Þjóðviljinn - 12.06.1969, Page 5

F&mimitjudiagur 12- júmí 1969 — ÞJóÐVHjJINN — SlÐA. IJ
Frá Alþingi:
Hlutdrægni sjónvarpsins er
háskaleg ógnun við lýðræðið
Kafli úr eldhúsdagsræðu form. Alþýðubandalagsins, Ragnars Arnalds
í eldhúsdagswmrædunum fyr-
fr nokkru- vék Ragnar Am-
alds að málefnum útvarps og
sjónvarps og nefndi nokkur
dfemi um hlutdrægni sjón-
varpsins. Hann taldi, að út-
varpsumræður í núverandi
mynd væru löngu orðnar úr-
eltar, eftir að ný tækni hcfði
rutt sér til rúms.
„Það er orðið fráleitt,“ sagði
Ragnat', „að láta 25 raeðu-
menn koma hér fram í hala-
rófiu til að ræða um aHlt o*g
ek'ki neitt, meðan sjónvairpið,
vinsiælasta og áhrifamesta
fjölimiðlunartækiö, er að
sikemimta háittvirtum kjósend-
um með assdsipeinnandi, am-
erísikum giæparey funum.
Núverandi skipan þessara
mála er Alþingi til háðungar.
Fæstir munu ætiast til þess, sð
sjónvarpið fari að taika upp
þess háttair mairaiþonumræður,
eins og tíðkazt hafa 1 útvarpi.
Það má varpa ljósi á stjóm-
málaumræður með ýtmöum
hætti, eins og kunnugt er.
En núverandi ástand er óvið-
unandd.
Hlutdrægni sjónvarpsins
Það er ekk i heldur að á-
stæðulausu, að bent hefur
vierið á hlutdrægni sjónvairps-
ins. Það sem kemur firá rik-
isstjóminni rennur hrátt og
viðstöðuilaust inn í sjónvarpið,
og ráðherrarnir virðast vera
taldir sérstaikir aufúsugesitir á
heimilum sjónvarpsnotenda,
en firá málflutningi óbreyttra
þingmanna eða starfi stjiórn-
mádaifloikikanna er lítið sem
ekkert saigit.
Ég nefni dæmd. Síðan Al-
þýdU'baindalagið var endur-
skipulagt á síðast liðnu hausti
heifur sjónvarpinu þóiknazt að
eyða um það bil tíu sekúnd-
um til að lýsa starfi og stefnu
Alþýðubandalaigsdns. Það var
kvölldið sem stofnfuhdur
fllókksins var hailddnin. En
fréttatiilkynningar og blaða-
mannafúnddr aif okkar hálfu
hafa verið hundsaðir.
Ég nefni aninað dæmd. 1 vet-
ur átti Atlanzhafslbandalaigið
20 ára ajmæli. Þetta eru mjög
mikilvæg tímamót í sögu
bandadaigsins, þvi að nú fyrst
er NATO-samminigurinn upp-
segjandegur. Hvernig var með-
ferð sjónvarpsiins á þessu
mádi?
Ég mdnnist þess., að snemma
í marzmámuðd hringdi í mig
sjónvairpsmaður og bað mág
urn að koana samdægurs í
sjónvarpið til að gera gnein
fyrir afsitöðu Alþýðuibandalaigs-
ins til NATO. Áttu formenn
alilra flokika að koma bar
fram, og var hann þeigar bú-
inn að fá samþykki formanna
Framsióiknar- og Alþýðuflokks-
ins. En hamn átti eftir að tala
við Bjama Benedikitsson. Nú
veit ég auðvitað eikki, hvað
forsætisráðherra hefur sagt
við sjónvarpsmanninn. Af
neynslunni að ^æma eru sjón-
varpsmienn afar viðkvæmir, og
er því vjgsara að tala varlega.
En víst er, að af þessum skoð-
anaskiptum varð aldred. Allt í
einu kærði sjónvarpið sig
ekki lengur urn að leita álits
stjómmálaiflokkanna. En þess
í stað var sjónvarpsfréttamað-
ur sendur til Bamdaríkjanna
á NATO-fund til að fyflgjast
mieð hreyfingum forsœtisráð-
herra.
Tékkóslóvakía — Portúgal
Á undanfömum vikum hafa
ýmsir áðilar verið kvaddir i
sjónvarpið til að vegsama
NATO og sýndar hafa verið
hráar áróðursmyndir, fnam-
leiddar í aðalstöðvum banda-
lagsims. En enginn andstæðing-
ur NATO hefur átt þess kiost
að segja sína skoðun.
Ragnar Arnalds
Ef sjónvarpið hefðd viljað
vera annað en áróðu rsstofnun
fyrir ríkisstjómina, hefði mátt
sýna eitthvað meira en glans-
myndir af NATO. Þá hefði
sjóruvarpið kannsiki geitað sýnt
okkur, hvemig lýðræðið í
Grikkdandi var fótum troðið
með þegjandi samþykki NA-
TO, og hvemig NATO sityð-
ur einræðisöflin í Portúgal,
bæði fjárhagslega og hemað-
arilega, til að halda niðri
portúgölsku þjóðinni og kúga
og arðræna 12 miljónir
blökkumanna í nýlendum sín-
um í Afríku.
Sjónyarpið hefúr sýnt marg-
ar myndir frá hinni svívirði-
legu innrás Sovétríkjanna í
Tékkóslóvakíu. Og það er út
af fyrir sig áigætt- Hitt er
verra, þegar innrásin er not-
uð í sjónvarpinu til að rétt-
læta tilvist Atlanzhafsbanda-
lagsins og aðdld íslands að
hemaðarbandailagi. Árásin á
TékikÓKlóvakíu ætti þvert á
móti að haía sýnt mönnum
og sannað, á sama hátt og
framflerði Bamdaríikjaimiamna í
Víetnam, hve háskadegt er fyr-
ir smáþjóð að binda trúss sitt
við risavendin í austri og
vestri.
Tékkneska þjóðin varð fyrir
ánás. fyrát og fremsit vegna
þess að lamdið var og er í
hernaðárbandalagd. Sovétrik-
in þykjast hafa einkanétt til
áíhrifa og íhlutunar meðal
bandamianna sinna í Austur-
Evrópu, á sama hátt og
Bandarikjamenn nota NATO
til að tryggja áihrif sín í Vest-
ur-Evrópu.
En slfkar skoðanir virðast
ekki mega heyrast í sjón-
varpinu. Þess vegna hefur
enginn NATO-andstæðingur
verið kvaddur í sjónvarpið á
þessu ári til að segja álit sitt
á bandalaginu.
Ég vil nota þetta tækifæri
til að taka mjög eindregið
undir þá kröfu, að settar verði
ákveðnar meginreglur um
fréttaflutning sjónvarpsins, svo
framvegis megi tryggja ó-
hlutdrægni þess gagnvart
mönnum og málefnum, eins
og lög fyrirskipa. Þetta er
stórmál, enda er sjónvarpið
ótrúlega máttugt áróðurstæki.
Misbeiting þess er meiri ógn-
un við lýðræðið en flest ann-
að."
Byltingin í heiíurssessi á
kvikmyndahátíBinni - og þó..
Ífyrra stöðvaði hópur upp-
reisnargjarnra franskna
kvikmyndastjóra kvikmyndiahá-
tíðina í Cannes, vegna þess að
þeim fannst hún tákn um of-
níkisstefnu borgaralegra aflla í
menningarmálum. Nú í ár
vöru. kvitamyndir vinstrisinna í
þeim mæli í fyrsta sessi á há-
tfðinni að allar þær kvikmynd-
ir sém frumsýnöar voru fjalLla
um byltingu og fdla í sér upp-
gjör við ríkjandi þjóðféiag.
Fyrstu verðlaun hlaut hin a-
gæta mynd Lindseys Andersons,
,,Ef . . siem lýsiir uppreism
æskunnar á einum hinna hefð-
tryggu brezku „publie schools".
Sérstök verðlaun dómnefndar
hlaut mynd Svíans Bo Wider-
bergs, „Adalen 1931“. en hún
fjallar uim þau tíðindi að sænski
herinn skaut til bana verka-
nnenn í kröfugöngu. Meðal
þeirra mynda, sem hlutu sér-
staka viðurkenrinigu var mynd-
in „Z“ eftir Costa Gavras —
sxi mynd er byggð á heimildar-
stkáildsögu eftir grískan útlaga-
höfund, og fjallar um morðið
á vinstrisinnuðum þingimanni,
Lamibrakis og eítirleik þess —
m.ö.o. um aðdragamda fasism-
ens i Grikkfiandi.
□
^éríegur fulltrúi danska blaðs-
ins Infonmation í Cannes,
Chr. Braad Thomsen, teiur að
„Ef“ sé mjög verðug verðlauna-
mynd, en ednmitt nú hefði ver-
ið sanngjárnt að veita verð-
launin annarri mynd, sem að
vísu hlaut au.kawerðlaum. „Ant-
ónio-das Mortes“ eftir Glauber
Rocha. Bæði af þvi að Rocha
sé frumileigri listamiaður en
Lindsey Anderson, og þá hefðu
verðlaun til Brasilíumannsins
Rocha verið mikdll sfcuðningiur
fyrir hina nýju kvikmyndahreyf-
ingu í Suður-Amerí'ku, sem er
einatt grátt leikin af því stjóm-
arfari sem hreyfiogunnd er
stefnt giegn.
Myndin er kölluð merikfflegt
sombland atf goðsögn og rau-n-
sæd, ljöðrænu og póditík. Hún
segir frá atvinmumorðingja,
Antonio-das-Morles, sem óð-
alsherra einn leigdr til að tor-
tíma lifclu trúarsamfélagi, sieim
er þröskuHdur f vegi valda-
græðgi óðalsherrans. Antonio
tckur verikiefnið að sér með
sjáilfsagðrd ró atvinnumawnsins,
on smiám saman er hamn grip-
inn andúð á því fól'ki, sem hef-
ur leigt hann. Liflniaðairhættir
þess og hugmyndir eru aðmar
en hons — hins veigair fær hann
mastur á því einfaida alþýðu-
fólki sem hamn er ráðinn til að
berjast gegn. Hann kemst að
því, hverjir raunveiruliegir ó-
vimir hans ertt og skiptir um
floklk — berst fyrir málstað
réttlætis og sigrar í lokaviður-
eign, sem á sér fáa Mka á
kvikmyndat jaldi.
Rociha er kallaður fremsti
kvikmyndamaður þriðja heims-
ins, Che Gueyara kvikmynda-
listarinnar, og er beðið effcir
þc.ssari kvilkmynd hans með eft
irvæntingu viöa um lönd.
Eins og frá befúr veriðskýrt
í fréttum, hlaut Vanessa Red-
gnave fyrsfcu verðiaun fyrir lerk
sinn í kJvenMufcvertki í mynd
Karels Reisz um hina rófctæku
dansimey og mitolu ásbakonu
Isedoru Duncan. Þessd verð-
laun hafa vakið nokkna gagn-
rýni, myndin. tsdin losaraieg,
of mikil ádterzla lögð á ástar-
ævintýri Isadoru á kostnað fé-
liagslegra áhugamála hermar.
□
Ofangreindur danslkwr gagn-
rýnandi er heldur ánægð-
ur með gæði myndamna siem
vetðlaun hlutu í Cannes. og
ekki hefur hann heddur neitt
á móti póQátísfou inntaki þedrra.
En hann tekur það fram, að
það sé eWkji ailt á hreinu með
áhuga kvikimyndaiðnaðarins á
byltingunni. Honum finnst það
mdfcil óhæfa,, að í dómnefnd
skuli sitja menn eáns og Holly-
woodframiiedðandinn Saan Spri-
egel, sem edga mátoilla hags-
muna að gæta í samibandi við
fjárméiahiið kvitomyndalista''-
ir.r.ar. Hann nefnir það vil dæm-
is að Spiegel þessi bauðsænsika
kvikmymdastjóranum Bo Wid-
erherg, sem áður var nefndur.
ti. veizdu — til að biðja hann
um að gera kvitomynd fyrir
bandarískt fjárœaign. Um leið
situr Spiegel í þedrri dómnefnd
sem úthduitaði Widerbeng næst-
æðstu verðtaunum hátfðarinnar.
Ef Widerberg skriftar umdir
samnmginn við Spiegel hefur
Spieged í raun og veru trygigt
trr siiikra verðlaum kiemur ör-
ugglega fraim í fcams eigin vasa.
Það er sem sagt gróðavon i
byltingunni og það stoýrir að
verullegu leyti hversvegna tovik-
myndahátíðin í Oammes fékk
það yfírbragð som éður er get-
ið.
Atriði úr mynd Rochas „Antonio-das Mortes-‘.
sér að efnahagslegur áviÐmimg-

GóBir danskir blaðadómar um
sýningu Agústs F. Petersens
Ágúst F. Petersem listmálari
er mýleiga kominn hedm frá
Danmörku, en þar hélt hann
mélliverikasiýnimgu í Gállerí
Gamfle Strand í Kauipmanna-
höfn, 2. til 14. maí og fflmtti
síðan sýnimguna til Slagieflsie þar
sem hún var opmiuð 18. maí og
mun standia yfír fnam að næstu
mánaðamótum,
Þetta er fyrsta einkasýfcning
sem Ágúst heldur erilendis, en
hér heima hefur hann haldið 6
einkaeýningar. Auflc þess hefúr
hann tékið þátt í 10 samsýn-
ingum. Á sýningumium í Dan-
mörtou eiru 32 mélverk oghafa
20 þiedrra seizt þegar.
Ágúst heflur flengið góða
blaðadóma i Danmörku um
sýningu stfna, m.a. segir svo í
Sjællands Tidende 20. mal:
„Myndir hans, sem njóta sín
mæta vel í salarkynnum Aug.
Nieflsens við Schwizerpladsen í
Slagelse, bera vitni um ást lista-
mannsins á hinni dramatísku
íslenzku náttúru, sem hann lýs-
ir meft öruggri myndbyggingu
og áhrifaríkri litakennd. I lita-
glóð listamannsins er rikjandi
sterkur funi, og mynd hans af
öldruðum Islendingi er máluð
af næsta expressíónísku lund-
erni. Er ekki fjarri sanni að
Framhiallclia á 7. stfðu.