Þjóðviljinn - 07.05.1972, Blaðsíða 6

g SlÐA — ÞJÖÐVIIiJINN — Summudagur 7. maí 1972.
w
Kosningaborðar frá flokkunum yfir umferðargötu í Rómaborg.
Á myndinni elga að sjást borðar frá MSI (nýfasistum), komm-
únistum, kristilegum demókrötum og sósíalistum. í baksýn
sjást rústir Colosseum sem tákn um það hvernig fortíðin ríkir
á vissan hátt yfir augnablikinu í bor.g eilífðarinnar.
í ársskýrsdu hins mikla sviss-
neska auðhrings Alusuisse fyrir
árið 1971 sem álgreifarnir í
Straumsvík sendu íslenzkum fjöl-
miðlum um daginn, er frá því
skýrt að álframleiðsla hringsins á
Ítalíu hafi dregizt saman úr
55.800 tonnum x 38.200 tonn
vegna endurtekinna verkfalla. En
á sama tíma jókst framleiðslan
hjá íslenzka dótturfélaginu um
8,4%. Einnig er getið um rekstr-
artruflanir og framleiðslustöðv-
anir í öðrum ítölskum fyrirtækj-
um hringsins, en annars staðar í
veröldinni blómgaðist hagur hans
undantekningarlaust.
ÁLGREIFAR
OG NATÓ-GREIFAR
Ef til vill eru umboðsmenn
Alusuisse á Ítalíu í hópi þeirra
iðjuhölda sem brezka tímaritið
Economist frá 29. apríl talar um,
að séu veiklundaðir gagnvart
áróðri nýfasista. Og má vera að
þeim getist vel að þeim virðu-
leikablæ sem sjóliðsforinginn
Birindelli, áður aðalforingi
NATO í Suður-Evrópu með að-
setri á Möltu, setti á samtök ný-
fasista, MTI, er hann gekk til liðs
við þau í vetur.
KJÓSA UM LÖG OG REGLU
Að koma á lögum og reglu,
það er aðalatriðið í kosninga-
áróðri nýfasista á Ítalíu. Raunat
má segja þetta um alla flokka,
en þeir benda á mismunandi að-
ferðir. Því enginn getur neitað
þvi að Ítalía er land óeirða og
upplausnar. Það er talað um að
efnahagslífið sé í kreppu og
kreppuástand sé í stjórnmálum.
Ef-til vill er gert meira úr vand-
rasðaástandinu en efni standa tii
í kosningaáróðri hinna f jölmörgu
stríðandi flokka. En eitthvað er
að, úr því að rjúfa þurfti þing og
efna til kosninga einu ári fyrir
iok kjörtímabilsins, en slíkt hefur
aldrei komið fyrir áður í sögu
ítalska lýðveldisins. 30. ráðuneyt-
ið eftir stríðslok gafst upp við
verkefni sín fyrir tveimur mán-
uðum, og þingflokkarnir treystu
sér ekki til að gera fleiri tilrapn-
ir til stjórnarmyndunar.
EFNAHAGSMEININ
Hagfræðingar Efnahagsbanda-
lagsins hrósa ekki ástandinu f
ítölskum efnahagsmálum. Þeim
finnst verðbólgan ískyggileg, en
framfærslukostnaður hækkaði um
6,6% í fyrra og þykir varla mikið
hér á norðurslóðum. Iðnaðarfram-
leiðslan dróst saman um 2,7%
miðað við 1970 og framkvæmdir
skruppu enn meira saman eða um
10 prósent. Verzlunarjöfnuður við
útlönd var óhagstæður á síðast
liðnu ári um sem svarar 70 milj-
arða króna og lialli varð á ríkis-
reikningi um 475 miljarða króna.
Þeir telja aðalorsökina að þessu
ófremdarástandi vera verkföllin i
landinu. Á einu ári, 1970/71,
töpuðust 1.700 vinnudagar vegna
verkfalla á hverja 1.000 iðnverka-
menn. Samsvarandi tala í Banda-
ríkjunum var 700 og í Bretlandi,
sem þó er talið mikið vinnudeilu-
land, aðeins 300. Hitt er svo ekki
víst að þeir sömu hagfræðingar
telji atvinnuleysið meðal efna-
hagsmeina, en það er landlægt á
□ I dag og á morgnn eiga 37 miljónir
ítala kost á því að kjósa sér þingmenn til
næstu 5 ára.
□ Borgaras-téttin hefur reynzt ófær um að
stjórna landinu. Verður fasisminn
þrautalendingin í annað sinn á 50 árum?
□ Eða ber verkalýðsstéttin gæfu til
að standa saman um stjórnmálalega lausn,
líkt og henni hefur tekizt í baráttu
sinni á vinnustöðunum?
Skilningur á stétta-
baráttunni er lykillinn
að völundarhási
ítalskra stjórnmála
Ítalíu, einkum þegar sunnar dreg-
ur. Um, þessar mundir er tala
atvinnuleysingja yfir ein miljón,
en það er 100 þúsund meira en
í ársbyrjun 1971.
STÉTTABARÁTTAN
BÆTTI KJÖRIN
Haústið 1969 hófst mikil alda
verkfalla og skæruhernaðar á
vinnustöðum í ítölskum iðnaði.
Flokkafylgið
Kjörtímabil ítalskra þingmanna er til 5 ára, og fóru
síðast fram þingkosningar í maí 1968. Kosnir eru 630
þingmenn til neðri deildar og 315 til efri deildar. Eru
þær kosningar aðskildar, kjördæmi stærri og atkvæð-
isréttur þrengri í efrideildarkosriingunum en í þeim
til neðri deildar. Hér á eftir er greint frá úrslitum í
kosningunum til neðri deildarinnar.
Kristilegir demókratar hlutu 12,4 miljón atkvæða,
flokkar til vinstri við þá samtals 14,6 milj. atkvæði,
og hægri flokkar 4,8 miljónir. Tveir langstærstu flokk-
arnir eru Kristilegir demókratar og Kommúnistaflokk-
urinn með nær 2/3ju atkvæða á bak við sig. Kristilegir
fá allmiklu fleiri þingmenn að tiltölu en kommúnistar.
Hér fer á eftir skrá yfir þá flokka sem fengu þing-
menn kjörna árið 1968, hlutdeild þeirra í heildartölu
gildra atkvæða og þingmannatölu í neðri deild:
Kristilegir demókratar
Kommúnistar
Sósíalistar
PSIUP (vinstri sósialistar)
Frjálslyndir
Lýðveldissinnar
Konungssinnar
MSI (nýfasistar)
Aðrir (frá Tíról)
39,1% 266 þingmenn
26,9% 177 þingmenn
14,5% 91 þingmann
4,5% 23 þingmenn
5,8% 31 þingmann
2,0% 9 þingmenn
1,3% 6 þingmenn
4,5% 24 þingmenn
1,4% 3 þingmenn
Á árinu 1969 duttu sósíalistar aftur í tvennt, 'en þeir
höfðu sameinast úr tveimur flokkum nokkrum árum
áður. Fylgdu nú öðrum flokknum 62 þingmenn en 29
hinum. Smávægilegar tilfærslur hafa orðið milli ann-
arra þingflokka á kjörtímabilinu.
Ástandinu var jafnvel að sumu
leyti líkt við maí í Frakklandi
árið áður, nema hér væri „maí
hægfara". Miljónir manna tóku
nú að krefjast þess sem þeim
bæri af afrakstri ítalsks atvinnu-
lífs, þeir verkamenn sem höfðu
gert Ítalíu að sjöunda mesta iðn-
aðarveldi heims á tveim áratug-
um. Þeir undu því ekki lengur að
vera lægst launaðir allra í Efna-
hagsbandalaginu. í ársbyrjun
1969 hafði ítalskur iðnverkamað-
ur aðeins 75 krónur að meðaltali
á klukkustund en vestur-þýzkur
starfsbróðir hans 143 krónur (nú-
verandi gengi). Jafnvel Frakkinn
var 15% hasrri en ítalinn. Eftir
meira en 2ja ára baráttu eru
ítalskir iðnverkamenn búnir að
ná frönskum og hafa nú 107
krónur að meðaltali á tímann.
UPP EFTIR FÆTINUM
Það er því ekki hægt að neita
því að stéttabaráttan hefur bætt
kjör ítalskra verkamanna og
-kvenna mjög verulega að undan-
förnu, og þetta setur mjög svip
sinn á þjóðlífið og pólitíkina.
Verkalýðssamtökin krefjast ekki
aðeins hærra kaups, heldur bera
þau fram margvíslegar kröfur um
samfélagslegar úrbætur á vanda-
málum sem hrannazt hafa upp 1
skjóli hinnar hröðu iðnvæðingar.
Eru þau ekki sízt tengd hinum
miklu þjóðflutningum sunnan úr
landi og norður í iðnaðarhéruðin,
en 10 miljón manns hafa fikrað
sig upp eftir hinum einkennilega
fótlagaða Ítalíuskaga á síðustu 20
árum. Það vantar sjúkrahús, skóla,
barnaheimili og ekki sízt íbúðir.
Allt þetta er ofarlega á kröfulista
verkalýðssamtakanna, en einnig
það að ráðin sé bót á atvinnu-
ástandinu í landinu. Eymd þess
kemur ekki aðeins fram I at-
vinnuleysinu,- heldur einnig því
að um 5 miljónir ítala vinna er-
lendis, einkum í öðrum löndum
Efnahagsbandalagsins.
HINN RÚMGÓÐI FLOKKUR
KREPPUNNAR
Þýzka fréttaritið Spiegel kemst
svo að orði um innanlandsmálin
á Ítalíu að þar ríki „trúnaðar-
kreppa", enginn treystir neinum
né neinu í þjóðfélaginu. Flokk-
arnir treysta ekki hver öðrum og
almenningur treystir ekki flokk-
unum. Þau eru líka ófá hneyksl-
ismálin í ítalskri pólitík: Sósíal-
dómókrati í ráðherrastól verðut
uppvís að því að moka miljónum
í flokkssjóð af mútufé sem hann
fær fyrir hagstæða samninga við
verktaka. Borgarstjórinn í Róm
úr flokki Kristilegra demókrata
dregur sér fé frá vöggustofum
borgarinnar. Hvorugur þessara
herra fékk dóm, og borgarstjór-
inn fyrrverandi býður sig nú fram
til þings.
Það fer ekki hjá því að Kristi-
legir demókratar, stærsti flokkur-
inn og sá flokkur sem jafnan hef-
ur verið í stjórn hann fái á sig
stimpilinn „flokkur kreppunnar"
En hvað á venjulegur góður ka-
þólikki að gera? Hann getur reynt
að snúa baki við flokknum, en
Eúrlco Berlinguer er formaður
í stærsta kommúnistaflokki á
Vesturlöndum með yfir tvær
miljónir félaga. Kommúnistum
hefur með bolabrögðum verið
haldið utan rikisstjórnar f 25
ár, en margir telja að eina ráð-
ið til að skapa festu í ítölskum
stjórnmálum og efnahagslífi sé
að fá Þá til rikisstjórnarsam-
vinnu. En flokkurinn liggur
undir þungri gagnrýni frá
vinstri 'um brigð við bylting-
arhugsjónir.
Uppgjafa latínukennari að nafni
Almirante er foringi nýfasista
og sést hann hér lyfta hendi
til aðdáenda sinna. í hópi
þeirra eru vonsviknir smáborg-
arar, hræddir iðnjöfrar. rcglu-
samir Iögregluþjónar og af-
dankaðir NATO-hershöfðingjar.
Nýfasistar njóta stuðnings frá
grísku herforingjunum.
flokkurinn er slík stærð í ítölsk-
um stjórnmálum að hann hlýtur
alla vega að verða í ríkisstjórn
eftir kosningar. Flokkur Kristi-
legra demókrata er eins og rúm-
góð þjóðkirkja. Vinstri menn inn-
an hans kunna að vilja sanjstarf
til vinstri, Iengra til vínstri en
verið hefur síðasta áratug. Það
þýddi það að kommúnistar yrðu
kvaddir til ríkisstjórnarþátttöku,
en það geta sósíalistar (krata-
flokkur) alls ekki hugsað sér að
því er Saragat fyrrverandi forseti
sagði um daginn (Le Monde, 29.
apríl). Það eru líka til harðsvírað-
ir hægri menn innan Kristilegra
demókrata og sumir sjá fasisma-
hættuna einmitt í þeim. En sam-
vinna til hægri um ríkisstjórn er
óhugsandi að óbreyttu flokkafylgi,
nema því aðeins að nýfasistar séu
teknir inn í stjórn. Og ennþá
leyfir ekki nokkur ábyrgtir stjórn-
málamaður sér að hugsa þá hugs-
un opinberlega.
OF MIKIÐ AF PÍNUPILSUM
Aðalkjörorð Kristilegra í kosn-
ingabaráttunni er þetta: „Nei við