Þjóðviljinn - 10.09.1971, Blaðsíða 5

Föstudagur 10. septemiber 1971 — ÞJöÐVILJINN — SlÐA g
- RÆTT VIÐ
STEFÁN SIGFÚSSON,
FRAMKVÆMDASTJÓRA
HEYKÖGGLAVERKSMIÐJUNNAR
í GUNNARSHOLTÍ
Stefán Sigfússon
og ársframleiðsla um 1000 tonn,
en framleiSsl'utíminn er aðeins
um 4 mánuðir. Afköstin fara
talsvert eftir veðurfari, og eru
eðlilega mest á þurrkatimum,
því að þá tekur þurrkun til-
tölulega skamman tíma. Ó-
þurrkasumarið 1969 framleidd- \
um við í Gunnarsholti að með-
altali 7,7 tonn á sólarhring. en
í fyrrasumar var meðaltals-
framleiðsla á sólarhring 9,2
tonn og heíur verið meiri í
sumar. Verksmiðjan er í gargi
allan sólarhringinn og 10 manns
vinna þar á vöktum.
— Nú er ég ekki svo viss uon,
að allir átti sig á, hver er kost-
urinn við heyköggla.
— Aðalkosturinn við þá er,
að þá má nota bæði sem gróf-
fóður og kjamfóður. Að vísu
má ekki nota þá sem gróffóð-
ur eingöngu, jórturdýr þurfa að
fá hiey, því að annars ná þau
ekki fram jórtrinu, en í hev-
leysisárum má drýgja heybirgð-
ir verulega með notkun hey-
köggla. Innfluttur fóðurbætir
hefur um langt skeið verið not-
aður í miklu magni hér á landi
en tilraunir og reynsla manna
benda til. að heykögglar geri
samia gagn og kjamfóður og
þarf frá 1,2 til 1,3 kg. af köggl-
um á móti 1 kg. af fóðurbæti.
Heykögglaframleiðsla á fslandi
hefur að minni hyggju þrjá
meginkosti. Hún skapar at-
vinnu. ýtir undir landgræðslu
og hefur gjaldeyrisspamað í
för með sér.
— En það virðist koma nokk-
um veginn í sama stað niður
fyrir bændur fjárhagslega séð,
hvort þeir nota heyköggla eða
innfluttan fóðurbæti sem kjam-
fóður.
— Ég er þeirrar skoðunar, að
draga megi úr framleiðslukostn-
aði við hieyköggla, m.a. með því
Stefán skýrir fréttamönnum frá starfsemi Gunnarsholtsverksmiðjunnar.
Að rækta upp alla sandana á Rangárvðllum og
Talið er fullvist, oð mjög
megi draga úr innflutningi er-
lends fóðurbætis með aukinni
notkun heyköggla. oe benda til-
raunir til að fóðra megi kýr
og sauðfé til sömu afurða með
heykögglum og innfluttum fóð-
urbæti.
Eins og sakir standa er fram-
leiðslukostnaður heyköggla það
hár, að um beinan sparnað er
, vart að ræða með notkun
þeirra, en kunnugir telja, að
með aukinni hagkvæmni megi
lækka framleiðslukostnaðinn
verulega.
★
Fyrir nokkrum árum þutu
heykögglaverksmiður upp eins
og gorkúlur í Danmörku og nú
virðist sama þróunin vera haf-
in hér. Fyrsta íslenzka hey-
kögglaverksmiðjan var stofnuð
að Gunnarsholti og hófst fram-
leiðsla þar árið 1964. Gnais-
mjölsverksmiðjunni að Stóró'lfs-
velli var breytt í kögglaverk-
smiðju í vetur, og hófist starf-
semi hennar nú í sumar. Lögð
bafa verið drög að heyköggla-
verksmiðju í Saurbæ í Dölum,
og í mörgum byggðarlögum öðr-
um hefur vaknað áhugi á hey-
kögglaf ramleiðslu.
Fréttamenn voru fyrir nokkru
á ferð um Riangárvallasýslu í
boði upplýsingamiðstöðvar land-
búnaðarins og beimsóttu m.a.
heykögglaverksmiðjumar tvær.
Ýmsar spumingar vöknuðu þá
um þessa nýju iðngrein, og því
fór Þjóðviljinn þess á teit við
Stefán Sigfússon, framkvæmda-
stjóra verksmiðjunnar að Gunn-
arsholti, að hann gerði henni
nokkur skil í stuttu vi’ðtali.
Stefán er jafnframt starfsmað-
ux hjá Landnámi ríkisins, sem
samkvæmt lögum mun hafa yf-
irumsjón með ríkisreknum hey-
kögglaverksmiðjum í framtið-
inni. Við báðum Stefán að
segjia okkur íyrst í stuttu máli
hvemig framleiðsla heyköggl-
anna færi fram
— Grasið er slegið og saxað,
síðan er því biáisið upp á vagn,
það flutt a’ð verksmiðjU'dyrum
og síðan mokað inn í þurrkara.
Eftir þurrkun er rakainnihald
um 6-7%, en þegar talað er
um að hey sé þurrt. er raka-
innihald 18 - 29%. Siðan er hey-
ið malað og formað í köggla,
sem loks eru sekkjoðir. Afköst
verksmiðjanna tveggjia eru
svipuð, eða um 500 kg. á klst.,
Ágúst Brynjólfsson verkstjóri
Gunnársholti
að hafa framleiðslueiningamar
hentugri Verksmiðjan í Gunn-
arsholti hefur staðið undir sér
sl., 2-3 ár og skila'ð nokkru
upp í afskriftir, en ekki meira.
Þar gætum við hins vegar tvö-
faldað afköst með því að aufca
vélafcostinn en án þess að
þurf,a að fjölga starfsliði veru-
lega. Það þyrfti að reikna út,
hvaða stærð á verksmiðjum er
hentuguist fyrir okfcur, miðað
við hinn skamma framleiðslu-
tíma, sem við höfum. Á hitt
ber einnig að líta, að fóðurbæt-
ir er fluttur inn tollfrjiálst, og
heykögglaframleiðslan þarf að
keppa við það tollírelsi, enda
þótt allur iðnaður annar í iand-
í heykögglaverksmiðjunni að
inu sé meira og minna toll-
vemdaður.
— Ekki er hægt að setja nið-
ur heykögglaverksmiðju, hvar
sem er?
— Ræktunarskilyrði verða
vitaskuld að vera fyrir hendi
og miðað við 1000 tonna fram-
leiðslu á ári, er lágmarfc, að
verksaniðjan hafi 300 hiöktara
af ræktuðu landi. en þeim
mun meira, eftir því sem af-
kastagetan er meiri. Heyköggla-
gerð á nýuppgrædðum landis-
svæðum er heppileg fyrir
rnargra hluta sakir, og þaö er
hugmynd, sem ýmsir hafa ver-
ið að gæiLa við. að rækta beri
upp sandana á Rangárvöllum
og fratmleiða þar heyköggla í
stórum stil. Það hefði í för
með sér ýrnsa kosti aðra en
fjárhagstegan spamað, og þess-
ari hugmynd ber vissulega að
gefa fulian gaum.
—■ Hvernig hefur framleiðsl-
an Mfcað til þessa ?
— HingaÖ til hiefur verfc-
smiðjan í Gunnarsholti ekiki
getað annað eftirspum. Núna
hefur verið heldur minna um
pantanir en áður. en það staf-
ar væntantega af því, að bænd-
ur eru nú betur settir með hey-
forða en undanfarin sumur,
þurfa því ekki aö afla sér
köiggla í stað gróffóðurs, en
eru ekfci famir enn að panta
sér kjarnfóður. Ég er þó viss
um, aö þegar líða tekur á
haustið, seljast birgðimar upp
eins og venjulega.
— Og nú er Verið að tala
um- útflutning á heykögglum.
— Ég l.ef efcki kynnt mér
þá hlið málisins en ég tel ótrú-
tegt, að heykögglaframteiðslan
geti orðið útflutningsigrein, og
reyndar óþarft að huiga að því,
á meðan við þurfum aÖ flytja
inn rnikið magn af fóðurbæti.
Danir, sem framleiða talsvert
ódýrari heyköggla en við, munu
nú vera í vandræðum með að
koma á erlendan markað því
miagni, sem þeir þurfa ekki að
nota sjálfir, þannig að það er
mjög ólíklegt, aÖ við getum
orðið samkeppnisfærir við þá.
— Með aukinni heyköggla-
framleiðslu er greinilega stefnt
að því að draiga úr innflutn-
ingi á ertendum fóðurbæti, en
nú hafa fóðurbætisinnflytjend-
ur ráðizt í miklia fjárfestingu
og komið á fót sameiginlegri
blöndunarstöð. Hvemig kemur^.
þetta heim og saman?
— Ég get a'Uðvitað ekki svar-
að fyrir fóðurbætisinnflytjend-
ur, en enda þótt við stefnum
að því að heykögglamir komi
í stað fóðurbætis að verulegu
leyti, getum við ekki algertega
án hans verið. Einhver inn-
flutningur hlýtur að eiga sér
stað í framtíöinni, og í sam-
bandi við komhlöðuna, mætti
koma þar u>pp aðstöðu til að
blianda heyköggla öðrum efn-
um, og yrðu þeir þá fluttir
þangað ósekkjaðir frá nær-
liggjandi verksmiðjum. Þetta
hefiur þó lítið verið rætt enn
sem komið er.
— Og að lokum, Stefán,
flestir starfsmenn í Gunnars-
holtsverksmiðjumni ertu vist-
menn á drykkjumannahælinu,
sem rekið er í Gunnarholti. —
Hvemig starfSkraftur er þetta
— og hvemig laun flá þessir
menn greidd?
— í sumar starfa 7 vistaienn j
hjá ofckur. Þeir haifia reynzt
bæði áhugasamir og samvizku- ,
samir, og með góðri verkstjóm
eru ekki nokkur vandkvæði á \
að nýta þetta vinnuafl, og tel i
ég, að það eigi að geta oröið |
öllum aðilum þ.e.a.s hælinu,
mönnunum og verksmiðjunni
til góðs að hafa þennan hátt á.
Hvað viðkemur síðari spum-
ingunni, þá fá þessir menn
greidd laun samkvæmt taxta
verkalýðsfélagsins í Ramgár-
vallasýslu og umsamið vaifcta-
álag, þegar imnið er á vöktum.
AÖ dagtegur rekstur gengur
eins vel og rarrn ber vitni um,
er fyrst og fremst að þakka
því, að við vorum svo heppn-
ir að fiá mjög duglegan og hæf-
an mann, Ágúst Brynjólfsson,
sem verksmiðjustjóra.
RáðiztáMao
MOSKVU 7/9 — Undanfarna
þrjá daga hafa soivézik blöð
gert harðar árásir á kánverska
kommúnisita. I diag segir blað-
ið Rauða stjaman, sem er
málgaign sovézka hersinsi, að
kiíawerski h’erinn sé notaður
til þesis aö halda alþýðunni
niðri og fá hana til þess að
trúa blint á hina valdasjúku
og þjóðemissinnuðu steftnu
Maoista. Herinn hefur fengið
það ihlutverk að halda hinum
vinmandi stéttum fjarri leið-
togunum. Mao-klfkan hefur
þannig fengið nauðsynlegt al-
ræðisvald til að innleiða
kredtíiukenn’ingar sínar, sem
eru ósamrýmanlegar Marx-
Lenínismanum í mikilvasgum
atriðum, segir blaðið.
1 Skömmu aður hafði blað
sovéztou stéttarsannbandianna,
, Þrud, sagt að leiðtogamir i
Peking byggðu upp herafla
1 tandsins á kostnað hinna
i vinmiandi stétta.