Þjóðviljinn - 06.10.1974, Qupperneq 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 6. október 1974.
Útgefandi: útgáfufélag Þjóðviljans Kitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann Skólavörðust. 19. Simi 17500 (5 llnur)
Kitstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson Prentun: Biaðaprent h.f.
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
'IOÐVIUINN
. MÁLGAGN SOSÍALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
SÚ ER NÚ SÉRSTAÐA OKKAR
Lokun ameriska hermannasjónvarpsins
er sannarlega eitt þeirra verka vinstri
stjórnarinnar, sem mestu skipta, enda
þótt sú lokun hafi átt sér stað skammar-
lega seint.
Nú er eftir að vita, hvort bandarisk
stjórnvöld eigi á næstu mánuðum eftir að
hlakka yfir tilmælum frá rikisstjórn og al-
þingi islendinga, studdum undirskriftum
verulegs hluta islensku þjóðarinnar, — til-
mælum um að hafnar verði á ný útsend-
ingar til islendinga frá sjónvarpsstöð
ameriska hersins á Keflavikurflugvelli,
svo að frelsið og menningin megi dafna
hjá þessari vesælu þjóð.
Þingsályktunartillaga liggur fyrir og
undirskriftasöfnun er hafin á vegum Al-
berts Guðmundssonar, stórkaupmanns,
borgarfulltrúa og alþingismanns Sjálf-
stæðisflokksins undir kjörorðinu „Frjáls
menning”. Framkvæmdum stjórnar sam-
kvæmt frétt i dagblaðinu Visi þrautþjálf-
aður undirskriftamaður, sá hinn sami og
stýrði annarri söfnun fyrr á þjóðhátiðar-
árinu, þegar nær helmingur landsmanna
festi nöfn sin á kunna bænaskrá.
Við skulum vera við öllu búin.
Væntanlega mun ekki standa á undir-
skrift núverandi forsætisráðherra lands-
ins, Geirs Hallgrimssonar, til stuðnings
við frelsið og menninguna, sem stórkaup-
menn Sjálfstæðisflokksins ganga nú fram
til að verja. Að minnsta kosti hikaði Geir
Hallgrimsson ekki við að lýsa persónuleg-
um stuðningi sinum við þingsályktunartil-
lögu Alberts Guðmundssonar, þegar
frelsisunnandi menningarvinir kröfðu
hann sagna á fundi i Varðarfélagi Sjálf-
stæðisflokksins i haust.
Sumir segja að áhrif ameriska her-
námsins á íslandi séu ekki ýkja mikil, en
við skulum lita okkur nær. Hvað hefðu
menn sagt fyrir 23 árum, þegar banda-
riski herinn kom hér öðru sinni, um þá
spásögn, að innan aldarfjórðungs myndi
verulegur hluti þjóðarinnar, með virðu-
lega alþingismenn i broddi fylkingar, telja
frelsi landsins og menningu þjóðarinnar
undir þvi komna, að islendingar gætu sótt
sér daglega fræðslu og skemmtun til her-
stöðvarinnar?
Þjóðviljinn leyfir sér að fullyrða, að
enginn islendingur hefði árið 1951 fallist á
að taka við hernum, ef hann hefði séð fyrir
þá f jarstæðukenndu mynd, sem nú blasir
við.
Slik er sú meginbreyting, sem orðin er,
vegna markvissrar baráttu bandariskra
áróðursstjóra og innlendra leppa fyrir
hernámi hugarfarsins á íslandi.
Það þarf tæplega að taka fram hér, að
enda þótt bandarikjamenn hafi herstöðv-
ar vitt um heim, þar á meðal i mörgum
Evrópulöndum, gæti það hvergi komist á
dagskrá i alvöru, að bandariski herinn
fengi að varpa út til viðkomandi þjóða eig-
in sjónvarpssendingum. Um þetta mun
aðeins finnast eitt dæmi i veröldinni, hjá
leppstjórninni i Saigon.
Tékkóslóvakia er hernumið land, eins
og lsland. Þó mun engum þarlendra
Sovétvina hafa hugkvæmst að fela rúss-
neska hernámsliðinu beint að annast fjöl-
miðlun i stórum stil fyrir tékka og
slóvaka.
Enginn stjórnmálamaður i
Vestur-Evrópu myndi dirfast að ympra á
hliðstæðri tillögu, hvað sem allri Banda-
rikjavináttu liði, — og kenning um að
bandariskt hermannasjónvarp á hverju
heimili sé skilyrði fyrir frelsi og menningu
Evrópuþjóða ætti ugglaust harla erfitt
uppdráttar meðal hvaða þjóðfélagshópa
sem er, utan íslands.
Þannig er þá komið sérstöðu okkar i nú-
timanum. Sagt er að sjálfsagt sé að við-
halda Keflavikursjónvarpinu, þar sem
brátt sé von á sjónvarpi frá gervihnöttum,
er nái um allan heim. Vist getur sá timi
verið ekki ýkja langt undan, að sjónvarp
hefjist frá gervihnöttum, en við skulum
vona, að i þeim efnum verði þá ekki um að
ræða einokun hermálayfirvalda eins stór-
veldis varðandi efnisval, heldur komi til
alþjóðleg samvinna eða samkeppni.
Fullyrt er að lokun hermannasjón-
varpsins frá Keflavik sé slik frelsisskerð-
ing að jafngildi banni við innflutningi á er-
lendum blöðum og bókum.
Hér geta menn að sjálfsögðu flutt inn
bækur og blöð, hvaðan sem er úr veröld-
inni, menn geta lika hlustað á útvarp
hvaðan sem er, og að sjálfsögðu væri ekk-
ert nema gott um það að segja, að tæknin
gerði mönnum kleift að sjá sjónvarps-
sendingar frá öllum löndum heims. En
þessu er nú bara ekki til að dreifa hvað
sjónvarpið snertir. Þess vegna snýst mál-
ið um það, hvort ameriski herinn eigi i
raun að hafa við hlið islenska rikisins
sjálfs einkaleyfi til sjónvarpsútsendinga á
íslandi.
Slikt er hliðstætt við það, að auk is-
lenska rikisins, væri það t.d. aðeins breski
herinn, sem sæi um kvikmyndasýningar á
íslandi, aðeins rússneski herinn, sem ann-
aðist innflutning á bókum og blöðum hér,
og franski herinn eða sá kinverski, sem
tæki að sér skólamálin á móti islenska rik-
inu.
En það gildir nú annað um herinn i
Keflavik, — segja Velvakendur Morgun-
blaðsins. Hann er þö alltaf „herinn okk-
ar”. Og þannig er réttlætingin fundin.
Bandariski herinn á sem sagt ekki að vera
lengur neinn aðskotahlutur i islensku
þjóðfélagi, heldur hluti af okkur sjálfum,
eða a.m.k. riki i rikinu.
Það er sá boðskapur, sem „Frjáls
menning” stórkaupmannanna Alberts
Guðmundssonar og Geirs Hallgrimssonar
krefst að islendingar játist undir næstu
daga og staðfesti eigin hendi með bros á
vör.
Það er jú þjóðhátiðarár.
Þj óðh átiðarlj óð 1974
Ný hljómplata með söngvum Böðvars Guðmundssonar
komin út á vegum Samtaka herstöðvaandstæðinga
úterkomin hljómplata á
vegum Samtaka her-
stöðvaandstæðinga og
nefnist hún „Þjóðhátíðar-
Ijóð 1974". Á henni flytja
þeir félagar Böðvar Guð-
mundsson og Kristinn Sig-
mundsson fimm söngva
sem tileinkaðir eru barátt-
unni gegn herstöðvunum
og hefur Böðvar samið
bæði Ijóð og lög.
Aðdragandi þessarar útgáfu er
samþykkt sem gerð var á liðs-
fundi herstöðvaandstæðinga i vor
þar sem Hans Jakobi Jónssyni
menntaskólanema var falið að
annast útgáfu á plötu með söngv-
um Böðvars. Var þessi samþykkt
i anda ályktunar þings herstöðva-
andstæðinga um notkun listrænna
fyrirbæra i baráttunni gegn hern-
um.
Úpptakan fór svo fram 17. mai,
á þjóðhátiðardag norðmanna, og
var hún gerð i HB stúdió hér i
borg. Þaðan var hún send út til
Bretlands og þrykkt hjá Lyntone
recordings. Umslagið er prentað i
Kassagerð Keykjavikur en útlit
þess annaðist Sigurður Orn
Brynjólfsson og ljósmyndir eru
teknar af Björgvin Pálssyni.
Við ræddum við Hans Jakob og
inntum hann eftir undirbúningi
plötunnar. Fyrstspurðum við um
íögin á plötunni.
— A plötunni eru fimm lög sem
Böðvar valdi sjálfur. Á siðu eitt
eru Lofsöngur og bessvegna er
þjóðin min sæl. Á siðu tvö eru
Kanakokkteillinn, Vel varið land
hf. og Varðbergssöngur. öll þessi
lög hefur Böðvar flutt á hinum
ýmsu samkomum Samtaka her-
stöðvaandstæðinga, stúdenta og
við fleiri tækifæri við mjög góðar
undirtektir áheyrenda. betta
mun vera önnur hljómplatan sem
eingöngu er helguð baráttunni
gegn herstöðvunum, hin er
Sóleyjarkvæði Jóhannesar úr
Kötlum sem Fylkingin gaf út
fyrir nokkrum árum.
— Hvernig er platan fjármögn-
uð?
— Hún er fjármögnuð með
stuðningsáskriftum sem safnað
var meðal herstöðvaand-
stæðinga. Án þeirra hefði útgáfan
NORRÆNN STYRKUR
m ÚTGEFENDA
750 þúsund dönskum krónum,
eða um 14,5 miljónum Islenskra
króna, verður varið til stuðnings
'við útgáfu bókmennta I þýðingu
af einu Norðurlandamáli yfir á
annað.
Þetta var ákveðiö á fundi nor-
rænna m enntamála ráðherra,
sem nýlega var haldinn. Af Is-
lands hálfu, sat Birgir Thorla-
cius, ráðuneytisstjóri fundinn,
þar eð Vilhjálmur Hjálmarsson
var forfallaöur.
Fyrir nokkru var skipuð norræn
nefnd, sem átti að gera tillögur
um fyrirkomulag styrkveitingar'
sem þessarar. Einar Bragi skáld
sat I þessari nefnd af hálfu ts-
lands.
Samkvæmt upplýsingum Arna
Gunnarssonar i menntamála-
ráðuneytinu, verður styrkveit-
ingu þessari þannig hagað, að
þeir útgefendur, sem ætla aö gefa
út þýdda bók, norræna, geta sótt
um styrk, og á sá styrkur að
greiða þann viðbótarkostnað sem
stafar af slikum bókarþýðingum,
svo sem launum til þýðara.
— GG
Framhlið plötuumslagsins er prýtt mynd eftir Sigurð örn Brynjóifsson.
verið óhugsandi og vilja Samtök
herstöðvaandstæðinga flytja
áskrifendum kærar þakkir fyrir
framlag þeirra.
— Hvermg verður plötunni
dreift?
— Hún verður til sölu i flestum
verslunum en einnig verður henni
dreift til félagasamtaka um allt
land, þeirra sem hafa brottför
hersins á stefnuskrá sinni. Mun
hún kosta 450 krónur i sölu.
Askrifendur munu fá sin eintök
send, en verði einhver orðinn
langeygður eftir henni getur sá
hinn sami haft samband við mig i
sima 21337 á kvöldmatartlma.
— Ég vil nota tækifærið og
þakka þeim mörgu sem lögðu sitt
af mörkum til að platan kæmist
út. Sérstaklega vil ég nefna Er-
ling Sigurðarson, Inga R. Helga-
son, Alfheiði Ingadóttur og
bekkjarfélaga mina i MH sem að-
stoðuðu við endanlegan frágang
hennar. —ÞH