Þjóðviljinn - 06.07.1969, Síða 6

9
' ' ... ............................. /
0 SÍÐA — ÞJÓÐVTLJIMN — StHmudagjJT 6. jálí 1969.
V
RITVILLAN SEM VARÐ AÐ PERSONU
aðist í ónáð, vair górður út-
lægur, og margt annað merki-
legt kom fyrir fígúruna.
Saga edn — hálfsönn, hálf-
login, gerðist á tímuim Páls
Rússakeisara. Vegna misrit-
unar í opinberu sikjali varð
til persónan Kízje, undirlið-
þjálfi — og þessi mednllcika
skrifarans öðlaðist sjálfstælt
Iff fyrir hinn sígilda vilja
síkriffinnskunnar og valds-
mannsduttlumga. Kízje, rétt-
ritunarvillan, varð veigamikil
og dularfull persóna í rikinu
um sikeið, sat í náð, hröktol-
Bftir dauða tónsikáldsins kom
á daginn, að hann hafði sam-
ið medra um petta eifni en
kom fram. í kvikmyndinni os
tóku þedr sdg til hjá Stóra
leikhúsinu í Mosikvu og bjuggu
bailett úr öllu saman. Nú er
unnið að gerð kvikmyndar
eftir þessuim ballett: á mynd-
innd sjást meðal ainnars Raísa
Strútsjkova í hlutverki hirð-
frauku og Vladímír Vasíléf
í Mutverki Páils keisara.
Um þessa sögu gerði Alex-
andr Feimzimimer skemmtilega
kvikmynd árið 1934. Tón-
stoáldið Prokofóf saimdi við
hana mjög skecmmtilega tón-
list, sam oft er fiutt sjálfstæd
— ýrnsir hafa saigt að ef íill
er beinlínis gamansöm og
bæðin tónlist þá sé það þessd.
v-áI:
Francois Bernard:
VERDA UNGUN
SNEMMA
j
Nýlega var Randairikjamaður
kallaður fyrir rétt fyrir að hafa
hvatt son sdnn til þess að kom-
ast hjá herkvaðningu. Þessi
friðarsi'nnaði faðir svaraði:
„Sonur mdnn fær ekki að kvæn-
ast án míns samþykkis. Ég fellst
ekki á að leyfa honum að fara
í stríð“. Þarna er glöggt dæmi
um vandamól lögaldurs. Lögald-
ur er mismuniandi efti-r aðstæð-
um. Eitt lögaldur saikam-aninia,
an-nað aldur tii herskyldu,
þriðja hjúskaparaldur (án leyf-
is foreldra), fjórða aldur tál
kosningaréttar og kjörgemgis, og
enn er lágmiarksaldur til að
mega ættleiða bam.
í mörgum Evrópulöndum
gætir tilhneigingar til lækkun-
ar á lögræðisaldri, svö notað sé
nákvæmt lögfræðilegt hugtato.
Almennt talað hefur karl eða
kona þá náð þeim rétti að mega
stofna til hjúskapa-r án leyfis
foreld-ra. að mega umdirrita
sammimga, selja eða kaiupa fast-
eign og gera erfða-skrá. Oft fylg-
ir lögræðisaldrinum réttu-r til
kosnin.gaþátttöku og "> (eða)
fram-boðs.
í flestum aðildiariöndum Evr-
ópuráðs er lögræði hiáð 21 árs
aldri (18 ára á Kýpur og Möltu
og tuttugu ára á íslandi og í
Sviss). í Japan er aldurinn 20
ár og í nokkrum Austurevrópu-
löndum og ísrael er hainn 18
ár, aftur á móti 21 ár í Ástralíu,
Braisilíu, Chile, K-aimadia og
Bandaríkjunum (nema hvað
komur öðlast í nokkrum ríkjum
lögræði 18 ár,a en karlmenn 21
árs).
Noreguir, Svíþjóð og Dan-
mörk munu ætla sér að fylgja
dæmi íslendiniga og læktoa lög-
ræðisaldurinm úr 21 í 20 ár.
Telja Norðurlönd yfi-rleitt að
markið sé sett of hátt við 21 ár
miðað við nútíma aðstæður.
„í sikólum hljóta umglimgar
fræðslu, sem miðast við nútíma
þjóðféla-g. Þeir taka mi-klu yn-gri
að hafa afskipti af opinberum
málum, og virðast almenmt
ágætlega heima í félags- og
efna-hagsmálum. Þeir öðlast
efn ahagslegt sjálfsrtæði fyrr en
áður og gerast jafn.f.ram‘t óh-áðir
áhrifum foreldra sinnia í öðr-
um efmum. Þeir efn-a ma-rgir til
hjúskapar og geta böm á un-ga
aldri og virðast yfir höfuð orðn-
ir algerlega sjálfstæðir lömgu
fyrir 21 árs aldu-r, h-æfir og
reiðubúnir til að standa á eiig-
in fó-tum og takast á hendur
hvers kon-ar ábyrgð“. Þettia
sagði dómsmálaráðherra Sví-
þjóðar, Hermann Kling.
f nefn-daráliti brezka þimgsins
kveðúr mjög við sama tón. Er
þar lagt til, að umgmen-num,
sem náð hafa 18 ára aldri, verði
heimilað, án samþykkis for-
eld-ra, að gif-tast, gera samn-
inga, eiga fasteign, gera erfða-
skrá og hald-a sjálfstætt heim-
ili (nema giftar konur).
Segja má, að um alla Evrópu
verði vart tilh.neiging-ar til
lækkunar á lögræðisaldri. En
þessu fylgja samt alvarleg
vandiam-á-l, imniain bvers lands og
land/a í m-iHí.
Aldurstak niirk
Innian hvers lands svarar lög-
ræðisaldur aiUiadafna tdi kjör-
aldurs. Fer þá ekki hjá bví að
önnur mörkin fylgi hdnum,
enda þótt kjöraldur sé haerri í
stöku löndum eims og í' Dan-
mörku, Kýpur og Möltu. Öfugt
er þessu farið í Austurríki. Þar
öðlast menn kosmimgarétt tví-
tugir (bráðum ef til vill ári
yngri), en lögræði fá þeir ekki
fyrr en 21 árs.
Yfirleitt má segja, að til-
hnei-gimgar til lækkun-ar á lög-
ræðisaldri megi rekja til bylt-
ingarstjóm-a, sem léitað h-afa
fylgis hjá un-gu fólki og veitt þvi
kosningarétt. (Þetta skeði í býlt-
ingunmi frönsku, þegar kjörald-
ur var færður úr 25 ofam í 21
ár, og hins sam-a gætti í Aust-
urevrópu með tilk-omu komm-
únismans). Það er því ekki ljóst,
hvort allar ríkisstjómir óski eft-
ir lækkun kosningaialdurs, og,
vera má að þær beiti sér gegn
lækkun lögræðisaldurs af sömu
orsök.
Frá sjónarmiði milli’rikj'amála
kynni ágreininigur að rísia milli
landa, þar sem lög eru ólík, svo
sem tíl að mynda út af þeim, er
fastei-gnir eiga utanlands, eða
ef ætlunin er að efna til hjú-
stoapar eða búsetu í öðru landi.
Dæmið frá Gretna Green
Tötoum alkunnugt dærni, sem
skýrir þetta betur en langorð
greinai'gerð. Áður fyirr voru það
lög í Skotlandi, að hjómaefni
þurftu til lögmsets hjústeapar
ekki annað að gera en að neflna
sér votta að því að þau ætluðu
að ei-gast- Óþarfit vag að leggja
fnam fæðSngarvottorð til að
Frarrthald á 9. siðu
Aðsókn að sýningum Þjóð-
leikhússins jókst um 15 þús.
■ Aðsókn að Þjóðleikhúsimu
jókst um 15 þúsund áhorf-
endur á leikárinu, miðað við
naesta leikár á undan. Aukn-
ing á aðsókn miðað við það
sem hún var lökust, leikárið
1966—’67, fyrsta sjónvarps-
árið, nemur um 30 þúsund-
um.
■ Mest aðsókn var að „Fiðl-
aranurn" sem var sýndur 67
sdamum og sáu leikritið 40
þúsund manns. Seldust að-
göngumiðar að „Fiðlaranum“
fyrir um 10,6 miljónir króna
fyrir utan söluskatt, sem er
um 800 þús. kr. Eru þetta
mestu tekjum sem komið
hafa inn á nokkurt leikrit
hjá leikhúsinu frá upphafi.
Þax sem ljóst vair af þeseari
geysilegu eftirspum, sem var
eftir aðgöngumiðum siðusbu sýn-
ingard-aga .,Fiðlairanis“ og efittr
að allir miðar voru uppseldir,
var ákveðið að halda sýningum
Framhakl á 9. snðu
Svandís Skúladóttir. endurkjörin
forseti bæjarstjórnar í Kópavogi
■ Svandís Skúladóttir var endurkjörin forsetá bæjar-
stjómar Kópavogs á fundi bæjarstjómar í síðasta mánuði.
í bæjarráði eiga nú sæti þau Svandís Skúladóttir, Ólafur
Jensson og Axel Jónsson.
Þetta kemur fram í fundar-
gerð bæjarstjómar Kópavogs,
sem blaðin-u hefur borizt.
Svandís Skúladóttir
Svandís var kjörin fiorseti
bæjarstjómar með 5 atítvæð-
um, en 4 seðlar minnihlutans
voru aiuðir. Fyirri varaforseti
var kjörinn Björn F.inasrsson,
siðari. Sigurður Grétair Guð-
mundsson.
Þá var kjörið í bæjarráð, 3ja
mann-a. ÓLafur Jónsson, sem
lengi hefur átt sætó í bæjamráði,
baðst undan endurkjöri og voru
h-onum þöklcuð störf hians í
bæjarráði.
Á sama bæjarstjómarfundi í
Kópavogi var kosin bygginiga-
nefnd, framfærslunefind, hisffin-
amefnd, heilbrigðisnefnd og
loks kjörstjámir við bæjar- j
sitjómiarkosningar og al-þingis-
kosninigar. I
NAZISTINN
HLAUT L0KS
DÓMINN
BERLÍN — Fyrrverandi liðs-
forinjcri í SS-sveitum nazista,
sem fyrir 25 árum birtíst sem
óþekktur maður á einhverri
skelf ilegustu 1 jósmynd frá heims-
styrjðldinni síðari hefur núloks
hlotið ain málagjöld. Maðurinn,
sem heitir Josefi Blösche, var
handtekinn í austur-þýzkum bæ
og dæmdur til dauða í Erfurt
fyrir þátttökn í fjöldamorðum
á Gyðingum í Varsjá.
Austur-Berlínarblaðið Berlin-
er Zeátung birtí nýlega frásögn
af málaferlunum ásaimt mynd-
inni. Myndin var tekin eftir
uppreisnina í ghettóinu í Var-
s-já 1943, sem Gyðingar gerðu
í örvæntingarfullri tilraun til
að komast hjá þarí að vera
sendir til útrýmingar'búðanna
Treblinka, en SS-sveitir bældu
þá uppreisn niður með hörtou.
Hin fræga mynd sýnir roskná
toonu og ungan dren-g sem eru
retoin út úr gheittóiwu til að
þaiu verði send til Treblinka:
tíll hægri við drenginn stendur
SS-m-aður og miðar að honum
byseu — þessi maður erBlösche.
Blösche gekk í nazistafilokk-
inn 1938 og starfaði seinna í
lögreglusveitum þeim sem
stjórmuðu ghettóinu í Varsjá. 1
stríðslok var hann settur í
stríðsfangaibúðir. en var látinn
iaus, flutti þá til annars Muta
Þýzkalands og skipti um nafn.
Hann var svo „heppinn" að
verða fyrir slysi sem breytti
andliti hans svo mikið að hann
vairð vart þakkjainlegur af
myndinni frægu. Eftir margra
ára rsmnsókn fannst hann
samit sem áður. Myndin er ein
af 52 imyndum sem SS-hers-
höfðinigi sá sem bar ábyrgð á
útrýmdngu gyðinigahverfisins
sendi yfirman-ni sínum Himml-
er, stdltur af verkum sín-um ...