Þjóðviljinn - 30.09.1969, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn - 30.09.1969, Blaðsíða 2
2 SIÐtA — ÞJöBVIÖmw ~ ÞtíðSadatgmf 31 tíöpitemfiaf «089. Hvers vegna fær unga fólkið ekki að kynnast atvinnuvegum í skólakerfinu? Landsfeiur á villigötum í skólamál- --------ekki fæ&ist fiskiönaðarskólinn Nú uan þesa anáinaðamiót byrja ísienzkir skólar starísemi sína að nýju etftir langt snoonar- Mé. Einstakir skólar hefja þó ekki starf fyrr en um aniðjan oQctóberonánuð, en ailt uon það, okikaI• sikólastarfseani verður komin í fuilaav gang að fáiuim viikjuan liðowjm. Og uon fátt hef- ur verið meira taiað nú á líð- andi suimri en íslenzk stoólaimal. En það eru algjör sérkenni ís- lenzkra stoólamála i dag, hvað þau hanga mitoið í lausu lofti. Uppbygging sjálfs stoóilatoerfis- ins þegar sleppir bamastoóila og miðskóla, er að mestu tilvilj- anakennd og vantar alia yfir- sýn um þörf þjóðfélagsins fyrir séronenntað fólto. Meira að segja háskóli okitoar líkist meira anennitastofnun frá síðustu alda- Síð- búin tízka Oft er sagt að íslendingar séu komnir í þjóðbraut, forn einangrun haíi verið rofin og verði aldrei hlutskdpti lands- manna á nýjan leite. Engu að síður eimir enn talsveirt eftir af gömiurn útnesjaviðhorium. Til daeonis er það staðoeynd- að hverskyns straumar sem leika um þjóðfélög umhverfis oktour eru oft furðu lengi að berast hiongað, og oft kynn- umsit við þeim ekki fyrr en þeir heyra forfíðinni til ann- ‘ arstaðar. Þannig íuUyrða fróðir menn að nýjungar i kventíziku nái naumast fót- fesitu hér fyrr en einu eða tveimur árum eftir að þær hafa vaðið yfir grannlöndin, og sé það talsvert bagræði fyrir ísienztoa tízkufatainn- flytjendiur sem geti keypt Ihanda viðskiptavinum sínum fomar og úreltair flikur við gjafvirði, þótt þau hagkvæmu viðstoipti birtisit að vísu ekki í útsölujverði hér á landi. Svipuðu miáli gegnir um stjómmálatíztou, og virðist hún raunar veria ennþá leng- ur í förum. Þannig hefur það um áratugs skeið verið mikill mótuon, heldur en nútímahá- skóia, þegar litið er yfir náms- brautir hans. Guðfræði, lög- fræöi o® lætonisfræðd, ' þessar göonlu þjónustugreinar fyrirem- bættismenn, em þar ennþá að mestu ráðandi og er þá ektoi alitaf spurf hver þörfin sé fyr- ir þjóöfélaigið. Það virðist al- gjört autoaitriði. Sjávarútvegurinn og skólarnir Á sama tíma secn anitelum f járanunum er varið til þess að sérmermta fólk sem otokur van- hagar efldki um sérstatelega, til starfa, er etoki til svo mitoið sem vísir að mtenntastofnun sem sér- menntar menn sérstaklega í þágu aðalútfflutningsatvininiu- Vestur-Evrópu að stofna nýja flokka 6g hverskyns eamtök sem hafa ætlað sér mikinn hlut. Þessari stjómmáLatízku er hins vegar að siota um þesisar mundix; kjósendur í Vesfur-Evrópu hafa að und- anfömu í ednu landinu af öðru kveðið upp þann dóm að þvílík kiofningsiðja sé sízt til fnamdráttar valdi launa- manna og sósíalískum við- horfum; hafa kjósendur í staðinn hvamretna fylkt sér um þá flokka sem hafa átt dýpstar rætur í vertelýðs- hreyfingunni, jafnt flokka sósí aldemókrata sem kornm- únista eftir aðsitæðum í hverju landi. En það er til roarks um hin einkennilega síðbúnu vdðbrögð íslendinga, að einmitt nú vaða fram hér- lendis sérstakir umboðsmenn klofningstízkunnar og bjóð- asf til að vinna ÖU þau af- reksverk sem misfekizt hafa annaxsfaðar, Þeir hafa að sjálfsögðu gefað fengið stefnumál sín fyrir gjafvirði á aEsherjarútsölum í erlend- um höfuðborgum, ektoi síður en vefnaðarvörukaupmenn flíkur sínar, en mjög skal dregið í efa að úreltar stjóxn- vegs sjávarútvegsins, hvað þá meira. Landbúnaðurinn annar höfuðatvinnuvegur oiktoar að fomu og nýju, í hans þágu eru þó reknir tveir skóilar í atmenn- um búvísindum á Htódum og Hvanneyri og á síðari staðnum framhaldsdeild sam má kalla vísi að háskóla í búvísindum. Einnig er retoinn garðyrkjuskóli á Reykjuim, í ölfusi í þágu oklkar landbúnaðar. Ég er efcki að telja þetta upp vegna þess að mér þyki of imikið giert fyrir landbúnaðinn í þessum efnum, síður en svo. Heldiur bendi óg á þessa staðreynd vegna þess, að hér hafa menn skilið' þörf menntunar í þágu eins atvinnu- vegs. Sörnu eða lítoa sögu er að segja hvað viðvíkur menntun iðnaðarmanna otokar. Iðnskólar málaspjarir séu seljanlegar hér á landd gegn íullu end- urgjaldi úr því sem komið er. Utan við ráð og rænu ? Á sumum sviðum halda i menn enn fullri tryggð við í sfarfshætti sem mótuðust / meðan fsland var hvað mest i einangrað. Þannig finnsf t sumum það enn heyra til að í rjúfa öll tengsL sín við ráð / og rænu þegar þeir skrifa um J svokölluð stjómmál. Tökum L lítið dæmi. Nýlega var vikið t hér í blaðjnu að leiðtogum klofningsmanna, Hannibal Vaidiimairsisyni, Birni Jóns- syni og Steingrími Aðalsiteins- syni, og bent á að hiugsanleg- ur árangur þeirna gæti eng- 1 um koonið að gagni nema við- « reisnarstjóminni. Um þessa ( skoðun er að sjáifsögðu unnt | að deila með rökum eins og hvað annað. En hver halda menn að viðbrögðin bafi arð- ið í litla blaðinu með laniga nafnið, Nýju landi frjálsri þjóð? Það þykist skilja um- mæli Þjóðviljans svo að ráð- izt hafi verið á Steángrím t Pálsson, þingmann Alþýðu- / bandalaigsins, sem einmitt hef- í ur hafnað gersamlega við- í horfum ldiofningsmanna. And- t spænig þvílíkium viðbrögðum stendur maður gersaonlega ráðþrofa; ef tiL eru kjósend- ur sem kunna að meta bernska útúrsnúnínga af þessu tagi varða þeir auðvit- að að eiga sína floktoa og leiðtoga. — Austri. eru stanfræktir í öLlum bæjum og anörgum kaupstöðum lands- ins og þykja sjálfsagðir. í þess- urn stoólum er miönnum kennt það nauðsýnlegasta sem við- kemur sérstatolega iðnaðarnámi í nútímaþjóðfélagi. Nú get ég búizt við að ein- hver grípi íram í og seigi að Sjómannaskódamir í Reykja/vik og Vestmiannaeyjum ásamt véL- skólanum séu reknir sem sér- stoólar fyrir sjávarútveginn. Þetta er að suimiu leyti rétt svo langt sam það nær. Að sjáli- sögðu starfa sjóonannaskóLarnir í þágu sjósótonar og siglinga, því öðruvísi þykir etaki forsvar- anlegt að ferðast um höfin, nú til dags, nema hafa þar til for- svars sérfróða menn er reiknað ^ geta út strauona, og stefnur. Starf sjómannastoólainna er fyrst og freanst fiólgið í því að gera mann færa í að sinna þessu mútoiLvæga hlutverki sjóonanna- stéttarinnar. Hinsvegar hefur það verið vanrætot við sjó- mannaskólana að toenna imönn- um góða meðferð á aifla, og sýnist það þó ektoi ástæðulaust þar sem tugmiljóna króna verð- mæti fiara í gegnum hendur hverrar skipsihafnar árlega. Á fyrstp árum véLaaldar hér á ís- iandi kom þetta etotoi svo mákið að söto, þar sem hver sjómaður kunni sitt verk eftir að hafa lært það eins og x vertonáons- skóla um borð í árábátum og á þilskipum. Nú er tæteniöLd löngu gengin í garð hér, en ára- bátar og þilskipaútgerð, himr gömiu verk námsskóO ar isLenzfcr- ar sjómannastétfar, löngu horfn- ir af sjónarsiviðinu. Aðrir skilningsbetri Aðrar fiskveiðiþjóðir hafa skilið betur en við þessa breyttu tíma og reyna nú eftir rnegni að brúa það biL, sem myndazt hefur við það, að hin gömniu vinnubrögð á áraibátum og þilstoipum hafá fallið niður. Þetta er gerf með beinni kennslu við sjómannaskóLana fil þess að þedr onenn sean þaðan koma, verði færir um að toenna sínum undaxunönnum um borð í skipuoium hagnýt og rétt vinnubrögð við vedðar og varð- veizlu á afila. Norðmenn hafa nýlega lengt sína sjóanannaskóla í sem útstoirifa fiskislkipstjóra m.a. vegna þedrrar nauðsynjar sem þeir telja að sé á þessu. í nú- tíma þjóðfélagi útheimta fisk- vedðar xnikLa og vaxandi þetok- ingiu, ekki bara á nýjum tækj- uon sem sífeLIt korna fleiri og fledri í gáignið, heldur jafnfiramt siður í vinsfrihreyfingum í á aneðferð þess fistos sem dreg- inn er úr djúpi hafsins og þarf að vera fýrsta filoikks hráefni tdl vinnsiu. Ef útgerödn sjálf á að standast kostnað, sjómenn- iraiir að bera sómasamleg laun úr býbum. og fiskið'naður að verða bLómOjeg atvinnugrein, pá þurtfum við að hætta fiálminu á þessu sviöi og ganga í þess stað hikLaust til vertoa. En undir- staða þess, að það sé hœgt, eru fyrst og fremst leiðbedningar og kennSla. Þetta þurfa vaida- meain á IsLandi að skilja og haiga sér samkvæmit því, í sitað þess að ráfia um á þessu viði, á algjöium villUgötum. Vöntun fiskiðnaðar- skóla er hneyksli Það er xneira en sméhneyksLi, að hér á IsLandd stouLi etoki vera svo anitodð seim vísdr til að fiskiðnaðarskóla. Og þetta ger- ist í landi þar sem á ölLu velt- ur að fistoiðnaður sé í svo góðu lagi sem luægt er að hafia hann. Á milLi níutíu og hundrað pró- sent af útfflutningstetojum okk- ar korna frá sjávarútvegi og hiðargrein hans fistoiðnaði. Til hvers er verið að haida uppi dýru skóLatoerfi á íslandi með svo sofandi fórsvaramiöninum sem ekki virðist vita að aöai- útfilutningsatvinnuveg otolrar vantar sérakóla svo haain get.i þróazt eðlilega? Það er litil sanngirni i því, að sjávarútveg- ur og fiskiðnaður séu blóð- mjóikaðir srvo til menntamála á ísdandi eins og staðreyndin er í dag á sama tíma sem fiskiðn- aðurinn fter á mis við aflla op- inbera toennsílu, og vanrækt er raunhæf teennsla við sjómanna- skólana til að toenna mönnum rétta meðferð aflans. Það er ekLd of djúpt tekáð í árinni, bó sagt sé að landsfteður oktoar séu á villigötum í stoóiamálum, þar sem slíkt som þetta getur við- giengizt ár efitir ár. Ef menntun er fjárfesting ... Ef menntun er góð fjárfest- ing sem óg efast ekki um, ef henni er beint inn á réttar brautir, þá ætti engin mennt- un að gefa ffljótteknari airð, en sú sem veitir nauðsynLega upp- fræðslu í höfuðúfifflutningsat- vinnujvegi 'oktoar. Það er sorg- Legt að verða að horfa upp á það í fisLdðnaðarþjóðfélagi að víða vantar lágimarkskunnáttu svo hægt sé að framleiða for- svaraniega útfllutningsvöru, og út á þessi gölluðu vinnubrögð lána svo póLifiístoir bankastjórar rekstrarfé án þess að þeir beri minnsta skyn á tovort um lélega eða góða vöru er að ræða, Eg held, góðir hálsar, að svona geti þetta eLdd gengið mikið lengur. Við verðum að taka upp svipuð vinnubrögð og afla otok- ur svipaðrar lágimartostounnáttu og aðrar fiskiðnaðarþjóðir búa við í dag. En fyrata storefið í þá átt er stofnun fuilkoomins fisLc- iðnaðarskóLa nú strax. Þé þarf að safna saiman þeirri reynsLu sem við eijgum í saLtfistoverikun frá eldri tímum og yfirfaera hsna og samræma nútíma vinnubrögðum á fistostöðvum otokar. Kennslubók Við eigum enga kennsiuJbók í fiskiðnaði, og er mdtoil naiuðsyn á að hún verði samdn hið allra fyrata. Þannig eru verkefnin mörg sem þarf að vinna á þessu sviði og sem þoLa litla bið. En ef verkefninu er stoipt niður á fledri en einn og hver látinn. annast það sem hann er hæfast- ur til, þá onætti leysa þetta. afi hendd á stoemmri tSmfl en eila. Tími vangaveltna og ráðagerða x' þessum málum, verður nú að vera að baki, en áfihafnir að tatoa við. Fiskiðnaðarskóla strax, það veröur að vera krafan,' sem ekki verður hvikað frá. Frá fræðsiuskrífstofu Reyk/uvíkur Fræðsluráð Reykjavíkur hefur ákveðið að láta hefja kennslu í framhialdsdeildum fyrir gagnfræð- iniga og landsprófsmenn nú í haust á fjórum kjör- sviðum — þ.e. hjúkrunar-, tækni- uppeldis- og viðskiptasviðum. Þeir, sem hug hafa á slíku námi og hafa 6,00 eða hærra í meðaleinkunn á gagnfræðaprófi í íslenzku I. og II., dönsku, ensku og stærðfræði. eða 6,00 eða hæcrra í aðaleinbunn á landsprófi miðskóla, komi til iiinritunar í Lindargötuskóla með staðfest afrit prófskírteina. þriðjudaginn 30. sept. eða miðviku- daginn 1. okt. kl. 14.00—18.00 báða dagana. Þeim, sem þegar hafa sótt um skólavist, ber að staðfesta fyrri umsóknir sínar á ofangreindum tímum. Skólastjóra er heimilt að víkja lítið eitt frá ofan- greindum lágmarksskilyrðum um einkunnir, ef sérstaklega stendur á. Kennt verður í Limdargötuskóla síðdegis. Fræðslustjórinn í Reykjavík. BLAÐDRESFSNG Þjóðviljann vantar blaðbera í eftirtalin borgarhverfi: Sólheima — Nökkvavog — Kleppsveg — Laufásveg — Leifsgötu. Talið við afgreiðsluna, sími 17-500.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.