Þjóðviljinn - 29.12.1970, Page 10

10 STÐA — ÞJÓÐVTLJ'liNW — Þtríðíadagtn* 29. desean'hap t&Xk.
Harper Lee:
Að granda
söngfugli
52
Hvað
— Jemmi? spurði ég.
er kynMendingur?
— Það er sá sem er hállfur
hvítur og hálifur svartur. t>ú hef-
ur séð marga 'þeirra, Skjáta. Til
að mynda þessi raudhærði,
hrokkinhærði sem er sendill hjá
grænmetissalanum — h^nn er
hálfur hvítur. Það er sorglegt.
— Af hverju segirðu að það sé
sorglegt?
— Æjá, þeir eru eiginlega ut-
anveltu. Svertingjamir vilja efkki
sjá þá af þvl að þeir eru hvitdr
að hálifiu og þeir hvítu vilja ekki
sjá þá, af því að þeir etru svartir
að hálfiu, og þedr eru alveg úti að
aka og eiga hvengi heima. En
fólk segir um herra Dolþhus að
hann hafi sent tvo • af sínum
norðureftir — þar hafa þeir ekk-
ert vdð þá að athuga . . . Þama
er einn þeirra!
Dítill drengur kom gangandl í
fylgd með hávaxinni hlökkukonu
og leiddi hana. Ég sá eiklki betur
eri hann væri kolsvartur — eða
öllu heldur dökltóbrúnn með titr-
andi nasavængi og mjaillhvtftar
tennwr. Sfcöku sinnum fór hann
að hoppa fagnandi eftir gang-
stéttarhellunum, en þá kippti
blökfcukonan í hann til að fá
harm tii að bætta. Jemmi beið
þar til þau vooru komin framhjá.
— Þetta er einn þeirra, sagði
hann svo.
m
vogiig
if EFNI
/ SMÁVÖRUR
TÍZKUHNAPPAR
HARGREIÐSLAN
Hárgreiðslu- og snyrtistofa
Steinu og Dódó
Laugav. 18 IIL hæð (lyfta)
Suni 24-6-16.
Perma
Hárgreiðslu- og snyrtistofa
Garðastræti 21. SÍMl 33-9-68
VIPPU - BÍiSKÚRSHURÐIN
Lagerstœrðir miðað múrop:
Hœá: 210 sm x brekíd: 240 sm
r 210 - x - 270 am
Aðrar sterðir.smiðoðar eftír beiðni.
GLUGGAS MIÐJAN
SfSumíia 12 - Srmi 38220
— Hvernig geturðu séð það?
spurði Dill. — Hann sýndist
alveg svartur.
— Það er ekki alltaf hægt að
sjá það, sagði Jemmi spekings-
lega, — nema maður viti hverjir
þeir eru. En þessi strákur er
hálfur Raymond.
— En hvernig er hægt að sjá
það? spurði ég.
— Ég var einmitt að segja að
stundum verður maður að vita
það, Skjáta.
— Hvernig getum við þá vitað
að við erum ekki svertingjar
sjálf?
— Jaek frændi segir líka að
við getum í rauninni eíkkert um
það vitað. Hann segist reyndar
ekiki hafa orðið þess var með því
að rekja Finch-ættina én guð
einn viti hvort við séum ekki
upprunnin frá Eþíópíu einhvern
tíma á dögum gamila testament-
isins.
— Ef það er svo langt síðan,
þá kemur það víst út á eitt.
— Það finnst mér líka, sagði
Jemmi. — En hér í bænum dug-
ar einn dropi atf negrablóði til
að gera mann svartan . . . Hæ,
sjáið þið nú!
Ósýnilegt merki hafði orðið til
þess að allir matargestimir voru
staðnir upp af stóra torginu sem
nú var morandi í dagblöðum,
sellófani og maskínupappír.
Börnin þutu til mæðra sinna,
þeim minnstu var lyft upp á
mjöðmina og karlmenn með
, svitavotg. hatta., á, hþfði, stjj gguðu
fjölskyldunum í áttina að dyrum
dómshússins. Á hinum enda
torgsins risu svertingjarnir líka
á fætur og sömuleiðis herra
Dolphus Raymond og burstuðu
rykið af buxunum sínum. Þarna
voru fáéinar konur og börn og
allt minnti þetta einna mest á
helgarskemmtiferð. Þeir stilltu
sér. rólega í röð fyrir utan dym-
ar — bakvið bá hvítu
— yið skulum koma inn, sagði
Dill.
— Nei, sagði Jemmi. — Við
verðum að bíða þangað til hinir
eru horfnir. Það getur verið að
Atticus verði ekki sérlega hrifinn
öf hann kemur auga á okkur.
Til þess að komast inn í rétt-
arsalinn sjálfan, sem var á ann-
arri hæð, yarð að gánga framhjá
allmörgum dimmum sfcrifstofu-
kyfcmm; skrifstofu skattstjórans,
sfcattheimtumannsins, amtsfull-
trúans, fógetaris og saksóknarans
— köldium, næstum rökum, hátlf-
dimmum skonsum -sem lyktuðu
af igulnuðum doðröntum, röfcu
sementi og gömlu þvagi. Jafnvel
að degi til þurfti að hafa ljósin
fcveikt þar inni og á gólfunum
var einlægt þétt rykiag. Þeir
sem aðsetur höfðu í þessum
kompum drógu dám af umhverfi
sínu: litlir, skorpnir menn með
grá andlit, sem virtust aldrei
hafa komizt í kynni við vind eða
sófekin.
Við vissum að sjálifsögðu að
margir höfðu komið á vettvang,
en efckert ofckar hafði gert ráð
fyrir þeim fimamannfjölda sem
reyndist samankominn inni í
byggingunni. Ég varð viðskila
við Jemma og Dill en ruddi mér
leið að stiganum og taldi víst að
Jemmi myndi finna mig þar fyrr
eða síðar Allt í einu var ég
um'kringd - félögunum í Slæp-
mgjafchyjfonum og reyndi að gera
edns htið úr mér og mér var
unirt. SlæpingjaMúbburinn var
hópwr gamalla manna í hiviítum
skyrtum, vinnubuxum og með
axlabönd og þeiir höfðu lifað
Iffinn án þess að taka sér nokk-
um skapaðan hitut fyrir heridur
og eyddu nú ævikvöldinu á
nákvæmlega sama hátt á bekikj-
unum fyrir neðan stóru trén á
torginu. Þeir höfðu með tíman-
um orðið býsna vel að sér í lög-
fræði; Atticus sagði að þeir væru
jaifnsleipir í lögum og hæsta-
réttardómarar. Yfiríeitt voru þeir
einu áheyrendumir í réttarsaln-
um og þennan dag leit helzt út
fyrir að þeir væm töluvert
gramir yfir þessu traflandi frá-
viki frá siðvenjum. Þeir stóðu
þarna og. ræddust við og, orð
þeirra virtust kæmleysisleg en
mikilvæg, Það var faðir minn
sem var til umræðu:
— ... hefði annars haldið að
hann væri maður sem vissi hvað
hann væri að gera, sagði einn
þeirra
— Tja, ég veit svei mér ekki,
svaraði annar. — Atticus er að
vísu bæði greindur og lesinn, en
það má vera að hann sjái ekkert
út fyrir bækurnar sínar.
— Nú skal ég segja þér eitt,
Billy, sagði sá þriðji. — Þú veizt
eins vel og ég, að rétturinn út-
nefndi hann til að verja þennan
niggara.
— Já, mikið rétt, en Atticus
hefur í hyggju að srera það. Það
er það sem mér líkar ekki alltof
vel.
Þetta var alveg nýtt — og
sýndi mér málin í öðra ljósi:
Atticus varð að gera þetta. hvort
sem honum líkaði betur eða verr!
Mér fannst furðulegt að hann
skyldi etoki hafa sagt okkur það
fyrir löngu — við hefðum getað
notað þessa röksemd til að verja
hann eða okkur sjálf: Hann
verður að gera það og þess vegna
gerir hann það! Það hefði sparað
okkur ófá slagsmál og enn fleiri
vonlaus rifrildi. En var það
nokfcur skýring á viðhorlfi bæj-
arbúa? Rétturinn hafði útnefnt
Atticus til að vera verjandi
mannsins og Atticus hafði í
hyggju að gera það. Og það var
þetta .sem fólki líkaði. pkki. Þetta,
var allt stórfurðulegt.
Svertingjarnir sem höfðu stað-
ið þolinmóðir og beðið þess að
hvíta fólkið hyrfi . upp stigann,
fóru nú að streyma inn.
— Svona, svona, andartak,
sagði einn úr Slæpingjaklúbbn-
um og lyfti stafnum í viðvör-
unarskyni. — Þið gætuð kannSki
dokað ögn við áður en þið farið
að ryðjast upp stigann!
Klúbbfélagarnir fóru síðan að
klöngrast stirðlega upp stigann
og á leiðinni mættu gömlu
mehnirnir Dill pg Jemma sem
komu þjótandi niður til að leita
að mér. Drengirnir tróðust fram-
hjá gömlu mönnunum og Jemmi
hrópaði:
— Komdu, Skjáta. Það er allt
orðið fuillt. Við verðum að
standa!
— Sjáðu bara sjélf, sagði hann
gramur, þegar svertingjamir
fóra að streyma upp stigann.
Gömlu mennirnir sem vora
nýhorfnir upp, myndu trúlega
taka síðustu stæðin sem eftir
vora. Við höfðum verið óhepp-
in og það var mér að kenna,
sagði Jemmi. Og þama stóðum
við döpur í bragði.
— Getið þið ekki komizt inn?
Það var séra Sykes sem stóð
og var að horfa á ofckur með
svarta hattinn sinn í hendinni.
— Sælir, séra Sykes, sagði
Jemmi. — Nei, hún Skjáta hérna
hetfur forfclúðrað öllu fyrir okk-
ur.
— Jæja, jæja, við skulum sjá
hvað hægt er að gera í því.
Séra Sykes þokaði sér upp á
milli svertingjanna í stiganum.
Skömmu síðar kom hann til
baka.
— Það er hvergi nökfcur smuga
í salnum; áheyrendur eru eins
og síld í tunnu. En haldið þið
ekki að það sé allt í lagi þótt
þið komið með mér upp á sval-
imar?
— Jú, það væri f5nt. sagði
Jeromi.
Svo þutum við áfram í hrifn-
ingu og séra Sykes kom á eftir
og fór sér hægar. Við kornurn
upp á aðra hæð, hóldum áfram
upp nýjan stiga og stóðum svo
oig biðum fyrir utan hurð. Loks
kom séra Sykes lafmóður og
ýtti okkur fimlega áfram milli
svertingjanna á sVölunum. Fjórir
þeirra sem sátu á fremsta befcik,
stóðu upp og létu ofckur etftir
sætin sin.
Svertingjasalimir lágu með-
fram þrem veggjum réttarsalar-"
ins Pg þaðan gátum við séð allt
sem gerðist.
Kviðdómendurnir sátu til
vinstri undir löngu gluggaröð-
inni. Þeir vora útiteknir og
margir litu út eins og bændur,
en það var reyndar ekki óeðli-
legt; bæjarbúar áttu sjaldan sæti
í kviðdómnum; ýniist voru þeir
strikaðir út sem óhæfir til setu
þar, ellegar þeir fundu sjálfir
upp á einhverri afsökun til að
komast hjá því. Nokkir kvið-
dómendur minntu óljóst á dul-
búna Cunninghama Þessa stund-
ina sátu allir tólf pinnstífir í
sætum sínum.
Ákærandinn og annar maður,
Átticus og Tom Rotainson sátu
við tvö borð og snera í ofcfcur
baki. Á borði ákærandans lá blá
bók og nokkrar gular blofckir.
Borð Atticusar var autt.
Rétt fyrir innan grindumar
sem skildu áheyrendur frá dóm-
arasætinu, sátu vitnin — þau
snem líka i okkur baki.
Taylor dómari sat í dómara-
sætinu og minnti á syfjaðan,
gamlan hákarl, en ' réttarritarinn
'sem sat fyrir rieðán hann, líktist
einhverjum öðrum djúpfiski og
sat og krotaði ákaft. Taylor
dómari var líkur flestum öðram
dómurum sem ég hef séð á æv-
inni; hýrlygur, hvíthærður og
dálítið rjóður í andliti og stjórn-
aði réttinum án allra óþarfa
smámunasemi um formsatriði.
Stöku sinnum krosslagði hann
fæturna og stundum sat hann
og hreinsaði á sér neglurnar með
vasahníf. Meðan á löngu máli
stóð — einkum efti'r matarhlé —
var engu líkara en hann sæti og
mókti, en sá misskilningur var
leiðréttur í eitt skipti fyrir öll,
þegar málflutningsmaður nokkur
gej;ði það vitandi vits að ýta
bókhlaða í gólfið í von um að
geta með því vakið hann — en
Taylor dómari opnaði ekki einu
sinni augun, heldur sagði syfju-
lega: Herra Whitley, ef þér gerið
þetta nokkurn tíma aftur, kostar
það yður hundrað dollara!
SINNUM
LENGRl LÝSING
neOex
2500 kiukkustunda lýsing
við eðlilegar aðstæður
(Einu venjulegu perurnar
framleiddar fyrir svo
langan lýsingartíma)
NORSK ÚRVALS
HÖNNUN
Heildsala Smásala
Einar Farestveit & Co Hf
Bergstaðastr. 10A Sími 16995
A

VARAN,
SEM
VERÐBÓLGAN
GLEYMDI
Allir þekkja ÓÐAVERÐBÓLGUNA.
Hún þekkir einnig alla, nema okkur.
Frá árinu 1963 hefur HEIMILIS-PLASTPOKIMM
hækkað um tæp 10% á sama tíma, sem vísitala
vö'ru og þjónustu hefur hækkað um 163%.
PLASTPRENT h.f.
GRENSÁSVEGi 7
Erum fluttir með starfsemi okkar í Brautarholt
18 II. h. Höfum eins og áður eitt mesta úrval
landsins af gluggatjal<Jabrautum og stöngppTr ása'tnt
fylgihlutum. Allt v.-þýzk úrvals vara.
Pljót og góð þjónusta. Aðeins að hringja í
og við sendum ^
GARDÍNUBRæ_________________,
Brautarholti 18, II. h. Sími 20745.
BILASKOÐUN & STILLING
Skúlagötu 32
MOTORSTILLINGAR
HjólASTILLINCAR ljósastillingar
Látið stilla i tíma. 4
Fljót og örugg þjónusta. 1
1 3-10 0
GLíRTÆKN! H.F.
htgóHsstmti 4
Framleiðum tvöfalt einangrunargler og sjáum um
ísetningu á öllu gleri.
Höfum einnig allar þykktir af gleri. — LEITIÐ
TILBOÐA.
Símar: 26395 og 38569 h.
Volkswageneigendur
Höfum fyrirliggjandi BRETTl — HURÐIR - VÉLALOR
og GEYMSLULOK á Volkswagen í allflestum litum —
Skiptum á einum degi með' dagsfyrirvara fyrir ákveðið
verð — REYNIÐ VIÐSKIPTIN
Bílasprautun Garðars Sigmundssonar,
Skipholti 25 - Sími 19099 og 20988