — það
myndi lyfta leiklhúslfflnu. —
Stúdentamir gætu fongið
ungu leikarana til liðs við
sig, — hað er nlgengt er-
londis.
Þetta er annað leikritið sem
Kristhjöng stjómar, hitt var
„Fósturmöld" fyrir fjórum ár-
um. einnig eftir Guðmund
Steinsson.
— Jú. auðvitað er allt öðru
vísi að stjáma en leika,
svarar Kristbjörg kjánalleigum
spumingum, — það er miklu
meiri ðbyrgð og mjög spenn-
andi, jú, og meira gaman.
Ég byrjaði með vissa hug-
mynd, segir hún, en sýning-
in hefur þróazt og breytzt
mikið síðan, og satt að segja
Guömundur Stcinsson.
man ég varia lengur hvemig
fyrsta hugmyndin var.
Stúlkan og hermaðurinn styðja gamlan mgnn. F.v. Björg Daviðs-
dóttir, Jón Hjartarson og Erlcndur Svavarsson.
— Nei, mér finnsit ekfki erf-
itt að koma leikununum i
skilning um við hvað ég é,
en þetta er nú líka svo gott
fólk og evona hópvinna er
mjög mikils virði-
Leikurinn heldur átfram á
sviðinu og sjá: Sælurfkið er
fundið, eða a.m-k. eitthvað
sem þannig er merkt. Hvort
allir séu þá ekki ánægðir?
Það er samviztousipuming og
hvort sem er ekki rétt að
spilla eftirvæntingu væntan-
iegra leikhúsgesta. Frumsýn-
ingin er næsta mánudags-
lcvöld í Tjamarbæ.
— Nei, nei, NEI! Það hefur
engan boðskap, segir höfund-
urinn. Ef þú vilt boðsikap,
skaltu leita eiftir honum hjá
þeim sem sitja inni með
sannleikann, eirus r>g sitjóm-
máilamönnum og þeirra lík-
um. — vh
Lýst eftir samábyrgð iðnaðarland-
anna — og landa „þriðja heimsins"
í yftriiti frá aðaistöðvum
Þróumráætlumar Sameinuðu
þjóðamna (UNDP) í New York
kemur fram, að í ágústlok 1968
hafði UNDP faiiizt á 925 meiri-
háittar verkefni sem tatoa mun
lamgan tíma að ijúfca. Þegar
þeim er lokið, muinu þau hafa
kostað samtals 2.226 miljónir
doliara. Af þeirri upphæð legig-
ur UNDP fram 909 miljónir, en
löndin sem hjáiparinmar mjóta
leggj a sjálf frnm fé sem nemur
1.317 miljónum doilaira.
Á árinu 1968 fjöigiaði meiri-
hátifcar verkefnum um 151, og
memur kostnaður við þau 355
miljónum dolTara.
Jaifnframt styrkiti UNDP um
það bil 3000 önnuir verketfni.
Þrír fjórðu hitatair þeiirra 170
miljón dollara, sem varið var
tffl þessara verkefhia á érinu
1968, stfóðu straum atf kostnaði
við stförtf 8.200 sérfræðingia, sem
sendir voru á vettvang. Yfír
150 lönd og landsvæði með mjög
lágar tekjur á hveim íbúa njóta
nú góðs af sfcairfsemi UNDP.
„Hið ómótstæðilega að-
dráttarafl hins stóra iðnaðar-
beltis“
En hvemiig líta þossi vanþró-
uðu lönd sjáif á vand'amálin og
þann hátt sem hafður er á
hjálparstarfseminni — anmairs
vegar fyrir milligönigu Samein-
uðu þjóðanma, hins vogar með
beinum samuinigum við iðnnð-
arlöndin?
Hér eru útdrættir úr nokkr-
um ]>eim ræðum um efinið, sem
hialdmar voru á Allsherjarþing-
inu síðustu mánuði af fúlltrú-
um vanþróuðu inndianna:
E1 Salvador (Francisco .Tosé
Guerrero u tanríki sr á ðherra):
Jatfnyel þótt horfuir séu á betur
skipulögðu alþjóðlegu samfé-
lagi en Því sem við búum við
mú, megum við ekká vanmeta
þann möguleikia, að skiptimg
heimsins í þróuð og vaniþróuð
lönd verði rígbundin um mörg
ókomin ár. Tæknilogt og vís-
indialegt ösjálístæði votfir raun-
voruiega yfir stórum hluta
hcimsbyggðarinnoir, og hið ó-
mótstæðilega aðdráttarall hins
stóra iðnaðarbeltis á norður-
hveli jarðar enduxispeglast ekki
einumgis á efn ahagssvi ð i n n.
heldur ednnig í heirri staðreynd
að beztu hæfileikaimir og atf-
kiastamestu einistakilinigamir
d ragast að svæðum, sem geta
!x>ðið þeim betri efnahaigsleg
Hfskjör og rikari möguleika til
að hagnýta bæfiioíkia síno .. .
..Helmingnr jarðarbúa —
aðeins áttnndi hluti hehns-
framleiðslunnar“
Senegal (Amadon Karim Ga-
ye utanríkisráðherra): Lönd
þriðia heimsins... eru nálega
einigömigu framleiðendur hrá-
efnia. Ánanigurinfn aí því má
lesa í þcim skýnsium og rann-
sóknum, scm Sameinuðu þjóð-
imiar sjálíar hiatfa látið vinna.
Nálega helminguir jairðarbúa
(Kíniveriskia aliþýðulýðveldiið
ekki talið með) stendur bak við
einunigis einn áttunda Muta
framleiðslunnar í heiminum á
vörum og þjónustu. Þriðjungur
iarðarbúa stendur á bak við
80 prósent af samanlögðum útf-
nutninigi heimsins. Brúttófram-
leiðsla á hvem íbúa iðnáðar-
landianna er um það bil ellofu
sinnum meiri en hliðsfæð frnm-
loiðsla vanþróuðu landianna.
Auðvelt er að skilj«a þær
miklu vonir sem síðametfndu
löndin bundu við þróunarára-
tuiginn og ráðstefnuna um utf-
anríkisverzlun og þróuniarmál.
Á það hetfur l>egar veirið lögð
nægilega þung áherria, að ár-
angurinn vairð ekkj i samræmi
við voni-r okkar. En það er
uggvænleg staðreynd fyrir þau
lönd þar sem tveir þriðju hlutf-
ar jairðarbúa hafast við og þar
sem framieiðsian á hvem íbúa
er enn fyrir neðan 100 dollara
á ári.
Það som raunverulega skort-
ir er vitfundiin um nokkurs kon-
ar snmábyrgð landa þriðja
heimsins og þeiirra landia, sem
„bcra höfuðábyrgðina á etfna-
haigslífi heirrtsins“, svo vitmað sé
í ednn af aðalf ramkvæmdasij ór-
um samtatoanna á etfniaihaigssvið-
inu, — og óg vil bæta við: einn-
i-g á friðinum í heiminum ...
„Að forðast þróunarlijálp
sem skapar undirgefni“
Kólumbía (Alfonso Lopez-
Michelsen ufcainríkisráðherra):
Efmahnig'shj álp verður spumdng
um að efla útflutning ötfluigra
landsins, siyo hann varði keyptf-
ur af veikara landinu í diaig, en
það verður stouldunautfur selj-
amdans á morgun. Þetta er vafa-
laust áhrifaríkt samstarístform.
en hitt er einnig rétfrt, að væru
þessi lán ekki veitt eimhliða
heldur væri ]>eim miðlað fyrir
milliigönigu hossara samtatoa
þannig að þau kæmu að sem
mesfcum notum fyrir lántak-
ann, þá yrði þröunairviðleitndn
auðveldiari ... Fjöldi hjálpar-
lána til vamlþróaðra landa er
mjög tatomiartoaður ... Marg-
hliða hj álp er ekki yeitt í reynd-
inni. Hér gildir það sama og
þegar sögunnd víkur að vairð-
veizlu friðarins: Sameinuðu
þjóðimar komia otft fram eins
og lögbókiari (notarius pvbli-
cus) sem skráir einungis það
sem aðrir gera. Hér á það
kannski við að leggja áherzlu
á nauðsyn algildis, þegar um
hjálp við þróunariöndin er að
ræða. á sama hátt og brýn®
mauðsyn ber til að gera friðar-
vandamálið algilt.
Andstæðumar sem felastf í
þeim mistökum, er gerð hatfa
verið með ýmsum tvíMiða hjáln-
arsamningum, og þeim góða
áranigri sem náðst. hefur í öðr-
um tilvikum, þar sem ekki bafa
verið sett skilvrði. einsog t.d.
þar sem þróuniairríki Ameritou
og Alþjóðabankinn bafa átt
Mutf að máli. tala sinu skýra
máli um það að forðastf beri
hjálp við þróurnarlöndin sem
verði átfylla til að gera skuldu-
niau.tinn háðan lániardrottndnum.
Ríku löndin halda áfram
að vera ákaflega eigtfngjörn"
Chile (Gaibriel Valdes utfan-
ríkisráðh.): All sn ægtam aður-
inn hetfur aldrei viðurkennt og
enn síður skilið harmleik van-
Pramhald á 9. síðu.