Þjóðviljinn - 15.10.1970, Blaðsíða 7

Fiimmljutíaigur 15. tMöber 1970 — ÞJÓÐVTLJINN — SlÐA J
Þeir kveðja nú hver á fsetur
öðrum félagamir, sem lyft hafa
Grettistaki þessarar aldar á
íslandi; konur og menn ís-
lenzkrar alþýðu, sem rutt hafa
stétt sinni braut úr fátækt og
neyð, úr umkamuleysi og sam-
takaleysd, skapað hjá alþýð-
unni trúna á mátt sinn og
hlutverk og gert henni þannjg
kleift að gerbreyta lífskjörum
sínum og þjóðfélagsaðstö’ðu,
Sigríður Sæland, ljósmóðdr
í Hafnarfirði, var ein af þeim.
Ein af þeim, sem lifði lífi al-
þýðunnar. þekkiti alla þá erfið-
leika, sem verkafólk átti við
að stríða, háð; baráttuna við
Mið þess — oft í kyrrþey, en
var líka reiðubúin og fær til
að stíga fram og taka foryst-
una. þegar mest lá við.
Sigríður Sæland hafði
snemma bundið tryggð sina
við málstað alþýðu, sósíalism-
ann, og þegar kommúnistar og
vinstri Alþýðuflokksmenn sam-
einuðu kraifta sína í Sósíal-
istaflokknum 1938, þá var hún
ein af mörgum, sem stigu þau
heillaspor til einingar, en hún
hafði áður fylgt Alþýðuflokkn-
um í Hafnarfirði.
Sigríður Sæland var af þedrri
gerð, er harðnar við hverja
raun og vex við hvern vandia.
Þegar alþýðan reis upp gegn
þjóðstjórnarafturhaldinu og
þurfti á öllu sínu að halda
til að sdgira, þá vaæ það því að
Sigríður Sæland gekk fram
fyrir skjöldu í baráttunni,
veitti Sósíalistaflokknum vin-
sældir sínair og baráttuhug í
þingkosningunum báðum 1942
og braut fyrir hann ísdnn í
Hafnarfirði með því að faira
sjálf í framboð þar. Og er bún
hafði ísinn brotið, dró hún sig
aftuir í hlé, en vann jafn
ósieitilega í kyrrþey alla æv-
ina síðan fyrir sama málstað-
inn. En hvenær sem kreppti að
og erfiðieikar urðu mestir, þá
var alltaf jafn gott a’ð hitta
Sigríði og fjnna í heita hand-
takinu hennar þann hu,g, sem
aldiei brást, þá óbifanlegu trú
hennar á sigri sósdalismans,
sem entist henni ævilangt.
íslenzkir sósíalistar kveðja
í dag þennan hjartahreina og
hugiheila félaga sinn, þakka
henni allt henn-ar ævistarf_
Minninguna um hugprúðan
brautryðjanda geyma samherj-
arnir í hjarta sér. En ástvin-
um hennair vottum við innileg-
ustu samúð við þeirra mikla
missi.
Einar Olgeirsson.
★
f dag verður til mold'ar bor-
in Sigríður E. Sæland, ljós-
móðir í Hafnarfirði, Hún lézt
eftir skamma legu í Borgar-
spítalanum þann 8. okt. sl.
Sigríður fæddist suður á
Vatnsdeysuströnd 12. ágúst
1889, dóttir hjónanna Sólveig-
ar Benj aminsdóttur og Eiríks
Jónssonar, sjómanns. en flutt-
ist með foreldrum sínum til
Hafnarfjarðar árið 1907 og bjó
þar og starfaði til æviloka.
Sigríður lauk prófi frá Ljós-
mæðraskóla íslands árið 1912
og réðist sama ár ljósmóðir
í Garða- og Bessast aðahreppi
og síðar í Hafnarfirðd. Tvíveg-
is fór hún til Kaupmannahafn-
ar til frekara náms í ljósmóður-
fræðum, Árið 1916 giftist hún
eftirlifandi mannd sínum, Stígi
Sveinssyni Sæland, lögreglu-
þjóni. Þau eignuðust þrjú börn,
tvær dætur og einn son en
ólu auk þess upp ein,a fóstur-
dóttur. Jafnhli’ða heimilisstörf-
um vann Sigríður ljósmóður-
störfin. en hjúkraði einnig um
langt árabil í heimahúsum og
aðstoðaði lækna í alvarlegam
sjúkdómstilfellum og ef fiar-
sóttir geisuðu. Mjög var róm-
uð fómfýsi Sigríðar, dugnaður
og starfsþrek er Spánskaveikin
barst til bæjardns 1918. í
ljósmóður- og húkirun,airstörf-
um sinum öðlaðist Sigríður
mikil kynnj af heimilishögum
flestra íbú,a bæj,a,rins, sem þá
voru, að fáum tmdanteknum,
fátækir sjómenn og verka-
menn. Þau kynní mótuðu svo
líf þessarar velgefnu, hjarta-
hlýju atorkjkonu, að hún unni
sér aldrei hvíldar, ef hún giat
einhverstaðar lagt eitthvað til
betra mannlífs. Hún si-arfaði
um langt ónabil í Baimavemd-
arnefnd Haínarfj arðar og í
ýmsum líkniarfélögum er höfiðii
það markmið að bæta heil-
hrigðisþjónuistu í bænum. Hún
starfiaöi mikið í Góðtemplara-
reglunni og vildi með því
leggja þeim mönnúm lið er
börðust gegn ofneyzlu áfengra
drykkja. Hún vann að stofn-
un kvennadeildar Slysavama-
félagsins í Hafnarfirði og var
formaöar þess allmörg fyrstu
árin en starfaði í þvi ævi-
langt. Þar fylkti hún konum tdl
að leggja sitt að mörkum til
slysavama. Öll þessi málefni
mat Sigríður mikiiis og vann
að þeim af alhug, en gerð; sér
jafnframt grein fyrir því, að
þótt að þoka mætti nokkuð
fram einstökum málum á þenn-
an hátt, þá voru vandiamál
þjóðfélagsins of mörg til að
verða leyst af líknarfélögum.
í samræmi við þá sko’ðun sina
gerðist hún gtofnandi að Sam-
edningarflokki alþýðu — Sósí-
alistaflokknum — þá nær
fimmtug að aldri og starfiaði
næstu þrjá áriatugina af slík-
um eldmóði og fómfýsi að
hún var ávallt ungu fólki til
fyrirmyndar. í Sósíalistafélagi
Hafnarfjarðar gegndi hún fjöl-
mörgum trúnaðairstörfum og
átti löngum sæti í srtjórn þess.
Ofitast skipaði hún og eitt-
hvert efsta sæti á framboðs-
listum þess til bæjairstjómar-
kjörs og tvívegis var hún val-
in til framboðs í Alþingiskosn-
ingum. Hún var einasta kon-
an sem valin var til framboðs
í þau þrjátiu ár sem Hafnar-
fjörður var einmenninigskjör-
dæmi. Sigríður var virkur fé-
lagi í Samitökum hemámsand-
stæðinga og vann þar mjög
vel sem annansstaðar.
Þegar litið eir yfiæ ævisitarf
Sigríðar og það metið, verður
vart framihjá því gengið að
hún ber hvað hæst hafnfirzkra
kvenna, þaö sem af er þess-
ari öld.
Að ferðalokum vil ég filytja
Sigríði þakktr fyrir þá tryggð
og vináttu er hún sýndi heim-
ili móður minnair og mínu, að
henni látinni. Persónulega
þakka ég fyrir að hafa mátt
standa við Mið Siigríðiar í
þrjátíu ára pólitísfcu stríði.
Stígi firænda mánrjm og böm-
um þeirra hjóna, sem og öðr-
um ættingjum, sendi ég mín-
ar inndieguistu samiúðarkveðjur.
K.A.
★
Þegar fréttin barst út um
það. að Sigrfður E. Sæland
hefði verið fluitt á sjúkrahús
í mikilli skyndingu, gátum við
vinir hetmar búizt við að hún
a?tti skammt eftir ólifað. Sig-
ríður var alllengi búin að
kenna til lasleika, þó að hún
léti ekkí á sjá umfiram það,
sem eðlilegt má telja með svo
aldinað a konu.
En þegar dauðafregnin kom
stóðum við öll hljóð og sætt-
um okkur illa við að hún væri
farin, að hún hefði kvaft okk-
ur að fullu og öhu.
Þannig sættum við okkur
ekki við orðinn Mut, enda
þótt við vitum það öll ofur
vel, að lífdaigar eru okkur öll-
um gefnir aðeins um visst
tímabil.
Á móti þýðir ekki að mæla.
Sigiríður E. Sæland er farin
frá okkur. Við félagar hennar
í st. Daníelslier nr. 4 höfum
misst mikið. Við höfum misst
óvenjulega traustan og góðan
félaga. Það var sama að hvaða
málum Sigríður vann. Allsstað-
ar kom hún fram óhikað og
af einlægni og festu. Hún ef-
aðist aldrel um að algDÖrt
bindindi á áfenga drykki gæti
eitt leyst áfengisvandamálið til
fullnustu. Hún skriflaði marg-
ar greinar til styrktar mál-
stað sínum og Góðtemplara-
reglunnar og flutti mál sitt af
festu og án hiks.
Það er ekki á mínu valdi að
rekja öll störf Sigríðar, hin
mörgu störf hennar, sem unn-
in voru samferðafólki hennar
til hedlla og blessunar. Það
munu aÖrir gera. En ég vil láta
það koma fram hér, að hún
var heill og einlægur sósíal-
isiti og trúði þvi og treysti að
aðeins með félagslegum hætti
væri unnt að leysa hin vanda-
sömu og margslun,gn,u efna-
hags- og menninigairmál þjóðar-
innar. í þessum málurn, eins
og bándindismálunum, átti Sig-
ríðitr ekkert hik. Hún var ein-
læg og traust og hafði alltaf.
rök á reiðum höndum máli
sínu til stuðnings.
Við félagar hennar í st.
Daníelsiher nr. 4 þökkum henni
fyrir samstarfið. Við þökkum
henni fyrir trausta og óbifan-
lega vináttu og þrek í langiri
og haröri bairáttu við eyðing-
aröfl áfengisniautnarinnar. Við
kveðjum hana með söknuði og
þökk og biðjum henni bless-
unar á brautum Mns sanna
og flagra handan við sjón-
hring okkar.
Eiginmanni hennar og böm-
um vottum við okkar dýpstu
samúð.
Stefán H. Halldórsson.
★
Þeim, sem komu til Hafnar-
fjarðar um 1921, hljóta að
verða minnisstæðar þrjáir per-
sónur, sem settu sérstaklega
svip á bæinn. Þessar pensónur
voru Þórður Edilonsson hér-
aðslæknir, Bjarnj Snæbjöms-
son læknir og siðast en ekki
sízt SigríÖur Eiríksdóttir Sæ-
land ljósmóðir. Nú eru þessar
persónur allar horfnar sjón-
um vorum og hafia siglt lífs-
fleyi sínu yfiir móðuna miklu,
sem skilur milli lifs og dauða
og nú síðast vinkona mín Sig-
ríður. Þessar fátæklegu línur
eiga að vera þakkar- og
kveðjuorð til þín. kæra Si-g-
ríður. Ekkj hafði ég len,gi dval-
ið hér í bæ, er kynni okkar
hófust, en ekki óraði mig þá
fyrir þvi að þau myndu vara
nær hálfa öld. Skal é,g ekki
um það dærna hvort kynni okk-
ar hefðu orÖið svo löng hefði
ég ekki verið svo gæfusamur
að eiignast að lífsföirun-aut
frændkonu Sigríðar. Kona mín
og Sigríður voru systkina-
böm. Var þama náin frænd-
semi, enda tókst með þeim sú
vinátta som aldrei bar skugga
á. Við hjónin vorum þæ,r láns-
manneskjur að eiga heima
fyrsta ár búskapar okkar í
húsd Sigríðar og manns henn-
ar, Stígs, og frá þejm tíma
geymi ég mairgar sælar minn-
ingar um þau mætu hjón. í
húsi þei-rra fæddist firumburð-
ur okkar, og var Sigiríður auð-
vitað ljósa hans og allma okk-
ar bama, 6 að töiu, og hefur
mér því fundizt, aö Sigríður
æbti drjúgan hlut í bömum
mínum, þvi þótt enginn efist
um það mikla Mutverk að
verða móðir og fæða af sér
nýtt líf, þá hefur það í min-
um augurn ekki verið minna
verk að veita þessu unga lífi
móttöku. Þetta Mutverk leyst-
ir þú, kæra vibkona, af hendi
með þeim ágætum, sem lenigi
mun minnzt meðal borinna og
óborinna. Þú gerðir meira en
það að vera ljósa bama minna,
þú hélzt þeim ölium undir
skírn og vamst þessvegna guð-
móðdr þeirra og færöir þau
Guði föður, syninum og heilögum
anda í hinnj helgu sikím, og nú
að leiðarlokum færi ég þér
KVEÐJA
frá flokksfélögum í Hafnarfirði
Svo mikill er hugisjóruaeld-
ur einstakra manna, að hár
aldur og þverrandi heilsa
megn-ar í engu að slæva áhug-
ann, eljuna og fómíýsdna í
baráttunni fyrir málstað al-
þýðunnar í landinrj. Þannig
var Sigríðuir E.. Sæland. í ára-
tuigi var hún einn traustasti
liðsmaður sósíalista í Haín-
arfirði og vann flokki sínum
ævinlega allt, sem hún mátti.
Jafnvel á níræðisaldri kom
hún á fundj í Alþý’ðubanda-
laginu til að hvetja og örva
til aukins starfs og athafna.
Við félagar hennar vissum.
að þótt aðrir kynnu að hvika
og velja sér auðveldari Mut-
skipti, þegar á móti blési, þá
gat ekkert hrifið Sigríði E.
Sæland úr röðum okkar nema
dauðinn einn, og nú hefur
hún §rðið að hlýða kalli
hanis.
SígríÖur ólst upp við kröpp
kjör og kynntist í ljósmóð-
ur- og hjúkrunorstörfum sán-
um betur en flestir aðrir lífs-
kjörum og aðbúnaði alþýðu-
heimilanna. Hún kynntist m.
a. þeim áföllum, sem margt
heimilið varð fyrir við slys-
farir á sjó og landd, hún
kynntist hörmulegum afleið-
ingum ofdrykkjunnair, og hún
kynntist almennt basli og
bágindum arðrændrar alþýðu
við sjávairsíðuna.
Hún lagði hart aö sér til
að hjálpa perisónulega. þar
sem þörfin var mest, og mörg
er sú stund, sem fómað var
frá eigin heimili og þægind-
um til þess að líkna og hjálpa
þeim, sem bágast átitu. En
engum var ljósara en Sigríði
E. Sæland, að það var ekki
nóg að leggja sitt af mörkum
til að milda aíleiðingamair af
siysum, óhöppum sjálfskapar-
vítum og rangri þjóðfélags-
skipan. Aðalatriðið var að
uppræta orsakirnar.
Margur myndi bafa taliö
ærið verkefni að beina at-
orku sinni að einum þessara
þátta, en Sigríði dugði ekki
minna en að legigja ótrauð til
atlögu á hverju einu sviði og
skiaira fram úr um ósér-
Mifni og atorku á hverjum
stað. — Það gerir ævistarf
hennar einstætt.
Hún beiitti sér fyrir stofn-
um kvennadedldar Slysavama-
félagisins í Hafnarfirði og var
fyrsti formaðuo; hennar, hún
var í forystusveit góðtempl-
ara í Hafnarfirði til dauða-
dags. og síöast en ekki sízt
var ævistarf hennar helgað
baráttunni fyrjr réttlátari
þjóðfélagsskipan, þjóðfélagi
samhjálpar og félagshyggju,
þjóðfélagi sósíalismans.
Öll voru þessi þríþættu á-
hugamiál Sigríðar Sæland
samofin í a?vilöngu hngsjóna-
starfi, sem varið var í bar-
óttu fyrir fegunra og betra
mannlífi.
Dagurinn í dag, þegar Sig-
ríður E. Sæ-land er til graf-
ar borin, er markaður trega
og þeim missi, sem fráfiall
hennar er okkur, en jafn-
framt djúpu þakklæti fyrir
allt það, sem hún vann
góðum málstað og fyrir það
hversu lengi vdg fengum að
njóta starfa hennar. Líf henn-
ar og starf mun sífellt veröa
okkur, sem með hennj unnum
áminning um að leggja okk-
ur æ betur fram til þess að
þær hugsjónir, sem hún heig-
aði líf sitt, megi rætast.
Eiginmanni hennar. böm-
um, tengdabörnum, bama-
börnum og öðrum ættingjum
sendum við sérstakar samúð-
arkveðjur.
F.h. stjómar Alþýðubanda-
lagsins í Hafnarfirði
Helgi Vilhjálmsson
form.
Geir Gunnarsson
ritari.
mínar hjairtans þakkir fyrir
öll þín Mýju handitök og bið
góöan Guð að launa þér af
ríkdómi náðar sinnar fyrir allt
og allt, um leið og ég sendi
þér mínar innilegustu hjartans
kveðju yfir landamæri lífs og
dauða. Ég votta manni þínum,
bömrjm og öðrum aðstandend-
um mína alúöarfullistu samúð.
Klökkur svo ég kveð þig með
kæra vina, huga mínum
haf þökk fyrir allt hið fagra
og góða
sem fús þú varst mér æ
að bjóða.
Drottinn gef dánum ró og
hinum líkn, sem lifa.
Þorgeir Sigurðsson.
★
t
Hún fæddist 12. ágúst 1889
að Norðurkoti á Vatnsleysu-
stirönd. Foreldrar hennar voru
Sólveig G. Benjamínsdóttir,
ættuð frá Hróbjargarstöðum í
Kolbeinsstaðahreppi Hniappa-
dalssýsl-j og faöir hennair Ei-
ríkur Jónsson ættaður firá
Götuhúsum í Reykjavík. Hún
nam ljósmóðurfræði í Reykja-
vík 1912 og var sama ár skip-
uð Ijósmóðir í Garða- ' og
Bessastaðahireppum með bú-
setu í Hafnarfirði. Var hún
við framhalidsnám í Kaup-
mannahöfn Ii9il4-15 og fór
aðra námsför til Norðurianda
1937.
Stgríður giftisit 14. okt. 1916
Stígi Sv. Sæland lögreglulþjóni
í Hafniarfirði. Böm þeirra urðu
þrjú, einn sonur og tiwær dæt-
ur. Auk þeiss ólu þau upp að
nokkru leyti stúlkubaim.
Hjálpið öllum aumum,
smáum,
ungum, gömlum, veikum
lágum,
hieinu kærleiks hjarta frá.
Málleysingja munið alla,
mannúð, samúð fram skal
kalla.
Riki drottins reist er þá.
F.F.
Þú varst ljósa mín, þú varsit
önnur móðir min, þegar ég
leitaði til þín með leiðbeining-
ar og hjálp.
Þessair Ijóðlínur hér að of-
an, settar fraim af frænda
okkar, finnst mér hvergi eiga
heima frekar en hjá þér. Hann
er að vísu að tala til þjóð-
arinnar. En ef þjóðin hefði á
aö skipa siíkri persónu sem
þú varzt, með þínu hjartalagi,
væri ekki hér á landi brenn-
andd eidur í öðru hverju húsi,
baturs og úlfúðar, eins og víða
mé sjá og finna í dag. Trú,
von og kærleikur vorj þín
aðaleinkenni í orðsins fyllstu
merkingu.
Þegar tafca á saman minn-
ingarorð um þig, kæra flrænka,
leyfj ég mér að taka upp úr-
drátt úr bókinnj ísitenzkair
ljósmæður er séra Sveinn Vík-
ingur bjó til prentuniar. Þar
ert þú að siegja frá dæmi frá
Spönsku veikinni frá árinu
1918. Það var snemma morg-
uns að þú ert beðin að komia
til kon,u syðst í bænum, en
sjálf bjóst þú nyxzt. Norðan-
veöur var nýskollið á, þú ferð
að heiman þó að þú treystir
þér illa til þess, vegna þess að
þú hafðir verið nýkomin heim
eftir að haía verið að heiman
sólarhringum saman, það var
ungux læknir í bænum, sem
aldrei tók veikina fremur en
þú. Þetta var hjálparliðið. En
í þessu tilfelli varst þú edn.
Þegax þú komsit til konunnar
var barnið fætt og lá hjá henni
í mjóu rúmi undir súð. Mað-
ur hennar lá fyrir framan
hana srvo veikur að hann viirt-
ist ekkert skilja hvaö fram fór
og búinn að liggja í nokkra
daga með yfir 4ft sitiga hdta
og miklj óráði. í þessu til-
felli sannar þú orð frænda
okkiar í orðsins fyllstu merk-
ingu. Þú verður þarna sem oft
áður að sinna líka störfum
læknisins.
Þú ferð ekfci fxá þessu heim-
ili fyrr en barn, kona og mað-
ur eru öll á ledð tii hins rétta
lífis. Þú rækir í einu og öllu
Framihald á 9. síðu.