Þjóðviljinn - 29.11.1973, Blaðsíða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 29. nóvember 1973.
MOWIUINN
MÁLGAGN SÓSIALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
CJtgefandi: (Jtgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvaidsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur)
Askriftarverö kr. 360.00 á mánuöi
Lausasöluverö kr. 22.00
Prentun: Blaöaprent h.f.
RÖKSEMD SEM ÞEIR
Þeir eru að visu til, en þeir eru fáir, sem
á siðustu tveimur áratugum hafa gerst
formælendur Möltustefnunnar með þvi að
krefjast greiðslna af Bandarikjamönnum
fyrir herstöðina á Islandi. Forustumenn
stjórnmálaflokka hafa ævinlega hafnað
þeirri leið sem algerri fjarstæðu. Engu að
siður er það vitað að bak við tjöldin hefur
þrifist hvers konar gróðabrall á vegum
hersins og íslenskra aðalverktaka og það
er staðreynd að þeir sem báru höfuð-
ábyrgðina á þvi að kalla bandariska
herinn inn i landið 1951 voru sérstaklega
með i huga þá möguleika sem hersetan
skapaði til gróðamyndunar. Jafnframt
átti þetta viðhorf rætur sinar að rekja til
þess, að þessir aðilar höfðu takmarkaða
trú á getu lands og þjóðar til þess að lifa
sjálfstæðu þjóðlifi eftir margra alda
nýlendukúgun.
5. júni 1947 flutti þáverandi utanrikis-
ráðherra Bandarikjanna, George C.
Marshall, ræðu við Harvard-háskóla, þar
sem hann lýsti þvi yfir að Bandarikin
vildu leggja fram fé til fjárhagslegrar
endurreisnar hinnar striðshrjáðu
Evrópu. Þessi fjárhagsaðstoð, nefnd
Marshall-hjálp, náði frá míðju ári
1948-1953. Helstu talsmenn íslendinga á
þessum tima lýstu þvi i upphafi yfir að
ísiendingar hlytu að vera reiðubúnir til
þátttöku sem veitendur en ekki
þiggjendur. Niðurstaðan varð þó
þveröfug, sú að íslendingar urðu aðilar að
Marshall-aðstoðinni, sem þiggjendur en
REYNA AÐ FELA
ekki veitendur. í gegnum þessa fjárhags-
aðstoð fengu íslendingar að gjöf nærri 40
miljónir dollara sem jafngildir á fjórða
miljarði isl. króna á núverandi gengi.
Þetta erlenda peningainnstreymi hafði
ýmsar alvarlegar afleiðingar i för með sér
og dýrtið og verðbólga óx risaskrefum.
Árið 1950 var gripið til gengisfellingar
islensku krónunnar,sem reyndist þó ekki
sú allsherjarlækning sem valdamenn
höfðu heitið þjóðinni.
1 árslok 1950 tók að bóla á atvinnuleysi,
gjaldeyrisskortur gerði vart við sig og
verðbólgan óx hraðfari. 1 ársbyrjun 1951
urðu efnahagsvandamálin enn iskyggi-
legri. Og Marshall-hjálpinvaraðfjara út!
Hvað var þá til ráða? Fljótt á litið virtist
islenskum ráðamönnum að kreppan blasti
við og svipuð eymd og fyrir striðið. En um
sama leyti kom fram sú hugmynd,að hér
yrði komið upp bandariskum herstöðvum
á íslandi þrátt fyrir það fyrirheit frá 1949
að hér skyldi ekki vera her á friðartimum.
7. mai 1951 vöknuðu íslendingar upp við
það að erlendur her, bandariskur, hafði
sest að i landinu að nýju. Þá hófust veru-
leg umsvif hersins á íslandi og landsmenn
streymdu til suðvesturlandsins til þess að
vinna hjá hernum. Þetta hafði allt i för
með sér ,,gifurlega þenslu i efnahags-
kerfinu” (Jóhannes Nordal i Fjármála-
tiðindum) samfara hvers kyns brask-
spillingu i kringum herstöðina og stór-
felldri byggðaröskun. Gjaldeyristekjur
íslendinga af hernum voru af efnahags-
sérfræðingum taldar ,,mjög mikilvægur
þáttur i gjaldeyristekjum þjóðarinnar” og
að þær hefðu „fyllt það skarð, sem eftir
stóð er efnahagsaðstoðinni lauk” (cit. Jó-
hannes Nordal, Fjármálatiðindi). Þannig
var ástandið þegar fyrirtækið íslenskir
aðalverktakar var stofnað 1954 með sér-
stökum samningum við Bandarikjastjórn.
Þar með var innsiglað kerfi hermangsins.
íslenskir aðalverktakar eru kórónan á
sköpunarverki spillingar hersetunnar.
Nú orðið heyrist — eins og i upphafi var
bent á — enginn mæla með hersetunni á
þeirri forsendu að hún sé efnahagslega
nauðsynleg. Atvinnutæki landsmanna
sjálfra eru öflugri en nokkru sinni fyrr.
Landsmenn fá á degi hverjum staðfesta
þá staðreynd að við getum lifað vel i þessu
landi ef við aðeins höfum trú á getu okkar
til þess átaks sem alltaf þarf til þess að
vera fullvalda þjóð i fullvalda landi.
Að undanförnu hafa málpipur eilifrar
hersetu Islands flutt margar svokallaðar
,,röksemdir”fyriráframhaldandi hersetu.
Allar hafa tær „röksemdir” reynst hjóm
eitt eins og hvað eftir annað hefur verið
sýnt fram á i Þjóðviljanum. Enda eru þær
aðeins grimur, hjúpur utan um þá raun-
verulegu ástæðu til hersetunnar: Gróði
örfárra peningafursta hernámssinna er
mergurinn málsins og vantrú sömu
manna á fullvalda þjóðlif á íslandi. Það er
röksemd sem reynt er að fela en allir þeir
sem þekkja sögu hersetunnar vita um og
allir íslendingar þurfa að gera sér glögga
grein fyrir.
Þórður Ingvi Guðmundsson, menntaskólanemi:
Ber er hver að baki
nema sér bróður
1 tilefni fréttar sem birtist á
siðum Þjóðviljans 27.11., um
úrsögn MR úr Landsambandi
islenskra menntaskólanema, vill
undirritaður, sem fulltrúi MH á
siðasta Lim-þingi og stjórnar-
meðlimur i Lim, gera nokkrar
athugasemdir og leiðréttingar viö
ummæli hinna fjögurra kumpána
(þrir af þeim sátu einhvern hluta
af þinginu þvi þeir voru mjög oft
fjarverandi), sem knúöu dyra á
ritstjórnarskrifstofum bjóð-
viljans.
1 þessari samþykkt skólafundar
MR svo og málflutningi fjór-
menninganna er mikið talað um
að fulltrúar á þingi geti ekki verið
skoðanafulltrúar og þar með skuli
þjóðmál hima utangarðs á
þinginu. Nú er það ákvæði i reglu-
gerö fyrir Lim að ein af nefndum
þingsins skuli fjalla um þjóðmál
og skal einn fulltrúi frá hverjum
skóla sitja i þeirri nefnd. Á
þinginu sem haldið var haustið
1972 var samþykkt ákvæði um að
tveir fulltrúar skyldu vera frá
hverjum skóla i þjóðmálanefnd,
en i lok þessa þings var ákvæðinu
breytt og skyldu i staðinn vera
tveir i menntamálanefnd og einn i
þjóðmálanefnd.
bað var kátbroslegt að þeir
sem básúnuðu hæst um lögleg og
réttlát fundarsköp á þinginu, en
það voru að sjálfsögðu MR-ingar,
skyldu einmitt vera fyrstir til að
reyna að bola þjóðmálum út úr
sölum þingsins. bá var þeim
kurteisislega bent á það að með
þvi væri verið að brjóta lög
þingsins og reglugerð. Drógu þeir
þá sig inn i skel sinna heim-
dellingslegu hugsana og viður-
kenndu kauðskir að þeir hefðu
ekki vitað betur. Ekki leið þó á
löngu að þeir létu aftur heyra i
sér. Nú voru þingfulltrúar ekki
lengur skoðanafulltrúar mennta-
skólanema og þess vegna máttu
þeir ekki tala um þjóðmál. Einnig
sögðu þeir aö þingfulltr jar sumir
hverjir væru ekki lýðræðislega
kosnir og svo framvegis. Ég veit
ekki um nein ákvæði i lýðræðis-
reglum borgarastéttarinnar um
að það sé ólýðræðislegt að vera
sjálfkjörinn.
Fjórmenningarnir gefa i skyn
aö þingiö siðasta hafi verið sam-
sull af KSML-mönnum og
meðlimum Fylkingarinnar og að
þeir hafi deilt um stéttvisi
borgarastéttarinnar ( það er að
segja hvort borgarastéttin geti
verið stéttvis) i TVO
KLUKKUTIMA. bað er mjög
ódrengilegt að segja þetta, þvi
MR-ingarnir vita sjáifir að þetta
er ósatt. bað var ekki nema einn
flokksbundinn KSML-maður á
þinginu ( frá MA) og tveir eða
þrir i Fylkingunni. 1 umræðunum
um þjóðfélagsmál urðu nokkrar
hugmyndafræðilegar deilur milli
marxista og náunga úr Fylking-
unni. Snerust deilurnar aðallega
um hvort islenska auðvaldið væri
komið á stig einokunar-
kapitalismans, en marxistar
héldu þvi fram. Að minu mati var
marxisminn rangtúlkaður
pólitiskt og hagfræðilega séð af
hálfu þeirra sem i Fylkingunni
eru. Deilur þessar stóðu yfir
þegar ályktanir þjóðmála-
nefndar voru ræddar og stóð
karpið i mesta lagi 15 til 20
minútur. Hins vegar man ég einu
sinni eftir að stéttvisi borgaranna
var nefnd á nafn, og var þvi
svarað úr salnum. 1 heild voru
þjóðmál rædd i um það bil tvo
klukkutima, en þjóðmálanefnd
reyndi að skilgreina islenska
þjóðfélagið af einhverju viti.
Einn af fjórmenningunum segir
i fréttinni að siðustu leifar
marxiskrar sannfæringar sinnar
hafi rokið burtu á þinginu. Ég
held að enginn fulltrúi á þinginu
hafi orðið var við að nokkrum
marxiskum andvara blési frá
MR-ingunum,og svo hefur aldrei
gerst i sögu Lim, þvi ef svo hefði
verið þá hefðu þingstörf gengið
betur fyrir sig og þá sérstaklega
nefndarstörf i þjóðmálanefnd.
MR-ingarnir segja að mennta-
mál hafi svo til ekkert fengist
rædd á þinginu. Auðvitað fór
þingtiminn ekki allur i að ræða
um menntamál, þvi stærsta og
mikilvægasta mál þingsins var
stofnun væntanlegrar nemenda-
hreyfingar ( Landsamband
islenskra framhaldsskólanema )
og stöðu menntaskólanna i henni.
Hins vegar voru alls ekki svo
litlar umræður um menntamál á
þinginu og voru miklar ályktanir
samdar og samþykktar um þau.
eigi
Legg ég til að MR-ingarnir kynni
sér ályktanir Lim betur áður en
þeir hlaupa með lygi i blöðin.
Meðal þess sem samþykkt var
um menntamál var t.d. skil-
greining á skólanum sem tæki
borgarastéttarinnar. Ákvæði um
aukin völd nemenda t.d. um val á
kennslubókum og skipulagningu
kennslunnar i samráði við
kennara. Ályktun um réttarstöðu
nemenda og þá sérstaklega
nemenda úr dreifbýlinu, ályktun
um niðurfellingu söluskatts á
bókum, ályktun um húsnæðis-
vandræði MR og MT, svo og um
skólasókn og mætingakerfið.
MR-ingarnir eru alltaf
óánægðir með ályktanir Lim
vegna þess að þeir eru ekki alls
ráðandi á þinginu, en það finnst
þeim sjálfsagt, þar sem þeir eru
úr elsta og virtasta ( svo og hrip-
lekasta) skóla landsins.
Að siðustu þetta: Ég lit á frum-
hlaup MR-inganna sem mjög
vanhugsaða aðgerð. Ég held að
þeir geri sér ekki nægilega grein
fyrir afleiðingunum. Með
þvi að segja sig úr Lim eru þeir
að einangra sig nú á timum þegar
aliir framhaldsskólanemendur
eru að sameinast i breiðfylkingu
til baráttu fyrir hagsmunamálum
sinum. bað er dálitið skritið að
MR vill halda áfram að vera með
i bóksölunni. Á siðasta þingi var
ákveðið að leggja 200 kr. skatt á
alla menntaskólanemendur
næsta haust til að vinna upp þann
700 þúsund kr. halla sem varð á
bóksölunni siðasta ár. Með úr-
sögn MR tapar bóksalan af
þessum nefskatti frá MR,þannig
að við hinir þurfum að axla
byrðarnar fyrir þá. Svo vilja þeir
halda áfram að njóta góðs af bók-
sölunni en sleppa við að leggja
sitt fram til að losna úr kviksyndi
skuldanna. FÁRÁNLEGT, en við
úrsögninni er ekkert að gera. Úr
þvi að þeir vilja vera úti i
kuldanum þá þeir um það.
bórður Ingvi Guðmundsson
ny
Þingmál
Dalvíkurkaupstaður
Fjórir þingmenn tveggja
flokka flytja á alþingi frum-
varp til laga um kaupstaðar-
réttindi handa Dalvikur-
kauptúni. Sama frumvarp var
einnig flutt á siðasta þingi, en
varð þá ekki útrætt.
Frumvarpið er flutt að beiðni
hreppsnefndar Dalvikur-
hrepps.
Þjónusta
Bragi Sigurjónsson (A) flyt-
ur tillögu til laga um eftirlit
með einokun, hringamyndun
og samkeppnishömlum.
Raforkumál.
Jón Árnason og 11 aðrir
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
endurflytja tillögu til þings-
ályktunar um raforkumál.