Þjóðviljinn - 13.08.1970, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÖÐVmiNN — Fíimimifcujdaaur 13. áigliíst 1970.
—- Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Utgefandi: Utgáfufélag ÞjóSviljans.
Framkv.stjóri: EiSur Bergmann.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson
SigurSur GuSmundsson
Fréttaritstjóri: SigurSur V. FriSþjófsson
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Úlafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiSsla, auglýslngar, prentsmiSja: SkólavörSust. 19. Simi 17500
(5 linur). — AskriftarverS kr. 165.00 á mánuSi. — LausasöluverS kr. 10.00.
Haustkosningabrölt — í von
um nýja afturhaldsstjórn
^jamkvæmt ræðu sem birt viar í Morgunblaðinu í
gær má telja nokkum veginn víst að íhaldið
stefni á kosningar í haust. í ræðunni segir Hörður
Einarsson, formaður fulltrúaráðs Sjálfstæðisfélag-
anna í Reykjavík, m.a. að hann 'telji ekki að neinn
trúnaður sé brotinn þó hann skýri frá þvi „að inn-
an forystuliðs okkar flokks sé eindreginn vilji til
þess að efna til kosninga nú í haust. Og eftir þeim
upplýsingum sem beztra hefur verið unnt að afla
um vilja Alþýðuflokksins í þessu efni er ekki ann-
að vitað en ráðamenn séu þar sama sinnis“. Og
þó það sé ekki sagt beinlínis, kemur í ljós í ræð-
unni að eina raunverulega ástæðan sem færð er
fyrir kosninguim er hin sama og Þjóðviljinn hef-
ur skýrt frá: Ráðstafanir í efnahagsmálum að
kosningum afstöðnum og breyting á vinnulöggjöf-
inni, „til umbóta á starfsaðferðum við undirbún-
ing og gerð kjarasamninga“ eins og það er orðað.
Hver sem fylgz'f hefur með skrifum og tillögu-
flutningi Sjálfstæðisflokksmanna uim það mál, m.a.
á Alþingi, veit í hverja átt þær „umbætur“ stefna.
JJinn ungi talsmaður Sj álfstæðisflokksins játar,
að j,margir óttist það að næstu kosningar verði
flokknuim erfiðar, ekki sízt í Reykjavík“. Ekki hafi
farið á milli mála að það hafi verið „vamarsigur“
sem Sjálfstæðisflokkurinn vann hér í borgar-
stjórnarkosningunum, hlutfallstala flokksins hafi
verið með lægsta móti miðað við fyrri borgar-
stjómarkosningar, enda þótt fylgi Sjálfstæðis-
flokksins hefðl oftast áður verið meira við borg-
arstjórnarkosningar en alþingiskosningar. í sam-
bandi við þær kosningahorfur er athyglisvert að
tvívegis í ræðunni er kveðið allfast að orði um það
að Sjálfstæðisflokkurinn hljóti að verða í næstu
ríkisstjórn, þeirri sem mynduð verði að loknum
kosningum. Sé þetta nokkuð annað en hreystiyrði,
gæti það óneitanlega bent til leynisamnings við
Framsóknarflokkinn um stjórnarmyndun að kosn-
ingum loknum. Væri það raunar í stíl við íhalds-
samvinnu Framsóknar eftir bæjarstjórnarkosning-
arnar.
^lþýða manna héfur reynslu af slíkum helminga-
skiptastjómum íhalds og Framsóknar, og það
er slæm reynsla. Það hafa verið afturhaldsstjóm-
ir, sem óspárt hafa reynt að þjarma að verkalýðs-
hreyfingunni með þvingunarlögum, en það virðist
eiga að vera eitt helzta verkefni næstu ríkisstjóm-
ar! Ráðabruggið um slíka afturhaldsstjóm ge'tur
heppnazt, ef alþýða landsins gengur andvaralaus
að kjörborði. En það er líka hægt að taka í taum-
ana. Til þess dugir þó ekki að láta Sjálfstæðis-
flokkinn og Alþýðuflokkinn fá þann skell sem
þeir sýnilega reikna "með, heldur verður Fram-
sóknarimaddaman að fá þann rassskell í næstu
kosningum, að hún vogi sér ekki að mynda aftur-
haldsstjórn með íhaldinu að þeim loknum. — s.
Félagsprentsmiö.iunni hf. og
prentuð í Prentsimiðju Þjóðvili-
ans.
★
Bæklingurinn, sem Frjáist
framitaik hf. gefur út, er á
ensku. ferðapési sem ber nafn-
ið Iceland in a hurry og er Öl-
afur Sigurðsson ritstjóiri. Nær
hundrað síðna bók í vasaibroti
og hefur að geyma ýmáskonar
hagnýtar upplýsingar fyrir
ferðaimenn.
Uppsláttarrít um
islenzk fyrírtæki
ennfnemur að næsta hefti „Is-
lenzkra fyrirtaekja" sé væntan-
legt á mairkaðinn í haiust. Verð-
ur sú bók noktouö frálbru'gðin
bessari og kemur út í tveim
hlutum: amnarsvegar fyrirlæki,
fédög og stofnanir starfandi í
kaupstöðum og sveitum, hins-
vegar starfandi aðilar í Reykja-
vík og Kópavogi.
Etoki er getið nafns ritstjóra
bókarinnar „Islenzk fyrirtæki
1969-1970“, en bókin er sett í
lega sent frá sér stórt yfirlits-
og upplýsingarit um íslenzk
fyrirtæki, hið fyrsta sinnar
tegundar hér á landi, og Jítinn
bækling ætlaöan útlendum
fcrðamönnum.
„Islenzk fyrirtæiki 1969—1970“
er liðlega 400 síðna bók í stóru
broti. Bókinini er skipt ínokkra
höfuðþætti, uim verzilanir, iðn-
fyrirtæki, heáldverzlanir, bjóai-
ustufyrirtæki félög og stofnan-
ir, umlboðsskrá og vörumerkja-
sikrá.
í fortmála að bókinni segir að
unnið hafi verið að undirbún-
inigá útgáfunnair í tvö ár, en til-
gangurinn sé að veita fyllri
uppHiýsdngar um íslenzk fyrir-
tæki, félög og stofnanir og
starfsmenn þeirra, vöru eða
þjónustu, en önnur samskonar
rit gera. 1 formálanum segir
• Frjálst framtak hf., fyrirtæki
það sem gefur m.a. út tímarit-
ið „Frjálsa verzlun", hefur ný-
FANCY
FASHÍON
1ot gim mdUióim.t -:
OiiQimí
tn pyro .tó^aorJte woof
i.opi 0V/0Ú»e«V .
ínaO'ftat vars
/; alafqss
.....: STORÉ
í.„ r.,: < -»no« isí-h
Helmingi allra dauðadóma í heimin-
um er fullnægt í Suiur-Afríku
Daiuðarefeáng er að hvenfla úr
sögunni náHetga um heöm aMan.
Fjöldl þeirra afbrota, siem ledða
til dauðadúms, verður æ mánni,
og í tilvlkumi, þar sem kveðnir
eru upp dauðadómar, er æ fá-
tíðara. að þeim sé fullnægt. 1
Suður-AÆríku befiur þróunin
gengið í þveröfuiga átt og orð-
ið ískyggilega ör.
1 riti sem nefnist á ensku
„The Death Penailty and the
Church in South Africa“ (Dauða-
refsinéin og kirkjan í Suður-
Aflrítou) og gefiö er út af al-
kirkjuráði Suður-Afrífcu, bendár
höfundurinn, Peter RandaJll, á
eftirfarandi staðreyndir:
★ A tímabilinu 1911-1947 voru
að meðaltali hengdir færri
en 25 manns árlega. Á tíma-
bilinu 1948-1956 var meðal-
talið komíð yfir 66 árlega. A
áratugnum 1957-1966 hækk-
aði meðaltal henginga upp í
rúmlega 80 á ári.
★ Arið 1968 voru 118 manns
teknir af lífi í Suður-Afríku.
★ Frá 1911 til og með 1966 var
2107 dauðadómum fuilnægt í
Suður-Afríku — 1932 fyrir
morð, 123 fyrir nauðganir,
44 fyrir rán og innbrot við
hættulegar aðstæður, 7 fyrir
skemmdarverk án mann-
drápa og einn fyrir landráð.
★ Helmingur af samanlögðum
aftökxun síðan árið 1910 átti
sér stað á árabilinu 1953-
1966. Eins og stendur fram-
LeiBtogi 40 miijóna
Eins og Kínverjar eigia sinn
Mao formann, svo eiga Norð-
ur-Kóreumenn Kim II Sunig,
byltingarforingjann sem verið
hefur ótvíræður þjóðarleið-
togi 40 miljóna Kóreumanna
á þriðja tug ára.
Kim II Sung er maður innan
við sextugt, fæddur 15. april
1912 í Pyongyang, núverandi
höfjðborg alþýðulýðveldisins
Kóreu. Hann var af fátækum
foreldrum kominn og skipaði
sér á unga aldri ; raðir hinna
róttækustiu meðal verkalýðs-
sinna; beitti sér innan tvítuigs-
aldurs fyrir stofnun stjóm-
málasámtaka ungra sósíalista
og var fáum áirum síðar kjör-
inn til forystustarfa í baráttu
Kóreumanna við japanskt her-
námslið. Foringi kommúnista
í Kóreu hefur hann verið um
áratuga skeið.
Framanskráð er rifjað upp
hér af því tilefnj. að blaðinu
hafa á síðustu misserum bor-
izt þrjú bindi af ævisögu Kim
II Sung. Ævisöguna hefur
samið Baik Bong og bækurnar
eru gefnar út — á ensku —
af Miraisha-forlaginu i Tokíó.
Þetta eru stórar bækur, hvert
bindi 600 til 675 síður { vænu
broti. í fyrsta bindi segir frá
bemsku- og uppvaxtararum
Km II Sung, fyrstu þátttöku
hans í samtökum byltingar-
sinna og baráttu hans gegn yf-
irgangi Japana ; Kóreu. í 2. og
3. bindi er sögunni haldið á-
fram og þá einkum lýst for-
Kim II Sung.
ystumanninum og leiðtoganum
Kim II Sung.
Það er að sjá af gögnum sem
bókunum fylgdu að Kórej-
menn búsettir í Japan hafi
með sér allöflug samtök og
munu þau að einhverju leyti
am.k. standa fyrir útgáfu
ævisögunnar.
kvæma Suður-Afríkumenn
nálcga helminginn af öllum
aftokum í veröldinni, seon
vitað er um.
Randall bendir á, aö orsök
hinna tíðu hengimga ligigi í
sjálfu réttarkerfi landsdns. Rétt-
arkerfið í Suður-Afríku speglar
apartheid-kerfið: dómaramir
eru hvítir og flestir hinna
dauðadæmdu þefldökkir.
Rannsókn, seam efnt var til
þegar árið 1949, leiddi í Ijós, að
Iíkurnar á dauðadómi i morð-
máli voru meiri, ef fómar-
Iambið var af hvíta kynstofn-
inum, að það kom sárasjaldan
fyrir að hvítur maður væri
dæmdur fyrir morð, ef fórnar-
lambið var þeldökkt; að hvítir
menn voru ekki hengdir fyrir
morð eða nauðganir á þeldökku
fólki, á sama tíma og þcldökkir
menn voru að jafnaði hengdir
fyrir morð eða nauðganir á
hvítu fólki.
1 Suður-Afrífcu hefur dauða-
dlómur verið óhjákvæmdlegur
fýrir morð og leyfiíletgur fyrir
nauðgun pg svik síðan 1917.
Dæma má til slífcrar refeingar
konu sem fundin er siek um
dnáp á nýfseddu barni sínu og
einndg saklbpminiga undir I8ára
aldri.
Síðan 1958 hafa dómstólamir
haflt heimild til að dæma menn
til dauða fyrir rán og tilraunir
til rána, innbrot og tilraundrtil
inmbrota við hættulegar aðstæð-
ur og fyrir mannrán.
Á síðustu érum hefurdauða-
re&dngu verið beitt við brot
gegn tvennum öryggdslögum,
sem voru samiþykkt í því skyni
að bæla niður andstöðu við
aparthcid — Hin afmiennu við-
aiuikalög (General Law Amend-
ment Act) og Hermdarverka-
lögin (Terrorism Act), sem eru
frá 1962 og 1967.
Með því að bedta hinum ail-
mennu viðaukailögum verðatil-
tödulega smévægdleg aflbrot, sem
annars flaMa undir önnur lög,
að „skemmdarverkum“, hafi
sakbominigamir haft í hygigju
að valda einni eða fledri af
þeim aflleiðingum, sem viðauk^-
lögin fjalla um, Það er skylda
sakbomingsdns að sanna, að
hann hafi eklki haft í hyggiu
að valda gredndium aiöeiáingum.''
Unigt fólk, sem dæmit er fýrir
skemmdaTverk, getur ekfci gert
kröfu til hinna mdldari endur-
hæflnigairráðstafana, sem annars
tooana tid gredna í því skyni að
bedna ungum afbrotamönnum
imn á réttar brautir.
Hermdarverkalögin verka aft-
ur fyrir sig alllt að fiimm árum
og skilgredna ,,hcnmdarverk“ al-
miennum orðum þannig, að þau
séu hver sá veiknaður eða til-
raun eða þátttaka í verfcnaði,
sem mdðd að því að stofna
varðveizlu laga og rétfcar í Suð-
ur-Afríiku í hættu. Einnig í
þessiu tilviki er sú kvöð á sak-
borningana lögð að sannai, að
etokert slíkt hafi fyrir honnm
vafcað.
Sameinuðu þjóðdmar hafa
samiþykkt fjölmargar ályfctanir,
þar sem látin er í ljós óánægja
með þann bátt að bedta dauða-
refeingu tifl að brjófca á bak
aftur andstöðuna við apartheid-
stefnuna og hafa skorað á Suð-
ur-Afrí!ku að hætta að dæma
menn til dauða fyrir pólitíska
starfsemd. Enda þófct andstöðu
gæti gegn þessu réttarkerfi hjá
hvítum lögfraeðingum, stjóm-
miálaimönnum og menntamönn-
um í Suður-Afríku, eru engar
horfur á breytingu til batnað-
ar í þessum málum þar í landi.
— (Frá S.Þ.).
20. þing Alþýðusambands
Vestfjnrðn
verður haldið á ísafirði dagana 24. og 25. septem-
ber n.k. Þingið verður nánar auglýst síðar.
ísafirði, 10. ágúst 1970.
F.h. Alþýðusambands Vestfjarða
Björgrvin Sighvatsson.