Þjóðviljinn - 18.11.1970, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVIkJINN — Miðvikudagiuir 18. nóvemibeir 1970.
Þorvaldur Steinason:
— Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Otgefandi: Otgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórarí ' Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Fréttastjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingai, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Simi 17500
(5 línur)..— Askriftarverð kr. 195.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 12.00.
Undanhaldið ekkinóg
|Jndanhald ríkisstjórnar íhaldsins og Alþýðu-
flokksins, sem fjármálaráðherra tilkynnti í
efri deild á mánudag, er að sjálfsögðú bein afleið-
ing af mótmælum verkalýðshreyfingarinnar. Eng-
inn sem hlustað hefur á málflutning ráðherra og
stjórnarþingmanna við meðferð málsins í neðri
deild gæti efazt um, að allt fram í vikulokin var
það fastur ásetningur stjórnarflokkanna að hefja
kaupránið með niðurfellingu tveggja stiga kaup-
gjaldsvísitölunnar þegar 1. desember. Enda fórst
Magnúsi Jónssyni óvenjuklaufalega málflutning-
urinn í efri deild því til skýringar, að ráðherrarn-
ir hefðu orðið þetta ögn skynsamari við nýja at-
hugun málsins nú um helgina; þá hefðu þeir
reyndar komizt að þeirri niðurstöðu að ekki væri
„þörf“ á að fella niður vísitölustigin strax 1. des-
ember, heldur yrðu niðurgreiðslur úr ríkissjóði
enn auknar.
|Jndanhald má þetta kallasí, en þó ekki meira en
svo, að ólíklegt má teljast að það breyti afstöðu
verklýðshreyfingarinnar til þessara þvingunarlaga.
Ekki er ætlunin að breyta frumvarpinu í neinu,
ságði fjármálaráðherra, heldur einungis fram-
kvæmd málsins; ákvæðinu um ,,frestun“ ítveggja
vísitölustiga án þess nokkuð komi á móti á að
standa í lögunum áfram og gerði ráðherrann ráð
fyrir aíð það kæmi til framkvæmda í vetur eða vor.
Ákvæðin sem miða að fölsun vísitölunnar og rösk-
un vísitölugrundvallarins standa óhreyfð, og
stjórnarflokkarnir jafn staðráðnir í að samþykkja
þau og áður. Af hálfu verkalýðshreyfingarinnar
hefur það ávallt verið meginatriði að stjómar-
flokkunuim yrði ekki liðið að ráðast á frjálsa
samninga verkalýðsfélaganna svo sem gert er með
þessu stjómarfrumvarpi, að engri ríkisstjóm né
stjórnarflokkum megi haldast það uppi að ógilda
með löggjöf nýgerða kjarasamninga verkalýðsfé-
laganna. Mótmæli verkalýðshreyfingarinnar hafa
fyrst og fremst beinzt að því, að vemda hinn
frjálsa samningsrétt, og því hafa þau bmgðið svo
hart við sem marka má af samþykktum þeirra og
mótmælum. í síðustu ræðu sinni um málið í neðri
deild lagði Gylfi Þ. Gíslasoh þyngsta áherzlu á,
að meirihluti á Alþingi gæti samþykkt hvað sem
væri, og ætti ekkert tillit að taka til „samþykkta
úti í bæ“, og sérstaklega tók hann fram að núver-
andi ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins væri „siðferðilega óskuldbundin“ gagn-
vart vilja og afstöðu alþýðusamtakanna. Samt urðu
ráðherramir að setjast niður nú um helgina og
reyna að draga ögn úr árásinni á kjarasamning-
ana, sem þeir em að burðast við að láta lögfesta.
Langtum sæmra hefði þeim að sjálfsögðu verið
að fara að tillögum þingmanna stjómarandstöð-
unnar og taka úr verðstöðvunarfmmvarpinu á-
kvæðin uim árásina á kjarasamninga og vísitölu.
Ætli þeir að berja frumvarpið fram óbreytt, er
hætt við að óttamenguð helgarákvörðun þeirra um
smávegis undanhald verði þeim lítil stoð. — s.
Fimmþúsund skriðdrekar týndir!
Þriðjudaginn 10 nóvember s.
1. barst sú fregn út á öldium
ljósvaikans til Islendinga, að
fyrir nokkrum árum hafi 5000
— fimm þúsund — skriðdreikar
týnzt frá herstjórn NATÓ í
Evrópu. Að 10.000 — tíu þús-
und — fótgönguliðar hefðu beð-
ið þess albúnir, að stíga upp í
þessa skriðdreka og verða þar
með vélaherdeild, að þessir tiu
þúsund fótgönguliðar hafi verið,
ekki staðsettir, nei, nei, heldur
niðursettir við landamæri
Tékkóslóvakíu.
Herstjórn NATÓ í Þýzkalandi
stóð uppi ráðþrota. Sjál'fsmorð,
eða voru það launmorð, hátt-
settra NATÓ-ista voru tíð. Allt
var í öngþveiti, NATÓ í Evrópu
með aðeins fimm til sex þúsund
vísa skriðdreka á móti allt að
tíu þúsund ótýndum drekum
Rússa, ekki var útlitið glaesi-
legt.
Hvað var orðið af öllum þess-
um skriðdrekum? Voru þeir
komnir í hendur Rússa, eins og
eldflaugin fræga? Voru það
.týndu skriðdrekamir, sem
.Rússar og fylgjendur þeirra
fbrunuðu á inn í Tékkóslóvakiu?
'Þcssu lfkar spumingar brunnu
á vörum allra NATÓ-sinna um
gjörvalla Vestur-Evrópu.
Herstjóm NATÓ í Evrópu, og
þar með talin NATÓska hers-
ingin við Morgunblaðið á ís-
landi, var þess fullviss, að
Rússamir myndu notfæra sér
tækifæiri týndu skriðdrekanna og
vaða yíir alla Vestur-Evrópu,
þeir báðu því hina allsvaidandi
stjóm NATÓs vestur í Ameríku
sem guð sér til hjáipar að
senda sór fleiri öfluga skrið-
dreka sem ekki týndust.
Hin allsráðandi herstjórn
NATÓ í Ameríku fór sér að
engu óðslega. Hún lagði saman
tölur og talnaraðir og sjá: allt
stóð það heirna sem NATÓ-
meistararnir í Evrópu sögðu,
fimm þúsund skriðdrekar voru
horfnir sjónum undirsátanna í
Evrópu.
Vestur í Bandaríkjum Norð-
ur-Ameríku var Pentagon,
hveira erindnekar voru ná-
kvæmir í talningu og ekki síður
í því að finna það sem öðrum
var falið. Til dæmis höfðu þeir
sýnt fágæta nákvæmni í taln-
ingu á drepnum og særðum
hermönnum Þjóðfrelsisfylking-
arinnar og Norður-Víetnama
eftir hverja stórorustu, svo
nákvæma talningu, að ekki
skakkaði um einn ednasta drep-
inn og særðan hermann, hundr-
uð eða þúsundir, jafnvel þó
þeir væm grafnir undir hús-
rústum eða í sprengjugígum í
frumskóginum. Og það sem
meira var, þeir voru ekki í
neinum vafa um það úr hvoru
liöinu hver maður var. Til
þessara hluta þurftu þeir ekki
lengri tíma en svo, að tölumar
voru komnar um gjörvalla
j'arðarkringluna áður en dægur
var liðið.
Til þessara meistara leituðu
hinir alvísu og alisráðandi
NATÓ-herfóringjar. Leitararnir
vesturheimsku, gæðingar Penta-
gons, flugu austur um haf og
þeir voru ekki lenigi að sjá, að
tala þeirra skriðdreka, sem
evrópslku NATÓ-amir vissu
um, var rétt.
En þeir komust einnig að
öðru. Á hliöargötum í Vestur-
Þýzkalandi voru 5000 — fimm
þúsund — skriðdrekar faldir
undir ábreiðum. Skriðdrekar
tilbúnir til ferðar og orrustu,
þegar 10.000 — tíu þúsund —
fótgönguliða vélaherdeildin væri
stigin upp í þá. En það var
fleira sem-'teljaramir — leit-
aramir — urðu vísari. Þeir sáu
í hendi sér, að þó evrópska
NATÓ-herstjómin væri óvit-
andi um þessa dreka, þá voru
þeir ekki faldir fyrir ailtsjáandi
augum Rússanna.
Þannig var fréttin sem barst
til hlustenda íslenzka útvarps-
ins, hljóðvarps, frá einum flytj-
anda þáttarins „Frá útlöndum“
þriðjudagskvöldið 10. nóvember
s. 1.
, Hér er fréttin ekki söigð með
orðum ræðumanns, en efni
hennar rakið svo sem kostur er
á.
Þegar ég hlustaði á þetta er-
indi eða frásögn, kom fýrst upp
í huga minn sú spumtng: Er
maðurinn að gera grín að út-
varpshlustendum ?
Getur það verið, að íslenzkir
fjölmiðlar hafi látið slíka frétt
fara fram hjá sér? Eða er það
aif ásetningi gert hjá íslenzkum
f jölmiðlum, að stinga frétt sem
þessari undir stól? Ég leitaði
svara við þessum spumingum,
án árangurs. Að lokum skaut
upp í huga mér, orðum sem
íslenzk kona lét falla á blaða-
mannafundi. Orðum sem vöktu
úlfaþyt í herbúðum allra fjöl-
miðla á Islandi, orðum sem
framkölluðu meiri austur fúk-
yrða og ærumeiðandi ummæla
um konu þessa, en venjulega
glansa á síðum (slenzku „sorp-
blaðanna", jafnvel Morgun-
blaðsins.
Minnugur yiðbragða „sorp-
blaðana", hinna íslenzku NATÓ-
blaða, leitaði ég enn skýringa.
Þá vöknuðu enn spumingar í
huga mér, spumingar sem urðu
áleitnar: Hvaða hlutverki áttu
þessir týndu skriðdrekar að
þjóna? Til hverra hluta var
fótgönguliðavélaherdeildin við
landamæri Tékkóslóvakíu ætl-
uð? Voru þessir földu, nei
týndu ætlaði ég að segja, skrið-
drekar, undir yfirbreiðslum í
Vestur-Þýzkalandi, ásamt fót-
gönguliða-vélaherdeildinni, hin
vissa forsenda fyrir innrás
Rússa og fylgjenda þeirra í
Tékkóslóvakíu 1968?
14. nóvember 1970
Þorvaldur Steinason
Minningarorð

Kristín Eiríksdóttir
Engan of snemma
hinn alvitri kallar,
sagði Bjami Thorarensen. En
snögglega kemur það oft, þetta
kall. Svo var það um konuna,
sem hér verður minnzt. Mið-
vikudaginn 11. nóvember s. 1.
gekk hún hress að störfum á
heimili sínu og hafði lokið
ýmsum venjulegum húsverkum
um miðjan dag. Lagðist hún þá
til hvíldar og sofnaði, en vakn-
aði ekki af þeim btandi aftur
til þessa jarðlífs.
Kristín Eiríksdóttir var fædd
að Stað í Súgandafirði 3. maí
1901. Foreldrar hennar voru
hjónin Guðfinna Daníelsdóttir
og Eiríkur Egilsson skipstjóri
og bóndi, bæði af vestfirzkum
ættum. Var hún yngst af sjö
börnum þeirra hjóna. Föður
sinn missti hún, er hún var að-
eins tveggja ára gömul. Eftir
-------------------------—--------®
Kópavogur
Þjóðviljann vantar
blaðbera á Hlíðarveg.
Þ JÓÐ VIL JINN
Sími 40-319
BIBLÍAN erbólcin handa
fermingarbarninu
lát manns síns brá Guðfinna
búi að Stað og fluttist með
bömum sínum að Botni í
Súgandafirði. Nokkru síðar
varð Guðmundur Halldórsson
frá Hóli í önundarfirði róðs-
maður hjá Guðfinnu og giftust
þau árið 1908. Eignuðust þau
einn son. Guðfinna lézt árið
1912. Var Kristín þá 11 ára
gömul. Kvæntist Guðmundur
nokkruup árum síðar Svein-
björgu Hermannsdóttur, ættaöri
frá Isafjarðardjúpi. Hélt hún
uppi búinu í Botnj af myndar-
brag með Guðmundi. Eldri syst-
kyni Kristínar vom einnig
heimilisföst í Botni til fullorð-
insára, er þau stofnuðu heimili
annars staðar, flest í Súganda-
firði. Reyndist Sveinbjörg
Kristínu sem bezta móðir og
hélzt tryggðavinátta milli þeirra
alla tíð, en Sveinbjörg er enn
á lífi, 84 ára að aldri, og á
heima í Súgandafirði.
Hugur Kristiínar stafndi til
náms á æskuárunum, hún var
ágætum hæfileikum búin, hafði
námsgáfur í bezta lagi og var
bókhneigð og ljóðelsk. Þó var
það einkum söngur og tónlist,
sem var yndi hennar og unað-
ur. A uppvaxtarárunum var
jafnan söngur og hljómlist I
kringum hana. Hún hafði fagra
söngrödd og lyfti öðrum til
glaðværðar í söng, bæði í
heimahúsum, á ferðalögum og í
hópi fólks, sem kom saman til
að skemmta sér. Það má tíl
tíðinda telja, að þau Botnssyst-
kini, og þá ekki sizt fyrir at-
beina Kristínar, keyptu fyrsta
grammifóninn, sem fluttur var
inn í það hérað, og nokkrar
hljómplötur með. Þetta var á
öðrum tug aldarinnar. Þá eign-
aðist hún einfalda harmoniku.
sem hún lærði að leika á. Er
hún var 18 ára fór hún að
Ármúla við Isafjarðardjúp tii
Sigvalda Kaldaións tónskálds.
til þess að læra hjá honum
orgelleik. Var hún þar um eins
árs skeið Af frekara námi varð
þó ekki og lágu til þess óvið-
ráðanlegar ástæður. Nokkiru síð-
ar fór hún til náims í Hús-
stjómarskóla Reykjavikur og
lauk þar námi. Þvínæst lærði
hún fatasaum og vann á klæð-
skeraverkstæðum í Reykjavik í
nokkur ár.
Hinn 18. mai 1929 giftist hún
Gunnari M. Magnúss, en hann
er einnig fæddur og uppalinn
á Vestfjörðum. Voni þau kunn-
ug frá æskuárum í Súganda-
firði. Áttu þau alla tíð heima
í Reykjavík, að undantefcnu
einu og hálfu ári, er þaiu voru
búsett í Danmörku.
Þau eignuðust þrjá syni:
Magnús, er lærði vélvirkjun.
Hann er kvæntur Málfríði
Öskarsdóttur, ættaðri úr Þing-
eyjarsýslu.
Gylfi Snær, er stundaði verzl-
unarstörf á síðari árum. Hann
lézt fyrir fáuim árum, 34 ára
að aldri. Hann var kvæntur
Oddnýju Sigurðardóttur hjúkr-
unarkonu.
Yngstur er Gunnsteinn lækn-
ir. Hann er kvæntur Agnesi
Engilbertsdóttur ljósmóður.
Kristín var mikil húsmóðir og
á allan hátt vel verki farin og
snyrtimennska £ blóð borin.
Helgaði hún heimili sínu, edgin-
manni og afkomendum h'f sitt.
Og bamabömin áttu hjá henni
ástríki að fagna, þau hnedgðust
mjög að henni og guldu henni
á móti fölskvalausa ást í ríkum
mæli. Hún var hrein og fals-
laus í lífi sínu, unni fegurð í
listum og fylgdist jafnan með
atburðarás þjóðmála og heims-
mála og hafði ákveðnar og
óhvikular skoðanir á mönnum
og málefnum. Hún var gædd
næmri tilfinnigu fyrir rétti og
sannlcdka, fyrir hinum smáa og
veigalitla, og þeim, sem rang-
læti urðu að þola. Þess vegna
lagði hún þeim málum lið, 1
orði og verki, sem studdu hina
undirokuðu og verst settu 1
þjóðfélaginu. Og málstaður
konunnar var henni heitt
áhugamál, er átti stuðning
hennar, þar sem þvi var við
komið. Ást hennar á fegurð og
gróðri var rík og siung.
Kristín var ekfci á allra færi,
en mikill Dg tryggur vinur vina
sinna. Hún var glæsileg stúlka,
svo að af bar á yngri árum og
hélt persónulegri redsn til
hinztu stundar. Vinur.
MOSKVU 15/11 Þrír sovézkir eðl-
isíræðingar — og er þeirra þekkt-
astur kjameðlifræðingurinn And-
rei Zakarov, hafa myndað nefnd,
sem hyggst rannsaka - og koma
fnaim með játovæða gagnrýni á
mannréttindi í sovézkri lög-
gjöf. Leggja þedr áherzlu á það
í skjali, sem erflendir fréttamenn
hafa séð, að þeír vllji startfa á
grundveUd sovézkra laga og hafa
samband við fuilltrúa ríkisvalds-
ins, sem er þó talið vafasamt að
takist.
lEPMHBSII
HEFUR TEPPIN SEM
HENTAYÐUR

SUDURLANDS
BRAUT 10