Þjóðviljinn - 22.05.1970, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVH-IINN — Pösfcudaánr 22. maí 1970;
— Málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandi:
Framkv.stjórit
Ritstjórar:
Fréttaritstjóri:
Ritstj.fulltrúi:
Auglýsingastj.:
Utgáfufélag Þjóóviljans.
Eiður Bergmann.
Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Sigurður V. Friðþjófsson
Svavar Gestsson.
Olafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Simi 17500
(5 línur). — Áskriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Níá ekki endurtaka sig
glysin um hvítasunnuna voru ógnarlegir atburð-
ir, ekki sízt vegna þess að þau voru afleiðing
af skorti á aðgát og fyrirhyggju. Tökum til að
mynda harmleikinn á Fimmvörðuhálsi. Hann
hefði ekki gerzt ef ferðalangarnir hefðu verið
nægilega vel út búnir, skynsamlega klæddir og
haft með sér sjálfsögð öryggistæki einsog talstöð.
Margir spyrja að vonuim hvort ekki væri tíma-
bært að setja reglur um skipulagðar ferðir í ó-
byggðum og koma á einhverju eftirliti með því
að þeim reglum væri fylgt; slíkar reglur eru þeg-
ar í gildi á ýmsum öðruim sviðum. Auðvitað er ekki
unnt að koma við neinu öruggu eftirliti, en auk-
ið aðhald á þessu sviði gæti orðið til mikils gagns.
Og okkur ber að gera allt það sem í mannlegu
valdi stendur til þess að koma í veg fyrir ógnar-
atburði eins og þá sem gerðust um hvítasunnuna.
Handbært fé
yinnubrogð í kjarasamningvim eni. þunglamaleg
o'g úrelt að mörgu leyti-; deiluaðilar endurtaka
sömu athafnir og þeir hafa ástundað áratugum
sáman. f>að er til að mynda orðin hefð að atvinnu-
rekendur byrja ævinlega með tilboði sem hvorki
þeir né aðrir taka alvarlega, en slík sýndar-
mennska er til þess eins fallin að tefja skynsam-
leg vinnubrögð. Til að mynda getur enginn ætlazt
til þess að verkafólk taki mark á því tilboði, sem
atvinnurekendur hafa gert, að lágmarkskaup Dags-
brúnarmanna nái ekki 13.000 krónum á mánuði,
að annar taxti Dagsbrúnarmanna verði 13.200
krónur og að þriðji taxtinn með fiskvinnunni
verði 13.600 kr.
Jjetta tilboð er þeim mun fráleitara sem ríkis-
stjórnin hefur með gengishækkunarhugmynd
sinni viðurkennt að nú er hægt að færa til mjög há-
ar fjárhæðir í þjóðfélaginu. 10% gengishækkun
mundi jafngilda því að 1.500 miljónir króna væru
fluttar frá útflutningsatvinnuvegunum, en sú
upphæð myndi nægja til þess að hækka kaup hvers
einasta félagsmanns í alþýðusamtökunum um 40
til 50 þúsundir króna á ári. Og þar væri ekki uim
að ræða neina gervikauphækkun sem síðan væri
velt út í verðlagið; ríkisstjórnin héfur sjálf lýst
yfir því að þetta sé handbært fé.
Einkenni Framsóknar
J^aunamenn spyrja nú af vaxandi þunga: Hvar eru
tilboð Vinnumálasambands samvinnufélaganna
og annarra Framsóknarfyrirtækja? Framsóknar-
forustan kemst ekki hjá því að svara þeirri spum-
ingu í verki. Komi engin sjálfstæð tilboð frá þeim
aðilum hafa launamenn fengið enn eina staðfest-
ingu á því að grundvallaratriðin í stefnu Fram-
sóknarflokksins em hræsnj og óheilindi -
Ræða Sigurjóns
FramibaM af 12. síðu.
imieiriWutanum ekiki neinu hugar-
aingri. Það var éklki fyrr en
haustið 1968 að gengið var inn
á þá tillögu AlþýðUíbatt’.dailaigsins
að sikipa atvinnumáilanefnd.
Þannig trygigði sednilæti íhalds-
ins að ekkert var aðhafzt gfiign
afvinnuleysinu.
Menntun og þroski
■En hvað uim möguleiika til
menntunair og þroska? Þar hefur
ekki heldur verið stjóraað þann-
ig að öllum væri tryggður sami
réttur. Atvinnullieysið bitnaði ekki
sízt á slkólafóliki og fjölmiargir
nemendur hafa ekki komizt í
nám vegna atvinnuleysis. Fólk
gat ekki kostað böm sín í lang-
skólanám. Þannig varð menntun-
in forréttindi hinna efnameiri.
Neita að semja
Framhald af 1. síðu.
að allir góðir menn ættu að sam-
einast um að leysa kjaradeiluna
með öllum tiltækum ráðum og
kvaðst hann vilja siamiþykkja til-
lögu Jóns Snorra Þorleifssonar.
Óskar Hallgrímsson kvaöst
vilja styðja tillöguna. Þá talaði
Jón Snorri Þorleifsson og svaraði
Birgi. Benti Jón Snorri m. a. á
að fulltrúi Reykjavíkurborgar
sæti jafnan á samningafundum í
atvinnurekendahópnum miðjum.
Jón Snorrí kvaðst fagna stuðn-
ingi Framsóknarmanna í orði —
en ekki hefði enn bólað á vin-
samlegri afsföðu samvinnuhreyf-
ingarinnar í garð launafólks.
Vinnumálasamband samvinnufé-
laganna hefði á sama hátt og
borgin klesst sér upp að Vinnu-
veitendasamtökunum í samning-
um.
Einar Ágústsison reyndi að verja
Sambandið: sagði að Fram-
sóknarmenn réðu ekki yfir sam-
vinnuhreyfingunni. Hann sagði að
ríkisstjórnin hefði hefnt sín á
launafólki þegar SÍS gerði sér-
staka siamninga 1961. G-agnrýndi
Einar síðan forustumenn verka-
lýðssamtaHanna og ríkisstjórnina.
Guðmundur Vigfússon tók síð-
an til máls. Hann áagði að það
væru ek.ki ný. vjðhorf sem birtust
í afstöðu S j á 1 f-s t æð isfi ok ksi n s.
Það hefur verið ófrávíkjanleg
stefna hans að standa við hlið
Vinnuiveitendasamibands Íslands
gegn verkalýðsfélögunum, yfir-
gnæfandi meirihluti Reykvíkinga
er verkafólk og launafólk, en
Sjálfstæðisflokkurinn er flok'kur
lítiLs minnihluta atvinnurekenda
og stóreignamanna. Þetta stéttar-
eðli sitt getur flokikurinn ekki
falið í kjarabaráttunni. Þetta er
ekki sízt fjarstætt þegar kröfur
verkalýðsfélaganna eru sjálfsagð-
ar lágmarkskröfur — samkvæmt
kröfunum yrði almennt verka-
mannakaup í Reykjavík aðeins
15.777 kirónur á mánuði. Verka-
lýðshréyfingin hvorki má né get-
ur hvikað frá þessum lágmaúks-
kröfum sagði Guðmundu'r síðan.
Guðmundur vék síðán að af-
stöðu Framsóknairmanna. Saigði að
ekki hefði skort stuðning þeirra
og blaðs þeirra í orði. En það
er afstaðan í reynd sem sker úr
og Framsóknarmenn hafa meiri-
hluta í stjóm Sambandsins og
Vinnumálasambandsins og þeir
geta því ráðið því sem beir vilja.
Guðmundur sagði að síðustu:
Það verðux tekið eftir því nú
hvernig SlS og borgin standa sig
í kjarasamningunum Borgar-
stjórninni ber að gera sitt með
þvi að samþykkja tillögu Jóns
Snorra. Það er óþolandi með
öllu að borgin standi gegn verka-
fólki í borginni.
Við atkvæðagreiðslu samþykktu
8 íhaldsmenn frávísunairtillö'gu við
tillögu Jóns Snorra gegn sjö
atkvaeðum minnihlutaflokkanna.
Framsókn
Framhald af 12. síðu.
hægrd og vinstri. — Hvi ekki
að kjósa hireinléga til vinstri?
kjósa Alþýðubandalagið.“
ENGIN SVÖR
Frambjóðendur Framsóknar-
mianna höfðu engin svör við
þessumn ádrepum Alþýðubanda-
lagsins á Framsóknarmenn og
mun sjálfsagt enn reynt að
leik-a tveim skjöUJum í þeim
Kostnaði jafnað niður
Sigurjón Péfcursson vék síðan
að því hvort kostnaði við rekst-
ur samfólagsins væri skdpt rétt-
iótlega niður. Ég hygg að all-
flestir geti verið mér sammálla
um, að hér greiða menn ekki
gjöld eftir efnurn og ástæðum.
sagði Sigurjón. Þar á ég ekki við
skatt- og tofflsivikiin serh efailaust
eru lan-gtum meiri'en upp kemst,
heldur þá miismunun, sem felst í
því að gæðingar og káupaihéðnar
sem beztan aðgang hafa að lána-
stofnunum hafa sknáðar hjá sór
allmiklar skuildir og gjöildin
margra þeirra eru það sem kall-
að er manna ó mdlMi vinmuikonu-
útsva-r. Það er vissuiiega íhugun-
arvert að ýmsir fjáraflamenn,
sem búa í gflæsile-gum, róndýr-
um. einbýllishúsuim, eí-ga fyrir-
tæki, bíil og siigla mcð • f jöiskyld-
una einu simni ti! tvisvar á ári.
Þeir borga ef bezt iætuir giöld
eins og verkaimenn eða iðnaðar-
menn í sæmiiegri atvinnu. Þó
er kannslki mest sláamdi sú mikla
umihyggja sem borgarstjómar-
meirihlutinn siýnir heildsödunum.
Á síðasta ári voru beim gefin
eftir í ónotuðum heimildum til
álagningar aðstöðugjalda 43.8
milj. eða sem svarar 80 þús. kr.
á hverja heildverzlun í horginni.
Ætli launamenn yrðu ékiki út-
sivarsláigir ef þeir nytu sömu uim-
hygigju og heildsalarnir? Þetta er
ekki að jafna kostnaði niður á
þegmana eftir efnum og ástæð-
um.
Sami réttur — sömu lög?
Hér er eklki tryggður sami
réttiur öllum, Þegar meirihlut-
inn stjómar i þágu eins stjóm-
málaflíokiks er Reykvíkingum
ekki tryggður sami réttur. Þegar
meirihlutinn gerir ekki ráðstaf-
anir t.il þess að koma í veg fyr-
ir atvinnuiieysi er verið að ráðast
að þeim verst settu í þjóðfólag-
inu. Menntunin orðin forréttindi
hinna efnameiri og þeim sömu
hlfft við greiðslum opinberra
gjailda — þá er ekki tryggður
sami réttur til lífsgæðanna.
Stefna Albýðubandalagsins
Síðan rakti ræðumaður helztu
stefnumál Ai'þýðubandalagsins í
Ijósi þeirra spuminga sem hann
hafði varpað fram áðuir:
Alþýðuhandalagiið berst fyrir
fullu aitvinnuöryggi oig áætluna.r-
gerð um atvinnuþróun í borginni.
Þannxg verði útgerð eBd, og fisk-
vinnsla, og borgarstjórn hafi for-
ustu um eiflingu nýrra iðngreina
í borginni.
Alþýðuibanda'laigið vill að út-
svör verði iiækkuð á lauinafólki
og af létt seim mest af þurftar-
tekjum og síðan gerði ræðumað-
ur nókikuð að umtalsefni málefni
un-ga fólksins.
Jáoks vék Siigurjón að kja.ra-
bairóttunni sem nú sténdur yfir
og flutt; síðan þau lokaorð, sem
vitnað er til í upphafi fréttarinn-
ar.
Launahækkanir
Fra.mhald af 1. siðu.
verulegri kauphækkun. Hún
hefur nefnt háa upphæð sem
hrekkur til Jæss að fullnægja
öllum kröfum Iaunafélks.
Nú þarf því ekki að vera um
gervikauphækkun að ræða
heldur raunverulega tilfærslu
á fjármunum í þjóðfélaginu.
Og þegar um er að ræða raun-
verulega tilfærslu eru engin
rök fyrir verðbólguþróun.
Hins vegar þarf að sjálfsögðn
að gera ýmsar hliðarráðstafan-
ir til þess að tryggja stöðugt
verðlag, og ríkisstjómin hef-
ur fullt vald til þess að fram-
kvæma þær. Telji hún til að
mynda gengishækkun tM þess
fallna getur hún ákveðið
hana strax í dag.
Kveðjuorö Guömundar
Framhald af 1. síðu.
arstjórn, er kosið verður til
þann 31. maí n.k., vona ég að
mér leyfist að segja hér örfá
kveðjuorð.
Ég hverf nú úr borgarstjóm-
iniii eftir að hafa átt sæti í
bæjarstjóm og síðan borgar-
stjóm í rúmllega 20 ár. Á þessu
tímabiiili hafa að vonum átt sér
sfcað miiikilar breytingar og miarg-
víslegar framikvæmdir. Reykja-
vík hefur stækkiað og ibúu.m
hemnar fjölgað um 26 þúsund
manns. Verkefni borgarstjóm-
a.i-innor hafá orðið margþættari
og umfanigsmeiri en þau voru
áður. Slíkt fylgir eðlilegri þró-
un þjóðfélaigs og borgarfélags,
sem er í örum vexti og kallar
á fjö'lþættairi afskipti og meiri
umsvif af hállfu borgarstjómar.
Nýir og breyttir tíma.r og :iý
viðhorf'á' ýmtsum sviðum skapa
einnig óhjákvæmilega aiukin
verkefni og vaxandi kröfur til
borga.rfélagsdns og forustu þess.
Þannig mun, þetta einnig verða
í framtíðinni.
Ég ætla að fá eða engin störf
séu betur til bess faillin að
kynnast vandamálum, hags-
munamélum og hugðarefnum
fóliksins en einmitt störfin að
boa’igairmélefnum. Þetta. liggur í
eðli ..borgarfuMtrúastarfsiins og
þeirra nánu tengsila, sem jafn-
an hljóta að vera miilli borgar-
fuMtrúanna og almennings.
Mér hafa reynzt þessi nánu
tengsl mjög m.ikilvæg á liðnum
árum og störfin að borgarmól-
um hafa á margan hátt veirið á-
nægjuleg.ag lærdómsrík.
Hér í borgarsfcjóm hafa menn
að sjálfsögðu oft ekki orðið á
eitt sáttir. Skoðanir hafa reyn.zt
skipta.r um mörg veigamiikil at-
rið'i borgarmiála og um þau
Eðvarð
Framhald af 1. síðu.
uirvinna á félagssvæðinu önnur
en umsamin vaktavinna.
# LÍKUR Á VERKFÖLLUM
— Hvernig meturðu horfum.ar,
telurðu líkur á að til verkfalla
komi?
— Já, ég tel miklu meiri lík-
ur á því að til verkfalla komi.
Tíminn til samninga hefur ekki
verið vei notaðuir; nú síðast
féllu úr hvítaisunnudaig'airnir
vegn,a boðskapar forsætisráð-
herra um gengið. Þegar hann
kom, kipptu atvinnu.rekendur al-
veg að sér hendinni.
Þessi samningamál eru þess
eðlis nú, að í þeim eru mjöig
vandasöm og flókin afcriði, sem
undir öllum kringumsfcæðum
tekur nokkum tíma að vinn.a úr
og leysa, þannig að samninga-
vinn.an ein er mikil.
Auk þess höfum við sannar-
lega orðið fyrir því, að and-
staðan gegn því að leysa þessi
mál viðunandí fyrir verkalýðsfé-
lögin er svo sterk, að ég hef
ekki mikla trú á því að takist
að ná samningum án verkfalls.
Vissulega óskar maður ekki
efti,r verkfalli og vonar í lengstu
lög að ekki þurfi til þess að
koma. En það er skylda okkar
að vera við því búin að til
verkfalls komi.
stundum orðið harðar deílur,
Þetta er ekki óéðliléét óg sízt
neitt tiltökumál. Hér hafa
mætzt ólík lífsvið'hoirf og
breytilegar skoðanir, svo seirn
jafnan hiýtur að ver^ í lýðræð-
isllega kjörinni stofnuin eins og
borgarstj óm Reykj avíkur.
Ég hygg þó' að allir hafi borg-
arfu'lltrúamir viljað vel og.haft
fuiMan hug á að vinna að hags-
munum og framfaramélum
borgárbúa, hver með feinum
hætti og út frá sínu sj'ómarmiði,
enda þófct oft hafi .verið déilt
G.g skoðanir ekki alltaf fairið
samian þegar málum var í
fyrstu hreyft eða ákvarð'anir
teknar.
Ég geymi góðar minningar
um ánægjulieg kynni og 'gótt
samstarf við alla þá fulltrúa i
bæjarstjóm og borgarsfcjóm, er
ég hef starfað með á undan-
förnum tuttugu árum. Ýmsir
þessara, ágætu manna eru faUn-
ir í válinn, miargir haffa hætt
borgarstjómarstörfum, aðrir
draga sig í hlé nú við kom.andi
kosningar. Nokkrir verða enn. í
kjöri 31. maí n.k. og munu
skipa næistu borgarst.iórn ásaimt
nýjum mönnum, sem þar hafa
ekiki áður átt sæti.
Við þessi tímaimiót vil ég
þaikka öllum þeim samiherjum
mínum, sem ég hef stairfað með
í borgarstjé-m og að borgarmál-
um, sérstaklega ánægjulegt
samstarf. Ég þakfca þeim alilt
það traust og umhurðiarhmdi,
sem þeir hafa ávallfc auðsýnt
mér á þessu tuttugu ára tíma-
bili.
Ég þakika líka andstæðingun-
um, sem oft hafa vakið mig ti.l
nýrrar og þarfrar umihugsunar
uim málin.
Reykjavik heffur gegnt og
mun um ókomma tíma gegna
miikilvægu hlutverki sém
stærsta sveitarfélag og höfuð-
borg landisins. Þetta hlut-
verk er hvorttveggja í senn,
veglegt og vandasamt. Mikíu
varðar að bcmgarstjómm gegni
jafnan störfum sínum og for-
ystuhlutverki af KtóniMig»o-'Og
framsýni, borgarbúum og raun-
ar landsm'önnum öllum fcil
heilla.
Ég bið Reykjavfk og fbúum
hennar allrar bflessunar á kom-
andi tímuim. Það er éslk mín, að
hlutur Reykjavfkur megi ávallt
verða sem stærsfcur í framffara-
sókn þjóð'ar vorrar og að borg-
arstjóm henmar auðnist jafnan
að verða þar í flararbroddi.
Verkakonur
boða verkfall
Verkakvennafélaigið Fram-
sókn í Reykjavik og Verka-
kvennafélagið Framtíðin í
Hafnarfirði hafa boðað
verkfall frá og með 28. maí
n. k. hafi samningar ekki
tekizt fyrir þann tíma. Var
þetta ákveðið á almennum
fúndum í báðum þessum
félögum á þriðijúdag.
0RKUST0FNUN
óskar að taka á leigu nokkra jeppa í sumar.
Upplýsingar í síma 17400.
d) ÚTBOÐ f
Tilboð óskast í að gera aðrennslisæð frá Stekkjar-
bakka að Grensásvegi fyrir Hitavéitu Reykjavíkur.
Útboðsgögn eru afhent í skrifstofu vorri gegn
3000,00 króna skilatryggingu.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirk^uvegi 3 — Sími 25800