Þjóðviljinn - 22.05.1970, Qupperneq 6

g SÍÐA — ÞJÖÐVTLJINN — Föstudagur 22. maí 1970:
íhaldið leysir húsnæðisvandræði:
RISA VIÐBYGCINC
FRIMURARA-
HALLARINNAR
Eftir Ólaf Jensson lækni
í>a0 gefcur vafizt fyrir flest-
um á íslandi að leysa húsnaeð-
isvandræðd. Jafnvel ríkið og
eterk "baejarfélög eins og Beykja-
víkurborg stynja bungan (aiuð-
vitað með hjálp og góðum
haefileikum valdamanna), þegar
óskir og kröfur eru settar fram
um nauðsynleg húsakynni til
að fullnægja bróðnauðsynleg-
um félagslegum jxn-f'uim einsog
byggingu sjúkraihúsa, slkóla og
dagheimiía svo eitthvað. sé
nefnt. Undanfari þess að fraim-
krwæmdir hofjist eru lamgvar-
------------------------$
Stérfelldir jarð-
skjálftar í Sov-
étríkjunum
IIOSKVU 20/5 — Miklir jarð-
skjálftar hafa valdið stórtjóni
í sovétlýðveldinu Dagestan og
manntjón hefur orðið verulegt.
I»egar verst lét urðu jarðskjálft-
amir harðari en þeir, sem ullu
miklu tjóni í Skopje í Jú-góslavíu
©g Agadír í Marokko fyrir
nokkrum árum — eða um 8 sitig
á Riehters-mælikvarða. Dagestan
er fjallahérað upp af austurströnd
Kaspíahafs. sem byggt er mörg-
um smáum þjóðum, en jarð-
skjálftinn virðist hafa verið öfl-
ugsstur þar sem stærsta borg
þessa svæðis stendur — Mahkat-
stjkala. Ekkj liggja enn fyrir ná-
kvæmar skýrslur um jarðskjálfta
þessa, en sovézk blöð eru yfir-
leitt fáorð um þessa hluti.
andi barátta, fundir, nefnda-
störf. safnarrir, happdraetti, oft
rekin með mikhi starfsliði og
auglsingaskrumi í fjölmiðlum.
★
Þegar kemur fcil kasta opin-
berra aðila að sinna lánsfjár-
börf til félagsilegra þarfa, sem
beðið hafa úriausnar árum
saman, koma ræður vailda-
mianna um iá nsf i á rskorti nn, og
sólarþrengingum þeirra er átak-
anlega lýst í fjölmiðlum, oft
með þeim áranglri, að saklaust
fóllk for að halda að þossir að-
þrengdu menn, talsimenn fjár-
veitingavaildsins, séu verst sett-
ir í þjóðfélaginu. Hver man
ekki þrengingar Jðhanns Haf-
steins ráðherra í átökunuim út
af kvensj úkdómadeildíirmóiinu ?
★
ölílu greiðlegar gengur þogar
ráðast á í byggingu verzlunar-
halla eins og fyrir Silla og
Valda eða byggja bankahöIL
t»á llggja rífleg lén á lausu, ef-
laust með rífflegum greiðsfu-
frestum og ekiki vísitöluibund -
in eins og þau lán eru seim
veitt eru til launamanna, sem
byggja í Breiðholti.
¥
Nýjasta dæmið um skilnings-
ríka fyrirgreiðrilu ráðamanna
við hallarbyggingar sérrétt-
indaaðallsins í Reykjavík erhin
tröllaukna viðbygging við Fri-
ins). verzlunanhöll SiMa og
Valda við Álfheima (með sér-
stöku tiliiti til þrengsla í öðr-
um verzlunum þeirra og ónólgr-
ar fyrirgreiðsllu í Austurstræti),
bankar (en þá mó bankakerf-
ið ekiki vanrækja). Fulltrúar
þessara Islendinga réðu borgar-
stjóm Reykjavfkur og ríkis-
stjóm 1970 og félagslegar þarf-
ir töfðust mjög á árinu og var
slegið á flrest (að sögn vegna
fiskitregðu og undangenginna
markaðsörðu gleika), eins og oft
áður.
★
Virðulegir svartMæddir menn
og eins virðulegar svaríklæddar
konur geta með fögniuð íhjairta
og kristiHegri þökk komið sam-
an á hátíðlegri vígslustund
hinnar nýju Frímiúrarahaillar.
Gleði þedrra verður óþiandin Tg
óumnæðilega miikil. Á þeirri
hátíð verður yfirvöldum borg-
ar, ríkis og bankakerfis inni-
lega þakkað. Þau verða við-
stödd. Þau verða heiðruð sér-
staklega og hækkuö í tign með
dulmagnaðri trúarathöfn, og
aíllir lyfta spegilfögrum ál-
krossum frá reglubraeðrum, sem
ekk-i vilja láta nafns síns gefc-
ið. Þá verður kátt í höllinni.
) ■ ..1.1 n II I—! .
Batnandi afkoma
Fl á sl. ári
Aðalfundur Ffagfélags Islands
var haldinn í fvrrad. að Sögu.
Á fundinum kom fram, að af-
koma félagsins varð mun betri
á sl. ári en tvö undanfarin ár.
Þó varð rekstrarhalli á árinu 5,7
miljónir króna, en þá höfðu verið
afskrifaðar eignir félagsins um
88,6 miljónir. Töldu forráðamenn
félagsins, að nú væru betri
herfur fyrir félagið en um ára-
bil. Nánar verður sagt frá fund-
inum hér í blaðinu síðar.
Verzlunarhús Silla og Valda.
Viðbygging Frímúrarahallarinnar.
mú rarahöllli na. AMrei þessu
vaint heyrast engar kivalastun-
ur í Jóhanni Hafstein ráðherra
vegna lánsfjárskortsins, þótt
hann léti eins og setti að flá
hann lifandi, þegar hann átti
að sinna þörfum kvensjúkdóma-
deildarinnar og konur yrðu að
sjá aumiur á þessuim íhaldsridd-
ara og hefja söfnun sjállfar t:l
sjúkradcildorinnar. Það er þó
augljóist að húsnæðisvandræði
frímúrara vorðu leyst af ó-
venjulegu örlleeti fjárveitinga-
valdsins, áður en grunnur verð-
ur lagður að nýrri kvensjúk-
dómadeild. Allt er lánað úr
sama sjóði, sparifé almennings
er lánað og í því er Mka það
fé sem hefur verið safnað til
nýrrar kvensjúkdómadeildar.
Það er því vissa frekar en
vafi, að peningar þeir sem safn-
að var til kvensjúkdömadeildar
hafi þegar bundizt í viðfoygg-
ingu Frímiúrarahalllarinnar. Eitt
er alveg víst að þeir pening-
ar setn festir eru í byggingar-
framkvæmdum frímúraira verða
ekiki notaðir til gagnlegri fram-
kvæimda í náinni framtíð.
★
Árið 1970 létu íslendingar sag
dreyma uim margar byggirngar
til að leysa brýnar félaigslegar
þarfir. Meðal þeirra bygiginga
sem þeir töldu siig hafa mikla
þörf fyrir voru: Kvensjúk-
dómadeild, ný álma við Borg-
arsjúkrahúsið í Fossivogi, gieð-
spítalli á Dandsspítailalóðinni,
Þjóðairbókihlaða, húsnæðj fyrir
Læknadeild Háslkóla íslands,
.elliheimili, listasafn, skólabygg-
ingar.' Aðrir íslendingar voru
þó til, sem voru þeirrar skoð-
unar árið 1970 að forgangsrétt-
ar í fraimkvæmdum skyttdu
njóta: Viðbygginig Frímúrara-
halttár (með sérstöku tilttiti til
þess hve þeir sem hennarnjóta
eiga við þrönigan kost að búa
heima fyrir og hafa nofið lít-
illar fyrirgreiðslu bankakerfis-
Forsenda öryggis í Evrópu
6ta mai s.l. var þess minnzt
á samkómu i Þjóðleikhúskjall-
aranum að 25 ár voru liðin frá
ósigri nazismans í annarri
heímsstyrjöldinni. Meðai þeirra
sem þar töluðu var Willy Bau-
mann, verzlunarfulltrúi Þýzka
alþýðulýðveldisins á Islandi. f
ræðu sinni rifjaði hann upp
endalok styrjaldarínnar og síð-
an mjög mismunandi þróun i
þýzku ríkjunum báðum. í lok
ræðunnar ræddi hann síðan
þær tilraunir sem nú er verið
að gera til þess að koma sant-
búð þýzku rikjanna í eðlilegt
horf, en þær tilraunir hafa
vakið heimsathygli og auknar
vonir um öryggi og friðsam-
Iega þróun f Evrópu. Um það
mál komst Baumann verzlun-
arfulltrúi svo að orði:
Það er óumdeilanleg stað-
reynd: tvö þýzk ríki standa
hvort andspænis öðru á þýzíkri
grund. Samkomiuttag þedmainn-
byrðis, var og er, sökum þeirr-
air steifnu, sem vestur-þýzka
ríkið rekur, eins slæmt og huigs-
azt getur. En þar sem þessi
ríki standa á mörkunum miil’i
sósíattisima og heim.svaldastefnu,
þar sem Nató og Varsjárbanda-
lagið mæbast, hiefur það þýð-
ingu fyrir Bvrópu og aMan
heimiinn að bæta samikomiulag
þeirra. Hér or okki aöeins um
að ræða deillu nnilli Þjóðvcrja;
þetta kemiur ölilium við, þvi að
héðan er hægt að stofna heims-
friðnum í alvarlega hættu.
En hvemig Mtur fólkið í
Þýzka alþýðulýðveldinu á
þessa þróun?
Hver sá sem kynnzt hefur
gtteði borgananna í Þýzka al-
þýðulýðrveldiniu yfir því, sem
hingað til hefur éurmizt og hef-
ur kynnt sér öamgsýnar áætlanir
um áframhaldandi sósíalíska
uppbygigingu, hver sá sem hef-
ur séð með hivílíkum hraða
ef.nahagsl ífi. vísindum og
fræðsfakerfi og menningu er
lyft á æ hærra stig, sá skifar
líka að hagsteeð skilyrði eru
nauðsynlog fyrir sttíka uppbygg-
ingu, slík skilyrði eru trygging
friðarins.
1 slíku ríki eru engin ödBl, sem
vilja stríð, engin öfl sem grætt
geta á stríði. öryggi og friður
er óaðskiljanlegt sósialisma og
sósíalísku rittdsvalldi.
Það er httutverk utanrílkis-
stefnu Þýzka attiþýðulýðveldisins
að skapa hin ákjósaniegustu
sttíilyrði fyrir framlkvæmd þessa
mi'klla sögulega hlutverks fyrir
fullkomnun sósíallismans í há-
þróuðu iðnaðarríki.
Hvemig er hægt að skapa
fóttttrinu í vestur-þýzka sam-
bandslýðveldlnu, í Þýzka att-
þýðuttýðveldinu og í öðrum
löndum meiri frið, meira ör-
yggi?
Einn 1 m-öguleiki er þar fyrir
hendi:
Sá að skapa eðlilegt ástand
innan þýzkra endimarka.
Ti’l þess er aðeins ein leið.
leið friðsamlegrar saimlbúðar
milli Þýzka attþýðulýðveldisins
og Sambandslýðveldisins. Mik-
ilvægustu atriði bess mátts er
að finna í uppkasti Þýzka al-
þýðuttýðveldisins að samnings-
.bundnu samkomuttaigi milli
hinna tveggja þýzku ríkja.
Barátta Þj’zka attþýðuttýðvefld-
isins fyrir því að koma á frið-
saimlegri sambúð er hluti af
heirri baráttu er fram fer um
allan heim miltti a.fla friðar og
stríðs, milli heimsvaldastefnu
og sósíalisma.
öryggi Bvrópu krefst þess að
efbir tveggja áratuga samnings-
laus og ittl samskipti mittM al-
þýðulýðveldisins og Samlbands-
lýðvieldisins verði loksins koim-
ið ' á eðlittegum samskiptuim
mflli þeirra á jaifnréttisgrund-
velli.
Þjóðréttarleg viðurkenning á
Þýzka allþýðullýðveldinu er
þess vegna ekikert metnaðar-
mél. Það er girundvallarvanda-
mál öryggisins í Evrópu. An
endanttegrar viðurkenningar 4
ölfam landamiærum Evrópu.
sem urðu til í lok annarrar
heimsstyrjaldarinnar þar moð
tattin landamæri mittli Þýzka
alþýðulýðveldisins og Sam-
bandsttýðveldisins svo og landa-
mæri við Oder-Neisse, án þess
að Sambandslýðveldið fattli frá
því að endurskoða niðurstöðu
annarrar heimsstyrj aldarinnar
getur ekfci veríð um að ræða
fyrir Evrópu frið né varanlegt
öryggi.
Þjóðréttartteg viðurkenning á
Þýzka alþýðuttýðveldinu fellur
því saman við öryggisþörf vest-
ur-þýzks almennings og alþýð-
unnar í Þýzka allþýðulýðveld-
inu og sömuleiðis við lífsþarfir
allrar Evrópu og manmkynsins 1
heild.
Af þessu ætti hver friðeJsk-
andi maður að geta dregið
skýra ályktun:
S4 sem viltt að hin hætbuilega
púðurtunna í hjarta Evrópu
hverfi brott loksins, hver sem
vill að miótuð verði friðsaimttes
sambúð miltti Þýzka alþýðulýð
veldisins og Samlbandsttýðvettd-
isdns má eklki lepgur hika og
Baumann.
ætti að fylgja dæmi þeirra
ríkja í Afriku og Asíu sernþeg-
ar hafa tekið upp stjómmátta-
samband við Þýzka alþýðulýð-
veldið. Viðurkenning Þýzka al-
þýðulýðveldisins er stuðningur
við friðinn i Evrópu og ölfam
heiminum.
Því að þetta sósíattíska Þýzka-
land, Þýzka alþýðulýðveldið, er
meira heldur en staðreynd; —
það er vigi friðarins, það tekur
aflltaf efstöðu með framförum,
með frelsisbarátbu þjóðanna.
25 ára afmæli þess atburðar,
þegar fásisminn var molaður,
snertir alla sem friðurinn er
kær. Sá aifimælisdagur ætti að
verða tilefni þess að hugtteiða
vandlega hið liðna o.g breyta i
saimræmii við minningu þeirra
sem létu lífið fyrir bjartari
framtíð.
Frá fundinum í Erfurt. Til vinstri Willy Brandt ásamt ráðgjöfum. Til hægxi Willy Stoph ásamt
meðráðherrum sinum.
I