Þjóðviljinn - 23.08.1970, Síða 3

Sunnudagur 23. ágúst 1970 —
ÞJÓEÍVItJINN — 3
Einar Vigfússon nátMrufræðingur,
sem á síðasta hausti
hlaut doktorsnafnbót við
Háskólann í Lundi
fyrir ritgerð um efnafræðileg
vandamál,
dvelst í sumar hér á landi.
Einar er mikill áhugamaður um
náttúruvernd, og hefur
sent Þjóðviljanum
þessa ádrepu til verkfræðinga
í tilefni af þeim viðhorfum
sem hann telur þá
marga hafa til náttúruvemdar.
öruggara flugi en nokkrir aðrir,
og hef ég m. a. skólameistara
Menntaskólans á Akureyri fyrir
þvi. Ég fagna þessu feiknalega
og hið ísienzka hjarta mitt
slær ótt og títt þegar mér
verður hugsað til þess hvilíkur
sómi þessir mikilihæfu menn
eru landi sínu og þjóð.
Þegar heim kemur þurfa
þessir ungu emir loft undir
vængina. Þeim fjölgar óðfluga
og þurfa því aukið svigrúm.
Þeim hefur hlaupið kapp í
kinn og haifa gert allt landið
að leikvelli sínum og eru öræfi
landsins þar ekki undanskilin.
Hlutverk þeirra er að hlaða
stíflur og reisa aflstöðvar og
iðjuver, og af því að það er
svo gaman að gera allt í sem
stærstum stíl þá er allt af risa-
stærð, og er þetta göfugra
hlutverk en ölil önnur. Hér þarf
að mæla og reikna, mæla og
reikna. Til þess nota reikn-
ingshausarnir prik sem er þétt-
sett og útflúrað með tölum og
alls konar stærðfræðilegum
táknum. Svona talnaprik hefur
álíka þýðingu fyrir þá og fiðla
fyrir fiðluleikara. Eftir því sem
viðfangsefnið er stórkostlegra
því feiknlegri er leiknin sem
krafizt er af talnapriksileikaran-
uim þegar hann baitir priki sínu.
Ef gerð eru feit og æðislöng
strik á íslandskortið sem tákna
að allur obbinn af stórfljótum
landsins er sameinaður, helzt
bæði norðlenzk og sunnlenzk,
með jarðgöngum gegnum ása,
fell og gott ef ekiki fjöll, með
skurðum og uppistöðulónum,
helzt stærri en nokkur stöðu-
vötn; ef hlaðnar eru stíflur
sem eru stærri en þekkjast
í Afríku, Asíu ög Amriku;
ef hærri fossar en aðrir fbssar
eru framkallaðir; ef kílówatta-
fjöldinn verður algjörlega
stjamfræðitölulegur, þá er
prikinu beitt af slíkri list að
það gefur hverjum sem á því
heldúr fullkomna fróun. Sælan
er svo algjör að það þýðir
ekkert að minnast á vellíðan
eins og þá sem leiðir af faðm-
lögum manns og konu, nei nei,
osussu neiý það er eins og hel'-
ber vanlíðan — sem sagt talna-
priksmenn hafa uppnáð því
stigi sem nefnist algleymi. Nú,
hver furðar sig á því þó hér
sé ekki verið að horfa í að
náttúrulfegurð Mývatnssveitar,
Laxárdais og Fljótsdallshéraðs sé
fómað. Ekki má heldur veigra
sér við þó öllum dásamlegustu
gróðurvinjum öræfanna sé farg-
að, þótt Þjórsárverum og
Hvannalindum sé drekikt, þótt
Eyjabafckar séu kafíærðir.
Hagamir norðan og austan
Vatnajökuls með Brúardölum,
Grágæsadal og Kringilsárrana,
Dr. Einar Vigfússon, höfundur greinarinnar.
Miklir menn erum
við, Hrólfur minn
Áður en strákar ná upp fyrir
hundsrófu langar þá til þess
að verða verkfræðingar. Verk-
fræðingar eru nefnilega hetjur.
Þeir hafa ráðizt í nám sem er
svt> háttað að það er aðeins
kleift hinum ljóngáfuðustu
mönnum. Þar að auki eru
vinnukröfurnar sem þarf að
úþþfyllá'5til þéss að fylgja þessu
námi svo strangar að það em
aðeins hinir þrekmestu elju-
' míertn 'serfi standast þetta allt.
Þessir menn eru eins og vera
ber dýrkaðir af pottormum því
að- þeir em guðum likir. Þeir
hafa óneitanlega farið það sem
er margfalt ótmlegra en að
úlfaldi fari í gegn um nálar-
auga eða að ríkur maður kom-
ist inn í himnaríki. Þeir háfa
þrætt hina þymum stráðu braut
á enda og gerzt verkfræðingar.
Valdhafar á íslandi hafa
löngum verið skilningsgóðir
menn og mér liggur við að
segja mannúðin sjálf. Þeir sáu
fram á, að á öðrum hverjumbæ
voru strákar sem vom reikn-
ingshausar og hver öðrum
skæðari. Flestir geta fallizt á
að það er ranglátt og fordæm-
anlegt að strákar með reikn-
ingshaus séu dæmdir til þess
að moka flór eða aka skami
á hóla eða að vinna önnur
álíka auvirðileg störf, kannski
allt sitt líf. Þeir lenda þá á
rangri hillu í lífinu eins og
varð hlutskipti margra gáfaðra
umfcomulausra unglinga sællar
minningar áður en það vel-
ferðarþjóðfélag kom til sögunn-
ar sem greiðir nú gáfuðum ung-
mennum götu til mennta svo
að öll þjóðin geti notið góðs
af ágætum hæfileikum þeirra.
Sem sagt, það var settur verk-
fræðingaskóli á laggimar á Is-
landi, landi þjóðar sem lifir á
fiskveiðum og sauðfjárrækt og
þarf því á að halda lærðum
mönnum í ýmsum greinum, þar
sem verkfræði er aðeins ein
af mörgum. Til þess að brjóta
ekki í bága við hið fagra
mannúðarprinsíp að gera ekki
upp á milli fólks og gefa sem
flestum reikningshausum tæki-
færi til þess að njóta sín er
hálfköruðum verkfræðingum
ungað út í hrönnum. Rétt eins
og Islendingar væru stóriðnað-
arþjóð. Síðan er ætlazt til að
beir sæki heim erlenda verk-
fræðingaskóla unz þeir verða
fullfleygir, og hefur mér sfcil-
'zt að þeir fljúgi hærra og
Eftir Dr. EINAR VIGFÚSSON
„Ef náttúruverndarmenn mögla er þeim klappað á kollinn og bent á að þeir séu tilfinninga-
samir og rómantískir. Raddblærinn getur líka breytzt og orðið húsbóndalcgur ef ekki lirepp-
stjóralegur, því að „náttúruverndarmenn vaða uPPi með bægslrgangi og offorsi“.“
þó að kjambetri séu en aðrir
hagar á jörðinni, vega létt á
móti öskrandi hverflum prik-
manna. Þetta ætti hvert manns-
bam að geta skilið, þó að
náttúruvemdarmenn séu svo
treggáfaðir að það sé ektei hægt
að troða því inn í hausinn á
þeim með nofckru móti. Þeár
láta sér ekki einu sinni segjast
þegar prikmenn verða allt að
því Ijóðrænir eins og þegar
, þeir segja að þeir ihafi aðeins
eitt að leiðarljósi, þ. e. hag
neytandans. Þetta orðaval er
hreinasta list. Það liggur við
að maður klökkni, því að það
er greinilegt að þeir bera hag
minn og hag þinn fyrir brjósti.
Og maður fer hreint og beint
að snökta sé farið að grufla
ennþá meira út í þetta, sé það
t. d. atihugað að neytandi kisil-
gúrs frá Mývatni er meðal ann-
ars Pentagon Kísilgúr er nefni-
lega notaður í benzínhlaups-
sprengjur ásamt öðm. Vemd-
arar okkar hafa fellt svona
sprengjur af dæmafáu örlæti
yfir borgir og bæi í Vietnam í
heilan áratug. Benzínhlaups-
frelsinu hefur verið varpað yfir
Kambódíumenn í hálfan áratug.
Allir eru sammála um að þess-
ar sprengjur hafi enga hernað-
arlega þýðingu. Þessu er varpað
yfir bústaði fólks, að því er
virðist af hreinu sporti. Þegar
þetta springur kastast logandi
innanmetið hringinn í kring og
slettumar loða við andlit, hend-
ur og aðra líkamshluta fólks.
Það er ekki hægt að fjarlægja
eldinn því að þú dreifist þessi
logandi smeðja bara enn meir.
Óslökirvandi óþverrinn brennur
hægt og seigt með feiknalegum
hita þar til hann slofcknar af
sjálfu sér og þá er höldið
bruhnið inn að beini.
Ég hef lesið í Mogganum að
veiðieigendur við Mývatn hafi
verið velviljaðir þessu fyrir-
tæki, en mjög hefúr gamanið
fcárnað upp á síðkastið, þó efcki
af svo villispekilegum ástæðum
eins og að leirinn sé notaður til
þess að brenna konur, fcörn og
öivasa fólk lifandi með ó-
slökkvandi eldi, heldur mjög
skiljanlegum ástæðum eins og
þeim að ríkisstjóm íslands
virðir þá ekki svars.
Ekki er á allra færi að hafa
vit á öllum hlutum en talna-
priksmenn luma ótrúlega á sér,
því að þeir kunna ílestar listir
og mun skýringin vera sú að
priklistin gefur mönnum lykil
að öðrum listum. Það virðist
fylgja þessum fluggáfuðu reikn-
ingshausum að þeir kveði upp
úr um flókin vandamál sem
tilheyra sérfræðisviðum semeru
langt utan þeirrar sérgreinar
sem þeir hafa dýrkað frá
blautu barnsbeiní rétt eins og
allt annað væri hjóm. I næst
sáðasta hefti Samvinnunn*- var
orðleikninni beitt af engu
minni snillú en priklistinni af
hálfu þeirra. Náttúruvemdar-
maður hafði sagt að „spoma“
yrði við afleiðingum af ham-
förum þeirra. Takið eftir orða-
laginu, segir einn fulltrúi tatoa-
priksimanna. Jú, mikil ósifcöp,
við tökum eftir orðalaginu t>g
höfum ekkert við það að
athuga.
Þessi alvitri talnapriksmaður
segir margt skemmtilegt. Mað-
urinn er til að mynda skapandi
náttúmnnar, segir hann. Tak-
ið eftir orðalaginu. Þegar mað-
Urinn níðir niður umhverfi sitt
vegna þess að algjörlega óbeizl-
aðir og óræðir kraftar ráða
gjörðum hans þá er hann skap-
andi náttúrunnar. Hann fyllir
umhverfi sitt með eitri og úr-
gangsefnum sem hefur eyðingu
lífs í för með sér svo að það
stappar nærri, ef ekki auðn þá
algjörri viðurstyggð Þetta er
vissulega mikil sköpun.
Talnapiksmaður getur, í lítíl-
læti sínu, um skort á jafnvægi
í mótun mannsins á. umhverfi
sínu. Takið eftir orðalaginu.
Dýr og jurtir i náttúrunni eru
hvert öðru háð á svo marg-
slunginn hátt að þegar maðui--
inn heggur á þessa keðju þa
dregur það dilk á eftir sér,
venjulega með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum. Talnapriksmenn
mundu auðvitað reikna út eins
og skot á prikið sitt hvaða dýr
og ju-rtir (þar með talin mfkró-
fána og míkróflóra) þyrftí að
klekja eða gróðursetja til þess
að skapa ákjósanlegt jafnvægi,
ef þeir legðu sig bara niður
við það.
Tæknimenn eru stórhuga
fnenn því að þeir hafa prik og
reikna með mörgum núllum.
Núllin gefa þeim styrk til að
tala mynduglega. Þeir hafa að.
baki sér aðra stórhuga menn
sem telja peningana sína, láta
þá unga af sér bg reikna því
líka með mörgum núllum.
Tæknimönnum eru tamari ýms-
Framhald á 9. síðu.