Þjóðviljinn - 07.07.1972, Blaðsíða 5

Köstudagur 7. júli 1972 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5.
Kommúnistar og sósíalistar semja un
A Iþýðufylkingar-
stjórn í Frakklandi
Þann 27. júní gerðust
merk tíðindi i sögu
franskrar og þar með
vesturevrópskrar vinstri-
hreyfingar. Forystumenn
Kommúnistaflokksins og
Sósíalistaflokksins,
Georges Marchais og Fran-
cois Mitterand, undirrituðu
þennan dag stefnuskrá
fyrir væntanlega sam-
steypustjórn kommúnísta
og sósialista — og er þetta
fyrsta samkomulagið um
a Iþýðufy Ikingarst jórn i
Frakklandi sem gert er i 36
ár.
Ákid 1934 GERÐU verka-
lýðsflokkarnir frönsku með sér
samning um baráttu gegn fas-
isma og árið 1936 mynduðu þeir
alþýðufylkingarstjórn undir
vigorðinu ,,brauð, frið og
frelsi”. Franskir vinstrimenn
hafa oft reynt að vekja slika
hreyfingu aftur til lifs og kom-
ust næst þvi i kosningabanda-
lagi 1966. En sá samningur, sem
nú er gerður, er af flestum tal-
inn mjög sögulegur, enda geng-
ur hann að ýmsu leyti lengra en
samkomulag það sem alþýðu-
fylkingin var á reist fyrir strið.
Við undirritun samningsins
spáði Marcahais, formaður
kommúnista, að hann mundi
stuðla að þvi að skapa frjálsara
oghamingjusamara Frakkland.
Mitterand lét sér nægja að
leggja áherzlu á að nú hefðu
verkalýðsflokkarnir gert mönn-
um grein fyrir þvi, að þeir vildu
og gætu stjórnað landinu sam-
an. Vitundin um raunverulegan
valkost á vinstri armi franskra
stjórnmála er reyndar talin
mjög þýðingarmikil vegna þess,
að eftir 14 ára stjórn sýnast
Gaullistar heldur á faralds fæti.
MÖGULEIKAR á alþýðu-
fylkingarstjórn mun vafalaust
skelfa mjög hægrimenn og eitt
hvað af miðjufólki. En enginn
vafi er heldur talinn á þvi, að
hugmyndin um alþýðufylkingu
hefur mikið aðdráttarafl. Þrátt
fyrir marga vankanta stjórnar
Léons Blums 1936-38 minnast
franskir verkamenn þeirra tima
jafnan með hrifningu (þá komst
t.d. á 40 stunda vinnuvika og
ýmis önnur baráttumál verk-
lýðshreyfingarinnar náðu fram
að ganga). Samfylkingin er
sögð bæði freista margra
þeirra, sem hafa tekið þátt i hin-
um ýmsu hópum lengst til
vinstri og finnst að þar hafi ver-
ið starfað i helzt til lauslegum
tengslum við veruleikann, og
svo einnig yngri manna i
Radikala flokknum, sem eru i
andstöðu við Servan-Schreiber,
sem þar er nú i fyrirsvari.
Sá m á 1 ef n a sa m n i n gu r
væntanlegrar stjórnar franskra
verklýðsflokka, sem lagður
verður fyrir aukaþing flokk-
anna þann niunda þessa mán-
aðar, er samningur misstórra
aðila. Kommúnistaflokkurinn
hefur nær hálfa miljón meölima
en Sósialistaflokkurinn um 100
þúsund, og öflugasta verklýðs-
samband Frakklands, CGT, lýt-
ur stjórn kommúnista.
- 0 -
EINS OG AÐ LIKUM LÆTUR
hafa báðir flokkarnir gert til-
slakanir, og er mjög um það
deilt, hve miklar þær séu i raun
og veru.
Georges Marchais formaöur franskra kommúnista, og Francois
Mitterand, formaður sósialista, svara spurningum blaðamanna.
Samningaviðræður stóðu i þrjá mánuði.
Merki kommúnistaflokksins og sósialistaflokksins
Sósialdemókratar i Vestur-
Þýzkalandi, svo tekið sé dæmi,
sögðu að mestu skilið við sósial-
isk stefnumið árið 1959 þegar
þeirsömdu stefnuskra sina sem
kennd er við Bad Godesberg.
Hins vegar hefur franski
sósialistaflokkurinn nú i aukn-
um mæli snúið sér að hug-
myndafræði launþegaflokks,
sem að visu gengur ekki undir
vigorðum harðsnúinnar stétta-
baráttu, en lætur sér vel lika að
samstarfsflokkurinn og nú nán-
asti bandamaður hans geri það.
Á móti kemur, að Kommún-
istaflokkurinn leggur fram
tryggingu fyrir þvi, að flokkur-
inn muni sætta sig við að fara úr
stjórn bæði eftir ósigur i kosn-
ingum og svo ef til stjórnar-
kreppu kemur. Flokkurinn hef-
ur þar með horfið frá þeirri
kröfu, að stjórnarkreppa hjá al-
þýðufylkingu þurfi ekki sjálf-
krafa að hafa i för meö sér nýjar
kosningar, heldur geti sósial-
istar leitað fyrir sér um sam-
starf til hægri ef til kreppu kem-
ur.
Spiegel og Information reka á
svofelldan hátt ákvæði samn-
ingsins i einstökum atriðum:
EVRÓPUMÁL. Kommúnista-
flokkurinn er reiðubúinn til að
,,taka þátt i uppbyggingu
Efnahagsbandalagsins”, en
kveðst aðeins viðurkenna þær
ráðstafanir ráðherranefndar
EBE i Brussel sem gerðar eru
einróma. Sósialistar hverfa hins
vegar frá kenningum sinum um
„Evrópu ofar þjóðrikjum”.
VARNARMÁL. Kommúnista-
flokkurinn vill sem fyrr hafna
frönskum kjarnavopnum og
uppbyggingu sveita i hernum
sem búnar séu slikum vopnum.
En með þögn sýnist flokkurinn
hafa horfið frá þeirri kröfu sinni
að öll kjarnavopn verði eyði-
lögð, og sömuleiðis krefst flokk-
urinn þess ekki að alþýðufylk-
ingarstjórn segi Frakkland úr
NATO. Hér kemur það á móti,
að Sósialistaflokkurinn skrifar
undir þá kröfu að fylgt verði
„sjálfstæðri stefnu gagnvart
hernaðarbandalögum þeim sem
nú eru til”.
ÞJÓÐNÝTING. Sósialistar
vildu ganga all skammt i þjóð
nýtingu, en hafa fallizt á kröfu
um fulla þjóðnýtingu á einum
sautján framleiðslugreinum.
Meðal þeirra er talað um
vopnaiðnaðinn og kjarnorkuiðn-
að, ýmsa banka, lyfjafram-
leiðslu og rafeindaiðnað. Þjóð-
nýtingin verður framkvæmd i
þrem stigum eða áföngum,
sumpart verða heilar greinar
þjóðnýttar, i öðru lagi verða
þjóðnýtt lykilfyrirtæki i ýmsum
greinum, og i þriðja lagi verður
komið á meðákvörðunarrétti
starfsfólks i fyrirtækjum, i ýms-
um tilvikum fær starfsfólk
hreinan meirihluta i stjórn
þeirra.
af
erlendum
vettvangi
Róttæk efling
ábyrgðar-
tilfinningar
Art Buchwald kann ágætt ráð til að efla sparnað i
rikisrekstri, sem hollt er að kynna sem viðast um
heiminn nú i agúrkutíð.
VINUR MINN DUNCAN
er áhyggjufullur. „Það er alltof
mikið af léttúðartali i þessu landi
um miljarða af dollurum. Það er
ekki langt siðan að við töluðum
um miljónir dollara, en allt i einu
erum við dottnir i miljarða. Eng-
inn stjórnmálamaður sem ber
virðingu fyrir sjálfum sér mun
nefna á nafn miljón dollara leng-
ur, þvi að miljarður hljómar
miklu betur.
— Ég held að það skipti ekki
svo miklu máli fyrir hvern venju-
legan mann, sagði ég við Duncan.
Hann hefur aldrei séð miljón doll-
ara hvort eð er og ekki miljarð
heldur. Honum er nokkuð sama.
— Það er einmitt þar sem
hundurinn liggur grafinn og hnif-
urinn stendur i kúnni, sagði
Duncan. Ekki einn einasti af þeim
mönnum sem hafa beðið um
miljarð dollara hefur vitað,
hverju þessi miljarður er likur.
Hann rúllar þessu fram af tungu
sinni eins og hann sé að tala um
tylft af eggjum. Valdhafar munu
ekki hætta að leika sér að pening-
um skattborgarans fyrr en þeir
vita hvað miljarður er.
og vel. Við segjum honum, að
hann geti fengið þá, en hann verð-
ur að taka þá út i reiðufé. Laird
verður að fara i banka með tilvis-
un frá þinginu og afhenda hana
gjaldkeranum. Gjaldkerinn mun
rétta honum peningana i tiu og
tuttugu dala seðlum, og hann mun
skuldbundinn til þess með lögum
að ganga úr skugga um að hann
hafi fengið rétta upphæð.
Þegar Laird er búinn að telja
peningana verður Sameinað her-
forjngjaráð að telja þá aftur til að
ganga úr skugga um að rétt sé
talið. Og er Laird hefur talið vit-
laust þá verður hann að telja allt
upp á nýtt.
— Ekki verður hann iðjulaus,
sagði ég.
— Ef þingmaður fer fram á
miljarð i einhverja fjárveitingu
ber að krefjast þess af honum, að
hann telji peningana áöuren hann
leggur frumvarpið fram, sagði
Duncan.
Peningarnir verða lagðir til hlið-
■ ar i geymslu á Kapitólhæð og eftir
EFTIR ART BUCHWALD
— OG HVER ER ÞIN LAUSN?
spurði ég.
— Til dæmis sagði hann, skul-
um við gera ráð fyrir þvi að
Melvyn Laird varnarmálaráð-
herra vilji fá tiu miljarði dollara
fyrir tiu nýja Tritonkafbáta. Gott
að frumvarpið er samþykkt, eiga
allir sem greiddu þvi atkvæði að
telja peningana. Ef 340 þing-
menn segja já, þá þarf að telja
peningana 340 sinnum. Ef að
þingmaður neitar að telja verður
atkvæði hans talið ógilt.
- ÆRINN STARFI ÞAÐ á
kosningaári, sagði ég. En ekki
ætlast þú þó til þess, að forseti
Bandarikjanna telji alla miljarð-
ana sem hann vill fá fyrir fjárlög
sin?
— Auðvitað ekki, sagði
Duncan. Forsetinn er of önnum
kafinn við aðra hluti. Ég held að
kona hans og fjölskylda ætti að
telja fyrir hann.
— Kona hans og fjölskylda?
— Já. Hvenærsem forsetinn er
búinn að reikna það út, hve mikla
peninga hann þarf til að stjórna
landinu, mundu vörubilar aka
þeim til Hvíta hússins i sekkjum
og eiginkona hans og fjölskylda
mundu byrja að telja þá i ibúðinni
uppi.
Það er min trú, að þegar forseti
sér konu sina með græna augn-
skugga sitja á gólfinu i svefnher-
bergi Lincolns og telja miljarði
dollara, þá muni það hafa mjög
róandi áhrif á hann.
— Duncan, þú hefur komið með
mjög róttæka tillögu, en ég verð
að játa, að hún hefur sina kosti.
— Min skoðun er sú, sagði
hann, að um leið og við förum að
greiða i seðlum i stað ávisana þá
komiupp ný tegund af ábyrgðartiÞ
finningu i fjármálum þjóðarinn-
ar. Við þurfum ekki annað en að
segja við þá sem stjórna: Ef þið
viljið fá peninga — teljið þá! Og
þú munt sjá, að allt þetta lausa-
leiksslúður um miljarði dollara
verður fljótt að hverfa.